| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
๒. อญฺญวาทกสิกฺขาปทวณฺณนา
2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
๙๔. ทุติยสิกฺขาปเท – อนาจารํ อาจริตฺวาติ อกาตพฺพํ กตฺวา; กายวจีทฺวาเรสุ อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวาติ วุตฺตํ โหติฯ อเญฺญนญฺญํ ปฎิจรตีติ อเญฺญน วจเนน อญฺญํ วจนํ ปฎิจรติ ปฎิจฺฉาเทติ อโชฺฌตฺถรติ; อิทานิ ตํ ปฎิจรณวิธิํ ทเสฺสโนฺต ‘‘โก อาปโนฺน’’ติอาทิมาหฯ ตตฺรายํ วจนสมฺพโนฺธ – โส กิร กิญฺจิ วีติกฺกมํ ทิสฺวา ‘‘อาวุโส, อาปตฺติํ อาปโนฺนสี’’ติ สงฺฆมเชฺฌ อาปตฺติยา อนุยุญฺชิยมาโน ‘‘โก อาปโนฺน’’ติ วทติฯ ‘‘ตโต ตฺว’’นฺติ วุเตฺต ‘‘อหํ กิํ อาปโนฺน’’ติ วทติฯ อถ ‘‘ปาจิตฺติยํ วา ทุกฺกฎํ วา’’ติ วุเตฺต วตฺถุํ ปุจฺฉโนฺต ‘‘อหํ กิสฺมิํ อาปโนฺน’’ติ วทติฯ ตโต ‘‘อสุกสฺมิํ นาม วตฺถุสฺมิ’’นฺติ วุเตฺต ‘‘อหํ กถํ อาปโนฺน, กิํ กโรโนฺต อาปโนฺนมฺหี’’ติ ปุจฺฉติฯ อถ ‘‘อิทํ นาม กโรโนฺต อาปโนฺน’’ติ วุเตฺต ‘‘กํ ภณถา’’ติ วทติฯ ตโต ‘‘ตํ ภณามา’’ติ วุเตฺต ‘‘กิํ ภณถา’’ติ วทติฯ
94. Dutiyasikkhāpade – anācāraṃ ācaritvāti akātabbaṃ katvā; kāyavacīdvāresu āpattiṃ āpajjitvāti vuttaṃ hoti. Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena vacanena aññaṃ vacanaṃ paṭicarati paṭicchādeti ajjhottharati; idāni taṃ paṭicaraṇavidhiṃ dassento ‘‘ko āpanno’’tiādimāha. Tatrāyaṃ vacanasambandho – so kira kiñci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, āpattiṃ āpannosī’’ti saṅghamajjhe āpattiyā anuyuñjiyamāno ‘‘ko āpanno’’ti vadati. ‘‘Tato tva’’nti vutte ‘‘ahaṃ kiṃ āpanno’’ti vadati. Atha ‘‘pācittiyaṃ vā dukkaṭaṃ vā’’ti vutte vatthuṃ pucchanto ‘‘ahaṃ kismiṃ āpanno’’ti vadati. Tato ‘‘asukasmiṃ nāma vatthusmi’’nti vutte ‘‘ahaṃ kathaṃ āpanno, kiṃ karonto āpannomhī’’ti pucchati. Atha ‘‘idaṃ nāma karonto āpanno’’ti vutte ‘‘kaṃ bhaṇathā’’ti vadati. Tato ‘‘taṃ bhaṇāmā’’ti vutte ‘‘kiṃ bhaṇathā’’ti vadati.
อปิเจตฺถ อยํ ปาฬิมุตฺตโกปิ อเญฺญนญฺญํ ปฎิจรณวิธิ – ภิกฺขูหิ ‘‘ตว สิปาฎิกาย กหาปโณ ทิโฎฺฐ, กิเสฺสวมสารุปฺปํ กโรสี’’ติ วุโตฺต ‘‘สุทิฎฺฐํ, ภเนฺต, น ปเนโส กหาปโณ; ติปุมณฺฑลํ เอต’’นฺติ ภณโนฺต วา ‘‘ตฺวํ สุรํ ปิวโนฺต ทิโฎฺฐ, กิเสฺสวํ กโรสี’’ติ วุโตฺต ‘‘สุทิโฎฺฐ , ภเนฺต, น ปเนสา สุรา, เภสชฺชตฺถาย สมฺปาทิตํ อริฎฺฐ’’นฺติ ภณโนฺต วา ‘‘ตฺวํ ปฎิจฺฉเนฺน อาสเน มาตุคาเมน สทฺธิํ นิสิโนฺน ทิโฎฺฐ, กิเสฺสวมสารุปฺปํ กโรสี’’ติ วุโตฺต ‘‘เยน ทิฎฺฐํ สุทิฎฺฐํ, วิญฺญู ปเนตฺถ ทุติโย อตฺถิ, โส กิสฺส น ทิโฎฺฐ’’ติ ภณโนฺต วา, ‘‘อีทิสํ ตยา กิญฺจิ ทิฎฺฐ’’นฺติ ปุโฎฺฐ ‘‘น สุณามี’’ติ โสตมุปเนโนฺต วา, โสตทฺวาเร ปุจฺฉนฺตานํ จกฺขุํ อุปเนโนฺต วา, อเญฺญนญฺญํ ปฎิจรตีติ เวทิตโพฺพฯ อญฺญวาทกํ โรเปตูติ อญฺญวาทกํ อาโรเปตุ; ปติฎฺฐาเปตูติ อโตฺถฯ วิเหสกํ โรเปตูติ เอตสฺมิมฺปิ เอเสว นโยฯ
Apicettha ayaṃ pāḷimuttakopi aññenaññaṃ paṭicaraṇavidhi – bhikkhūhi ‘‘tava sipāṭikāya kahāpaṇo diṭṭho, kissevamasāruppaṃ karosī’’ti vutto ‘‘sudiṭṭhaṃ, bhante, na paneso kahāpaṇo; tipumaṇḍalaṃ eta’’nti bhaṇanto vā ‘‘tvaṃ suraṃ pivanto diṭṭho, kissevaṃ karosī’’ti vutto ‘‘sudiṭṭho , bhante, na panesā surā, bhesajjatthāya sampāditaṃ ariṭṭha’’nti bhaṇanto vā ‘‘tvaṃ paṭicchanne āsane mātugāmena saddhiṃ nisinno diṭṭho, kissevamasāruppaṃ karosī’’ti vutto ‘‘yena diṭṭhaṃ sudiṭṭhaṃ, viññū panettha dutiyo atthi, so kissa na diṭṭho’’ti bhaṇanto vā, ‘‘īdisaṃ tayā kiñci diṭṭha’’nti puṭṭho ‘‘na suṇāmī’’ti sotamupanento vā, sotadvāre pucchantānaṃ cakkhuṃ upanento vā, aññenaññaṃ paṭicaratīti veditabbo. Aññavādakaṃ ropetūti aññavādakaṃ āropetu; patiṭṭhāpetūti attho. Vihesakaṃ ropetūti etasmimpi eseva nayo.
๙๘. อญฺญวาทเก วิเหสเก ปาจิตฺติยนฺติ เอตฺถ อญฺญํ วทตีติ อญฺญวาทกํ; อเญฺญนญฺญํ ปฎิจรณเสฺสตํ นามํฯ วิเหเสตีติ วิเหสกํ; ตุณฺหีภูตเสฺสตํ นามํ, ตสฺมิํ อญฺญวาทเก วิเหสเกฯ ปาจิตฺติยนฺติ วตฺถุทฺวเย ปาจิตฺติยทฺวยํ วุตฺตํฯ
98.Aññavādake vihesake pācittiyanti ettha aññaṃ vadatīti aññavādakaṃ; aññenaññaṃ paṭicaraṇassetaṃ nāmaṃ. Vihesetīti vihesakaṃ; tuṇhībhūtassetaṃ nāmaṃ, tasmiṃ aññavādake vihesake. Pācittiyanti vatthudvaye pācittiyadvayaṃ vuttaṃ.
๑๐๐. อโรปิเต อญฺญวาทเกติ กมฺมวาจาย อนาโรปิเต อญฺญวาทเกฯ อโรปิเต วิเหสเกติ เอตสฺมิมฺปิ เอเสว นโยฯ
100.Aropite aññavādaketi kammavācāya anāropite aññavādake. Aropite vihesaketi etasmimpi eseva nayo.
๑๐๑. ธมฺมกเมฺม ธมฺมกมฺมสญฺญีติอาทีสุ ยํ ตํ อญฺญวาทกวิเหสกโรปนกมฺมํ กตํ, ตเญฺจ ธมฺมกมฺมํ โหติ, โส จ ภิกฺขุ ตสฺมิํ ธมฺมกมฺมสญฺญี อญฺญวาทกญฺจ วิเหสกญฺจ กโรติ, อถสฺส ตสฺมิํ อญฺญวาทเก จ วิเหสเก จ อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสาติ อิมินา นเยน อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
101.Dhammakamme dhammakammasaññītiādīsu yaṃ taṃ aññavādakavihesakaropanakammaṃ kataṃ, tañce dhammakammaṃ hoti, so ca bhikkhu tasmiṃ dhammakammasaññī aññavādakañca vihesakañca karoti, athassa tasmiṃ aññavādake ca vihesake ca āpatti pācittiyassāti iminā nayena attho veditabbo.
๑๐๒. อชานโนฺต ปุจฺฉตีติ อาปตฺติํ วา อาปนฺนภาวํ อชานโนฺตเยว ‘‘กิํ ตุเมฺห ภณถ, อหํ น ชานามี’’ติ ปุจฺฉติฯ คิลาโน วา น กเถตีติ มุเข ตาทิโส พฺยาธิ โหติ, เยน กเถตุํ น สโกฺกติฯ สงฺฆสฺส ภณฺฑนํ วาติอาทีสุ สงฺฆมเชฺฌ กถิเต ตปฺปจฺจยา สงฺฆสฺส ภณฺฑนํ วา กลโห วา วิวาโท วา ภวิสฺสติ, โส มา อโหสีติ มญฺญมาโน น กเถตีติ อิมินา นเยน อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ เสสํ อุตฺตานเมวาติฯ
102.Ajānanto pucchatīti āpattiṃ vā āpannabhāvaṃ ajānantoyeva ‘‘kiṃ tumhe bhaṇatha, ahaṃ na jānāmī’’ti pucchati. Gilāno vā na kathetīti mukhe tādiso byādhi hoti, yena kathetuṃ na sakkoti. Saṅghassa bhaṇḍanaṃ vātiādīsu saṅghamajjhe kathite tappaccayā saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā vivādo vā bhavissati, so mā ahosīti maññamāno na kathetīti iminā nayena attho veditabbo. Sesaṃ uttānamevāti.
ติสมุฎฺฐานํ – กายจิตฺตโต วาจาจิตฺตโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฎฺฐาติ, สิยา กิริยํ , สิยา อกิริยํ, อเญฺญนญฺญํ ปฎิจรนฺตสฺส หิ กิริยํ โหติ, ตุณฺหีภาเวน วิเหสนฺตสฺส อกิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ
Tisamuṭṭhānaṃ – kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, siyā kiriyaṃ , siyā akiriyaṃ, aññenaññaṃ paṭicarantassa hi kiriyaṃ hoti, tuṇhībhāvena vihesantassa akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
อญฺญวาทกสิกฺขาปทํ ทุติยํฯ
Aññavādakasikkhāpadaṃ dutiyaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๒. ภูตคามวโคฺค • 2. Bhūtagāmavaggo
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๒. อญฺญวาทกสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๒. อญฺญวาทกสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๒. อญฺญวาทกสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๒. อญฺญวาทกสิกฺขาปทํ • 2. Aññavādakasikkhāpadaṃ
