| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
੭. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
7. Antaggāhikādiṭṭhiniddesavaṇṇanā
੧੪੦. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਠਮવਾਰੇ ਆਕਾਰਪੁਚ੍ਛਾ। ਦੁਤਿਯੇ ਆਕਾਰਗਹਣਂ। ਤਤਿਯੇ ਆਕਾਰવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਟਿਪਕ੍ਖੇਸੁ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੇਸੁ ਸਸ੍ਸਤਗ੍ਗਾਹੇ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤੋ, ਅਸਸ੍ਸਤਗ੍ਗਾਹੇ ਉਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੋ। ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਸੁਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ વਾ ਸਰਾવਮਤ੍ਤਂ વਾ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਠਾਨਂ। ਨੀਲਕਤੋ ਫਰਤੀਤਿ ਨੀਲਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ। ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਰਿવਟੁਮੋਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਾ। ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਨ੍ਤવਾਤਿਸਞ੍ਞੀ। ਅਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਯਂ ਫਰਤੀਤਿ ਯਂ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ਫਰਤਿ। ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਤਂ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚੇવ ਆਲੋਕਿਯਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ ਚ। ਯੇਨ ਫਰਤੀਤਿ ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਫਰਤਿ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਆਲੋਕਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨ੍ਤવਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋ। ਓਕਾਸਕਤੋ ਫਰਤੀਤਿ ਆਲੋਕਕਸਿਣવਸੇਨ ਤੇਜੋਕਸਿਣવਸੇਨ ਓਦਾਤਕਸਿਣવਸੇਨ વਾ ਓਭਾਸੋਤਿ ਫਰਤਿ। ਨੀਲਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਭਸ੍ਸਰਕਸਿਣਾਨਂਯੇવ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਥવੀਆਪੋવਾਯੋਕਸਿਣવਸੇਨ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
140.Antaggāhikāya diṭṭhiyā paṭhamavāre ākārapucchā. Dutiye ākāragahaṇaṃ. Tatiye ākāravissajjanaṃ. Tattha lokoti attā. So antoti aññamaññapaṭipakkhesu sassatucchedantesu sassataggāhe sassatanto, asassataggāhe ucchedanto. Parittaṃ okāsanti suppamattaṃ vā sarāvamattaṃ vā khuddakaṃ ṭhānaṃ. Nīlakato pharatīti nīlanti ārammaṇaṃ karoti. Ayaṃ lokoti attānaṃ sandhāya vuttaṃ. Parivaṭumoti samantato paricchedavā. Antasaññīti antavātisaññī. Anto assa atthīti antoti gahetabbaṃ. Yaṃ pharatīti yaṃ kasiṇarūpaṃ pharati. Taṃ vatthu ceva loko cāti taṃ kasiṇarūpaṃ ārammaṇañceva ālokiyaṭṭhena loko ca. Yena pharatīti yena cittena pharati. So attā ceva loko cāti attānamapekkhitvā pulliṅgaṃ kataṃ, taṃ cittaṃ attā ceva ālokanaṭṭhena loko cāti vuttaṃ hoti. Antavāti anto. Okāsakato pharatīti ālokakasiṇavasena tejokasiṇavasena odātakasiṇavasena vā obhāsoti pharati. Nīlādīnaṃ pañcannaṃ pabhassarakasiṇānaṃyeva gahitattā pathavīāpovāyokasiṇavasena attābhiniveso na hotīti gahetabbaṃ.
