| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
੨੦੦. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੂਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿਂਸੁ। ਪਰਿਪਾਤਿਂਸੂਤਿ ਪਲਾਪੇਸੁਂ, ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
200. Pāḷiyaṃ gaṇhiṃsūti gahetvā khādiṃsu. Paripātiṃsūti palāpesuṃ, anubandhiṃsūti attho.
੨੦੧. ਸਤ੍ਤਾਹવਾਰੇਨ ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਛਦਿવਸਾਨਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વੀਤਿਨਾਮੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਪੁਰਾਰੁਣਾ ਏવ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਤਦਹੇવ ਦਿવਸਭਾਗੇਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਤਤ੍ਥ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਮੇવ ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਨ੍ਨਿવਤ੍ਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾવ ਸਤ੍ਤਾਹਂ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨવਸ੍ਸੋ ਏવ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਬਹਿ ਏવ ਉਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਇਤਰਥਾ ‘‘ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹવਾਰੇਨ ਅਨ੍ਤੋવਿਹਾਰੇ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾਪਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ। ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਠਾਨੇਸੁ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਮੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ਚੀવਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ વਸਨ੍ਤੋ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਾਹવਾਰੇਨ ਅਰੁਣਮੇવ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੬੪)।
201.Sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabboti ettha chadivasāni bahiddhā vītināmetvā sattame divase purāruṇā eva antoupacārasīmāya pavisitvā aruṇaṃ uṭṭhāpetvā punadivase sattāhaṃ adhiṭṭhāya gantabbanti adhippāyo. Keci pana ‘‘sattame divase āgantvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva divasabhāgepi gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā. Sattame divase tattha aruṇuṭṭhāpanameva hi sandhāya pāḷiyampi ‘‘sattāhaṃ sannivatto kātabbo’’ti vuttaṃ. Aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gacchanto anto appavisitvā bahiddhāva sattāhaṃ vītināmentena samucchinnavasso eva bhavissati aruṇassa bahi eva uṭṭhāpitattā. Itarathā ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vacanaṃ niratthakaṃ siyā ‘‘sattāhavārena antovihāre pavisitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvāpi gantabba’’nti vattabbato. Aññesu ca ṭhānesu aruṇuṭṭhāpanameva vuccati. Vakkhati hi cīvarakkhandhake ‘‘ekasmiṃ vihāre vasanto itarasmiṃ sattāhavārena aruṇameva uṭṭhāpetī’’ti (mahāva. aṭṭha. 364).
ਅਥਾਪਿ ਯਂ ਤੇ વਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਯਦਾ ਕਦਾਚਿ ਪવਿਟ੍ਠੇਨ ਤਂਦਿવਸਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਅਤੀਤਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਦ੍ਦਗਤਿਯਾਪਿ ਨ ਸਮੇਤਿ। ਨ ਹਿ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਅਰੁਣੇ ਪਚ੍ਛਾ ਪવਿਟ੍ਠੋ ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਜਕੋ ਉਟ੍ਠਾਪਕੋ ਭવਿਤੁਮਰਹਤਿ। ਯਦਿ ਭવੇਯ੍ਯ, વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਤਦਹੇવ ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ વਚਨਂ વਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਤੇਨਪਿ ਤਂਦਿવਸਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਉਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ। ਆਰਞ੍ਞਕਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਅਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਦਾ ਏવ ਨਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਧੁਤਙ੍ਗਞ੍ਚ વਿਸੋਧਿਤਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚੇਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਕਾਲੇ ਏવ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਨવੇਲਾਯਂ ਤੇਸਂ ਆਬਾਧੋ વਡ੍ਢਤਿ, ਤੇਸਂ ਏવ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਧੁਤਙ੍ਗવਿਸੁਦ੍ਧਿਕੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੩੧)। ਤਥਾ ਪਾਰਿવਾਸਿਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਾਨਂ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ વੁਤ੍ਤੋ। ‘‘ਉਗ੍ਗਤੇ ਅਰੁਣੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੯੭) ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਹਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਪਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਸਹ ਨਿવੁਤ੍ਥਭਾવਪਰਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪੁਰਾਰੁਣਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਂ ਚੀવਰવਿਪ੍ਪવਾਸਾਦੀਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਆਗਾਮਿਅਰੁਣવਸੇਨੇવ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਨ ਅਤੀਤਾਰੁਣવਸੇਨ। ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવੇਤ੍ਥ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਞ੍ਞਥਾ વਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਤ੍ਤਾ।
Athāpi yaṃ te vadeyyuṃ ‘‘sattame divase yadā kadāci paviṭṭhena taṃdivasanissito atītaaruṇo uṭṭhāpito nāma hotīti imamatthaṃ sandhāya aṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti, taṃ saddagatiyāpi na sameti. Na hi uṭṭhite aruṇe pacchā paviṭṭho tassa payojako uṭṭhāpako bhavitumarahati. Yadi bhaveyya, vassaṃ upagantvā panassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkantassāpīti ettha ‘‘aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā’’ti vacanaṃ virujjheyya, tenapi taṃdivasasannissitassa aruṇassa uṭṭhāpitattā. Āraññakassāpi hi bhikkhuno sāyanhasamaye aṅgayuttaṃ araññaṭṭhānaṃ gantvā tadā eva nivattantassa aruṇo uṭṭhāpito dhutaṅgañca visodhitaṃ siyā, na cetaṃ yuttaṃ aruṇuggamanakāle eva aruṇuṭṭhāpanassa vuttattā. Vuttañhi ‘‘kālasseva pana nikkhamitvā aṅgayutte ṭhāne aruṇaṃ uṭṭhāpetabbaṃ. Sace aruṇuṭṭhānavelāyaṃ tesaṃ ābādho vaḍḍhati, tesaṃ eva kiccaṃ kātabbaṃ, na dhutaṅgavisuddhikena bhavitabba’’nti (visuddhi. 1.31). Tathā pārivāsikādīnampi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā vattaṃ nikkhipantānaṃ ratticchedo vutto. ‘‘Uggate aruṇe nikkhipitabba’’nti (cūḷava. 97) hi vuttaṃ. Sahaseyyasikkhāpadepi anupasampannehi saha nivutthabhāvaparimocanatthaṃ ‘‘purāruṇā nikkhamitvā’’tiādi vuttaṃ. Evaṃ cīvaravippavāsādīsu ca sabbattha rattipariyosāne āgāmiaruṇavaseneva aruṇuṭṭhāpanaṃ dassitaṃ, na atītāruṇavasena. Tasmā vuttanayenevettha aruṇuṭṭhāpanaṃ veditabbaṃ aññathā vassacchedattā.
ਯਂ ਪਨ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਤਦਹੇવ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਸਕਰਣੀਯਸ੍ਸ ਪਕ੍ਕਮਨવਚਨਂ, ਤਂ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਦਾ ਕਦਾਚਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਗਮਨਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹવਾਰੇਨ ਗਤਸ੍ਸ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਤਦਹੇવ ਗਮਨਂ ‘‘ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏવ। ਯਥਾ વਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨਾਗਤਾਯ ਪવਾਰਣਾਯ ਸਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ વਾ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਆવਾਸਂ, ਨ વਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾવ॰ ੨੦੭) ਪਚ੍ਛਿਮਸਤ੍ਤਾਹੇ ਅਨਾਗਮਨੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਹੇਸੁ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਏવਂ ਪਠਮਸਤ੍ਤਾਹੇ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਗਮਨੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇਪਿ ਤਤੋ ਪਰੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਹੇਸੁ ਆਗਤਸ੍ਸ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਗਮਨਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਇਧ ਆਹਟਨ੍ਤਿ વਿਹਾਰਤੋ ਬਹਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਆਨੀਤਂ।
Yaṃ pana vassaṃ upagatassa tadaheva aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā sakaraṇīyassa pakkamanavacanaṃ, taṃ vassaṃ upagatakālato paṭṭhāya yadā kadāci nimitte sati gamanassa anuññātattā yuttaṃ, na pana sattāhavārena gatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva gamanaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā eva. Yathā vā ‘‘sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamati, āgaccheyya vā so, bhikkhave, bhikkhu taṃ āvāsaṃ, na vā āgaccheyyā’’tiādinā (mahāva. 207) pacchimasattāhe anāgamane anuññātepi aññasattāhesu na vaṭṭati. Evaṃ paṭhamasattāhe aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamane anuññātepi tato paresu sattāhesu āgatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamanaṃ na vaṭṭatīti niṭṭhamettha gantabbaṃ. Idha āhaṭanti vihārato bahi āgataṭṭhāne ānītaṃ.
ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੧੧੩. ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦવਾਰੋ • 113. Antarāye anāpattivassacchedavāro
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾ • Antarāyeanāpattivassacchedakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Antarāye anāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Antarāyeanāpattivassacchedakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧੧੩. ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾ • 113. Antarāye anāpattivassacchedakathā
