| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೨. ಅಞ್ಞವಾದಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ಯಮತ್ಥನ್ತಿ ‘‘ತ್ವಂ ಕಿರ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಂ। ತತೋ ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತತ್ಥತೋ ಅಞ್ಞಮತ್ಥಂ। ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಣಸ್ಸಾತಿ ವಿನಯಧರೇನ ಯಂ ವಚನಂ ದೋಸಪುಚ್ಛನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ತತೋ ಅಞ್ಞೇನ ವಚನೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಸ್ಸ। ಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥೋಪಿ ಹಿ ಚರಸದ್ದೋ ಹೋತಿ ಅನೇಕತ್ಥತ್ತಾ ಧಾತೂನಂ। ವುತ್ತನ್ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ।
Yamatthanti ‘‘tvaṃ kira dukkaṭāpattiṃ āpanno’’tiādikaṃ yaṃ kiñci atthaṃ. Tato aññanti pucchitatthato aññamatthaṃ. Aññenaññaṃ paṭicaraṇassāti vinayadharena yaṃ vacanaṃ dosapucchanatthaṃ vuttaṃ, tato aññena vacanena paṭicchādanassa. Paṭicchādanatthopi hi carasaddo hoti anekatthattā dhātūnaṃ. Vuttanti pāḷiyaṃ vuttaṃ.
ಸಾವಸೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋತಿ ಏತ್ಥ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಸೇಸಾ ಸಾವಸೇಸಾಪತ್ತಿ ನಾಮ, ತಂ ಆಪನ್ನೋ। ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋತಿ ‘‘ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ। ಅಞ್ಞೇನ ವಚನೇನಾತಿ ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ? ಕಿಂ ಆಪನ್ನೋ? ಕಿಸ್ಮಿಂ ಆಪನ್ನೋ? ಕಥಂ ಆಪನ್ನೋ? ಕಂ ಭಣಥ? ಕಿಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞೇನ ವಚನೇನ। ಅಞ್ಞನ್ತಿ ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿಆದಿಕಂ ಅನುಯುಞ್ಜಕವಚನಂ। ತಥಾ ತಥಾ ವಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ತೇನ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ವಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಸೋ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೪) ಕಿಞ್ಚಿ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವದತಿ। ತತೋ ‘‘ತ್ವ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಹಂ ಕಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವದತಿ। ಅಥ ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಹಂ ಕಿಸ್ಮಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವದತಿ। ತತೋ ‘‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ವತ್ಥುಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಹಂ ಕಥಂ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಪನ್ನೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅಥ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಕರೋನ್ತೋ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ವದತಿ। ತತೋ ‘‘ತಂ ಭಣಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ಏವಮನೇಕೇಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ ವಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Sāvasesaṃ āpattiṃ āpannoti ettha ṭhapetvā pārājikaṃ sesā sāvasesāpatti nāma, taṃ āpanno. Anuyuñjiyamānoti ‘‘kiṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti pucchiyamāno. Aññena vacanenāti ‘‘ko āpanno? Kiṃ āpanno? Kismiṃ āpanno? Kathaṃ āpanno? Kaṃ bhaṇatha? Kiṃ bhaṇathā’’ti aññena vacanena. Aññanti ‘‘kiṃ tvaṃ itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’tiādikaṃ anuyuñjakavacanaṃ. Tathā tathā vikkhipatīti tena tena pakārena vikkhipati. Kiṃ vuttaṃ hoti? So (pāci. aṭṭha. 94) kiñci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, āpattiṃ āpannosī’’ti saṅghamajjhe āpattiyā anuyuñjiyamāno ‘‘ko āpanno’’ti vadati. Tato ‘‘tva’’nti vutte ‘‘ahaṃ kiṃ āpanno’’ti vadati. Atha ‘‘pācittiyaṃ vā dukkaṭaṃ vā’’ti vutte ‘‘ahaṃ kismiṃ āpanno’’ti vadati. Tato ‘‘amukasmiṃ nāma vatthusmi’’nti vutte ‘‘ahaṃ kathaṃ āpanno, kiṃ karonto āpannomhī’’ti pucchati. Atha ‘‘idaṃ nāma karonto āpanno’’ti vutte ‘‘kaṃ bhaṇathā’’ti vadati. Tato ‘‘taṃ bhaṇāmā’’ti vutte ‘‘kiṃ bhaṇathā’’ti evamanekehi pakārehi vikkhipatīti vuttaṃ hoti.
ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಸಾವಸೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ನ ಕಥೇತುಕಾಮೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ ವಿಹೇಸೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಿಹೇಸೇತೀತಿ ಚಿರನಿಸಜ್ಜಾಚಿರಭಾಸನೇಹಿ ಪಿಟ್ಠಿಆಗಿಲಾಯನತಾಲುಸೋಸಾದಿವಸೇನ ಸಙ್ಘಂ ವಿಹೇಸೇತಿ, ಪರಿಸ್ಸಮಂ ತೇಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಸ್ಸಮೋ ಹಿ ವಿಹೇಸಾ ನಾಮ। ಅಞ್ಞವಾದಕಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅಞ್ಞವಾದಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಞ್ಞವಾದಕಾರೋಪನತ್ಥಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ। ವಿಹೇಸಕಕಮ್ಮನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕತೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಞ್ಞವಾದಕಕಮ್ಮೇ ಚ ವಿಹೇಸಕಕಮ್ಮೇ ಚ ಸಙ್ಘೇನ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಕತೇ। ತಥಾ ಕರೋನ್ತಾನನ್ತಿ ತಂ ಪಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ, ಅಞ್ಞವಾದಕಞ್ಚ ವಿಹೇಸಕಞ್ಚ ಕರೋನ್ತಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Yo pana bhikkhu sāvasesaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ na kathetukāmo tuṇhībhāvena vihesetīti sambandho. Vihesetīti ciranisajjācirabhāsanehi piṭṭhiāgilāyanatālusosādivasena saṅghaṃ viheseti, parissamaṃ tesaṃ karotīti attho. Parissamo hi vihesā nāma. Aññavādakakammanti aññavādakassa bhikkhuno aññavādakāropanatthaṃ kātabbaṃ ñattidutiyakammaṃ. Vihesakakammanti etthāpi eseva nayo. Tasmiṃ saṅghena kateti tasmiṃ aññavādakakamme ca vihesakakamme ca saṅghena ñattidutiyakammavācāya kate. Tathā karontānanti taṃ pakāraṃ karontānaṃ, aññavādakañca vihesakañca karontānanti attho.
‘‘ವಿಹೇಸಕೇತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಅವಚನಞ್ಚೇತ್ಥ ‘‘ಆಪತ್ತಿಕರಾ ಚ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞವಾದಕಸಿಕ್ಖಾಪದಾದೀಸು ವಿಯಾ’’ತಿ (ಕಙ್ಖಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾ) ವುತ್ತತ್ತಾಯೇವ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಕತ್ವಾ। ಏಸ ನಯೋ ಉಪರಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತೀಣಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ। ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ತಿಕದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅನಾರೋಪಿತೇತಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಅನಾರೋಪಿತೇ, ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗೇಲಞ್ಞೇನಾತಿ ಯೇನ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಮುಖೇ ತಾದಿಸೇನ ಬ್ಯಾಧಿನಾ। ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡನಾದೀನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಕಥಿತೇ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡನಂ ವಾ ಕಲಹೋ ವಾ ವಿಗ್ಗಹೋ ವಾ ವಿವಾದೋ ವಾ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ವಾ ಸಙ್ಘರಾಜಿ ವಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಇಮಿನಾ ವಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ನ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ। ಏತ್ಥ ಚ ಅಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಅಭೂತೇನ ವತ್ಥುನಾ।
‘‘Vihesaketi ayamettha anupaññattī’’ti avacanañcettha ‘‘āpattikarā ca hoti aññavādakasikkhāpadādīsu viyā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) vuttattāyeva paññāyatīti katvā. Esa nayo upari sikkhāpadesu. Dhammakamme tikapācittiyanti dhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Adhammakamme tikadukkaṭanti etthāpi eseva nayo. Anāropiteti kammavācāya anāropite, appatiṭṭhāpiteti attho. Gelaññenāti yena kathetuṃ na sakkoti, mukhe tādisena byādhinā. Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantīti saṅghamajjhe kathite tappaccayā saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā viggaho vā vivādo vā saṅghabhedo vā saṅgharāji vā bhavissantīti iminā vā adhippāyena na kathentassa. Ettha ca adhammenāti abhūtena vatthunā.
‘‘ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸದಿಸಾನೀ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸಂ ಅತಿದಿಸಿತ್ವಾ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಇದಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸಿಯಾ ಕಿರಿಯಂ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರನ್ತಸ್ಸ। ಸಿಯಾ ಅಕಿರಿಯಂ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ ವಿಹೇಸೇನ್ತಸ್ಸ।
‘‘Samuṭṭhānādīni adinnādānasadisānī’’ti avisesaṃ atidisitvā visesaṃ dassetuṃ ‘‘idaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Siyā kiriyaṃ aññenaññaṃ paṭicarantassa. Siyā akiriyaṃ tuṇhībhāvena vihesentassa.
ಅಞ್ಞವಾದಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
