| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๗. อนฺตคฺคาหิกาทิฎฺฐินิเทฺทโส
7. Antaggāhikādiṭṭhiniddeso
๑๔๐. อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺญาสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ‘‘สสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ‘‘อสสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ‘‘อนฺตวา โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา… ‘‘อนนฺตวา โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา… ‘‘ตํ ชีวํ ตํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา… ‘‘อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา… ‘‘โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ…เป.… น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ… ‘‘โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ… ‘‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ?
140. Antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Antavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti…pe… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti… ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti?
‘‘สสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ…เป.… ‘‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ก] ‘‘สสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ โลโก เจว สสฺสตํ จาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘สสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ …เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Ka] ‘‘sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ loko ceva sassataṃ cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘sassato loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi …pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา โลโก เจว สสฺสตา จาติ…เป.… สญฺญา โลโก เจว สสฺสตา จาติ…เป.… สงฺขารา โลโก เจว สสฺสตา จาติ…เป.… วิญฺญาณํ โลโก เจว สสฺสตญฺจาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปญฺจมี สสฺสโต โลโกติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ ‘‘สสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā loko ceva sassatā cāti…pe… saññā loko ceva sassatā cāti…pe… saṅkhārā loko ceva sassatā cāti…pe… viññāṇaṃ loko ceva sassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ pañcamī sassato lokoti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. ‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ข] ‘‘อสสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ โลโก เจว อสสฺสตญฺจาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… อยํ ปฐมา ‘‘อสสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ ทิฎฺฐิวิปตฺติ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Kha] ‘‘asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ loko ceva asassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ayaṃ paṭhamā ‘‘asassato loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา โลโก เจว อสสฺสตา จาติ…เป.… สญฺญา โลโก เจว อสสฺสตา จาติ…เป.… สงฺขารา โลโก เจว อสสฺสตา จาติ…เป.… วิญฺญาณํ โลโก เจว อสสฺสตญฺจาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโย ฯ ‘‘อสสฺสโต โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā loko ceva asassatā cāti…pe… saññā loko ceva asassatā cāti…pe… saṅkhārā loko ceva asassatā cāti…pe… viññāṇaṃ loko ceva asassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo . ‘‘Asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ค] ‘‘อนฺตวา โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อิเธกโจฺจ ปริตฺตํ โอกาสํ นีลกโต ผรติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อนฺตวา อยํ โลโก ปริวฎุโม’’ติฯ อนฺตสญฺญี โหติฯ ยํ ผรติ, ตํ วตฺถุ เจว โลโก จฯ เยน ผรติ, โส อตฺตา เจว โลโก จาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘อนฺตวา โลโก’’ติ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Ga] ‘‘antavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Idhekacco parittaṃ okāsaṃ nīlakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti. Antasaññī hoti. Yaṃ pharati, taṃ vatthu ceva loko ca. Yena pharati, so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘antavā loko’’ti antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
อิเธกโจฺจ ปริตฺตํ โอกาสํ ปีตกโต ผรติ… โลหิตกโต ผรติ… โอทาตกโต ผรติ… โอภาสกโต ผรติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อนฺตวา อยํ โลโก ปริวฎุโม’’ติฯ อนฺตสญฺญี โหติฯ ยํ ผรติ ตํ วตฺถุ เจว โลโก จฯ เยน ผรติ โส อตฺตา เจว โลโก จาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… อนฺตวา โลโกติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Idhekacco parittaṃ okāsaṃ pītakato pharati… lohitakato pharati… odātakato pharati… obhāsakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti. Antasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca. Yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… antavā lokoti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ฆ] ‘‘อนนฺตวา โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อิเธกโจฺจ วิปุลํ โอกาสํ นีลกโต ผรติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อนนฺตวา อยํ โลโก อปริยโนฺต’’ติฯ อนนฺตสญฺญี โหติฯ ยํ ผรติ ตํ วตฺถุ เจว โลโก จ; เยน ผรติ โส อตฺตา เจว โลโก จาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘อนนฺตวา โลโก’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Gha] ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Idhekacco vipulaṃ okāsaṃ nīlakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘anantavā ayaṃ loko apariyanto’’ti. Anantasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca; yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
