| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੨. ਅਨ੍ਤਰਾਭવਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
੫੦੫. ਇਦਾਨਿ ਅਨ੍ਤਰਾਭવਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੇਸਂ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਭવੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ વਿਯ ਅਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ, ਇਦ੍ਧਿਮਾ વਿਯ ਅਨਿਦ੍ਧਿਮਾ ਮਾਤਾਪਿਤਿਸਮਾਗਮਞ੍ਚੇવ ਉਤੁਸਮਯਞ੍ਚ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ વਾ ਅਤਿਰੇਕਸਤ੍ਤਾਹਂ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਸੇਲਿਯਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਮ੍ਮਿਤਿਯਾਨਞ੍ਚ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਲਦ੍ਧਿਯਂ ਠਤ੍વਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ਯੇ ਚ ਭਗવਤਾ ਤਯੋ ਭવਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ વਸੇਨ ਚੋਦੇਤੁਂ ਕਾਮਭવੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿ ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੋ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਭવੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਕਾਮਭવਾਦੀਨਂਯੇવ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવਾਦਿਨਾ વਿਯ, ਤੇਨ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ – ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਅਯਂ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੋ ਨਾਮ ਕਾਮਭવੋ, ਉਦਾਹੁ ਰੂਪਭવੋ ਅਰੂਪਭવੋ વਾ’’ਤਿ? ਇਤਰੋ ਤਥਾ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਕਾਮਭવਸ੍ਸ ਚਾਤਿਆਦਿ ਯਦਿ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਮੇਸਂ ਭવਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸੀਮਾਨਂ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਾ વਿਯ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦੇਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਪਰવਾਦੀ ਪਨ ਤਥਾ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਪਞ੍ਹੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਕੇવਲਂ ਲਦ੍ਧਿਯਾ, ਨ ਸਹਧਮ੍ਮੇਨ। ਤੇਨੇવ ਨਂ ਸਕવਾਦੀ ‘ਨੋ વਤ ਰੇ’ਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ।
505. Idāni antarābhavakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘antarā parinibbāyī’’ti suttapadaṃ ayoniso gahetvā ‘‘antarābhavo nāma atthi, yattha satto dibbacakkhuko viya adibbacakkhuko, iddhimā viya aniddhimā mātāpitisamāgamañceva utusamayañca olokayamāno sattāhaṃ vā atirekasattāhaṃ vā tiṭṭhatī’’ti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānañceva sammitiyānañca; te sandhāya atthīti pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā itarassa. Atha naṃ ye ca bhagavatā tayo bhavā vuttā, tesaṃ vasena codetuṃ kāmabhavotiādimāha. Tatrāyaṃ adhippāyo – yadi te antarābhavo nāma koci bhavo atthi, tena kāmabhavādīnaṃyeva aññatarena bhavitabbaṃ pañcavokārabhavādinā viya, tena taṃ pucchāmi – ‘‘kiṃ te ayaṃ antarābhavo nāma kāmabhavo, udāhu rūpabhavo arūpabhavo vā’’ti? Itaro tathā anicchanto sabbaṃ paṭikkhipati. Kāmabhavassa cātiādi yadi antarābhavo nāma atthi, imesaṃ bhavānaṃ antarā dvinnaṃ sīmānaṃ sīmantarikā viya bhaveyyāti codetuṃ āraddhaṃ. Paravādī pana tathā anicchanto sabbapañhe paṭikkhipati kevalaṃ laddhiyā, na sahadhammena. Teneva naṃ sakavādī ‘no vata re’ti paṭisedheti.
੫੦੬. ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਾ ਯੋਨੀਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਯੋਨਿਆਦੀਸੁ ਸੋ ਸਮੋਧਾਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਥ ਤੇਨ ਤਤੋ ਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੋਦੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਅਨ੍ਤਰਾਭવੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਸੋਪਿ ਏਕੋ ਭવੋ, ਯਥਾ ਕਾਮਭવੂਪਗਾਦੀਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਏવਂ ਤਦੁਪਗੇਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਰਸਮਯੇ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੂਪਗਂ ਨਾਮ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਯਂ ਭવਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦੁਪਗੇਨੇવ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਨਹੇવ’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੂਪਗਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋਪਿ ਕਾਮਭવੂਪਗਾਯੇવ ਨਾਮ ਤੇਤਿ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਪੁਟ੍ਠੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਨਿ ਚੇવ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਰਮ੍ਪਰਞ੍ਚ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਰੂਪਾਦਿવਸੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤਰਾਭવਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਰੂਪਂ, વੇਦਨਾਦਯੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ વਿਯ ਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਇਮਿਨਾવ ਕਾਰਣੇਨ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવਭਾવੇਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
506. Pañcamī sā yonītiādīnipi yathāparicchinnayoniādīsu so samodhānaṃ na gacchati, atha tena tato tato atirekena bhavitabbanti codetuṃ vuttāni. Antarābhavūpagaṃ kammanti yadi sopi eko bhavo, yathā kāmabhavūpagādīni kammāni atthīti satthārā vibhajitvā dassitāni, evaṃ tadupagenāpi kammena bhavitabbanti codanatthaṃ vuttaṃ. Yasmā pana parasamaye antarābhavūpagaṃ nāma pāṭiyekkaṃ kammaṃ natthi, yaṃ yaṃ bhavaṃ upapajjissati, tadupageneva kammena antarābhave nibbattatīti tesaṃ laddhi, tasmā ‘naheva’nti paṭikkhittaṃ. Atthi antarābhavūpagā sattāti puṭṭhopi kāmabhavūpagāyeva nāma teti laddhiyā paṭikkhipati. Jāyantītiādīni puṭṭhopi tattha jātijarāmaraṇāni ceva cutipaṭisandhiparamparañca anicchanto paṭikkhipati. Rūpādivasena puṭṭhopi yasmā antarābhavasattassa anidassanaṃ rūpaṃ, vedanādayopi aññesaṃ viya na oḷārikāti tassa laddhi, tasmā paṭikkhipati. Imināva kāraṇena pañcavokārabhavabhāvepi paṭikkhepo veditabbo.
੫੦੭. ਇਦਾਨਿ ਕਾਮਭવੋ ਭવੋ ਗਤੀਤਿਆਦਿ ਭવਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿ ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੋ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਭવੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਕਾਮਭવਾਦੀਸੁ ਭવਗਤਿਆਦਿਭੇਦੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾ ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਲਬ੍ਭੇਥ। ਯਥਾ વਾ ਤਤ੍ਥ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾ ਇਮੇਸੁਪਿ ਨ ਲਬ੍ਭੇਥ। ਸਮਾਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਭવਭਾવੇ ਏਤੇਸ੍વੇવੇਸ વਿਭਾਗੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਇਤਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਕੋ ਏਤ੍ਥ વਿਸੇਸਹੇਤੂਤਿ। ਇਤਰੋ ਪੁਨ ਲਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤવਸੇਨ ਤਂ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਚੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਚ।
507. Idāni kāmabhavo bhavo gatītiādi bhavasaṃsandanaṃ nāma hoti. Tatrāyaṃ adhippāyo – yadi te antarābhavo nāma koci bhavo bhaveyya, yathā kāmabhavādīsu bhavagatiādibhedo labbhati, tathā tatrāpi labbhetha. Yathā vā tattha na labbhati, tathā imesupi na labbhetha. Samānasmiñhi bhavabhāve etesvevesa vibhāgo atthi, na itarasminti ko ettha visesahetūti. Itaro puna laddhimattavasena taṃ taṃ paṭijānāti ceva paṭikkhipati ca.
੫੦੮. ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਞੇવ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤਰਾਭવੋਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਰਯੂਪਗਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੂਪਗਅਰੂਪੂਪਗਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਭવਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਤੇਨੇવ ਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਲੋਮੇ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ। ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਯੇਸਂ ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਾਭવਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇ ਤਾવ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਲ਼ਿਅਨੁਸਾਰੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਤ੍ਤਸਾਧਨੇਨਾਤਿ।
508. Sabbesaññeva sattānaṃ atthi antarābhavoti puṭṭho yasmā nirayūpagaasaññasattūpagaarūpūpagānaṃ antarābhavaṃ na icchati, tasmā paṭikkhipati. Teneva kāraṇena paṭilome paṭijānāti. Ānantariyassātiādi yesaṃ so antarābhavaṃ na icchati, te tāva vibhajitvā dassetuṃ vuttaṃ. Taṃ sabbaṃ pāḷianusāreneva veditabbaṃ saddhiṃ suttasādhanenāti.
ਅਨ੍ਤਰਾਭવਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
Antarābhavakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / (੭੪) ੨. ਅਨ੍ਤਰਾਭવਕਥਾ • (74) 2. Antarābhavakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੨. ਅਨ੍ਤਰਾਭવਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੨. ਅਨ੍ਤਰਾਭવਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 2. Antarābhavakathāvaṇṇanā
