| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
២. អន្តរាភវកថាវណ្ណនា
2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
៥០៥. ឥទានិ អន្តរាភវកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យេសំ ‘‘អន្តរា បរិនិព្ពាយី’’តិ សុត្តបទំ អយោនិសោ គហេត្វា ‘‘អន្តរាភវោ នាម អត្ថិ, យត្ថ សត្តោ ទិព្ពចក្ខុកោ វិយ អទិព្ពចក្ខុកោ, ឥទ្ធិមា វិយ អនិទ្ធិមា មាតាបិតិសមាគមញ្ចេវ ឧតុសមយញ្ច ឱលោកយមានោ សត្តាហំ វា អតិរេកសត្តាហំ វា តិដ្ឋតី’’តិ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ បុព្ពសេលិយានញ្ចេវ សម្មិតិយានញ្ច; តេ សន្ធាយ អត្ថីតិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, លទ្ធិយំ ឋត្វា បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ អថ នំ យេ ច ភគវតា តយោ ភវា វុត្តា, តេសំ វសេន ចោទេតុំ កាមភវោតិអាទិមាហ។ តត្រាយំ អធិប្បាយោ – យទិ តេ អន្តរាភវោ នាម កោចិ ភវោ អត្ថិ, តេន កាមភវាទីនំយេវ អញ្ញតរេន ភវិតព្ពំ បញ្ចវោការភវាទិនា វិយ, តេន តំ បុច្ឆាមិ – ‘‘កិំ តេ អយំ អន្តរាភវោ នាម កាមភវោ, ឧទាហុ រូបភវោ អរូបភវោ វា’’តិ? ឥតរោ តថា អនិច្ឆន្តោ សព្ពំ បដិក្ខិបតិ។ កាមភវស្ស ចាតិអាទិ យទិ អន្តរាភវោ នាម អត្ថិ, ឥមេសំ ភវានំ អន្តរា ទ្វិន្នំ សីមានំ សីមន្តរិកា វិយ ភវេយ្យាតិ ចោទេតុំ អារទ្ធំ។ បរវាទី បន តថា អនិច្ឆន្តោ សព្ពបញ្ហេ បដិក្ខិបតិ កេវលំ លទ្ធិយា, ន សហធម្មេន។ តេនេវ នំ សកវាទី ‘នោ វត រេ’តិ បដិសេធេតិ។
505. Idāni antarābhavakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘antarā parinibbāyī’’ti suttapadaṃ ayoniso gahetvā ‘‘antarābhavo nāma atthi, yattha satto dibbacakkhuko viya adibbacakkhuko, iddhimā viya aniddhimā mātāpitisamāgamañceva utusamayañca olokayamāno sattāhaṃ vā atirekasattāhaṃ vā tiṭṭhatī’’ti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānañceva sammitiyānañca; te sandhāya atthīti pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā itarassa. Atha naṃ ye ca bhagavatā tayo bhavā vuttā, tesaṃ vasena codetuṃ kāmabhavotiādimāha. Tatrāyaṃ adhippāyo – yadi te antarābhavo nāma koci bhavo atthi, tena kāmabhavādīnaṃyeva aññatarena bhavitabbaṃ pañcavokārabhavādinā viya, tena taṃ pucchāmi – ‘‘kiṃ te ayaṃ antarābhavo nāma kāmabhavo, udāhu rūpabhavo arūpabhavo vā’’ti? Itaro tathā anicchanto sabbaṃ paṭikkhipati. Kāmabhavassa cātiādi yadi antarābhavo nāma atthi, imesaṃ bhavānaṃ antarā dvinnaṃ sīmānaṃ sīmantarikā viya bhaveyyāti codetuṃ āraddhaṃ. Paravādī pana tathā anicchanto sabbapañhe paṭikkhipati kevalaṃ laddhiyā, na sahadhammena. Teneva naṃ sakavādī ‘no vata re’ti paṭisedheti.
