Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
൪. അഞ്ഞതിത്ഥിയസുത്തവണ്ണനാ
4. Aññatitthiyasuttavaṇṇanā
൨൪. ചതുത്ഥേ പാവിസീതി പവിട്ഠോ. സോ ച ന താവ പവിട്ഠോ, ‘‘പവിസിസ്സാമീ’’തി നിക്ഖന്തത്താ പന ഏവം വുത്തോ. യഥാ കിം? യഥാ ‘‘ഗാമം ഗമിസ്സാമീ’’തി നിക്ഖന്തപുരിസോ തം ഗാമം അപ്പത്തോപി ‘‘കഹം ഇത്ഥന്നാമോ’’തി വുത്തേ ‘‘ഗാമം ഗതോ’’തി വുച്ചതി, ഏവം. അതിപ്പഗോതി തദാ കിര ഥേരസ്സ അതിപ്പഗോയേവ നിക്ഖന്തദിവസോ അഹോസി, അതിപ്പഗോയേവ നിക്ഖന്തഭിക്ഖൂ ബോധിയങ്ഗണേ ചേതിയങ്ഗണേ നിവാസനപാരുപനട്ഠാനേതി ഇമേസു ഠാനേസു യാവ ഭിക്ഖാചാരവേലാ ഹോതി, താവ പപഞ്ചം കരോന്തി. ഥേരസ്സ പന ‘‘യാവ ഭിക്ഖാചാരവേലാ ഹോതി, താവ പരിബ്ബാജകേഹി സദ്ധിം ഏകദ്വേകഥാവാരേ കരിസ്സാമീ’’തി ചിന്തയതോ യംനൂനാഹന്തി ഏതദഹോസി. പരിബ്ബാജകാനം ആരാമോതി സോ കിര ആരാമോ ദക്ഖിണദ്വാരസ്സ ച വേളുവനസ്സ ച അന്തരാ അഹോസി. ഇധാതി ഇമേസു ചതൂസു വാദേസു. കിംവാദീ കിമക്ഖായീതി കിം വദതി കിം ആചിക്ഖതി, കിം ഏത്ഥ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ദസ്സനന്തി പുച്ഛന്തി. ധമ്മസ്സ ചാനുധമ്മം ബ്യാകരേയ്യാമാതി, ഭോതാ ഗോതമേന യം വുത്തം കാരണം, തസ്സ അനുകാരണം കഥേയ്യാമ. സഹധമ്മികോ വാദാനുപാതോതി പരേഹി വുത്തകാരണേന സകാരണോ ഹുത്വാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ വാദാനുപാതോ വാദപ്പവത്തി വിഞ്ഞൂഹി ഗരഹിതബ്ബം കാരണം കോചി അപ്പമത്തകോപി കഥം നാഗച്ഛേയ്യ? ഇദം വുത്തം ഹോതി – കഥം സബ്ബാകാരേനപി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ വാദേ ഗാരയ്ഹം കാരണം ന ഭവേയ്യാതി?
24. Catutthe pāvisīti paviṭṭho. So ca na tāva paviṭṭho, ‘‘pavisissāmī’’ti nikkhantattā pana evaṃ vutto. Yathā kiṃ? Yathā ‘‘gāmaṃ gamissāmī’’ti nikkhantapuriso taṃ gāmaṃ appattopi ‘‘kahaṃ itthannāmo’’ti vutte ‘‘gāmaṃ gato’’ti vuccati, evaṃ. Atippagoti tadā kira therassa atippagoyeva nikkhantadivaso ahosi, atippagoyeva nikkhantabhikkhū bodhiyaṅgaṇe cetiyaṅgaṇe nivāsanapārupanaṭṭhāneti imesu ṭhānesu yāva bhikkhācāravelā hoti, tāva papañcaṃ karonti. Therassa pana ‘‘yāva bhikkhācāravelā hoti, tāva paribbājakehi saddhiṃ ekadvekathāvāre karissāmī’’ti cintayato yaṃnūnāhanti etadahosi. Paribbājakānaṃ ārāmoti so kira ārāmo dakkhiṇadvārassa ca veḷuvanassa ca antarā ahosi. Idhāti imesu catūsu vādesu. Kiṃvādī kimakkhāyīti kiṃ vadati kiṃ ācikkhati, kiṃ ettha samaṇassa gotamassa dassananti pucchanti. Dhammassa cānudhammaṃ byākareyyāmāti, bhotā gotamena yaṃ vuttaṃ kāraṇaṃ, tassa anukāraṇaṃ katheyyāma. Sahadhammiko vādānupātoti parehi vuttakāraṇena sakāraṇo hutvā samaṇassa gotamassa vādānupāto vādappavatti viññūhi garahitabbaṃ kāraṇaṃ koci appamattakopi kathaṃ nāgaccheyya? Idaṃ vuttaṃ hoti – kathaṃ sabbākārenapi samaṇassa gotamassa vāde gārayhaṃ kāraṇaṃ na bhaveyyāti?
ഇതി വദന്തി ഫസ്സപച്ചയാ ദുക്ഖന്തി ഏവം വദന്തോതി അത്ഥോ. തത്രാതി തേസു ചതൂസു വാദേസു. തേ വത അഞ്ഞത്ര ഫസ്സാതി ഇദം ‘‘തദപി ഫസ്സപച്ചയാ’’തി പടിഞ്ഞായ സാധകവചനം. യസ്മാ ഹി ന വിനാ ഫസ്സേന ദുക്ഖപടിസംവേദനാ അത്ഥി, തസ്മാ ജാനിതബ്ബമേതം യഥാ ‘‘തദപി ഫസ്സപച്ചയാ’’തി അയമേത്ഥ അധിപ്പായോ.
