| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
២. អញ្ញវាទកសិក្ខាបទវណ្ណនា
2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
យមត្ថន្តិ ‘‘ត្វំ កិរ ទុក្កដាបត្តិំ អាបន្នោ’’តិអាទិកំ យំ កិញ្ចិ អត្ថំ។ តតោ អញ្ញន្តិ បុច្ឆិតត្ថតោ អញ្ញមត្ថំ។ អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរណស្សាតិ វិនយធរេន យំ វចនំ ទោសបុច្ឆនត្ថំ វុត្តំ, តតោ អញ្ញេន វចនេន បដិច្ឆាទនស្ស។ បដិច្ឆាទនត្ថោបិ ហិ ចរសទ្ទោ ហោតិ អនេកត្ថត្តា ធាតូនំ។ វុត្តន្តិ បាឡិយំ វុត្តំ។
Yamatthanti ‘‘tvaṃ kira dukkaṭāpattiṃ āpanno’’tiādikaṃ yaṃ kiñci atthaṃ. Tato aññanti pucchitatthato aññamatthaṃ. Aññenaññaṃ paṭicaraṇassāti vinayadharena yaṃ vacanaṃ dosapucchanatthaṃ vuttaṃ, tato aññena vacanena paṭicchādanassa. Paṭicchādanatthopi hi carasaddo hoti anekatthattā dhātūnaṃ. Vuttanti pāḷiyaṃ vuttaṃ.
សាវសេសំ អាបត្តិំ អាបន្នោតិ ឯត្ថ ឋបេត្វា បារាជិកំ សេសា សាវសេសាបត្តិ នាម, តំ អាបន្នោ។ អនុយុញ្ជិយមានោតិ ‘‘កិំ, អាវុសោ, ឥត្ថន្នាមំ អាបត្តិំ អាបន្នោសី’’តិ បុច្ឆិយមានោ។ អញ្ញេន វចនេនាតិ ‘‘កោ អាបន្នោ? កិំ អាបន្នោ? កិស្មិំ អាបន្នោ? កថំ អាបន្នោ? កំ ភណថ? កិំ ភណថា’’តិ អញ្ញេន វចនេន។ អញ្ញន្តិ ‘‘កិំ ត្វំ ឥត្ថន្នាមំ អាបត្តិំ អាបន្នោសី’’តិអាទិកំ អនុយុញ្ជកវចនំ។ តថា តថា វិក្ខិបតីតិ តេន តេន បការេន វិក្ខិបតិ។ កិំ វុត្តំ ហោតិ? សោ (បាចិ. អដ្ឋ. ៩៤) កិញ្ចិ វីតិក្កមំ ទិស្វា ‘‘អាវុសោ, អាបត្តិំ អាបន្នោសី’’តិ សង្ឃមជ្ឈេ អាបត្តិយា អនុយុញ្ជិយមានោ ‘‘កោ អាបន្នោ’’តិ វទតិ។ តតោ ‘‘ត្វ’’ន្តិ វុត្តេ ‘‘អហំ កិំ អាបន្នោ’’តិ វទតិ។ អថ ‘‘បាចិត្តិយំ វា ទុក្កដំ វា’’តិ វុត្តេ ‘‘អហំ កិស្មិំ អាបន្នោ’’តិ វទតិ។ តតោ ‘‘អមុកស្មិំ នាម វត្ថុស្មិ’’ន្តិ វុត្តេ ‘‘អហំ កថំ អាបន្នោ, កិំ ករោន្តោ អាបន្នោម្ហី’’តិ បុច្ឆតិ។ អថ ‘‘ឥទំ នាម ករោន្តោ អាបន្នោ’’តិ វុត្តេ ‘‘កំ ភណថា’’តិ វទតិ។ តតោ ‘‘តំ ភណាមា’’តិ វុត្តេ ‘‘កិំ ភណថា’’តិ ឯវមនេកេហិ បការេហិ វិក្ខិបតីតិ វុត្តំ ហោតិ។
Sāvasesaṃ āpattiṃ āpannoti ettha ṭhapetvā pārājikaṃ sesā sāvasesāpatti nāma, taṃ āpanno. Anuyuñjiyamānoti ‘‘kiṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti pucchiyamāno. Aññena vacanenāti ‘‘ko āpanno? Kiṃ āpanno? Kismiṃ āpanno? Kathaṃ āpanno? Kaṃ bhaṇatha? Kiṃ bhaṇathā’’ti aññena vacanena. Aññanti ‘‘kiṃ tvaṃ itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’tiādikaṃ anuyuñjakavacanaṃ. Tathā tathā vikkhipatīti tena tena pakārena vikkhipati. Kiṃ vuttaṃ hoti? So (pāci. aṭṭha. 94) kiñci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, āpattiṃ āpannosī’’ti saṅghamajjhe āpattiyā anuyuñjiyamāno ‘‘ko āpanno’’ti vadati. Tato ‘‘tva’’nti vutte ‘‘ahaṃ kiṃ āpanno’’ti vadati. Atha ‘‘pācittiyaṃ vā dukkaṭaṃ vā’’ti vutte ‘‘ahaṃ kismiṃ āpanno’’ti vadati. Tato ‘‘amukasmiṃ nāma vatthusmi’’nti vutte ‘‘ahaṃ kathaṃ āpanno, kiṃ karonto āpannomhī’’ti pucchati. Atha ‘‘idaṃ nāma karonto āpanno’’ti vutte ‘‘kaṃ bhaṇathā’’ti vadati. Tato ‘‘taṃ bhaṇāmā’’ti vutte ‘‘kiṃ bhaṇathā’’ti evamanekehi pakārehi vikkhipatīti vuttaṃ hoti.