៥០៦. បញ្ចមី សា យោនីតិអាទីនិបិ យថាបរិច្ឆិន្នយោនិអាទីសុ សោ សមោធានំ ន គច្ឆតិ, អថ តេន តតោ តតោ អតិរេកេន ភវិតព្ពន្តិ ចោទេតុំ វុត្តានិ។ អន្តរាភវូបគំ កម្មន្តិ យទិ សោបិ ឯកោ ភវោ, យថា កាមភវូបគាទីនិ កម្មានិ អត្ថីតិ សត្ថារា វិភជិត្វា ទស្សិតានិ, ឯវំ តទុបគេនាបិ កម្មេន ភវិតព្ពន្តិ ចោទនត្ថំ វុត្តំ។ យស្មា បន បរសមយេ អន្តរាភវូបគំ នាម បាដិយេក្កំ កម្មំ នត្ថិ, យំ យំ ភវំ ឧបបជ្ជិស្សតិ, តទុបគេនេវ កម្មេន អន្តរាភវេ និព្ពត្តតីតិ តេសំ លទ្ធិ, តស្មា ‘នហេវ’ន្តិ បដិក្ខិត្តំ។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគា សត្តាតិ បុដ្ឋោបិ កាមភវូបគាយេវ នាម តេតិ លទ្ធិយា បដិក្ខិបតិ។ ជាយន្តីតិអាទីនិ បុដ្ឋោបិ តត្ថ ជាតិជរាមរណានិ ចេវ ចុតិបដិសន្ធិបរម្បរញ្ច អនិច្ឆន្តោ បដិក្ខិបតិ។ រូបាទិវសេន បុដ្ឋោបិ យស្មា អន្តរាភវសត្តស្ស អនិទស្សនំ រូបំ, វេទនាទយោបិ អញ្ញេសំ វិយ ន ឱឡារិកាតិ តស្ស លទ្ធិ, តស្មា បដិក្ខិបតិ។ ឥមិនាវ ការណេន បញ្ចវោការភវភាវេបិ បដិក្ខេបោ វេទិតព្ពោ។
506. Pañcamī sā yonītiādīnipi yathāparicchinnayoniādīsu so samodhānaṃ na gacchati, atha tena tato tato atirekena bhavitabbanti codetuṃ vuttāni. Antarābhavūpagaṃ kammanti yadi sopi eko bhavo, yathā kāmabhavūpagādīni kammāni atthīti satthārā vibhajitvā dassitāni, evaṃ tadupagenāpi kammena bhavitabbanti codanatthaṃ vuttaṃ. Yasmā pana parasamaye antarābhavūpagaṃ nāma pāṭiyekkaṃ kammaṃ natthi, yaṃ yaṃ bhavaṃ upapajjissati, tadupageneva kammena antarābhave nibbattatīti tesaṃ laddhi, tasmā ‘naheva’nti paṭikkhittaṃ. Atthi antarābhavūpagā sattāti puṭṭhopi kāmabhavūpagāyeva nāma teti laddhiyā paṭikkhipati. Jāyantītiādīni puṭṭhopi tattha jātijarāmaraṇāni ceva cutipaṭisandhiparamparañca anicchanto paṭikkhipati. Rūpādivasena puṭṭhopi yasmā antarābhavasattassa anidassanaṃ rūpaṃ, vedanādayopi aññesaṃ viya na oḷārikāti tassa laddhi, tasmā paṭikkhipati. Imināva kāraṇena pañcavokārabhavabhāvepi paṭikkhepo veditabbo.
៥០៧. ឥទានិ កាមភវោ ភវោ គតីតិអាទិ ភវសំសន្ទនំ នាម ហោតិ។ តត្រាយំ អធិប្បាយោ – យទិ តេ អន្តរាភវោ នាម កោចិ ភវោ ភវេយ្យ, យថា កាមភវាទីសុ ភវគតិអាទិភេទោ លព្ភតិ, តថា តត្រាបិ លព្ភេថ។ យថា វា តត្ថ ន លព្ភតិ, តថា ឥមេសុបិ ន លព្ភេថ។ សមានស្មិញ្ហិ ភវភាវេ ឯតេស្វេវេស វិភាគោ អត្ថិ, ន ឥតរស្មិន្តិ កោ ឯត្ថ វិសេសហេតូតិ។ ឥតរោ បុន លទ្ធិមត្តវសេន តំ តំ បដិជានាតិ ចេវ បដិក្ខិបតិ ច។
507. Idāni kāmabhavo bhavo gatītiādi bhavasaṃsandanaṃ nāma hoti. Tatrāyaṃ adhippāyo – yadi te antarābhavo nāma koci bhavo bhaveyya, yathā kāmabhavādīsu bhavagatiādibhedo labbhati, tathā tatrāpi labbhetha. Yathā vā tattha na labbhati, tathā imesupi na labbhetha. Samānasmiñhi bhavabhāve etesvevesa vibhāgo atthi, na itarasminti ko ettha visesahetūti. Itaro puna laddhimattavasena taṃ taṃ paṭijānāti ceva paṭikkhipati ca.
៥០៨. សព្ពេសញ្ញេវ សត្តានំ អត្ថិ អន្តរាភវោតិ បុដ្ឋោ យស្មា និរយូបគអសញ្ញសត្តូបគអរូបូបគានំ អន្តរាភវំ ន ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិក្ខិបតិ។ តេនេវ ការណេន បដិលោមេ បដិជានាតិ។ អានន្តរិយស្សាតិអាទិ យេសំ សោ អន្តរាភវំ ន ឥច្ឆតិ, តេ តាវ វិភជិត្វា ទស្សេតុំ វុត្តំ។ តំ សព្ពំ បាឡិអនុសារេនេវ វេទិតព្ពំ សទ្ធិំ សុត្តសាធនេនាតិ។
508. Sabbesaññeva sattānaṃ atthi antarābhavoti puṭṭho yasmā nirayūpagaasaññasattūpagaarūpūpagānaṃ antarābhavaṃ na icchati, tasmā paṭikkhipati. Teneva kāraṇena paṭilome paṭijānāti. Ānantariyassātiādi yesaṃ so antarābhavaṃ na icchati, te tāva vibhajitvā dassetuṃ vuttaṃ. Taṃ sabbaṃ pāḷianusāreneva veditabbaṃ saddhiṃ suttasādhanenāti.
អន្តរាភវកថាវណ្ណនា។
Antarābhavakathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (៧៤) ២. អន្តរាភវកថា • (74) 2. Antarābhavakathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ២. អន្តរាភវកថាវណ្ណនា • 2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ២. អន្តរាភវកថាវណ្ណនា • 2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
