| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಅನ್ತರಾಯೇಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
೨೦೦. ಪಾಳಿಯಂ ಗಣ್ಹಿಂಸೂತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದಿಂಸು। ಪರಿಪಾತಿಂಸೂತಿ ಪಲಾಪೇಸುಂ, ಅನುಬನ್ಧಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
200. Pāḷiyaṃ gaṇhiṃsūti gahetvā khādiṃsu. Paripātiṃsūti palāpesuṃ, anubandhiṃsūti attho.
೨೦೧. ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಏತ್ಥ ಛದಿವಸಾನಿ ಬಹಿದ್ಧಾ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಪುರಾರುಣಾ ಏವ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಸತ್ತಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತದಹೇವ ದಿವಸಭಾಗೇಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ತತ್ಥ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಮೇವ ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ‘‘ಸತ್ತಾಹಂ ಸನ್ನಿವತ್ತೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತೋ ಅಪ್ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾವ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತೇನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನವಸ್ಸೋ ಏವ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅರುಣಸ್ಸ ಬಹಿ ಏವ ಉಟ್ಠಾಪಿತತ್ತಾ। ಇತರಥಾ ‘‘ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಚನಂ ನಿರತ್ಥಕಂ ಸಿಯಾ ‘‘ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬತೋ। ಅಞ್ಞೇಸು ಚ ಠಾನೇಸು ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಮೇವ ವುಚ್ಚತಿ। ವಕ್ಖತಿ ಹಿ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ ‘‘ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತೋ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣಮೇವ ಉಟ್ಠಾಪೇತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩೬೪)।
201.Sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabboti ettha chadivasāni bahiddhā vītināmetvā sattame divase purāruṇā eva antoupacārasīmāya pavisitvā aruṇaṃ uṭṭhāpetvā punadivase sattāhaṃ adhiṭṭhāya gantabbanti adhippāyo. Keci pana ‘‘sattame divase āgantvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva divasabhāgepi gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā. Sattame divase tattha aruṇuṭṭhāpanameva hi sandhāya pāḷiyampi ‘‘sattāhaṃ sannivatto kātabbo’’ti vuttaṃ. Aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gacchanto anto appavisitvā bahiddhāva sattāhaṃ vītināmentena samucchinnavasso eva bhavissati aruṇassa bahi eva uṭṭhāpitattā. Itarathā ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vacanaṃ niratthakaṃ siyā ‘‘sattāhavārena antovihāre pavisitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāpi gantabba’’nti vattabbato. Aññesu ca ṭhānesu aruṇuṭṭhāpanameva vuccati. Vakkhati hi cīvarakkhandhake ‘‘ekasmiṃ vihāre vasanto itarasmiṃ sattāhavārena aruṇameva uṭṭhāpetī’’ti (mahāva. aṭṭha. 364).
ಅಥಾಪಿ ಯಂ ತೇ ವದೇಯ್ಯುಂ ‘‘ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಯದಾ ಕದಾಚಿ ಪವಿಟ್ಠೇನ ತಂದಿವಸನಿಸ್ಸಿತೋ ಅತೀತಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪಿತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ, ತಂ ಸದ್ದಗತಿಯಾಪಿ ನ ಸಮೇತಿ। ನ ಹಿ ಉಟ್ಠಿತೇ ಅರುಣೇ ಪಚ್ಛಾ ಪವಿಟ್ಠೋ ತಸ್ಸ ಪಯೋಜಕೋ ಉಟ್ಠಾಪಕೋ ಭವಿತುಮರಹತಿ। ಯದಿ ಭವೇಯ್ಯ, ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪನಸ್ಸ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತದಹೇವ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಕ್ಕನ್ತಸ್ಸಾಪೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ವಚನಂ ವಿರುಜ್ಝೇಯ್ಯ, ತೇನಪಿ ತಂದಿವಸಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸ ಅರುಣಸ್ಸ ಉಟ್ಠಾಪಿತತ್ತಾ। ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸಾಪಿ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಅಙ್ಗಯುತ್ತಂ ಅರಞ್ಞಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತದಾ ಏವ ನಿವತ್ತನ್ತಸ್ಸ ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪಿತೋ ಧುತಙ್ಗಞ್ಚ ವಿಸೋಧಿತಂ ಸಿಯಾ, ನ ಚೇತಂ ಯುತ್ತಂ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಕಾಲೇ ಏವ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ‘‘ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಪನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗಯುತ್ತೇ ಠಾನೇ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಅರುಣುಟ್ಠಾನವೇಲಾಯಂ ತೇಸಂ ಆಬಾಧೋ ವಡ್ಢತಿ, ತೇಸಂ ಏವ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನ ಧುತಙ್ಗವಿಸುದ್ಧಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೩೧)। ತಥಾ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾದೀನಮ್ಪಿ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಾನಂ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ವುತ್ತೋ। ‘‘ಉಗ್ಗತೇ ಅರುಣೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೯೭) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇಪಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಸಹ ನಿವುತ್ಥಭಾವಪರಿಮೋಚನತ್ಥಂ ‘‘ಪುರಾರುಣಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸಾದೀಸು ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ರತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನೇ ಆಗಾಮಿಅರುಣವಸೇನೇವ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ನ ಅತೀತಾರುಣವಸೇನ। ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವೇತ್ಥ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಅಞ್ಞಥಾ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದತ್ತಾ।
