| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೨. ಅನ್ತರಾಭವಕಥಾವಣ್ಣನಾ
2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
೫೦೫. ಅನ್ತರಟ್ಠಾನಾನೀತಿ ಅನ್ತರಿಕಟ್ಠಾನಾನಿ। ನಿವಾರಕಟ್ಠಾನಾನಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಚ ಆಕಾಸೇನ ಚ ಗಮನತೋ। ಯದಿ ಸೋ ಭವಾನಂ ಅನ್ತರಾ ನ ಸಿಯಾತಿ ಸೋ ಅನ್ತರಾಭವೋ ಕಾಮಭವಾದೀನಂ ಭವಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಯದಿ ನ ಭವೇಯ್ಯ। ನ ನಾಮ ಅನ್ತರಾಭವೋತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ ನಾಮ ಅನ್ತರಾಭವೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಸಕವಾದಿವಚನಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇ ಕಾರಣಂ ಹದಯೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅಥ ಖೋ ತಥಾ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ಕೇವಲಂ ಲದ್ಧಿಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
505. Antaraṭṭhānānīti antarikaṭṭhānāni. Nivārakaṭṭhānāni bhinditvā ca ākāsena ca gamanato. Yadi so bhavānaṃ antarā na siyāti so antarābhavo kāmabhavādīnaṃ bhavānaṃ antare yadi na bhaveyya. Na nāma antarābhavoti ‘‘sabbena sabbaṃ natthi nāma antarābhavo’’ti evaṃ pavattassa sakavādivacanassa paṭikkhepe kāraṇaṃ natthi, tassa paṭikkhepe kāraṇaṃ hadaye ṭhapetvā na paṭikkhipati, atha kho tathā anicchanto kevalaṃ laddhiyā paṭikkhipatīti attho.
೫೦೬. ಜಾತೀತಿ ನ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
506. Jātīti na icchatīti sambandho.
೫೦೭. ಏವಂ ತಂ ತತ್ಥ ನ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಕಾಮಭವಾದೀಸು ವಿಯ ತಂ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಪರಮ್ಪರಂ ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾಭವಾವತ್ಥಾಯ ನ ಇಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭಾವಿಭವನಿಬ್ಬತ್ತಕಕಮ್ಮತೋ ಏವ ಪವತ್ತಿಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಾನಿ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಕುತೋ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಪರಮ್ಪರಾ। ಅಯಞ್ಚ ವಾದೋ ಅನ್ತರಾಭವವಾದೀನಂ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ವುತ್ತೋ। ಯೇ ‘‘ಅಪ್ಪಕೇನ ಕಾಲೇನ ಸತ್ತಾಹೇನೇವ ವಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಯೇ ಪನ ‘‘ತತ್ಥೇವ ಚವಿತ್ವಾ ಆಯಾತೀತಿ ಸತ್ತಸತ್ತಾಹಾನೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾವ ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಪರಮ್ಪರಾತಿ ತೇ ಅಧುನಾತನಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಅನ್ತರಾಭವೇ ಸತ್ತಾ ಜಾಯನ್ತಿ ಜೀಯನ್ತಿ ಮೀಯನ್ತಿ ಚವನ್ತಿ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ? ನ ಹೇವಂ ವತ್ತಬ್ಬೇ’’ತಿ ಆಗತತ್ತಾ। ಯಥಾ ಚೇತಂ, ಏವಂ ನಿರಯೂಪಗಾದಿಭಾವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಅಧುನಾತನಾ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ। ತಥಾ ಹಿ ತೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಉದ್ಧಂಪಾದೋ ತು ನಾರಕೋ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪರವಾದೀ ಅನ್ತರಾಭವಂ ನಾಮ ಪರಿಕಪ್ಪೇತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಅನ್ತರಾಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀತಿ ಸುತ್ತಪದಂ ಅಯೋನಿಸೋ ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇಮಸ್ಸ ಹಿ ‘‘ಅವಿಹಾದೀಸು ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆಯುವೇಮಜ್ಝಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಾ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಾಧಿಗಮೇನ ಅನವಸೇಸಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಅನ್ತರಾಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ’’ತಿ ಸುತ್ತಪದಸ್ಸ ಅಯಮತ್ಥೋ, ನ ಅನ್ತರಾಭವಭೂತೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನ್ತರಾಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀತಿ ಸುತ್ತಪದಂ ಅಯೋನಿಸೋ ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ।
