| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
අන්‌තරායෙඅනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදකථාවණ්‌ණනා
Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
200. පාළියං ගණ්‌හිංසූති ගහෙත්‌වා ඛාදිංසු. පරිපාතිංසූති පලාපෙසුං, අනුබන්‌ධිංසූති අත්‌ථො.
200. Pāḷiyaṃ gaṇhiṃsūti gahetvā khādiṃsu. Paripātiṃsūti palāpesuṃ, anubandhiṃsūti attho.
201. සත්‌තාහවාරෙන අරුණො උට්‌ඨාපෙතබ්‌බොති එත්‌ථ ඡදිවසානි බහිද්‌ධා වීතිනාමෙත්‌වා සත්‌තමෙ දිවසෙ පුරාරුණා එව අන්‌තොඋපචාරසීමාය පවිසිත්‌වා අරුණං උට්‌ඨාපෙත්‌වා පුනදිවසෙ සත්‌තාහං අධිට්‌ඨාය ගන්‌තබ්‌බන්‌ති අධිප්‌පායො. කෙචි පන ‘‘සත්‌තමෙ දිවසෙ ආගන්‌ත්‌වා අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා තදහෙව දිවසභාගෙපි ගන්‌තුං වට්‌ටතී’’ති වදන්‌ති, තං න ගහෙතබ්‌බං ‘‘අරුණො උට්‌ඨාපෙතබ්‌බො’’ති වුත්‌තත්‌තා. සත්‌තමෙ දිවසෙ තත්‌ථ අරුණුට්‌ඨාපනමෙව හි සන්‌ධාය පාළියම්‌පි ‘‘සත්‌තාහං සන්‌නිවත්‌තො කාතබ්‌බො’’ති වුත්‌තං. අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා ගච්‌ඡන්‌තො අන්‌තො අප්‌පවිසිත්‌වා බහිද්‌ධාව සත්‌තාහං වීතිනාමෙන්‌තෙන සමුච්‌ඡින්‌නවස්‌සො එව භවිස්‌සති අරුණස්‌ස බහි එව උට්‌ඨාපිතත්‌තා. ඉතරථා ‘‘අරුණො උට්‌ඨාපෙතබ්‌බො’’ති වචනං නිරත්‌ථකං සියා ‘‘සත්‌තාහවාරෙන අන්‌තොවිහාරෙ පවිසිත්‌වා අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වාපි ගන්‌තබ්‌බ’’න්‌ති වත්‌තබ්‌බතො. අඤ්‌ඤෙසු ච ඨානෙසු අරුණුට්‌ඨාපනමෙව වුච්‌චති. වක්‌ඛති හි චීවරක්‌ඛන්‌ධකෙ ‘‘එකස්‌මිං විහාරෙ වසන්‌තො ඉතරස්‌මිං සත්‌තාහවාරෙන අරුණමෙව උට්‌ඨාපෙතී’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 364).
201.Sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabboti ettha chadivasāni bahiddhā vītināmetvā sattame divase purāruṇā eva antoupacārasīmāya pavisitvā aruṇaṃ uṭṭhāpetvā punadivase sattāhaṃ adhiṭṭhāya gantabbanti adhippāyo. Keci pana ‘‘sattame divase āgantvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva divasabhāgepi gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā. Sattame divase tattha aruṇuṭṭhāpanameva hi sandhāya pāḷiyampi ‘‘sattāhaṃ sannivatto kātabbo’’ti vuttaṃ. Aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gacchanto anto appavisitvā bahiddhāva sattāhaṃ vītināmentena samucchinnavasso eva bhavissati aruṇassa bahi eva uṭṭhāpitattā. Itarathā ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vacanaṃ niratthakaṃ siyā ‘‘sattāhavārena antovihāre pavisitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāpi gantabba’’nti vattabbato. Aññesu ca ṭhānesu aruṇuṭṭhāpanameva vuccati. Vakkhati hi cīvarakkhandhake ‘‘ekasmiṃ vihāre vasanto itarasmiṃ sattāhavārena aruṇameva uṭṭhāpetī’’ti (mahāva. aṭṭha. 364).
