Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
അഞ്ഞത്രപരിഭോഗപടിക്ഖേപാദികഥാ
Aññatraparibhogapaṭikkhepādikathā
൩൨൪. നാതിഹരന്തീതി ഏത്ഥ അതിസദ്ദോ ഹരണത്ഥോ, ഹരസദ്ദോ പരിഭുഞ്ജനത്ഥോതി ആഹ ‘‘അഞ്ഞത്ര ഹരിത്വാ ന പരിഭുഞ്ജന്തീ’’തി. യം മഞ്ചപീഠാദീതി യോജനാ. തത്ഥാതി ഉന്ദ്രിയമഹാവിഹാരേ. തന്തി മഞ്ചപീഠാദിം. തസ്മാതി യസ്മാ അനുജാനാതി, തസ്മാ. തന്തി മഞ്ചപീഠാദിം. അഞ്ഞത്രാതി അഞ്ഞം വിഹാരം. അരോഗന്തി അനട്ഠാജിണ്ണത്താ അരോഗം. തസ്മിം വിഹാരേതി ഉന്ദ്രിയവിഹാരേ. തസ്മിന്തി ഉന്ദ്രിയവിഹാരേ. തതോതി ഉന്ദ്രിയവിഹാരതോ. സുയോജിതാനീതി സുട്ഠു യോജിതാനി. മൂലദാനം വാ പടിപാകതികം വാ നത്ഥീതി അധിപ്പായോ. ഛഡ്ഡിതവിഹാരതോതി ഭിക്ഖൂഹി അനപേക്ഖേന ഛഡ്ഡിതസങ്ഘികവിഹാരതോ ച പുഗ്ഗലേന സാപേക്ഖേന ഛഡ്ഡിതപുഗ്ഗലികവിഹാരതോ ച. ആവാസികകാലേതി ആവാസികാനം ഠിതകാലേ. തതോതി ഛഡ്ഡിതവിഹാരതോ.
324.Nātiharantīti ettha atisaddo haraṇattho, harasaddo paribhuñjanatthoti āha ‘‘aññatra haritvā na paribhuñjantī’’ti. Yaṃ mañcapīṭhādīti yojanā. Tatthāti undriyamahāvihāre. Tanti mañcapīṭhādiṃ. Tasmāti yasmā anujānāti, tasmā. Tanti mañcapīṭhādiṃ. Aññatrāti aññaṃ vihāraṃ. Aroganti anaṭṭhājiṇṇattā arogaṃ. Tasmiṃ vihāreti undriyavihāre. Tasminti undriyavihāre. Tatoti undriyavihārato. Suyojitānīti suṭṭhu yojitāni. Mūladānaṃ vā paṭipākatikaṃ vā natthīti adhippāyo. Chaḍḍitavihāratoti bhikkhūhi anapekkhena chaḍḍitasaṅghikavihārato ca puggalena sāpekkhena chaḍḍitapuggalikavihārato ca. Āvāsikakāleti āvāsikānaṃ ṭhitakāle. Tatoti chaḍḍitavihārato.
ഫാതികമ്മത്ഥായാതി ഏത്ഥ ഫാതിസദ്ദോ വഡ്ഢനത്ഥോതി ആഹ ‘‘വഡ്ഢികമ്മത്ഥായാ’’തി. ഏത്ഥാതി ‘‘ഫാതികമ്മത്ഥായാ’’തി പാഠേ.
Phātikammatthāyāti ettha phātisaddo vaḍḍhanatthoti āha ‘‘vaḍḍhikammatthāyā’’ti. Etthāti ‘‘phātikammatthāyā’’ti pāṭhe.
ചക്കലികന്തി ചക്കാകാരേന ലാതി പവത്തതി, ചക്കാകാരം വാ ലാതി ഗണ്ഹാതീതി ചക്കലം, തദേവ ചക്കലികം, പാദപുഞ്ജനം, ‘‘കമ്ബലാദീഹി വേഠേത്വാ കത’’ന്തി ഇമിനാ തസ്സ കരണാകാരം ദസ്സേതി. യേഹീതി പാദേഹി . ഉദകന്തി സേനാസനസ്സ തിന്തകം ഉദകം. ഉദകം ന പഞ്ഞായതീതി യോജനാ. സഉപാഹനേന അക്കമിതും ന വട്ടതീതി യോജനാ.
