Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
අඤ්ඤත්රපරිභොගපටික්ඛෙපාදිකථා
Aññatraparibhogapaṭikkhepādikathā
324. නාතිහරන්තීති එත්ථ අතිසද්දො හරණත්ථො, හරසද්දො පරිභුඤ්ජනත්ථොති ආහ ‘‘අඤ්ඤත්ර හරිත්වා න පරිභුඤ්ජන්තී’’ති. යං මඤ්චපීඨාදීති යොජනා. තත්ථාති උන්ද්රියමහාවිහාරෙ. තන්ති මඤ්චපීඨාදිං. තස්මාති යස්මා අනුජානාති, තස්මා. තන්ති මඤ්චපීඨාදිං. අඤ්ඤත්රාති අඤ්ඤං විහාරං. අරොගන්ති අනට්ඨාජිණ්ණත්තා අරොගං. තස්මිං විහාරෙති උන්ද්රියවිහාරෙ. තස්මින්ති උන්ද්රියවිහාරෙ. තතොති උන්ද්රියවිහාරතො. සුයොජිතානීති සුට්ඨු යොජිතානි. මූලදානං වා පටිපාකතිකං වා නත්ථීති අධිප්පායො. ඡඩ්ඩිතවිහාරතොති භික්ඛූහි අනපෙක්ඛෙන ඡඩ්ඩිතසඞ්ඝිකවිහාරතො ච පුග්ගලෙන සාපෙක්ඛෙන ඡඩ්ඩිතපුග්ගලිකවිහාරතො ච. ආවාසිකකාලෙති ආවාසිකානං ඨිතකාලෙ. තතොති ඡඩ්ඩිතවිහාරතො.
324.Nātiharantīti ettha atisaddo haraṇattho, harasaddo paribhuñjanatthoti āha ‘‘aññatra haritvā na paribhuñjantī’’ti. Yaṃ mañcapīṭhādīti yojanā. Tatthāti undriyamahāvihāre. Tanti mañcapīṭhādiṃ. Tasmāti yasmā anujānāti, tasmā. Tanti mañcapīṭhādiṃ. Aññatrāti aññaṃ vihāraṃ. Aroganti anaṭṭhājiṇṇattā arogaṃ. Tasmiṃ vihāreti undriyavihāre. Tasminti undriyavihāre. Tatoti undriyavihārato. Suyojitānīti suṭṭhu yojitāni. Mūladānaṃ vā paṭipākatikaṃ vā natthīti adhippāyo. Chaḍḍitavihāratoti bhikkhūhi anapekkhena chaḍḍitasaṅghikavihārato ca puggalena sāpekkhena chaḍḍitapuggalikavihārato ca. Āvāsikakāleti āvāsikānaṃ ṭhitakāle. Tatoti chaḍḍitavihārato.
ඵාතිකම්මත්ථායාති එත්ථ ඵාතිසද්දො වඩ්ඪනත්ථොති ආහ ‘‘වඩ්ඪිකම්මත්ථායා’’ති. එත්ථාති ‘‘ඵාතිකම්මත්ථායා’’ති පාඨෙ.
Phātikammatthāyāti ettha phātisaddo vaḍḍhanatthoti āha ‘‘vaḍḍhikammatthāyā’’ti. Etthāti ‘‘phātikammatthāyā’’ti pāṭhe.
චක්කලිකන්ති චක්කාකාරෙන ලාති පවත්තති, චක්කාකාරං වා ලාති ගණ්හාතීති චක්කලං, තදෙව චක්කලිකං, පාදපුඤ්ජනං, ‘‘කම්බලාදීහි වෙඨෙත්වා කත’’න්ති ඉමිනා තස්ස කරණාකාරං දස්සෙති. යෙහීති පාදෙහි . උදකන්ති සෙනාසනස්ස තින්තකං උදකං. උදකං න පඤ්ඤායතීති යොජනා. සඋපාහනෙන අක්කමිතුං න වට්ටතීති යොජනා.
Cakkalikanti cakkākārena lāti pavattati, cakkākāraṃ vā lāti gaṇhātīti cakkalaṃ, tadeva cakkalikaṃ, pādapuñjanaṃ, ‘‘kambalādīhi veṭhetvā kata’’nti iminā tassa karaṇākāraṃ dasseti. Yehīti pādehi . Udakanti senāsanassa tintakaṃ udakaṃ. Udakaṃ na paññāyatīti yojanā. Saupāhanena akkamituṃ na vaṭṭatīti yojanā.
සුධාභූමියන්ති සුධාය ලිත්තායං භූමියං. පරිභණ්ඩභූමියන්ති ගොමයකසාවපරිභණ්ඩභූමියං. පාදාති මඤ්චපාදා. තස්මින්ති චොළකෙ. ඨපෙන්තස්සාති මඤ්චපාදෙ ඨපෙන්තස්ස. තත්ථාති තෙසු භික්ඛූසු . නෙවාසිකාති නිබද්ධං වසන්තීති නෙවාසිකා. ඨපෙන්තීති මඤ්චපාදෙ ඨපෙන්ති. තථෙවාති යථා නෙවාසිකා වළඤ්ජන්ති, තථෙව ආගන්තුකෙහි වළඤ්ජිතුං වට්ටතීති අත්ථො.
Sudhābhūmiyanti sudhāya littāyaṃ bhūmiyaṃ. Paribhaṇḍabhūmiyanti gomayakasāvaparibhaṇḍabhūmiyaṃ. Pādāti mañcapādā. Tasminti coḷake. Ṭhapentassāti mañcapāde ṭhapentassa. Tatthāti tesu bhikkhūsu . Nevāsikāti nibaddhaṃ vasantīti nevāsikā. Ṭhapentīti mañcapāde ṭhapenti. Tathevāti yathā nevāsikā vaḷañjanti, tatheva āgantukehi vaḷañjituṃ vaṭṭatīti attho.
සෙතභිත්ති වාති එත්ථ වාසද්දෙන නීලභිත්තිආදයො සම්පිණ්ඩෙති. ‘‘ද්වාරම්පි වාතපානම්පී’’තිආදිනා සාමඤ්ඤතො වුත්තත්තා ද්වාරවාතපානාදයො අපරිකම්මකතාපි න අපස්සයිතබ්බා. කෙනචි වා වත්ථාදිනාති සම්බන්ධො.
Setabhitti vāti ettha vāsaddena nīlabhittiādayo sampiṇḍeti. ‘‘Dvārampi vātapānampī’’tiādinā sāmaññato vuttattā dvāravātapānādayo aparikammakatāpi na apassayitabbā. Kenaci vā vatthādināti sambandho.
‘‘හුත්වා’’ති ඉමිනා ‘‘ධොතපාදකා’’ති පදස්ස ‘‘නිපජ්ජිතු’’න්ති පදෙ කිරියාවිසෙසනභාවං දස්සෙති, ‘‘භික්ඛූ’’ති පදෙ කාරකවිසෙසනභාවං නිවත්තෙති. කස්මිං ඨානෙ නිපජ්ජිතුං කුක්කුච්චායන්තීති ආහ ‘‘ධොතෙහි පාදෙහි අක්කමිතබ්බට්ඨානෙ’’ති. ‘‘අක්කමිතබ්බට්ඨානස්සෙතං අධිවචන’’න්ති ඉමිනා ‘‘ධොතපාදකෙ’’ති පාඨස්ස ධොතො පාදො තිට්ඨති එත්ථ ඨානෙති ධොතපාදකං, තස්මිං ධොතපාදකෙති අත්ථං දස්සෙති. එතන්ති ‘‘ධොතපාදකෙ’’ති නාමං. ‘‘පච්චත්ථරිත්වා’’ති එත්ථ කෙන පච්චත්ථරිත්වාති ආහ ‘‘පච්චත්ථරණෙනා’’ති. ‘‘අත්තනො සන්තකෙනා’’ති ඉමිනා සඞ්ඝිකෙන පච්චත්ථරණෙන පච්චත්ථරණං පටික්ඛිපති. නිද්දායතොපීති නිද්දායකාරණාපි, සංකුටිතෙති සම්බන්ධො. අථ වා නිද්දායතොපීති නිද්දායන්තස්සපි. ‘‘සරීරාවයවො’’ති පදෙ සාම්යත්ථඡට්ඨී, ‘‘ආපත්තියෙවා’’ති පදෙ සම්පදානං. ලොමෙසු ඵුසන්තෙසූති සම්බන්ධො. ‘‘පරිභොගසීසෙනා’’ති ඉමිනා පරිභොගං අකත්වා කෙනචි කම්මෙන සරීරාවයවෙන ඵුසන්තස්ස අනාපත්තීති දස්සෙති. හත්ථතලෙන ඵුසිතුං පාදතලෙන ඵුසිතුං වා අක්කමිතුං වාති යථාලාභයොජනා දට්ඨබ්බා. ‘‘පරිභොගසීසෙනා’’ති පදස්ස අත්ථං දස්සෙන්තො ආහ ‘‘මඤ්චපීඨං නීහරන්තස්සා’’තිආදි.
‘‘Hutvā’’ti iminā ‘‘dhotapādakā’’ti padassa ‘‘nipajjitu’’nti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti, ‘‘bhikkhū’’ti pade kārakavisesanabhāvaṃ nivatteti. Kasmiṃ ṭhāne nipajjituṃ kukkuccāyantīti āha ‘‘dhotehi pādehi akkamitabbaṭṭhāne’’ti. ‘‘Akkamitabbaṭṭhānassetaṃ adhivacana’’nti iminā ‘‘dhotapādake’’ti pāṭhassa dhoto pādo tiṭṭhati ettha ṭhāneti dhotapādakaṃ, tasmiṃ dhotapādaketi atthaṃ dasseti. Etanti ‘‘dhotapādake’’ti nāmaṃ. ‘‘Paccattharitvā’’ti ettha kena paccattharitvāti āha ‘‘paccattharaṇenā’’ti. ‘‘Attano santakenā’’ti iminā saṅghikena paccattharaṇena paccattharaṇaṃ paṭikkhipati. Niddāyatopīti niddāyakāraṇāpi, saṃkuṭiteti sambandho. Atha vā niddāyatopīti niddāyantassapi. ‘‘Sarīrāvayavo’’ti pade sāmyatthachaṭṭhī, ‘‘āpattiyevā’’ti pade sampadānaṃ. Lomesu phusantesūti sambandho. ‘‘Paribhogasīsenā’’ti iminā paribhogaṃ akatvā kenaci kammena sarīrāvayavena phusantassa anāpattīti dasseti. Hatthatalena phusituṃ pādatalena phusituṃ vā akkamituṃ vāti yathālābhayojanā daṭṭhabbā. ‘‘Paribhogasīsenā’’ti padassa atthaṃ dassento āha ‘‘mañcapīṭhaṃ nīharantassā’’tiādi.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi / අඤ්ඤත්රපරිභොගපටික්ඛෙපාදි • Aññatraparibhogapaṭikkhepādi
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්ග-අට්ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / අඤ්ඤත්රපටිභොගපටික්ඛෙපාදිකථා • Aññatrapaṭibhogapaṭikkhepādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අඤ්ඤත්රපරිභොගපටික්ඛෙපාදිකථාවණ්ණනා • Aññatraparibhogapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā