| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
2. අඤ්‌ඤවාදකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
94-98. දුතියෙ අඤ්‌ඤං වචනන්‌ති යං චොදකෙන චුදිතකස්‌ස දොසවිභාවනවචනං වුත්‌තං, තං තතො අඤ්‌ඤෙනෙව වචනෙන පටිචරති. අථ වා අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරතීති අඤ්‌ඤෙන කාරණෙන අඤ්‌ඤං කාරණං පටිචරතීති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො, යං චොදකෙන චුදිතකස්‌ස දොසවිභාවනකාරණං වුත්‌තං, තතො අඤ්‌ඤෙන චොදනාය අමූලකභාවදීපකෙන කාරණෙන පටිචරතීති වුත්‌තං හොති. පටිචරතීති ච පටිච්‌ඡාදනවසෙන චරති, පවත්‌තතීති අත්‌ථො. පටිච්‌ඡාදනත්‌ථො එව වා චරති-සද්‌දො අනෙකත්‌ථත්‌තා ධාතූනං. තෙනාහ ‘‘පටිච්‌ඡාදෙතී’’ති. කො ආපන්‌නොතිආදිනා පාළියං චොදනං අවිස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා වික්‌ඛෙපාපජ්‌ජනවසෙන අඤ්‌ඤෙන අඤ්‌ඤං පටිචරණං දස්‌සිතං. අපරම්‌පි පන චොදනං විස්‌සජ්‌ජෙත්‌වා බහිද්‌ධා කථාඅපනාමවසෙන පවත්‌තං පාළිමුත්‌තකං අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරණං වෙදිතබ්‌බං. ‘‘ඉත්‌ථන්‌නාමං ආපත්‌තිං ආපන්‌නොසී’’ති පුට්‌ඨො ‘‘පාටලිපුත්‌තං ගතොම්‌හී’’ති වත්‌වා පුන ‘‘න තව පාටලිපුත්‌තගමනං පුච්‌ඡාම, ආපත්‌තිං පුච්‌ඡාමා’’ති වුත්‌තෙ ‘‘තතො රාජගහං ගතොම්‌හී’’ති වත්‌වා ‘‘රාජගහං වා යාහි බ්‍රාහ්‌මණගහං වා, ආපත්‌තිං ආපන්‌නොසී’’ති වුත්‌තෙ ‘‘තත්‌ථ මෙ සූකරමංසං ලද්‌ධ’’න්‌තිආදීනි වත්‌වාව කථං බහිද්‌ධා වික්‌ඛිපන්‌තොපි හි ‘‘අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරති’’ච්‌චෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡති.
94-98. Dutiye aññaṃ vacananti yaṃ codakena cuditakassa dosavibhāvanavacanaṃ vuttaṃ, taṃ tato aññeneva vacanena paṭicarati. Atha vā aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena kāraṇena aññaṃ kāraṇaṃ paṭicaratīti evamettha attho veditabbo, yaṃ codakena cuditakassa dosavibhāvanakāraṇaṃ vuttaṃ, tato aññena codanāya amūlakabhāvadīpakena kāraṇena paṭicaratīti vuttaṃ hoti. Paṭicaratīti ca paṭicchādanavasena carati, pavattatīti attho. Paṭicchādanattho eva vā carati-saddo anekatthattā dhātūnaṃ. Tenāha ‘‘paṭicchādetī’’ti. Ko āpannotiādinā pāḷiyaṃ codanaṃ avissajjetvā vikkhepāpajjanavasena aññena aññaṃ paṭicaraṇaṃ dassitaṃ. Aparampi pana codanaṃ vissajjetvā bahiddhā kathāapanāmavasena pavattaṃ pāḷimuttakaṃ aññenaññaṃ paṭicaraṇaṃ veditabbaṃ. ‘‘Itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti puṭṭho ‘‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’’ti vatvā puna ‘‘na tava pāṭaliputtagamanaṃ pucchāma, āpattiṃ pucchāmā’’ti vutte ‘‘tato rājagahaṃ gatomhī’’ti vatvā ‘‘rājagahaṃ vā yāhi brāhmaṇagahaṃ vā, āpattiṃ āpannosī’’ti vutte ‘‘tattha me sūkaramaṃsaṃ laddha’’ntiādīni vatvāva kathaṃ bahiddhā vikkhipantopi hi ‘‘aññenaññaṃ paṭicarati’’cceva saṅkhaṃ gacchati.
යදෙතං අඤ්‌ඤෙන අඤ්‌ඤං පටිචරණවසෙන පවත්‌තවචනං, තදෙව පුච්‌ඡිතමත්‌ථං ඨපෙත්‌වා අඤ්‌ඤං වදතීති අඤ්‌ඤවාදකන්‌ති ආහ ‘‘අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරණස්‌සෙතං නාම’’න්‌ති. තුණ්‌හීභූතස්‌සෙතං නාමන්‌ති තුණ්‌හීභාවස්‌සෙතං නාමං, අයමෙව වා පාඨො. අඤ්‌ඤවාදකං ආරොපෙතූති අඤ්‌ඤවාදකකම්‌මං ආරොපෙතු, අඤ්‌ඤවාදකත්‌තං වා ඉදානි කරියමානෙන කම්‌මෙන ආරොපෙතූති අත්‌ථො. විහෙසකං ආරොපෙතූති එත්‌ථාපි විහෙසකකම්‌මං විහෙසකභාවං වා ආරොපෙතූති එවමත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
Yadetaṃ aññena aññaṃ paṭicaraṇavasena pavattavacanaṃ, tadeva pucchitamatthaṃ ṭhapetvā aññaṃ vadatīti aññavādakanti āha ‘‘aññenaññaṃ paṭicaraṇassetaṃ nāma’’nti. Tuṇhībhūtassetaṃ nāmanti tuṇhībhāvassetaṃ nāmaṃ, ayameva vā pāṭho. Aññavādakaṃ āropetūti aññavādakakammaṃ āropetu, aññavādakattaṃ vā idāni kariyamānena kammena āropetūti attho. Vihesakaṃ āropetūti etthāpi vihesakakammaṃ vihesakabhāvaṃ vā āropetūti evamattho daṭṭhabbo.
අනාරොපිතෙ අඤ්‌ඤවාදකෙ වුත්‌තදුක්‌කටං පාළියං ආගතඅඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤංපටිචරණවසෙන යුජ්‌ජති . අට්‌ඨකථායං ආගතෙන පන පාළිමුත්‌තකඅඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤංපටිචරණවසෙන අනාරොපිතෙ අඤ්‌ඤවාදකෙ මුසාවාදෙන පාචිත්‌තියං, ආරොපිතෙ ඉමිනාව පාචිත්‌තියන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. කෙචි පන ‘‘ආරොපිතෙ අඤ්‌ඤවාදකෙ මුසාවාදෙන ඉමිනා ච පාචිත්‌තියද්‌වයං හොතී’’ති වදන්‌ති, තං වීමංසිත්‌වා ගහෙතබ්‌බං. යා සා ආදිකම්‌මිකස්‌ස අනාපත්‌ති වුත්‌තා, සාපි පාළියං ආගතඅඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤංපටිචරණවසෙන වුත්‌තාති දට්‌ඨබ්‌බා, ඉමිනා සික්‌ඛාපදෙන අනාපත්‌තිදස්‌සනත්‌ථං වා. සෙසං උත්‌තානමෙව. ධම්‌මකම්‌මෙන ආරොපිතතා, ආපත්‌තියා වා වත්‌ථුනා වා අනුයුඤ්‌ජියමානතා, ඡාදෙතුකාමතාය අඤ්‌ඤෙනඤ්‌ඤං පටිචරණං වා තුණ්‌හීභාවො වාති ඉමානි පනෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.
Anāropite aññavādake vuttadukkaṭaṃ pāḷiyaṃ āgataaññenaññaṃpaṭicaraṇavasena yujjati . Aṭṭhakathāyaṃ āgatena pana pāḷimuttakaaññenaññaṃpaṭicaraṇavasena anāropite aññavādake musāvādena pācittiyaṃ, āropite imināva pācittiyanti veditabbaṃ. Keci pana ‘‘āropite aññavādake musāvādena iminā ca pācittiyadvayaṃ hotī’’ti vadanti, taṃ vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Yā sā ādikammikassa anāpatti vuttā, sāpi pāḷiyaṃ āgataaññenaññaṃpaṭicaraṇavasena vuttāti daṭṭhabbā, iminā sikkhāpadena anāpattidassanatthaṃ vā. Sesaṃ uttānameva. Dhammakammena āropitatā, āpattiyā vā vatthunā vā anuyuñjiyamānatā, chādetukāmatāya aññenaññaṃ paṭicaraṇaṃ vā tuṇhībhāvo vāti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
අඤ්‌ඤවාදකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. භූතගාමවග්‌ගො • 2. Bhūtagāmavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. අඤ්‌ඤවාදකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 2. අඤ්‌ඤවාදකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 2. අඤ්‌ඤවාදකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 2. Aññavādakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 2. අඤ්‌ඤවාදකසික්‌ඛාපදං • 2. Aññavādakasikkhāpadaṃ