Cakkalikanti cakkākārena lāti pavattati, cakkākāraṃ vā lāti gaṇhātīti cakkalaṃ, tadeva cakkalikaṃ, pādapuñjanaṃ, ‘‘kambalādīhi veṭhetvā kata’’nti iminā tassa karaṇākāraṃ dasseti. Yehīti pādehi . Udakanti senāsanassa tintakaṃ udakaṃ. Udakaṃ na paññāyatīti yojanā. Saupāhanena akkamituṃ na vaṭṭatīti yojanā.
സുധാഭൂമിയന്തി സുധായ ലിത്തായം ഭൂമിയം. പരിഭണ്ഡഭൂമിയന്തി ഗോമയകസാവപരിഭണ്ഡഭൂമിയം. പാദാതി മഞ്ചപാദാ. തസ്മിന്തി ചോളകേ. ഠപേന്തസ്സാതി മഞ്ചപാദേ ഠപേന്തസ്സ. തത്ഥാതി തേസു ഭിക്ഖൂസു . നേവാസികാതി നിബദ്ധം വസന്തീതി നേവാസികാ. ഠപേന്തീതി മഞ്ചപാദേ ഠപേന്തി. തഥേവാതി യഥാ നേവാസികാ വളഞ്ജന്തി, തഥേവ ആഗന്തുകേഹി വളഞ്ജിതും വട്ടതീതി അത്ഥോ.
Sudhābhūmiyanti sudhāya littāyaṃ bhūmiyaṃ. Paribhaṇḍabhūmiyanti gomayakasāvaparibhaṇḍabhūmiyaṃ. Pādāti mañcapādā. Tasminti coḷake. Ṭhapentassāti mañcapāde ṭhapentassa. Tatthāti tesu bhikkhūsu . Nevāsikāti nibaddhaṃ vasantīti nevāsikā. Ṭhapentīti mañcapāde ṭhapenti. Tathevāti yathā nevāsikā vaḷañjanti, tatheva āgantukehi vaḷañjituṃ vaṭṭatīti attho.
സേതഭിത്തി വാതി ഏത്ഥ വാസദ്ദേന നീലഭിത്തിആദയോ സമ്പിണ്ഡേതി. ‘‘ദ്വാരമ്പി വാതപാനമ്പീ’’തിആദിനാ സാമഞ്ഞതോ വുത്തത്താ ദ്വാരവാതപാനാദയോ അപരികമ്മകതാപി ന അപസ്സയിതബ്ബാ. കേനചി വാ വത്ഥാദിനാതി സമ്ബന്ധോ.
Setabhitti vāti ettha vāsaddena nīlabhittiādayo sampiṇḍeti. ‘‘Dvārampi vātapānampī’’tiādinā sāmaññato vuttattā dvāravātapānādayo aparikammakatāpi na apassayitabbā. Kenaci vā vatthādināti sambandho.