យោ បន ភិក្ខុ សាវសេសំ អាបត្តិំ អាបន្នោ, តំ ន កថេតុកាមោ តុណ្ហីភាវេន វិហេសេតីតិ សម្ពន្ធោ។ វិហេសេតីតិ ចិរនិសជ្ជាចិរភាសនេហិ បិដ្ឋិអាគិលាយនតាលុសោសាទិវសេន សង្ឃំ វិហេសេតិ, បរិស្សមំ តេសំ ករោតីតិ អត្ថោ។ បរិស្សមោ ហិ វិហេសា នាម។ អញ្ញវាទកកម្មន្តិ អញ្ញវាទកស្ស ភិក្ខុនោ អញ្ញវាទការោបនត្ថំ កាតព្ពំ ញត្តិទុតិយកម្មំ។ វិហេសកកម្មន្តិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ តស្មិំ សង្ឃេន កតេតិ តស្មិំ អញ្ញវាទកកម្មេ ច វិហេសកកម្មេ ច សង្ឃេន ញត្តិទុតិយកម្មវាចាយ កតេ។ តថា ករោន្តានន្តិ តំ បការំ ករោន្តានំ, អញ្ញវាទកញ្ច វិហេសកញ្ច ករោន្តានន្តិ អត្ថោ។
Yo pana bhikkhu sāvasesaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ na kathetukāmo tuṇhībhāvena vihesetīti sambandho. Vihesetīti ciranisajjācirabhāsanehi piṭṭhiāgilāyanatālusosādivasena saṅghaṃ viheseti, parissamaṃ tesaṃ karotīti attho. Parissamo hi vihesā nāma. Aññavādakakammanti aññavādakassa bhikkhuno aññavādakāropanatthaṃ kātabbaṃ ñattidutiyakammaṃ. Vihesakakammanti etthāpi eseva nayo. Tasmiṃ saṅghena kateti tasmiṃ aññavādakakamme ca vihesakakamme ca saṅghena ñattidutiyakammavācāya kate. Tathā karontānanti taṃ pakāraṃ karontānaṃ, aññavādakañca vihesakañca karontānanti attho.
‘‘វិហេសកេតិ អយមេត្ថ អនុបញ្ញត្តី’’តិ អវចនញ្ចេត្ថ ‘‘អាបត្តិករា ច ហោតិ អញ្ញវាទកសិក្ខាបទាទីសុ វិយា’’តិ (កង្ខា. អដ្ឋ. បឋមបារាជិកវណ្ណនា) វុត្តត្តាយេវ បញ្ញាយតីតិ កត្វា។ ឯស នយោ ឧបរិ សិក្ខាបទេសុ។ ធម្មកម្មេ តិកបាចិត្តិយន្តិ ធម្មកម្មេ ធម្មកម្មសញ្ញិវេមតិកអធម្មកម្មសញ្ញីនំ វសេន តីណិ បាចិត្តិយានិ។ អធម្មកម្មេ តិកទុក្កដន្តិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ អនារោបិតេតិ កម្មវាចាយ អនារោបិតេ, អប្បតិដ្ឋាបិតេតិ អត្ថោ។ គេលញ្ញេនាតិ យេន កថេតុំ ន សក្កោតិ, មុខេ តាទិសេន ព្យាធិនា។ សង្ឃស្ស ភណ្ឌនាទីនិ ភវិស្សន្តីតិ សង្ឃមជ្ឈេ កថិតេ តប្បច្ចយា សង្ឃស្ស ភណ្ឌនំ វា កលហោ វា វិគ្គហោ វា វិវាទោ វា សង្ឃភេទោ វា សង្ឃរាជិ វា ភវិស្សន្តីតិ ឥមិនា វា អធិប្បាយេន ន កថេន្តស្ស។ ឯត្ថ ច អធម្មេនាតិ អភូតេន វត្ថុនា។
‘‘Vihesaketi ayamettha anupaññattī’’ti avacanañcettha ‘‘āpattikarā ca hoti aññavādakasikkhāpadādīsu viyā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) vuttattāyeva paññāyatīti katvā. Esa nayo upari sikkhāpadesu. Dhammakamme tikapācittiyanti dhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Adhammakamme tikadukkaṭanti etthāpi eseva nayo. Anāropiteti kammavācāya anāropite, appatiṭṭhāpiteti attho. Gelaññenāti yena kathetuṃ na sakkoti, mukhe tādisena byādhinā. Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantīti saṅghamajjhe kathite tappaccayā saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā viggaho vā vivādo vā saṅghabhedo vā saṅgharāji vā bhavissantīti iminā vā adhippāyena na kathentassa. Ettha ca adhammenāti abhūtena vatthunā.
‘‘សមុដ្ឋានាទីនិ អទិន្នាទានសទិសានី’’តិ អវិសេសំ អតិទិសិត្វា វិសេសំ ទស្សេតុំ ‘‘ឥទំ បនា’’តិអាទិ វុត្តំ។ សិយា កិរិយំ អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរន្តស្ស។ សិយា អកិរិយំ តុណ្ហីភាវេន វិហេសេន្តស្ស។
‘‘Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisānī’’ti avisesaṃ atidisitvā visesaṃ dassetuṃ ‘‘idaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Siyā kiriyaṃ aññenaññaṃ paṭicarantassa. Siyā akiriyaṃ tuṇhībhāvena vihesentassa.
អញ្ញវាទកសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