વਿਪੁਲਂ ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਖਲਮਣ੍ਡਲਮਤ੍ਤਾਦਿવਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਠਾਨਂ। ਅਨਨ੍ਤવਾਤਿ વੁਦ੍ਧਅਨਨ੍ਤવਾ। ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋਤਿ વੁਦ੍ਧਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ। ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤੋਤਿਸਞ੍ਞੀ। ਤਂ ਜੀવਨ੍ਤਿ ਸੋ ਜੀવੋ। ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ। ਜੀવੋਤਿ ਚ ਅਤ੍ਤਾ ਏવ। ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਪਿ ਪਰਿવਟੁਮਟ੍ਠੇਨ ਸਰੀਰਂ। ਜੀવਂ ਨ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਜੀવੋ ਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਰੀਰਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ વੇਦਨਾਦੀਸੁ। ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ। ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਮਰਣਤੋ ਉਦ੍ਧਂ, ਪਰਲੋਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਕਟਕ੍ਖਨ੍ਧਸੀਸੇਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਗ੍ਗਹਣਂ, ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਲੋਕੇ ਨਸ੍ਸਨਪਕਤਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾਤਿ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਤੋ ਪਰਂ। ਇਮਿਨਾ વਚਨੇਨ ‘‘ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਹੋਤਿਪੀਤਿਆਦੀਸੁ ਹੋਤੀਤਿ ਮੂਲਪਦਂ। ਚਤੂਸੁਪਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ। ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਸ੍ਸਤਤ੍ਤਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਚવਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ વਾ ਅਤ੍ਥવਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਯੋਨਿਪવੇਸવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਂਸੇਦਜਓਪਪਾਤਿਕਯੋਨਿਪવੇਸવਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਬਨ੍ਧਾਭਾવવਸੇਨ। વਿਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਭਙ੍ਗવਸੇਨ। ਨ ਹੋਤਿ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਪੁਰਿਮਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥવਿવਰਣਂ, ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਹੋਤਿ, ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜੀવਭਾવੇਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਜੀવਸ੍ਸ ਅਭਾવੇਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਮਰਾવਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਨੇવ ਹੋਤਿ, ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨੁવਾਦਭਯਾ ਮੁਸਾવਾਦਭਯਾ ਚ ਮਨ੍ਦਤ੍ਤਾ ਮੋਮੂਹਤ੍ਤਾ ਚ ਪੁਬ੍ਬવੁਤ੍ਤਨਯਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਕਾਨਂ વਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ।
Vipulaṃ okāsanti khalamaṇḍalamattādivasena mahantaṃ ṭhānaṃ. Anantavāti vuddhaanantavā. Apariyantoti vuddhaapariyanto. Anantasaññīti anantotisaññī. Taṃ jīvanti so jīvo. Liṅgavipallāso kato. Jīvoti ca attā eva. Rūpādīni pañcapi parivaṭumaṭṭhena sarīraṃ. Jīvaṃ na sarīranti attasaṅkhāto jīvo rūpasaṅkhātaṃ sarīraṃ na hoti. Esa nayo vedanādīsu. Tathāgatoti satto. Arahanti eke. Paraṃ maraṇāti maraṇato uddhaṃ, paraloketi attho. Rūpaṃ idheva maraṇadhammanti attano pākaṭakkhandhasīsena pañcakkhandhaggahaṇaṃ, taṃ imasmiṃyeva loke nassanapakatikanti attho. Sesakkhandhesupi eseva nayo. Kāyassa bhedāti khandhapañcakasaṅkhātassa kāyassa bhedato paraṃ. Iminā vacanena ‘‘paraṃ maraṇā’’ti etassa uddesassa attho vutto. Hotipītiādīsu hotīti mūlapadaṃ. Catūsupi api-saddo samuccayattho. Tiṭṭhatīti sassatattā tiṭṭhati, na cavatīti attho. ‘‘Hotī’’ti padassa vā atthavisesanatthaṃ ‘‘tiṭṭhatī’’ti padaṃ vuttanti veditabbaṃ. Uppajjatīti aṇḍajajalābujayonipavesavasena uppajjati nāma, nibbattatīti saṃsedajaopapātikayonipavesavasena nibbattati nāmāti atthayojanā veditabbā. Ucchijjatīti pabandhābhāvavasena. Vinassatīti bhaṅgavasena. Na hoti paraṃ maraṇāti purimapadānaṃ atthavivaraṇaṃ, cutito uddhaṃ na vijjatīti attho. Hoti ca na ca hotīti ekaccasassatikānaṃ diṭṭhi, ekena pariyāyena hoti, ekena pariyāyena na hotīti attho. Jīvabhāvena hoti, pubbajīvassa abhāvena na hotīti vuttaṃ hoti. Neva hoti na na hotīti amarāvikkhepikānaṃ diṭṭhi, hotīti ca neva hoti, na hotīti ca na hotīti attho. Anuvādabhayā musāvādabhayā ca mandattā momūhattā ca pubbavuttanayassa paṭikkhepamattaṃ karoti. Imehi paññāsāya ākārehīti yathāvuttānaṃ dasannaṃ pañcakānaṃ vasena paññāsāya ākārehīti.
ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Antaggāhikādiṭṭhiniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੭. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 7. Antaggāhikādiṭṭhiniddeso