‘‘ഹുത്വാ’’തി ഇമിനാ ‘‘ധോതപാദകാ’’തി പദസ്സ ‘‘നിപജ്ജിതു’’ന്തി പദേ കിരിയാവിസേസനഭാവം ദസ്സേതി, ‘‘ഭിക്ഖൂ’’തി പദേ കാരകവിസേസനഭാവം നിവത്തേതി. കസ്മിം ഠാനേ നിപജ്ജിതും കുക്കുച്ചായന്തീതി ആഹ ‘‘ധോതേഹി പാദേഹി അക്കമിതബ്ബട്ഠാനേ’’തി. ‘‘അക്കമിതബ്ബട്ഠാനസ്സേതം അധിവചന’’ന്തി ഇമിനാ ‘‘ധോതപാദകേ’’തി പാഠസ്സ ധോതോ പാദോ തിട്ഠതി ഏത്ഥ ഠാനേതി ധോതപാദകം, തസ്മിം ധോതപാദകേതി അത്ഥം ദസ്സേതി. ഏതന്തി ‘‘ധോതപാദകേ’’തി നാമം. ‘‘പച്ചത്ഥരിത്വാ’’തി ഏത്ഥ കേന പച്ചത്ഥരിത്വാതി ആഹ ‘‘പച്ചത്ഥരണേനാ’’തി. ‘‘അത്തനോ സന്തകേനാ’’തി ഇമിനാ സങ്ഘികേന പച്ചത്ഥരണേന പച്ചത്ഥരണം പടിക്ഖിപതി. നിദ്ദായതോപീതി നിദ്ദായകാരണാപി, സംകുടിതേതി സമ്ബന്ധോ. അഥ വാ നിദ്ദായതോപീതി നിദ്ദായന്തസ്സപി. ‘‘സരീരാവയവോ’’തി പദേ സാമ്യത്ഥഛട്ഠീ, ‘‘ആപത്തിയേവാ’’തി പദേ സമ്പദാനം. ലോമേസു ഫുസന്തേസൂതി സമ്ബന്ധോ. ‘‘പരിഭോഗസീസേനാ’’തി ഇമിനാ പരിഭോഗം അകത്വാ കേനചി കമ്മേന സരീരാവയവേന ഫുസന്തസ്സ അനാപത്തീതി ദസ്സേതി. ഹത്ഥതലേന ഫുസിതും പാദതലേന ഫുസിതും വാ അക്കമിതും വാതി യഥാലാഭയോജനാ ദട്ഠബ്ബാ. ‘‘പരിഭോഗസീസേനാ’’തി പദസ്സ അത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘മഞ്ചപീഠം നീഹരന്തസ്സാ’’തിആദി.
‘‘Hutvā’’ti iminā ‘‘dhotapādakā’’ti padassa ‘‘nipajjitu’’nti pade kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti, ‘‘bhikkhū’’ti pade kārakavisesanabhāvaṃ nivatteti. Kasmiṃ ṭhāne nipajjituṃ kukkuccāyantīti āha ‘‘dhotehi pādehi akkamitabbaṭṭhāne’’ti. ‘‘Akkamitabbaṭṭhānassetaṃ adhivacana’’nti iminā ‘‘dhotapādake’’ti pāṭhassa dhoto pādo tiṭṭhati ettha ṭhāneti dhotapādakaṃ, tasmiṃ dhotapādaketi atthaṃ dasseti. Etanti ‘‘dhotapādake’’ti nāmaṃ. ‘‘Paccattharitvā’’ti ettha kena paccattharitvāti āha ‘‘paccattharaṇenā’’ti. ‘‘Attano santakenā’’ti iminā saṅghikena paccattharaṇena paccattharaṇaṃ paṭikkhipati. Niddāyatopīti niddāyakāraṇāpi, saṃkuṭiteti sambandho. Atha vā niddāyatopīti niddāyantassapi. ‘‘Sarīrāvayavo’’ti pade sāmyatthachaṭṭhī, ‘‘āpattiyevā’’ti pade sampadānaṃ. Lomesu phusantesūti sambandho. ‘‘Paribhogasīsenā’’ti iminā paribhogaṃ akatvā kenaci kammena sarīrāvayavena phusantassa anāpattīti dasseti. Hatthatalena phusituṃ pādatalena phusituṃ vā akkamituṃ vāti yathālābhayojanā daṭṭhabbā. ‘‘Paribhogasīsenā’’ti padassa atthaṃ dassento āha ‘‘mañcapīṭhaṃ nīharantassā’’tiādi.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi / അഞ്ഞത്രപരിഭോഗപടിക്ഖേപാദി • Aññatraparibhogapaṭikkhepādi
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / അഞ്ഞത്രപടിഭോഗപടിക്ഖേപാദികഥാ • Aññatrapaṭibhogapaṭikkhepādikathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / അഞ്ഞത്രപരിഭോഗപടിക്ഖേപാദികഥാവണ്ണനാ • Aññatraparibhogapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā