| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
๙. รตนวโคฺค
9. Ratanavaggo
๑. อเนฺตปุรสิกฺขาปทวณฺณนา
1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
๔๙๔. ราชวคฺคสฺส ปฐมสิกฺขาปเท – โอรโกติ ปริตฺตโกฯ อุปริปาสาทวรคโตติ ปาสาทวรสฺส อุปริคโตฯ อยฺยานํ วาหสาติ อยฺยานํ การณา; เตหิ ชานาปิตตฺตา ชานามีติ วุตฺตํ โหติฯ
494. Rājavaggassa paṭhamasikkhāpade – orakoti parittako. Uparipāsādavaragatoti pāsādavarassa uparigato. Ayyānaṃ vāhasāti ayyānaṃ kāraṇā; tehi jānāpitattā jānāmīti vuttaṃ hoti.
๔๙๗. ปิตรํ ปเตฺถตีติ อนฺตรํ ปสฺสิตฺวา ฆาเตตุํ อิจฺฉติฯ ราชเนฺตปุรํ หตฺถิสมฺมทฺทนฺติอาทีสุ หตฺถีหิ สมฺมโทฺท เอตฺถาติ หตฺถิสมฺมทฺทํ; หตฺถิสมฺพาธนฺติ อโตฺถฯ อสฺสรถสมฺมทฺทปเทปิ เอเสว นโยฯ ‘‘สมฺมตฺต’’นฺติ เกจิ ปฐนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํฯ ‘‘รโญฺญ อเนฺตปุเร หตฺถิสมฺมทฺท’’นฺติปิ ปาโฐ, ตตฺถ หตฺถีนํ สมฺมทฺทํ หตฺถิสมฺมทฺทนฺติ อโตฺถ, รโญฺญ อเนฺตปุเร หตฺถิสมฺมโทฺท อตฺถีติ วุตฺตํ โหติฯ เอส นโย เสสปเทสุปิฯ รชนียานีติ ตสฺมิํ อเนฺตปุเร เอทิสานิ รูปาทีนิฯ
497.Pitaraṃ patthetīti antaraṃ passitvā ghātetuṃ icchati. Rājantepuraṃ hatthisammaddantiādīsu hatthīhi sammaddo etthāti hatthisammaddaṃ; hatthisambādhanti attho. Assarathasammaddapadepi eseva nayo. ‘‘Sammatta’’nti keci paṭhanti, taṃ na gahetabbaṃ. ‘‘Rañño antepure hatthisammadda’’ntipi pāṭho, tattha hatthīnaṃ sammaddaṃ hatthisammaddanti attho, rañño antepure hatthisammaddo atthīti vuttaṃ hoti. Esa nayo sesapadesupi. Rajanīyānīti tasmiṃ antepure edisāni rūpādīni.
๔๙๘. มุทฺธาวสิตฺตสฺสาติ มุทฺธนิ อวสิตฺตสฺสฯ อนิกฺขโนฺต ราชา อิโตติ อนิกฺขนฺตราชกํ, ตสฺมิํ อนิกฺขนฺตราชเก; สยนิฆเรติ อโตฺถฯ รตนํ วุจฺจติ มเหสี, นิคฺคตนฺติ นิกฺขนฺตํ, อนิคฺคตํ รตนํ อิโตติ อนิคฺคตรตนกํ, ตสฺมิํ อนิคฺคตรตนเก; สยนิฆเรติ อโตฺถฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ
498.Muddhāvasittassāti muddhani avasittassa. Anikkhanto rājā itoti anikkhantarājakaṃ, tasmiṃ anikkhantarājake; sayanighareti attho. Ratanaṃ vuccati mahesī, niggatanti nikkhantaṃ, aniggataṃ ratanaṃ itoti aniggataratanakaṃ, tasmiṃ aniggataratanake; sayanighareti attho. Sesamettha uttānameva.
กถินสมุฎฺฐานํ – กายวาจโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฎฺฐาติ, กิริยากิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ
Kathinasamuṭṭhānaṃ – kāyavācato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyākiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
อเนฺตปุรสิกฺขาปทํ ปฐมํฯ
Antepurasikkhāpadaṃ paṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๙. รตนวโคฺค • 9. Ratanavaggo
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๑. อเนฺตปุรสิกฺขาปทวณฺณนา • 1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๑. อเนฺตปุรสิกฺขาปทวณฺณนา • 1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑. อเนฺตปุรสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา • 1. Antepurasikkhāpada-atthayojanā
