Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
൭. അന്തഗ്ഗാഹികാദിട്ഠിനിദ്ദേസോ
7. Antaggāhikādiṭṭhiniddeso
൧൪൦. അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ഞാസായ ആകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? ‘‘സസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതിഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതിഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? ‘‘അന്തവാ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ… ‘‘അനന്തവാ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ… ‘‘തം ജീവം തം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ… ‘‘അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ… ‘‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി…പേ॰… ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി… ‘‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി… ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതിഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി?
140. Antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti? ‘‘Antavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā… ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti…pe… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti… ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katihākārehi abhiniveso hoti?
‘‘സസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി…പേ॰… ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ക] ‘‘സസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ലോകോ ചേവ സസ്സതം ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘സസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി …പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Ka] ‘‘sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ loko ceva sassataṃ cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘sassato loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi …pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ലോകോ ചേവ സസ്സതാ ചാതി…പേ॰… സഞ്ഞാ ലോകോ ചേവ സസ്സതാ ചാതി…പേ॰… സങ്ഖാരാ ലോകോ ചേവ സസ്സതാ ചാതി…പേ॰… വിഞ്ഞാണം ലോകോ ചേവ സസ്സതഞ്ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഞ്ചമീ സസ്സതോ ലോകോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ. ‘‘സസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā loko ceva sassatā cāti…pe… saññā loko ceva sassatā cāti…pe… saṅkhārā loko ceva sassatā cāti…pe… viññāṇaṃ loko ceva sassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ pañcamī sassato lokoti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. ‘‘Sassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ഖ] ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ലോകോ ചേവ അസസ്സതഞ്ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… അയം പഠമാ ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി ദിട്ഠിവിപത്തി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Kha] ‘‘asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ loko ceva asassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ayaṃ paṭhamā ‘‘asassato loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ലോകോ ചേവ അസസ്സതാ ചാതി…പേ॰… സഞ്ഞാ ലോകോ ചേവ അസസ്സതാ ചാതി…പേ॰… സങ്ഖാരാ ലോകോ ചേവ അസസ്സതാ ചാതി…പേ॰… വിഞ്ഞാണം ലോകോ ചേവ അസസ്സതഞ്ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ . ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā loko ceva asassatā cāti…pe… saññā loko ceva asassatā cāti…pe… saṅkhārā loko ceva asassatā cāti…pe… viññāṇaṃ loko ceva asassatañcāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo . ‘‘Asassato loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ഗ] ‘‘അന്തവാ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? ഇധേകച്ചോ പരിത്തം ഓകാസം നീലകതോ ഫരതി. തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘‘അന്തവാ അയം ലോകോ പരിവടുമോ’’തി. അന്തസഞ്ഞീ ഹോതി. യം ഫരതി, തം വത്ഥു ചേവ ലോകോ ച. യേന ഫരതി, സോ അത്താ ചേവ ലോകോ ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘അന്തവാ ലോകോ’’തി അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Ga] ‘‘antavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Idhekacco parittaṃ okāsaṃ nīlakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti. Antasaññī hoti. Yaṃ pharati, taṃ vatthu ceva loko ca. Yena pharati, so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘antavā loko’’ti antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