507. Evaṃtaṃ tattha na icchatīti kāmabhavādīsu viya taṃ cutipaṭisandhiparamparaṃ tattha antarābhavāvatthāya na icchati. So hi tassa bhāvibhavanibbattakakammato eva pavattiṃ icchati, tasmā jātijarāmaraṇāni aniccato kuto cutipaṭisandhiparamparā. Ayañca vādo antarābhavavādīnaṃ ekaccānaṃ vutto. Ye ‘‘appakena kālena sattāheneva vā paṭisandhiṃ pāpuṇātī’’ti vadanti, ye pana ‘‘tattheva cavitvā āyātīti sattasattāhānī’’ti vadanti, tehi anuññātāva cutipaṭisandhiparamparāti te adhunātanā daṭṭhabbā pāḷiyaṃ ‘‘antarābhave sattā jāyanti jīyanti mīyanti cavanti upapajjantīti? Na hevaṃ vattabbe’’ti āgatattā. Yathā cetaṃ, evaṃ nirayūpagādibhāvampissa adhunātanā paṭijānanti. Tathā hi te vadanti ‘‘uddhaṃpādo tu nārako’’tiādi. Tattha yaṃ nissāya paravādī antarābhavaṃ nāma parikappeti, taṃ dassetuṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘antarāparinibbāyīti suttapadaṃ ayoniso gahetvā’’ti vuttaṃ. Imassa hi ‘‘avihādīsu tattha tattha āyuvemajjhaṃ anatikkamitvā antarā aggamaggādhigamena anavasesakilesaparinibbānena parinibbāyati, antarāparinibbāyī’’ti suttapadassa ayamattho, na antarābhavabhūtoti. Tasmā vuttaṃ ‘‘antarāparinibbāyīti suttapadaṃ ayoniso gahetvā’’ti.
ಯೇ ಪನ ‘‘ಸಮ್ಭವೇಸೀತಿ ವಚನತೋ ಅತ್ಥೇವ ಅನ್ತರಾಭವೋ। ಸೋ ಹಿ ಸಮ್ಭವಂ ಉಪಪತ್ತಿಂ ಏಸತೀತಿ ಸಮ್ಭವೇಸೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಯೇ ಭೂತಾವ ನ ಪುನ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಖೀಣಾಸವಾ ‘‘ಭೂತಾನಂ ವಾ ಸತ್ತಾನಂ ಠಿತಿಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭೂತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ತಬ್ಬಿಧುರತಾಯ ಸಮ್ಭವಮೇಸನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಭವೇಸಿನೋ, ಅಪ್ಪಹೀನಭವಸಂಯೋಜನತ್ತಾ ಸೇಕ್ಖಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ। ಚತೂಸು ವಾ ಯೋನೀಸು ಅಣ್ಡಜಜಲಾಬುಜಾ ಸತ್ತಾ ಯಾವ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ವತ್ಥಿಕೋಸಞ್ಚ ನ ಭಿನ್ದನ್ತಿ, ತಾವ ಸಮ್ಭವೇಸೀ ನಾಮ, ಅಣ್ಡಕೋಸತೋ ವತ್ಥಿಕೋಸತೋ ಚ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಭೂತಾ ನಾಮ। ಸಂಸೇದಜಓಪಪಾತಿಕಾ ಚ ಪಠಮಚಿತ್ತಕ್ಖಣೇ ಸಮ್ಭವೇಸೀ ನಾಮ, ದುತಿಯಚಿತ್ತಕ್ಖಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭೂತಾ ನಾಮ। ಯೇನ ವಾ ಇರಿಯಾಪಥೇನ ಜಾಯನ್ತಿ, ಯಾವ ತತೋ ಅಞ್ಞಂ ನ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ತಾವ ಸಮ್ಭವೇಸೀ ನಾಮ, ತತೋ ಪರಂ ಭೂತಾ ನಾಮಾತಿ ಏವಂ ಉಜುಕೇ ಪಾಳಿಅನುಗತೇ ಅತ್ಥೇ ಸತಿ ಕಿಂ ಅನಿದ್ಧಾರಿತಸ್ಸ ಪತ್ಥಿಯೇನ ಅನ್ತರಾಭವೇನ ಅತ್ತಭಾವೇನ ಪರಿಕಪ್ಪಿತೇನ ಪಯೋಜನನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ।