අථාපි යං තෙ වදෙය්‍යුං ‘‘සත්‌තමෙ දිවසෙ යදා කදාචි පවිට්‌ඨෙන තංදිවසනිස්‌සිතො අතීතඅරුණො උට්‌ඨාපිතො නාම හොතීති ඉමමත්‌ථං සන්‌ධාය අට්‌ඨකථායං වුත්‌ත’’න්‌ති, තං සද්‌දගතියාපි න සමෙති. න හි උට්‌ඨිතෙ අරුණෙ පච්‌ඡා පවිට්‌ඨො තස්‌ස පයොජකො උට්‌ඨාපකො භවිතුමරහති. යදි භවෙය්‍ය, වස්‌සං උපගන්‌ත්‌වා පනස්‌ස අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා තදහෙව සත්‌තාහකරණීයෙන පක්‌කන්‌තස්‌සාපීති එත්‌ථ ‘‘අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා’’ති වචනං විරුජ්‌ඣෙය්‍ය, තෙනපි තංදිවසසන්‌නිස්‌සිතස්‌ස අරුණස්‌ස උට්‌ඨාපිතත්‌තා. ආරඤ්‌ඤකස්‌සාපි හි භික්‌ඛුනො සායන්‌හසමයෙ අඞ්‌ගයුත්‌තං අරඤ්‌ඤට්‌ඨානං ගන්‌ත්‌වා තදා එව නිවත්‌තන්‌තස්‌ස අරුණො උට්‌ඨාපිතො ධුතඞ්‌ගඤ්‌ච විසොධිතං සියා, න චෙතං යුත්‌තං අරුණුග්‌ගමනකාලෙ එව අරුණුට්‌ඨාපනස්‌ස වුත්‌තත්‌තා. වුත්‌තඤ්‌හි ‘‘කාලස්‌සෙව පන නික්‌ඛමිත්‌වා අඞ්‌ගයුත්‌තෙ ඨානෙ අරුණං උට්‌ඨාපෙතබ්‌බං. සචෙ අරුණුට්‌ඨානවෙලායං තෙසං ආබාධො වඩ්‌ඪති, තෙසං එව කිච්‌චං කාතබ්‌බං, න ධුතඞ්‌ගවිසුද්‌ධිකෙන භවිතබ්‌බ’’න්‌ති (විසුද්‌ධි. 1.31). තථා පාරිවාසිකාදීනම්‌පි අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා වත්‌තං නික්‌ඛිපන්‌තානං රත්‌තිච්‌ඡෙදො වුත්‌තො. ‘‘උග්‌ගතෙ අරුණෙ නික්‌ඛිපිතබ්‌බ’’න්‌ති (චූළව. 97) හි වුත්‌තං. සහසෙය්‍යසික්‌ඛාපදෙපි අනුපසම්‌පන්‌නෙහි සහ නිවුත්‌ථභාවපරිමොචනත්‌ථං ‘‘පුරාරුණා නික්‌ඛමිත්‌වා’’තිආදි වුත්‌තං. එවං චීවරවිප්‌පවාසාදීසු ච සබ්‌බත්‌ථ රත්‌තිපරියොසානෙ ආගාමිඅරුණවසෙනෙව අරුණුට්‌ඨාපනං දස්‌සිතං, න අතීතාරුණවසෙන. තස්‌මා වුත්‌තනයෙනෙවෙත්‌ථ අරුණුට්‌ඨාපනං වෙදිතබ්‌බං අඤ්‌ඤථා වස්‌සච්‌ඡෙදත්‌තා.