ഇധേകച്ചോ പരിത്തം ഓകാസം പീതകതോ ഫരതി… ലോഹിതകതോ ഫരതി… ഓദാതകതോ ഫരതി… ഓഭാസകതോ ഫരതി. തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘‘അന്തവാ അയം ലോകോ പരിവടുമോ’’തി. അന്തസഞ്ഞീ ഹോതി. യം ഫരതി തം വത്ഥു ചേവ ലോകോ ച. യേന ഫരതി സോ അത്താ ചേവ ലോകോ ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… അന്തവാ ലോകോതി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Idhekacco parittaṃ okāsaṃ pītakato pharati… lohitakato pharati… odātakato pharati… obhāsakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti. Antasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca. Yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… antavā lokoti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ഘ] ‘‘അനന്തവാ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? ഇധേകച്ചോ വിപുലം ഓകാസം നീലകതോ ഫരതി. തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘‘അനന്തവാ അയം ലോകോ അപരിയന്തോ’’തി. അനന്തസഞ്ഞീ ഹോതി. യം ഫരതി തം വത്ഥു ചേവ ലോകോ ച; യേന ഫരതി സോ അത്താ ചേവ ലോകോ ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘അനന്തവാ ലോകോ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Gha] ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Idhekacco vipulaṃ okāsaṃ nīlakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘anantavā ayaṃ loko apariyanto’’ti. Anantasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca; yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘anantavā loko’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
ഇധേകച്ചോ വിപുലം ഓകാസം പീതകതോ ഫരതി… ലോഹിതകതോ ഫരതി… ഓദാതകതോ ഫരതി… ഓഭാസകതോ ഫരതി. തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘‘അനന്തവാ അയം ലോകോ അപരിയന്തോ’’തി. അനന്തസഞ്ഞീ ഹോതി. യം ഫരതി തം വത്ഥു ചേവ ലോകോ ച; യേന ഫരതി സോ അത്താ ചേവ ലോകോ ചാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… അനന്തവാ ലോകോതി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Idhekacco vipulaṃ okāsaṃ pītakato pharati… lohitakato pharati… odātakato pharati… obhāsakato pharati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘anantavā ayaṃ loko apariyanto’’ti. Anantasaññī hoti. Yaṃ pharati taṃ vatthu ceva loko ca; yena pharati so attā ceva loko cāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… anantavā lokoti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ങ] ‘‘തം ജീവം തം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ജീവഞ്ചേവ സരീരഞ്ച; യം ജീവം തം സരീരം, യം സരീരം തം ജീവന്തി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘തം ജീവം തം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Ṅa] ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ jīvañceva sarīrañca; yaṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, yaṃ sarīraṃ taṃ jīvanti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ജീവാ ചേവ സരീരം ച… സഞ്ഞാ ജീവാ ചേവ സരീരം ച… സങ്ഖാരാ ജീവാ ചേവ സരീരം ച… വിഞ്ഞാണം ജീവഞ്ചേവ സരീരഞ്ച; യം ജീവം തം സരീരം, യം സരീരം തം ജീവന്തി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… ‘‘തം ജീവം തം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā jīvā ceva sarīraṃ ca… saññā jīvā ceva sarīraṃ ca… saṅkhārā jīvā ceva sarīraṃ ca… viññāṇaṃ jīvañceva sarīrañca; yaṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, yaṃ sarīraṃ taṃ jīvanti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ച] ‘‘അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം സരീരം, ന ജീവം; ജീവം ന സരീരം. അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീരന്തി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീര’’ന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Ca] ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ sarīraṃ, na jīvaṃ; jīvaṃ na sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ സരീരം, ന ജീവം… സഞ്ഞാ സരീരം, ന ജീവം… സങ്ഖാരാ സരീരം, ന ജീവം… വിഞ്ഞാണം സരീരം, ന ജീവം; ജീവം ന സരീരം. അഞ്ഞം ജീവം, അഞ്ഞം സരീരന്തി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… അഞ്ഞം ജീവം, അഞ്ഞം സരീരന്തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā sarīraṃ, na jīvaṃ… saññā sarīraṃ, na jīvaṃ… saṅkhārā sarīraṃ, na jīvaṃ… viññāṇaṃ sarīraṃ, na jīvaṃ; jīvaṃ na sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ, aññaṃ sarīranti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… aññaṃ jīvaṃ, aññaṃ sarīranti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ഛ] ‘‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോ കായസ്സ ഭേദാ ഹോതിപി തിട്ഠതിപി ഉപ്പജ്ജതിപി നിബ്ബത്തതിപീതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Cha] ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hotipi tiṭṭhatipi uppajjatipi nibbattatipīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ഇധേവ മരണധമ്മാ…പേ॰… സഞ്ഞാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… സങ്ഖാരാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… വിഞ്ഞാണം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോ കായസ്സ ഭേദാ ഹോതിപി തിട്ഠതിപി ഉപ്പജ്ജതിപി നിബ്ബത്തതിപീതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… ‘‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hotipi tiṭṭhatipi uppajjatipi nibbattatipīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ജ] ‘‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോപി കായസ്സ ഭേദാ ഉച്ഛിജ്ജതി വിനസ്സതി; ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Ja] ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgatopi kāyassa bhedā ucchijjati vinassati; na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ഇധേവ മരണധമ്മാ…പേ॰… സഞ്ഞാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… സങ്ഖാരാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… വിഞ്ഞാണം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോപി കായസ്സ ഭേദാ ഉച്ഛിജ്ജതി വിനസ്സതി. ‘‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… ‘‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgatopi kāyassa bhedā ucchijjati vinassati. ‘‘Na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ഝ] ‘‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോ കായസ്സ ഭേദാ ഹോതി ച ന ച ഹോതീതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Jha] ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hoti ca na ca hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ഇധേവ മരണധമ്മാ…പേ॰… സഞ്ഞാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… സങ്ഖാരാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… വിഞ്ഞാണം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോ കായസ്സ ഭേദാ ഹോതി ച ന ച ഹോതീതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി…പേ॰… ‘‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā hoti ca na ca hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi…pe… ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti.
[ഞ] ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ കതമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി? രൂപം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ നേവ ഹോതി ന ന ഹോതീതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി, അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഠമാ ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ.
[Ña] ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā katamehi pañcahākārehi abhiniveso hoti? Rūpaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā neva hoti na na hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi, aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ paṭhamā ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
വേദനാ ഇധേവ മരണധമ്മാ…പേ॰… സഞ്ഞാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… സങ്ഖാരാ ഇധേവ മരണധമ്മാ… വിഞ്ഞാണം ഇധേവ മരണധമ്മം. തഥാഗതോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ നേവ ഹോതി ന ന ഹോതീതി – അഭിനിവേസപരാമാസോ ദിട്ഠി. തായ ദിട്ഠിയാ സോ അന്തോ ഗഹിതോതി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. ദിട്ഠി ന വത്ഥു, വത്ഥു ന ദിട്ഠി. അഞ്ഞാ ദിട്ഠി, അഞ്ഞം വത്ഥു. യാ ച ദിട്ഠി യഞ്ച വത്ഥു – അയം പഞ്ചമീ ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി. അന്തഗ്ഗാഹികാ ദിട്ഠി മിച്ഛാദിട്ഠി…പേ॰… ഇമാനി സഞ്ഞോജനാനി, ന ച ദിട്ഠിയോ. ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി – അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ചഹാകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി. അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ ഇമേഹി പഞ്ഞാസായ ആകാരേഹി അഭിനിവേസോ ഹോതി.
Vedanā idheva maraṇadhammā…pe… saññā idheva maraṇadhammā… saṅkhārā idheva maraṇadhammā… viññāṇaṃ idheva maraṇadhammaṃ. Tathāgato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā neva hoti na na hotīti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Tāya diṭṭhiyā so anto gahitoti – antaggāhikā diṭṭhi. Diṭṭhi na vatthu, vatthu na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, aññaṃ vatthu. Yā ca diṭṭhi yañca vatthu – ayaṃ pañcamī ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikā diṭṭhi. Antaggāhikā diṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. ‘‘Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti – antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi pañcahākārehi abhiniveso hoti. Antaggāhikāya diṭṭhiyā imehi paññāsāya ākārehi abhiniveso hoti.
അന്തഗ്ഗാഹികാദിട്ഠിനിദ്ദേസോ സത്തമോ.
Antaggāhikādiṭṭhiniddeso sattamo.
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ൭. അന്തഗ്ഗാഹികാദിട്ഠിനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 7. Antaggāhikādiṭṭhiniddesavaṇṇanā