Ye pana ‘‘sambhavesīti vacanato attheva antarābhavo. So hi sambhavaṃ upapattiṃ esatīti sambhavesī’’ti vadanti, tepi ye bhūtāva na puna bhavissanti, te khīṇāsavā ‘‘bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā’’ti ettha ‘‘bhūtā’’ti vuttā. Tabbidhuratāya sambhavamesantīti sambhavesino, appahīnabhavasaṃyojanattā sekkhā puthujjanā. Catūsu vā yonīsu aṇḍajajalābujā sattā yāva aṇḍakosaṃ vatthikosañca na bhindanti, tāva sambhavesī nāma, aṇḍakosato vatthikosato ca nikkhantā bhūtā nāma. Saṃsedajaopapātikā ca paṭhamacittakkhaṇe sambhavesī nāma, dutiyacittakkhaṇato paṭṭhāya bhūtā nāma. Yena vā iriyāpathena jāyanti, yāva tato aññaṃ na pāpuṇanti, tāva sambhavesī nāma, tato paraṃ bhūtā nāmāti evaṃ ujuke pāḷianugate atthe sati kiṃ aniddhāritassa patthiyena antarābhavena attabhāvena parikappitena payojananti paṭikkhipitabbā.
ಯಂ ಪನೇಕೇ ‘‘ಸನ್ತಾನವಸೇನ ಪವತ್ತಮಾನಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅವಿಚ್ಛೇದೇನ ದೇಸನ್ತರೇಸು ಪಾತುಭಾವೋ ದಿಟ್ಠೋ। ಯಥಾ ತಂ ವೀಹಿಆದಿಅವಿಞ್ಞಾಣಕಸನ್ತಾನೇ, ಏವಂ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಸನ್ತಾನೇಪಿ ಅವಿಚ್ಛೇದೇನ ದೇಸನ್ತರೇ ಪಾತುಭಾವೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಞ್ಚ ನಯೋ ಸತಿ ಅನ್ತರಾಭವೇ ಯುಜ್ಜತಿ, ನಾಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಯುತ್ತಿಂ ವದನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಇದ್ಧಿಮತೋ ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾನುಗತಿಕಂ ಕಾಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಖಣೇನ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕತೋ ಇಧೂಪಸಙ್ಕಮನೇ ಇತೋ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಮನೇ ಯುತ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಯದಿ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸೇ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪವತ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛಿತಾ, ಯದಿಪಿ ಸಿಯಾ ‘‘ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾನಂ ಇದ್ಧಿವಿಸಯೋ ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯೋ’’ತಿ, ತಂ ಇಧಾಪಿ ಸಮಾನಂ ‘‘ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ವಚನತೋ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ತೇಸಂ ಮತಿಮತ್ತಮೇವ। ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯಸಭಾವಾ ಹಿ ಸಭಾವಧಮ್ಮಾ, ತೇ ಕತ್ಥಚಿ ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸೇ ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ಕತ್ಥಚಿ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸೇ ಚ। ತಥಾ ಹಿ ಮುಖಘೋಸಾದೀಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ಆದಾಸಪಬ್ಬತಪದೇಸಾದಿಕೇ ಪಟಿಬಿಮ್ಬಪಟಿಘೋಸಾದಿಕಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಮಾನಂ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ।
Yaṃ paneke ‘‘santānavasena pavattamānānaṃ dhammānaṃ avicchedena desantaresu pātubhāvo diṭṭho. Yathā taṃ vīhiādiaviññāṇakasantāne, evaṃ saviññāṇakasantānepi avicchedena desantare pātubhāvena bhavitabbaṃ. Ayañca nayo sati antarābhave yujjati, nāññathā’’ti yuttiṃ vadanti, tehi iddhimato cetovasippattassa cittānugatikaṃ kāyaṃ adhiṭṭhahantassa khaṇena brahmalokato idhūpasaṅkamane ito vā brahmalokūpagamane yutti vattabbā. Yadi sabbattheva vicchinnadese dhammānaṃ pavatti na icchitā, yadipi siyā ‘‘iddhimantānaṃ iddhivisayo acinteyyo’’ti, taṃ idhāpi samānaṃ ‘‘kammavipāko acinteyyo’’ti vacanato, tasmā taṃ tesaṃ matimattameva. Acinteyyasabhāvā hi sabhāvadhammā, te katthaci paccayavasena vicchinnadese pātubhavanti, katthaci avicchinnadese ca. Tathā hi mukhaghosādīhi paccayehi aññasmiṃ dese ādāsapabbatapadesādike paṭibimbapaṭighosādikaṃ nibbattamānaṃ diṭṭhanti.
