| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੭. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
7. Antaggāhikādiṭṭhiniddeso
੧੪੦. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ… ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ… ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ?
140. Antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Antavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti…pe… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti… ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti?
‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਕ] ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਂ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ …ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Ka] ‘‘sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ loko ceva sassataṃ cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘sassato loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi …pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā loko ceva sassatā cāti…pe… saññā loko ceva sassatā cāti…pe… saṅkhārā loko ceva sassatā cāti…pe… viññāṇaṃ loko ceva sassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ pañcamī sassato lokoti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. ‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਖ] ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Kha] ‘‘asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ loko ceva asassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ayaṃ paṭhamā ‘‘asassato loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ । ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā loko ceva asassatā cāti…pe… saññā loko ceva asassatā cāti…pe… saṅkhārā loko ceva asassatā cāti…pe… viññāṇaṃ loko ceva asassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo . ‘‘Asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਗ] ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਨੀਲਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰਿવਟੁਮੋ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ, ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ। ਯੇਨ ਫਰਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Ga] ‘‘antavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Idhekacco parittaṃ okāsaṃ nīlakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti. Antasaññī hoti. Yaṃ pharati, taṃ vatthu ceva loko ca. Yena pharati, so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘antavā loko’’ti antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਪੀਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਲੋਹਿਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਦਾਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਭਾਸਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰਿવਟੁਮੋ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ। ਯੇਨ ਫਰਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Idhekacco parittaṃ okāsaṃ pītakato pharati… lohitakato pharati… odātakato pharati… obhāsakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti. Antasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca. Yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… antavā lokoti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਘ] ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਪੁਲਂ ਓਕਾਸਂ ਨੀਲਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ; ਯੇਨ ਫਰਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Gha] ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Idhekacco vipulaṃ okāsaṃ nīlakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘anantavā ayaṃ loko apariyanto’’ti. Anantasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca; yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਪੁਲਂ ਓਕਾਸਂ ਪੀਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਲੋਹਿਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਦਾਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਭਾਸਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ; ਯੇਨ ਫਰਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Idhekacco vipulaṃ okāsaṃ pītakato pharati… lohitakato pharati… odātakato pharati… obhāsakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘anantavā ayaṃ loko apariyanto’’ti. Anantasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca; yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… anantavā lokoti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਙ] ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਜੀવਞ੍ਚੇવ ਸਰੀਰਞ੍ਚ; ਯਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਯਂ ਸਰੀਰਂ ਤਂ ਜੀવਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Ṅa] ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ jīvañceva sarīrañca; yaṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, yaṃ sarīraṃ taṃ jīvanti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਜੀવਾ ਚੇવ ਸਰੀਰਂ ਚ… ਸਞ੍ਞਾ ਜੀવਾ ਚੇવ ਸਰੀਰਂ ਚ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜੀવਾ ਚੇવ ਸਰੀਰਂ ਚ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਜੀવਞ੍ਚੇવ ਸਰੀਰਞ੍ਚ; ਯਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਯਂ ਸਰੀਰਂ ਤਂ ਜੀવਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā jīvā ceva sarīraṃ ca… saññā jīvā ceva sarīraṃ ca… saṅkhārā jīvā ceva sarīraṃ ca… viññāṇaṃ jīvañceva sarīrañca; yaṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, yaṃ sarīraṃ taṃ jīvanti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਚ] ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ; ਜੀવਂ ਨ ਸਰੀਰਂ। ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Ca] ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ sarīraṃ, na jīvaṃ; jīvaṃ na sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ… ਸਞ੍ਞਾ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ; ਜੀવਂ ਨ ਸਰੀਰਂ। ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā sarīraṃ, na jīvaṃ… saññā sarīraṃ, na jīvaṃ… saṅkhārā sarīraṃ, na jīvaṃ… viññāṇaṃ sarīraṃ, na jīvaṃ; jīvaṃ na sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ, aññaṃ sarīranti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… aññaṃ jīvaṃ, aññaṃ sarīranti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਛ] ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਪੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Cha] ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hotipi tiṭṭhatipi uppajjatipi nibbattatipīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਪੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hotipi tiṭṭhatipi uppajjatipi nibbattatipīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਜ] ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ; ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Ja] ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgatopi kāyassa bhedā ucchijjati vinassati; na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgatopi kāyassa bhedā ucchijjati vinassati. ‘‘Na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਝ] ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Jha] ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hoti ca na ca hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hoti ca na ca hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ਞ] ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
[Ña] ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā neva hoti na na hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi, aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀ ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā neva hoti na na hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ pañcamī ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. ‘‘Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti. Antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti.
ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਮੋ।
Antaggāhikādiṭṭhiniddeso sattamo.
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ੭. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 7. Antaggāhikādiṭṭhiniddesavaṇṇanā