Itivadanti phassapaccayā dukkhanti evaṃ vadantoti attho. Tatrāti tesu catūsu vādesu. Te vata aññatra phassāti idaṃ ‘‘tadapi phassapaccayā’’ti paṭiññāya sādhakavacanaṃ. Yasmā hi na vinā phassena dukkhapaṭisaṃvedanā atthi, tasmā jānitabbametaṃ yathā ‘‘tadapi phassapaccayā’’ti ayamettha adhippāyo.
സാധു , സാധു, ആനന്ദാതി അയം സാധുകാരോ സാരിപുത്തത്ഥേരസ്സ ദിന്നോ, ആനന്ദത്ഥേരേന പന സദ്ധിം ഭഗവാ ആമന്തേസി. ഏകമിദാഹന്തി ഏത്ഥ ഇധാതി നിപാതമത്തം, ഏകം സമയന്തി അത്ഥോ. ഇദം വചനം ‘‘ന കേവലം സാരിപുത്തോവ രാജഗഹം പവിട്ഠോ, അഹമ്പി പാവിസിം. ന കേവലഞ്ച തസ്സേവായം വിതക്കോ ഉപ്പന്നോ, മയ്ഹമ്പി ഉപ്പജ്ജി. ന കേവലഞ്ച തസ്സേവ സാ തിത്ഥിയേഹി സദ്ധിം കഥാ ജാതാ, മയ്ഹമ്പി ജാതപുബ്ബാ’’തി ദസ്സനത്ഥം വുത്തം.
Sādhu, sādhu, ānandāti ayaṃ sādhukāro sāriputtattherassa dinno, ānandattherena pana saddhiṃ bhagavā āmantesi. Ekamidāhanti ettha idhāti nipātamattaṃ, ekaṃ samayanti attho. Idaṃ vacanaṃ ‘‘na kevalaṃ sāriputtova rājagahaṃ paviṭṭho, ahampi pāvisiṃ. Na kevalañca tassevāyaṃ vitakko uppanno, mayhampi uppajji. Na kevalañca tasseva sā titthiyehi saddhiṃ kathā jātā, mayhampi jātapubbā’’ti dassanatthaṃ vuttaṃ.
അച്ഛരിയം അബ്ഭുതന്തി ഉഭയമ്പേതം വിമ്ഹയദീപനമേവ. വചനത്ഥോ പനേത്ഥ അച്ഛരം പഹരിതും യുത്തന്തി അച്ഛരിയം. അഭൂതപുബ്ബം ഭൂതന്തി അബ്ഭുതം. ഏകേന പദേനാതി ‘‘ഫസ്സപച്ചയാ ദുക്ഖ’’ന്തി ഇമിനാ ഏകേന പദേന. ഏതേന ഹി സബ്ബവാദാനം പടിക്ഖേപത്ഥോ വുത്തോ. ഏസേവത്ഥോതി ഏസോയേവ ഫസ്സപച്ചയാ ദുക്ഖന്തി പടിച്ചസമുപ്പാദത്ഥോ. തഞ്ഞേവേത്ഥ പടിഭാതൂതി തഞ്ഞേവേത്ഥ ഉപട്ഠാതു. ഇദാനി ഥേരോ ജരാമരണാദികായ പടിച്ചസമുപ്പാദകഥായ തം അത്ഥഗമ്ഭീരഞ്ചേവ ഗമ്ഭീരാവഭാസഞ്ച കരോന്തോ സചേ മം, ഭന്തേതിആദിം വത്വാ യംമൂലകാ കഥാ ഉപ്പന്നാ, തദേവ പദം ഗഹേത്വാ വിവട്ടം ദസ്സേന്തോ ഛന്നംത്വേവാതിആദിമാഹ. സേസം ഉത്താനമേവാതി. ചതുത്ഥം.
Acchariyaṃabbhutanti ubhayampetaṃ vimhayadīpanameva. Vacanattho panettha accharaṃ paharituṃ yuttanti acchariyaṃ. Abhūtapubbaṃ bhūtanti abbhutaṃ. Ekena padenāti ‘‘phassapaccayā dukkha’’nti iminā ekena padena. Etena hi sabbavādānaṃ paṭikkhepattho vutto. Esevatthoti esoyeva phassapaccayā dukkhanti paṭiccasamuppādattho. Taññevettha paṭibhātūti taññevettha upaṭṭhātu. Idāni thero jarāmaraṇādikāya paṭiccasamuppādakathāya taṃ atthagambhīrañceva gambhīrāvabhāsañca karonto sace maṃ, bhantetiādiṃ vatvā yaṃmūlakā kathā uppannā, tadeva padaṃ gahetvā vivaṭṭaṃ dassento channaṃtvevātiādimāha. Sesaṃ uttānamevāti. Catutthaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൪. അഞ്ഞതിത്ഥിയസുത്തം • 4. Aññatitthiyasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൪. അഞ്ഞതിത്ഥിയസുത്തവണ്ണനാ • 4. Aññatitthiyasuttavaṇṇanā