| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
२. अञ्ञवादकसिक्खापदवण्णना
2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
९४. दुतियसिक्खापदे – अनाचारं आचरित्वाति अकातब्बं कत्वा; कायवचीद्वारेसु आपत्तिं आपज्जित्वाति वुत्तं होति। अञ्ञेनञ्ञं पटिचरतीति अञ्ञेन वचनेन अञ्ञं वचनं पटिचरति पटिच्छादेति अज्झोत्थरति; इदानि तं पटिचरणविधिं दस्सेन्तो ‘‘को आपन्नो’’तिआदिमाह। तत्रायं वचनसम्बन्धो – सो किर किञ्चि वीतिक्कमं दिस्वा ‘‘आवुसो, आपत्तिं आपन्नोसी’’ति सङ्घमज्झे आपत्तिया अनुयुञ्जियमानो ‘‘को आपन्नो’’ति वदति। ‘‘ततो त्व’’न्ति वुत्ते ‘‘अहं किं आपन्नो’’ति वदति। अथ ‘‘पाचित्तियं वा दुक्कटं वा’’ति वुत्ते वत्थुं पुच्छन्तो ‘‘अहं किस्मिं आपन्नो’’ति वदति। ततो ‘‘असुकस्मिं नाम वत्थुस्मि’’न्ति वुत्ते ‘‘अहं कथं आपन्नो, किं करोन्तो आपन्नोम्ही’’ति पुच्छति। अथ ‘‘इदं नाम करोन्तो आपन्नो’’ति वुत्ते ‘‘कं भणथा’’ति वदति। ततो ‘‘तं भणामा’’ति वुत्ते ‘‘किं भणथा’’ति वदति।
94. Dutiyasikkhāpade – anācāraṃ ācaritvāti akātabbaṃ katvā; kāyavacīdvāresu āpattiṃ āpajjitvāti vuttaṃ hoti. Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena vacanena aññaṃ vacanaṃ paṭicarati paṭicchādeti ajjhottharati; idāni taṃ paṭicaraṇavidhiṃ dassento ‘‘ko āpanno’’tiādimāha. Tatrāyaṃ vacanasambandho – so kira kiñci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, āpattiṃ āpannosī’’ti saṅghamajjhe āpattiyā anuyuñjiyamāno ‘‘ko āpanno’’ti vadati. ‘‘Tato tva’’nti vutte ‘‘ahaṃ kiṃ āpanno’’ti vadati. Atha ‘‘pācittiyaṃ vā dukkaṭaṃ vā’’ti vutte vatthuṃ pucchanto ‘‘ahaṃ kismiṃ āpanno’’ti vadati. Tato ‘‘asukasmiṃ nāma vatthusmi’’nti vutte ‘‘ahaṃ kathaṃ āpanno, kiṃ karonto āpannomhī’’ti pucchati. Atha ‘‘idaṃ nāma karonto āpanno’’ti vutte ‘‘kaṃ bhaṇathā’’ti vadati. Tato ‘‘taṃ bhaṇāmā’’ti vutte ‘‘kiṃ bhaṇathā’’ti vadati.
अपिचेत्थ अयं पाळिमुत्तकोपि अञ्ञेनञ्ञं पटिचरणविधि – भिक्खूहि ‘‘तव सिपाटिकाय कहापणो दिट्ठो, किस्सेवमसारुप्पं करोसी’’ति वुत्तो ‘‘सुदिट्ठं, भन्ते, न पनेसो कहापणो; तिपुमण्डलं एत’’न्ति भणन्तो वा ‘‘त्वं सुरं पिवन्तो दिट्ठो, किस्सेवं करोसी’’ति वुत्तो ‘‘सुदिट्ठो , भन्ते, न पनेसा सुरा, भेसज्जत्थाय सम्पादितं अरिट्ठ’’न्ति भणन्तो वा ‘‘त्वं पटिच्छन्ने आसने मातुगामेन सद्धिं निसिन्नो दिट्ठो, किस्सेवमसारुप्पं करोसी’’ति वुत्तो ‘‘येन दिट्ठं सुदिट्ठं, विञ्ञू पनेत्थ दुतियो अत्थि, सो किस्स न दिट्ठो’’ति भणन्तो वा, ‘‘ईदिसं तया किञ्चि दिट्ठ’’न्ति पुट्ठो ‘‘न सुणामी’’ति सोतमुपनेन्तो वा, सोतद्वारे पुच्छन्तानं चक्खुं उपनेन्तो वा, अञ्ञेनञ्ञं पटिचरतीति वेदितब्बो। अञ्ञवादकं रोपेतूति अञ्ञवादकं आरोपेतु; पतिट्ठापेतूति अत्थो। विहेसकं रोपेतूति एतस्मिम्पि एसेव नयो।
Apicettha ayaṃ pāḷimuttakopi aññenaññaṃ paṭicaraṇavidhi – bhikkhūhi ‘‘tava sipāṭikāya kahāpaṇo diṭṭho, kissevamasāruppaṃ karosī’’ti vutto ‘‘sudiṭṭhaṃ, bhante, na paneso kahāpaṇo; tipumaṇḍalaṃ eta’’nti bhaṇanto vā ‘‘tvaṃ suraṃ pivanto diṭṭho, kissevaṃ karosī’’ti vutto ‘‘sudiṭṭho , bhante, na panesā surā, bhesajjatthāya sampāditaṃ ariṭṭha’’nti bhaṇanto vā ‘‘tvaṃ paṭicchanne āsane mātugāmena saddhiṃ nisinno diṭṭho, kissevamasāruppaṃ karosī’’ti vutto ‘‘yena diṭṭhaṃ sudiṭṭhaṃ, viññū panettha dutiyo atthi, so kissa na diṭṭho’’ti bhaṇanto vā, ‘‘īdisaṃ tayā kiñci diṭṭha’’nti puṭṭho ‘‘na suṇāmī’’ti sotamupanento vā, sotadvāre pucchantānaṃ cakkhuṃ upanento vā, aññenaññaṃ paṭicaratīti veditabbo. Aññavādakaṃ ropetūti aññavādakaṃ āropetu; patiṭṭhāpetūti attho. Vihesakaṃ ropetūti etasmimpi eseva nayo.