ಏತ್ಥಾಹ – ಪಟಿಬಿಮ್ಬಂ ತಾವ ಅಸಿದ್ಧತ್ತಾ ಅಸದಿಸತ್ತಾ ಚ ನ ನಿದಸ್ಸನಂ। ಪಟಿಬಿಮ್ಬಞ್ಹಿ ನಾಮ ಅಞ್ಞದೇವ ರೂಪನ್ತರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅಸಿದ್ಧಮೇತಂ। ಸಿದ್ಧಿಯಮ್ಪಿ ಅಸದಿಸತ್ತಾ ನ ನಿದಸ್ಸನಂ ಸಿಯಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಹಠಾನಾಭಾವತೋ। ಯತ್ಥೇವ ಹಿ ಆದಾಸರೂಪಂ ಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪಞ್ಚ ದಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ರೂಪದ್ವಯಸ್ಸ ಸಹಭಾವೋ ಯುತ್ತೋ ನಿಸ್ಸಯಭೂತದೇಸತೋ, ಅಸದಿಸಞ್ಚೇತಂ ಸನ್ಧಾನತೋ। ನ ಹಿ ಮುಖಸ್ಸ ಪಟಿಬಿಮ್ಬಸನ್ಧಾನಭೂತಂ ಆದಾಸಸನ್ಧಾನಸಮ್ಬನ್ಧತ್ತಾ ಸನ್ಧಾನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅವಿಚ್ಛೇದೇನ ದೇಸನ್ತರೇ ಪಾತುಭಾವೋ ವುಚ್ಚತಿ, ನ ಅಸನ್ತಾನನ್ತಿ ಅಸಮಾನಮೇವ ತನ್ತಿ।
Etthāha – paṭibimbaṃ tāva asiddhattā asadisattā ca na nidassanaṃ. Paṭibimbañhi nāma aññadeva rūpantaraṃ uppajjatīti asiddhametaṃ. Siddhiyampi asadisattā na nidassanaṃ siyā ekasmiṃ ṭhāne dvinnaṃ sahaṭhānābhāvato. Yattheva hi ādāsarūpaṃ paṭibimbarūpañca dissati, na ca ekasmiṃ dese rūpadvayassa sahabhāvo yutto nissayabhūtadesato, asadisañcetaṃ sandhānato. Na hi mukhassa paṭibimbasandhānabhūtaṃ ādāsasandhānasambandhattā sandhānaṃ uddissa avicchedena desantare pātubhāvo vuccati, na asantānanti asamānameva tanti.