อิเธกโจฺจ วิปุลํ โอกาสํ ปีตกโต ผรติ… โลหิตกโต ผรติ… โอทาตกโต ผรติ… โอภาสกโต ผรติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อนนฺตวา อยํ โลโก อปริยโนฺต’’ติฯ อนนฺตสญฺญี โหติฯ ยํ ผรติ ตํ วตฺถุ เจว โลโก จ; เยน ผรติ โส อตฺตา เจว โลโก จาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… อนนฺตวา โลโกติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Idhekacco vipulaṃ okāsaṃ pītakato pharati… lohitakato pharati… odātakato pharati… obhāsakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘anantavā ayaṃ loko apariyanto’’ti. Anantasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca; yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… anantavā lokoti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ง] ‘‘ตํ ชีวํ ตํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ ชีวเญฺจว สรีรญฺจ; ยํ ชีวํ ตํ สรีรํ, ยํ สรีรํ ตํ ชีวนฺติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘ตํ ชีวํ ตํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Ṅa] ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ jīvañceva sarīrañca; yaṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, yaṃ sarīraṃ taṃ jīvanti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา ชีวา เจว สรีรํ จ… สญฺญา ชีวา เจว สรีรํ จ… สงฺขารา ชีวา เจว สรีรํ จ… วิญฺญาณํ ชีวเญฺจว สรีรญฺจ; ยํ ชีวํ ตํ สรีรํ, ยํ สรีรํ ตํ ชีวนฺติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… ‘‘ตํ ชีวํ ตํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā jīvā ceva sarīraṃ ca… saññā jīvā ceva sarīraṃ ca… saṅkhārā jīvā ceva sarīraṃ ca… viññāṇaṃ jīvañceva sarīrañca; yaṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, yaṃ sarīraṃ taṃ jīvanti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[จ] ‘‘อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ สรีรํ, น ชีวํ; ชีวํ น สรีรํฯ อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีรนฺติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีร’’นฺติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Ca] ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ sarīraṃ, na jīvaṃ; jīvaṃ na sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา สรีรํ, น ชีวํ… สญฺญา สรีรํ, น ชีวํ… สงฺขารา สรีรํ, น ชีวํ… วิญฺญาณํ สรีรํ, น ชีวํ; ชีวํ น สรีรํฯ อญฺญํ ชีวํ, อญฺญํ สรีรนฺติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… อญฺญํ ชีวํ, อญฺญํ สรีรนฺติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā sarīraṃ, na jīvaṃ… saññā sarīraṃ, na jīvaṃ… saṅkhārā sarīraṃ, na jīvaṃ… viññāṇaṃ sarīraṃ, na jīvaṃ; jīvaṃ na sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ, aññaṃ sarīranti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… aññaṃ jīvaṃ, aññaṃ sarīranti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ฉ] ‘‘โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโต กายสฺส เภทา โหติปิ ติฎฺฐติปิ อุปฺปชฺชติปิ นิพฺพตฺตติปีติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Cha] ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hotipi tiṭṭhatipi uppajjatipi nibbattatipīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา อิเธว มรณธมฺมา…เป.… สญฺญา อิเธว มรณธมฺมา… สงฺขารา อิเธว มรณธมฺมา… วิญฺญาณํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโต กายสฺส เภทา โหติปิ ติฎฺฐติปิ อุปฺปชฺชติปิ นิพฺพตฺตติปีติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… ‘‘โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hotipi tiṭṭhatipi uppajjatipi nibbattatipīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ช] ‘‘น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโตปิ กายสฺส เภทา อุจฺฉิชฺชติ วินสฺสติ; น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Ja] ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgatopi kāyassa bhedā ucchijjati vinassati; na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา อิเธว มรณธมฺมา…เป.… สญฺญา อิเธว มรณธมฺมา… สงฺขารา อิเธว มรณธมฺมา… วิญฺญาณํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโตปิ กายสฺส เภทา อุจฺฉิชฺชติ วินสฺสติฯ ‘‘น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… ‘‘น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgatopi kāyassa bhedā ucchijjati vinassati. ‘‘Na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ฌ] ‘‘โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโต กายสฺส เภทา โหติ จ น จ โหตีติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Jha] ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hoti ca na ca hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni na ca diṭṭhiyo.
เวทนา อิเธว มรณธมฺมา…เป.… สญฺญา อิเธว มรณธมฺมา… สงฺขารา อิเธว มรณธมฺมา… วิญฺญาณํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโต กายสฺส เภทา โหติ จ น จ โหตีติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ…เป.… ‘‘โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hoti ca na ca hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ญ] ‘‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? รูปํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา เนว โหติ น น โหตีติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิ, อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปฐมา ‘‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ
[Ña] ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā neva hoti na na hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi, aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
เวทนา อิเธว มรณธมฺมา…เป.… สญฺญา อิเธว มรณธมฺมา… สงฺขารา อิเธว มรณธมฺมา… วิญฺญาณํ อิเธว มรณธมฺมํฯ ตถาคโต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา เนว โหติ น น โหตีติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฎฺฐิฯ ตาย ทิฎฺฐิยา โส อโนฺต คหิโตติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ ทิฎฺฐิ น วตฺถุ, วตฺถุ น ทิฎฺฐิฯ อญฺญา ทิฎฺฐิ, อญฺญํ วตฺถุฯ ยา จ ทิฎฺฐิ ยญฺจ วตฺถุ – อยํ ปญฺจมี ‘‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิฯ อนฺตคฺคาหิกา ทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ ‘‘เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณา’’ติ – อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อนฺตคฺคาหิกาย ทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปญฺญาสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā neva hoti na na hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ pañcamī ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. ‘‘Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti. Antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti.
อนฺตคฺคาหิกาทิฎฺฐินิเทฺทโส สตฺตโมฯ
Antaggāhikādiṭṭhiniddeso sattamo.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๗. อนฺตคฺคาหิกาทิฎฺฐินิเทฺทสวณฺณนา • 7. Antaggāhikādiṭṭhiniddesavaṇṇanā