९८. अञ्ञवादके विहेसके पाचित्तियन्ति एत्थ अञ्ञं वदतीति अञ्ञवादकं; अञ्ञेनञ्ञं पटिचरणस्सेतं नामं। विहेसेतीति विहेसकं; तुण्हीभूतस्सेतं नामं, तस्मिं अञ्ञवादके विहेसके। पाचित्तियन्ति वत्थुद्वये पाचित्तियद्वयं वुत्तं।
98.Aññavādake vihesake pācittiyanti ettha aññaṃ vadatīti aññavādakaṃ; aññenaññaṃ paṭicaraṇassetaṃ nāmaṃ. Vihesetīti vihesakaṃ; tuṇhībhūtassetaṃ nāmaṃ, tasmiṃ aññavādake vihesake. Pācittiyanti vatthudvaye pācittiyadvayaṃ vuttaṃ.
१००. अरोपिते अञ्ञवादकेति कम्मवाचाय अनारोपिते अञ्ञवादके। अरोपिते विहेसकेति एतस्मिम्पि एसेव नयो।
100.Aropite aññavādaketi kammavācāya anāropite aññavādake. Aropite vihesaketi etasmimpi eseva nayo.
१०१. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञीतिआदीसु यं तं अञ्ञवादकविहेसकरोपनकम्मं कतं, तञ्चे धम्मकम्मं होति, सो च भिक्खु तस्मिं धम्मकम्मसञ्ञी अञ्ञवादकञ्च विहेसकञ्च करोति, अथस्स तस्मिं अञ्ञवादके च विहेसके च आपत्ति पाचित्तियस्साति इमिना नयेन अत्थो वेदितब्बो।
101.Dhammakamme dhammakammasaññītiādīsu yaṃ taṃ aññavādakavihesakaropanakammaṃ kataṃ, tañce dhammakammaṃ hoti, so ca bhikkhu tasmiṃ dhammakammasaññī aññavādakañca vihesakañca karoti, athassa tasmiṃ aññavādake ca vihesake ca āpatti pācittiyassāti iminā nayena attho veditabbo.
१०२. अजानन्तो पुच्छतीति आपत्तिं वा आपन्नभावं अजानन्तोयेव ‘‘किं तुम्हे भणथ, अहं न जानामी’’ति पुच्छति। गिलानो वा न कथेतीति मुखे तादिसो ब्याधि होति, येन कथेतुं न सक्कोति। सङ्घस्स भण्डनं वातिआदीसु सङ्घमज्झे कथिते तप्पच्चया सङ्घस्स भण्डनं वा कलहो वा विवादो वा भविस्सति, सो मा अहोसीति मञ्ञमानो न कथेतीति इमिना नयेन अत्थो वेदितब्बो। सेसं उत्तानमेवाति।
102.Ajānanto pucchatīti āpattiṃ vā āpannabhāvaṃ ajānantoyeva ‘‘kiṃ tumhe bhaṇatha, ahaṃ na jānāmī’’ti pucchati. Gilāno vā na kathetīti mukhe tādiso byādhi hoti, yena kathetuṃ na sakkoti. Saṅghassa bhaṇḍanaṃ vātiādīsu saṅghamajjhe kathite tappaccayā saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā vivādo vā bhavissati, so mā ahosīti maññamāno na kathetīti iminā nayena attho veditabbo. Sesaṃ uttānamevāti.
तिसमुट्ठानं – कायचित्ततो वाचाचित्ततो कायवाचाचित्ततो च समुट्ठाति, सिया किरियं , सिया अकिरियं, अञ्ञेनञ्ञं पटिचरन्तस्स हि किरियं होति, तुण्हीभावेन विहेसन्तस्स अकिरियं, सञ्ञाविमोक्खं, सचित्तकं, लोकवज्जं, कायकम्मं, वचीकम्मं, अकुसलचित्तं, दुक्खवेदनन्ति।
Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, siyā kiriyaṃ , siyā akiriyaṃ, aññenaññaṃ paṭicarantassa hi kiriyaṃ hoti, tuṇhībhāvena vihesantassa akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
अञ्ञवादकसिक्खापदं दुतियं।
Aññavādakasikkhāpadaṃ dutiyaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / २. भूतगामवग्गो • 2. Bhūtagāmavaggo
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / २. अञ्ञवादकसिक्खापदवण्णना • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / २. अञ्ञवादकसिक्खापदवण्णना • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / २. अञ्ञवादकसिक्खापदवण्णना • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / २. अञ्ञवादकसिक्खापदं • 2. Aññavādakasikkhāpadaṃ