Athāpi yaṃ te vadeyyuṃ ‘‘sattame divase yadā kadāci paviṭṭhena taṃdivasanissito atītaaruṇo uṭṭhāpito nāma hotīti imamatthaṃ sandhāya aṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti, taṃ saddagatiyāpi na sameti. Na hi uṭṭhite aruṇe pacchā paviṭṭho tassa payojako uṭṭhāpako bhavitumarahati. Yadi bhaveyya, vassaṃ upagantvā panassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkantassāpīti ettha ‘‘aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā’’ti vacanaṃ virujjheyya, tenapi taṃdivasasannissitassa aruṇassa uṭṭhāpitattā. Āraññakassāpi hi bhikkhuno sāyanhasamaye aṅgayuttaṃ araññaṭṭhānaṃ gantvā tadā eva nivattantassa aruṇo uṭṭhāpito dhutaṅgañca visodhitaṃ siyā, na cetaṃ yuttaṃ aruṇuggamanakāle eva aruṇuṭṭhāpanassa vuttattā. Vuttañhi ‘‘kālasseva pana nikkhamitvā aṅgayutte ṭhāne aruṇaṃ uṭṭhāpetabbaṃ. Sace aruṇuṭṭhānavelāyaṃ tesaṃ ābādho vaḍḍhati, tesaṃ eva kiccaṃ kātabbaṃ, na dhutaṅgavisuddhikena bhavitabba’’nti (visuddhi. 1.31). Tathā pārivāsikādīnampi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā vattaṃ nikkhipantānaṃ ratticchedo vutto. ‘‘Uggate aruṇe nikkhipitabba’’nti (cūḷava. 97) hi vuttaṃ. Sahaseyyasikkhāpadepi anupasampannehi saha nivutthabhāvaparimocanatthaṃ ‘‘purāruṇā nikkhamitvā’’tiādi vuttaṃ. Evaṃ cīvaravippavāsādīsu ca sabbattha rattipariyosāne āgāmiaruṇavaseneva aruṇuṭṭhāpanaṃ dassitaṃ, na atītāruṇavasena. Tasmā vuttanayenevettha aruṇuṭṭhāpanaṃ veditabbaṃ aññathā vassacchedattā.
යං පන වස්‌සං උපගතස්‌ස තදහෙව අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා සකරණීයස්‌ස පක්‌කමනවචනං, තං වස්‌සං උපගතකාලතො පට්‌ඨාය යදා කදාචි නිමිත්‌තෙ සති ගමනස්‌ස අනුඤ්‌ඤාතත්‌තා යුත්‌තං, න පන සත්‌තාහවාරෙන ගතස්‌ස අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා තදහෙව ගමනං ‘‘අරුණො උට්‌ඨාපෙතබ්‌බො’’ති වුත්‌තත්‌තා එව. යථා වා ‘‘සත්‌තාහං අනාගතාය පවාරණාය සකරණීයො පක්‌කමති, ආගච්‌ඡෙය්‍ය වා සො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු තං ආවාසං, න වා ආගච්‌ඡෙය්‍යා’’තිආදිනා (මහාව. 207) පච්‌ඡිමසත්‌තාහෙ අනාගමනෙ අනුඤ්‌ඤාතෙපි අඤ්‌ඤසත්‌තාහෙසු න වට්‌ටති. එවං පඨමසත්‌තාහෙ අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා ගමනෙ අනුඤ්‌ඤාතෙපි තතො පරෙසු සත්‌තාහෙසු ආගතස්‌ස අරුණං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා ගමනං න වට්‌ටතීති නිට්‌ඨමෙත්‌ථ ගන්‌තබ්‌බං. ඉධ ආහටන්‌ති විහාරතො බහි ආගතට්‌ඨානෙ ආනීතං.
Yaṃ pana vassaṃ upagatassa tadaheva aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā sakaraṇīyassa pakkamanavacanaṃ, taṃ vassaṃ upagatakālato paṭṭhāya yadā kadāci nimitte sati gamanassa anuññātattā yuttaṃ, na pana sattāhavārena gatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva gamanaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā eva. Yathā vā ‘‘sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamati, āgaccheyya vā so, bhikkhave, bhikkhu taṃ āvāsaṃ, na vā āgaccheyyā’’tiādinā (mahāva. 207) pacchimasattāhe anāgamane anuññātepi aññasattāhesu na vaṭṭati. Evaṃ paṭhamasattāhe aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamane anuññātepi tato paresu sattāhesu āgatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamanaṃ na vaṭṭatīti niṭṭhamettha gantabbaṃ. Idha āhaṭanti vihārato bahi āgataṭṭhāne ānītaṃ.
අන්‌තරායෙඅනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 113. අන්‌තරායෙ අනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදවාරො • 113. Antarāye anāpattivassacchedavāro
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / අන්‌තරායෙඅනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදකථා • Antarāyeanāpattivassacchedakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අන්‌තරායෙ අනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදකථාවණ්‌ණනා • Antarāye anāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අන්‌තරායෙඅනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදකථාවණ්‌ණනා • Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 113. අන්‌තරායෙ අනාපත්‌තිවස්‌සච්‌ඡෙදකථා • 113. Antarāye anāpattivassacchedakathā