ತತ್ಥ ಯಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಟಿಬಿಮ್ಬಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞದೇವ ರೂಪನ್ತರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅಸಿದ್ಧಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಹಠಾನಭಾವತೋ’’ತಿ, ತಯಿದಂ ಅಸನ್ತಾನಮೇವ ಸಹಠಾನಂ ಚೋದಿತಂ ಭಿನ್ನನಿಸ್ಸಯತ್ತಾ। ನ ಹಿ ಭಿನ್ನನಿಸ್ಸಯಾನಂ ಸಹಠಾನಂ ಅತ್ಥಿ। ಯಥಾ ಅನೇಕೇಸಂ ಮಣಿದೀಪಾದೀನಂ ಪಭಾರೂಪಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಪವತ್ತಮಾನಂ ಅಚ್ಛಿತಮಾನತಾಯ ನಿರನ್ತರತಾಯ ಚ ಅಭಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಭಿನ್ನನಿಸ್ಸಯತ್ತಾ ಪನ ಭಿನ್ನಟ್ಠಾನಮೇವ ತಂ, ಗಹಣವಿಸೇಸೇನ ತಥಾಅಭಿನ್ನಟ್ಠಾನಮತ್ತಂ, ಏವಂ ಆದಾಸರೂಪಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪೇಸುಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಾದಿಸಪಚ್ಚಯಸಮವಾಯೇನ ಹಿ ತತ್ಥ ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇವ ವಿಗಚ್ಛತಿ ಚ, ಏವಞ್ಚೇತಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಗೋಚರಭಾವೂಪಗಮನತೋ। ಅಞ್ಞಥಾ ಆಲೋಕೇನ ವಿನಾಪಿ ಪಞ್ಞಾಯೇಯ್ಯ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ವಾ ನ ಗೋಚರೋ ವಿಯ ಸಿಯಾ। ತಸ್ಸ ಪನ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಸೋ ಆನುಭಾವೋ, ಯಂ ತಥಾ ದಸ್ಸನಂ ಹೋತೀತಿ। ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯೋ ಹಿ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಾಮತ್ಥಿಯಭೇದೋತಿ ವದನ್ತೇನಪಿ ಅಯಮೇವತ್ಥೋ ಸಾಧಿತೋ ಭಿನ್ನನಿಸ್ಸಯಸ್ಸಪಿ ಅಭಿನ್ನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ವಿಯ ಉಪಟ್ಠಾನತೋ। ಏತೇನೇವ ಉದಕಾದೀಸು ಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪಾಭಾವಚೋದನಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Tattha yaṃ vuttaṃ ‘‘paṭibimbaṃ nāma aññadeva rūpantaraṃ uppajjatīti asiddhaṃ ekasmiṃ ṭhāne dvinnaṃ sahaṭhānabhāvato’’ti, tayidaṃ asantānameva sahaṭhānaṃ coditaṃ bhinnanissayattā. Na hi bhinnanissayānaṃ sahaṭhānaṃ atthi. Yathā anekesaṃ maṇidīpādīnaṃ pabhārūpaṃ ekasmiṃ padese pavattamānaṃ acchitamānatāya nirantaratāya ca abhinnaṭṭhānaṃ viya paññāyati, bhinnanissayattā pana bhinnaṭṭhānameva taṃ, gahaṇavisesena tathāabhinnaṭṭhānamattaṃ, evaṃ ādāsarūpapaṭibimbarūpesupi daṭṭhabbaṃ. Tādisapaccayasamavāyena hi tattha taṃ uppajjati ceva vigacchati ca, evañcetaṃ sampaṭicchitabbaṃ cakkhuviññāṇassa gocarabhāvūpagamanato. Aññathā ālokena vināpi paññāyeyya, cakkhuviññāṇassa vā na gocaro viya siyā. Tassa pana sāmaggiyā so ānubhāvo, yaṃ tathā dassanaṃ hotīti. Acinteyyo hi dhammānaṃ sāmatthiyabhedoti vadantenapi ayamevattho sādhito bhinnanissayassapi abhinnaṭṭhānassa viya upaṭṭhānato. Eteneva udakādīsu paṭibimbarūpābhāvacodanā paṭikkhittā veditabbā.
ಸಿದ್ಧೇ ಚ ಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪೇ ತಸ್ಸ ನಿದಸ್ಸನಭಾವೋ ಸಿದ್ಧೋಯೇವ ಹೋತಿ ಹೇತುಫಲಾನಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸತಾವಿಭಾವನತೋ। ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಸದಿಸತ್ತಾ ನ ನಿದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ, ತದಯುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ನ ಹಿ ನಿದಸ್ಸನಂ ನಾಮ ನಿದಸ್ಸಿತಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬದಾ ಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ। ಚುತಿಕ್ಖನ್ಧಾಧಾನತೋ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸೇ ಉಪಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಾತುಭವನ್ತೀತಿ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಸಾಧನತ್ಥಂ ಮುಖರೂಪತೋ ವಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಠಾನೇ ತಸ್ಸ ಫಲಭೂತಂ ಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪಂ ನಿಬ್ಬತ್ತತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಸ್ಸ ನಿದಸ್ಸನತ್ಥಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ಏತೇನ ಅಸನ್ತಾನಚೋದನಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Siddhe ca paṭibimbarūpe tassa nidassanabhāvo siddhoyeva hoti hetuphalānaṃ vicchinnadesatāvibhāvanato. Yaṃ pana vuttaṃ ‘‘asadisattā na nidassana’’nti, tadayuttaṃ. Kasmā? Na hi nidassanaṃ nāma nidassitabbena sabbadā sadisameva hoti. Cutikkhandhādhānato vicchinnadese upapattikkhandhā pātubhavantīti etassa atthassa sādhanatthaṃ mukharūpato vicchinne ṭhāne tassa phalabhūtaṃ paṭibimbarūpaṃ nibbattatīti ettha tassa nidassanatthassa adhippetattā. Etena asantānacodanā paṭikkhittā veditabbā.
ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಮುಖಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪಾನಂ ಹೇತುಫಲಭಾವೋ ಸಿದ್ಧೋ, ತಸ್ಮಾಪಿ ಸಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾವ ಹೋತಿ। ಹೇತುಫಲಭಾವಸಮ್ಬನ್ಧೇಸು ಹಿ ಸನ್ತಾನವೋಹಾರೋ। ಯಥಾವುತ್ತದ್ವೀಹಿಕಾರಣೇಹಿ ಪಟಿಬಿಮ್ಬಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಬಿಮ್ಬತೋ ಆದಾಸತೋ ಚ, ನ ಚೇವಂ ಉಪಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸುಪ್ಪತ್ತಿ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ ಪಟಿಬಿಮ್ಬರೂಪಂ ನಿದಸ್ಸಿತಂ, ಏವಂ ಪಟಿಘೋಸದೀಪಮುದ್ದಾದಯೋಪಿ ನಿದಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ। ಯಥಾ ಹಿ ಪಟಿಘೋಸದೀಪಮುದ್ದಾದಯೋ ಸದ್ದಾದಿಹೇತುಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಇದಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ।
Yasmā vā mukhapaṭibimbarūpānaṃ hetuphalabhāvo siddho, tasmāpi sā paṭikkhittāva hoti. Hetuphalabhāvasambandhesu hi santānavohāro. Yathāvuttadvīhikāraṇehi paṭibimbaṃ uppajjati bimbato ādāsato ca, na cevaṃ upapattikkhandhānaṃ vicchinnadesuppatti. Yathā cettha paṭibimbarūpaṃ nidassitaṃ, evaṃ paṭighosadīpamuddādayopi nidassitabbā. Yathā hi paṭighosadīpamuddādayo saddādihetukā honti, aññatra agantvā honti, evameva idaṃ cittanti.
ಅಪಿಚಾಯಂ ಅನ್ತರಾಭವವಾದೀ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ಯದಿ ‘‘ಧಮ್ಮಾನಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸುಪ್ಪತ್ತಿ ನ ಯುತ್ತಾ’’ತಿ ಅನ್ತರಾಭವೋ ಪರಿಕಪ್ಪಿತೋ, ರಾಹುಆದೀನಂ ಸರೀರೇ ಕಥಮನೇಕಯೋಜನಸಹಸ್ಸನ್ತರಿಕೇಸು ಪಾದಟ್ಠಾನಹದಯಟ್ಠಾನೇಸು ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಮನೋವಿಞ್ಞಾಣುಪ್ಪತ್ತಿ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸೇ ಯುತ್ತಾ। ಯದಿ ಏಕಸನ್ತಾನಭಾವತೋ, ಇಧಾಪಿ ತಂಸಮಾನಂ। ನ ಚೇತ್ಥ ಅರೂಪಧಮ್ಮಭಾವತೋ ಅಲಂ ಪರಿಹಾರಾಯ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಬನ್ಧತ್ತಾ। ವತ್ತಮಾನೇಹಿ ತಾವ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸೇ ಫಲಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಅತೀತೇಹಿ ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೇಹಿ। ಯತ್ಥ ವಿಪಾಕವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ, ತತ್ಥಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಭೂತಸ್ಸ ವತ್ಥುಸ್ಸ ಸಹಭಾವೀನಞ್ಚ ಖನ್ಧಾನಂ ಸಮ್ಭವೋತಿ ಲದ್ಧೋಕಾಸೇನ ಕಮ್ಮುನಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಮಾನಸ್ಸ ಅವಸೇಸಪಚ್ಚಯನ್ತರಸಹಿತಸ್ಸ ವಿಪಾಕವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ನಾಲಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ನದೇಸತಾ ವಿಬನ್ಧಾಯ। ಯಥಾ ಚ ಅನೇಕಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸನ್ತರಿಕಾಪಿ ಚುತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಉಪಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೋತಿ ನ ಕಾಲದೂರತಾ, ಏವಂ ಅನೇಕಯೋಜನಸಹಸ್ಸನ್ತರಿಕಾಪಿ ತೇ ತೇಸಂ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ನ ದೇಸದೂರತಾ। ಏವಂ ಚುತಿಕ್ಖನ್ಧನಿರೋಧಾನನ್ತರಂ ಉಪಪತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ ಪಚ್ಚಯನ್ತರಸಮವಾಯೇನ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಪಾತುಭವನ್ತೀತಿ ನತ್ಥೇವ ಅನ್ತರಾಭವೋ। ಅಸತಿ ಚ ತಸ್ಮಿಂ ಯಂ ತಸ್ಸ ಕೇಚಿ ‘‘ಭಾವಿಭವನಿಬ್ಬತ್ತಕಕಮ್ಮುನೋ ತತೋ ಏವ ಭಾವಿಪುರಿಮಕಾಲಭವಾಕಾರೋ ಸಜಾತಿಸುದ್ಧದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಗೋಚರೋ ಅಹೀನಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಕೇನಚಿ ಅಪ್ಪಟಿಹತಗಮನೋ ಗನ್ಧಾಹಾರೋ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕಾರಣಾಕಾರಾದಿಂ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ, ತಂ ವಞ್ಝಾತನಯಸ್ಸ ರಸ್ಸದೀಘಸಾಮತಾದಿವಿವಾದಸದಿಸನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Apicāyaṃ antarābhavavādī evaṃ pucchitabbo – yadi ‘‘dhammānaṃ vicchinnadesuppatti na yuttā’’ti antarābhavo parikappito, rāhuādīnaṃ sarīre kathamanekayojanasahassantarikesu pādaṭṭhānahadayaṭṭhānesu kāyaviññāṇamanoviññāṇuppatti vicchinnadese yuttā. Yadi ekasantānabhāvato, idhāpi taṃsamānaṃ. Na cettha arūpadhammabhāvato alaṃ parihārāya pañcavokāre rūpārūpadhammānaṃ aññamaññaṃ sambandhattā. Vattamānehi tāva paccayehi vicchinnadese phalassa uppatti siddhā, kimaṅgaṃ pana atītehi pañcavokārabhavehi. Yattha vipākaviññāṇassa paccayo, tatthassa nissayabhūtassa vatthussa sahabhāvīnañca khandhānaṃ sambhavoti laddhokāsena kammunā nibbattiyamānassa avasesapaccayantarasahitassa vipākaviññāṇassa uppattiyaṃ nālaṃ vicchinnadesatā vibandhāya. Yathā ca anekakappasahassantarikāpi cutikkhandhā upapattikkhandhānaṃ anantarapaccayoti na kāladūratā, evaṃ anekayojanasahassantarikāpi te tesaṃ anantarapaccayo hontīti na desadūratā. Evaṃ cutikkhandhanirodhānantaraṃ upapattiṭṭhāne paccayantarasamavāyena paṭisandhikkhandhā pātubhavantīti nattheva antarābhavo. Asati ca tasmiṃ yaṃ tassa keci ‘‘bhāvibhavanibbattakakammuno tato eva bhāvipurimakālabhavākāro sajātisuddhadibbacakkhugocaro ahīnindriyo kenaci appaṭihatagamano gandhāhāro’’ti evamādikāraṇākārādiṃ vaṇṇenti, taṃ vañjhātanayassa rassadīghasāmatādivivādasadisanti veditabbaṃ.
ಅನ್ತರಾಭವಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Antarābhavakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / (೭೪) ೨. ಅನ್ತರಾಭವಕಥಾ • (74) 2. Antarābhavakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೨. ಅನ್ತರಾಭವಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೨. ಅನ್ತರಾಭವಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