Athāpi yaṃ te vadeyyuṃ ‘‘sattame divase yadā kadāci paviṭṭhena taṃdivasanissito atītaaruṇo uṭṭhāpito nāma hotīti imamatthaṃ sandhāya aṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti, taṃ saddagatiyāpi na sameti. Na hi uṭṭhite aruṇe pacchā paviṭṭho tassa payojako uṭṭhāpako bhavitumarahati. Yadi bhaveyya, vassaṃ upagantvā panassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkantassāpīti ettha ‘‘aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā’’ti vacanaṃ virujjheyya, tenapi taṃdivasasannissitassa aruṇassa uṭṭhāpitattā. Āraññakassāpi hi bhikkhuno sāyanhasamaye aṅgayuttaṃ araññaṭṭhānaṃ gantvā tadā eva nivattantassa aruṇo uṭṭhāpito dhutaṅgañca visodhitaṃ siyā, na cetaṃ yuttaṃ aruṇuggamanakāle eva aruṇuṭṭhāpanassa vuttattā. Vuttañhi ‘‘kālasseva pana nikkhamitvā aṅgayutte ṭhāne aruṇaṃ uṭṭhāpetabbaṃ. Sace aruṇuṭṭhānavelāyaṃ tesaṃ ābādho vaḍḍhati, tesaṃ eva kiccaṃ kātabbaṃ, na dhutaṅgavisuddhikena bhavitabba’’nti (visuddhi. 1.31). Tathā pārivāsikādīnampi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā vattaṃ nikkhipantānaṃ ratticchedo vutto. ‘‘Uggate aruṇe nikkhipitabba’’nti (cūḷava. 97) hi vuttaṃ. Sahaseyyasikkhāpadepi anupasampannehi saha nivutthabhāvaparimocanatthaṃ ‘‘purāruṇā nikkhamitvā’’tiādi vuttaṃ. Evaṃ cīvaravippavāsādīsu ca sabbattha rattipariyosāne āgāmiaruṇavaseneva aruṇuṭṭhāpanaṃ dassitaṃ, na atītāruṇavasena. Tasmā vuttanayenevettha aruṇuṭṭhāpanaṃ veditabbaṃ aññathā vassacchedattā.
ಯಂ ಪನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಸ್ಸ ತದಹೇವ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಕರಣೀಯಸ್ಸ ಪಕ್ಕಮನವಚನಂ, ತಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯದಾ ಕದಾಚಿ ನಿಮಿತ್ತೇ ಸತಿ ಗಮನಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಯುತ್ತಂ, ನ ಪನ ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಗತಸ್ಸ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತದಹೇವ ಗಮನಂ ‘‘ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಏವ। ಯಥಾ ವಾ ‘‘ಸತ್ತಾಹಂ ಅನಾಗತಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ಸಕರಣೀಯೋ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ವಾ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ತಂ ಆವಾಸಂ, ನ ವಾ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೨೦೭) ಪಚ್ಛಿಮಸತ್ತಾಹೇ ಅನಾಗಮನೇ ಅನುಞ್ಞಾತೇಪಿ ಅಞ್ಞಸತ್ತಾಹೇಸು ನ ವಟ್ಟತಿ। ಏವಂ ಪಠಮಸತ್ತಾಹೇ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಗಮನೇ ಅನುಞ್ಞಾತೇಪಿ ತತೋ ಪರೇಸು ಸತ್ತಾಹೇಸು ಆಗತಸ್ಸ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಗಮನಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಇಧ ಆಹಟನ್ತಿ ವಿಹಾರತೋ ಬಹಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಆನೀತಂ।
Yaṃ pana vassaṃ upagatassa tadaheva aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā sakaraṇīyassa pakkamanavacanaṃ, taṃ vassaṃ upagatakālato paṭṭhāya yadā kadāci nimitte sati gamanassa anuññātattā yuttaṃ, na pana sattāhavārena gatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva gamanaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā eva. Yathā vā ‘‘sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamati, āgaccheyya vā so, bhikkhave, bhikkhu taṃ āvāsaṃ, na vā āgaccheyyā’’tiādinā (mahāva. 207) pacchimasattāhe anāgamane anuññātepi aññasattāhesu na vaṭṭati. Evaṃ paṭhamasattāhe aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamane anuññātepi tato paresu sattāhesu āgatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamanaṃ na vaṭṭatīti niṭṭhamettha gantabbaṃ. Idha āhaṭanti vihārato bahi āgataṭṭhāne ānītaṃ.
ಅನ್ತರಾಯೇಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೧೩. ಅನ್ತರಾಯೇ ಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದವಾರೋ • 113. Antarāye anāpattivassacchedavāro
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಅನ್ತರಾಯೇಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಥಾ • Antarāyeanāpattivassacchedakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಅನ್ತರಾಯೇ ಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Antarāye anāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಅನ್ತರಾಯೇಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೧೩. ಅನ್ತರಾಯೇ ಅನಾಪತ್ತಿವಸ್ಸಚ್ಛೇದಕಥಾ • 113. Antarāye anāpattivassacchedakathā
