| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
९. रतनवग्गो
9. Ratanavaggo
१. अन्तेपुरसिक्खापदवण्णना
1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
४९४. राजवग्गस्स पठमसिक्खापदे – ओरकोति परित्तको। उपरिपासादवरगतोति पासादवरस्स उपरिगतो। अय्यानं वाहसाति अय्यानं कारणा; तेहि जानापितत्ता जानामीति वुत्तं होति।
494. Rājavaggassa paṭhamasikkhāpade – orakoti parittako. Uparipāsādavaragatoti pāsādavarassa uparigato. Ayyānaṃ vāhasāti ayyānaṃ kāraṇā; tehi jānāpitattā jānāmīti vuttaṃ hoti.
४९७. पितरं पत्थेतीति अन्तरं पस्सित्वा घातेतुं इच्छति। राजन्तेपुरं हत्थिसम्मद्दन्तिआदीसु हत्थीहि सम्मद्दो एत्थाति हत्थिसम्मद्दं; हत्थिसम्बाधन्ति अत्थो। अस्सरथसम्मद्दपदेपि एसेव नयो। ‘‘सम्मत्त’’न्ति केचि पठन्ति, तं न गहेतब्बं। ‘‘रञ्ञो अन्तेपुरे हत्थिसम्मद्द’’न्तिपि पाठो, तत्थ हत्थीनं सम्मद्दं हत्थिसम्मद्दन्ति अत्थो, रञ्ञो अन्तेपुरे हत्थिसम्मद्दो अत्थीति वुत्तं होति। एस नयो सेसपदेसुपि। रजनीयानीति तस्मिं अन्तेपुरे एदिसानि रूपादीनि।
497.Pitaraṃ patthetīti antaraṃ passitvā ghātetuṃ icchati. Rājantepuraṃ hatthisammaddantiādīsu hatthīhi sammaddo etthāti hatthisammaddaṃ; hatthisambādhanti attho. Assarathasammaddapadepi eseva nayo. ‘‘Sammatta’’nti keci paṭhanti, taṃ na gahetabbaṃ. ‘‘Rañño antepure hatthisammadda’’ntipi pāṭho, tattha hatthīnaṃ sammaddaṃ hatthisammaddanti attho, rañño antepure hatthisammaddo atthīti vuttaṃ hoti. Esa nayo sesapadesupi. Rajanīyānīti tasmiṃ antepure edisāni rūpādīni.
४९८. मुद्धावसित्तस्साति मुद्धनि अवसित्तस्स। अनिक्खन्तो राजा इतोति अनिक्खन्तराजकं, तस्मिं अनिक्खन्तराजके; सयनिघरेति अत्थो। रतनं वुच्चति महेसी, निग्गतन्ति निक्खन्तं, अनिग्गतं रतनं इतोति अनिग्गतरतनकं, तस्मिं अनिग्गतरतनके; सयनिघरेति अत्थो। सेसमेत्थ उत्तानमेव।
498.Muddhāvasittassāti muddhani avasittassa. Anikkhanto rājā itoti anikkhantarājakaṃ, tasmiṃ anikkhantarājake; sayanighareti attho. Ratanaṃ vuccati mahesī, niggatanti nikkhantaṃ, aniggataṃ ratanaṃ itoti aniggataratanakaṃ, tasmiṃ aniggataratanake; sayanighareti attho. Sesamettha uttānameva.
कथिनसमुट्ठानं – कायवाचतो कायवाचाचित्ततो च समुट्ठाति, किरियाकिरियं, नोसञ्ञाविमोक्खं, अचित्तकं, पण्णत्तिवज्जं, कायकम्मं, वचीकम्मं, तिचित्तं, तिवेदनन्ति।
Kathinasamuṭṭhānaṃ – kāyavācato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyākiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
अन्तेपुरसिक्खापदं पठमं।
Antepurasikkhāpadaṃ paṭhamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ९. रतनवग्गो • 9. Ratanavaggo
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / १. अन्तेपुरसिक्खापदवण्णना • 1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / १. अन्तेपुरसिक्खापदवण्णना • 1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १. अन्तेपुरसिक्खापद-अत्थयोजना • 1. Antepurasikkhāpada-atthayojanā
