| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
องฺคุตฺตรนิกาเย
Aṅguttaranikāye
จตุกฺกนิปาต-ฎีกา
Catukkanipāta-ṭīkā
๑. ปฐมปณฺณาสกํ
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
๑. ภณฺฑคามวโคฺค
1. Bhaṇḍagāmavaggo
๑-๒. อนุพุทฺธสุตฺตาทิวณฺณนา
1-2. Anubuddhasuttādivaṇṇanā
๑-๒. จตุกฺกนิปาตสฺส ปฐเม อนุโพโธ ปุพฺพภาคิยํ ญาณํ, ปฎิเวโธ อนุโพเธน อภิสมโยฯ ตตฺถ ยสฺมา อนุโพธปุพฺพโก ปฎิเวโธ อนุโพเธน วินา น โหติฯ อนุโพโธ หิ เอกโจฺจ ปฎิเวธสมฺพโทฺธ, ตทุภยาภาวเหตุกญฺจ วเฎฺฎ สํสรณํ, ตสฺมา วุตฺตํ ปาฬิยํ ‘‘อนนุโพธา…เป.… ตุมฺหากญฺจา’’ติฯ ปฎิสนฺธิคฺคหณวเสน ภวโต ภวนฺตรูปคมนํ สนฺธาวนํ, อปราปรํ จวนูปปชฺชนวเสน สญฺจรณํ สํสรณนฺติ อาห ‘‘ภวโต’’ติอาทิฯ สนฺธาวิตสํสริตปทานํ กมฺมสาธนตํ สนฺธายาห ‘‘มยา จ ตุเมฺหหิ จา’’ติ ปฐมวิกเปฺปฯ ทุติยวิกเปฺป ปน ภาวสาธนตํ หทเย กตฺวา ‘‘มมเญฺจว ตุมฺหากญฺจา’’ติ ยถารุตวเสเนว วุตฺตํ ฯ ทีฆรชฺชุนา พทฺธสกุณํ วิย รชฺชุหโตฺถ ปุริโส เทสนฺตรํ ตณฺหารชฺชุนา พทฺธํ สตฺตสนฺตานํ อภิสงฺขาโร ภวนฺตรํ เนติ เอตายาติ ภวเนตฺติฯ เตนาห ‘‘ภวรชฺชู’’ติอาทีฯ
1-2. Catukkanipātassa paṭhame anubodho pubbabhāgiyaṃ ñāṇaṃ, paṭivedho anubodhena abhisamayo. Tattha yasmā anubodhapubbako paṭivedho anubodhena vinā na hoti. Anubodho hi ekacco paṭivedhasambaddho, tadubhayābhāvahetukañca vaṭṭe saṃsaraṇaṃ, tasmā vuttaṃ pāḷiyaṃ ‘‘ananubodhā…pe… tumhākañcā’’ti. Paṭisandhiggahaṇavasena bhavato bhavantarūpagamanaṃ sandhāvanaṃ, aparāparaṃ cavanūpapajjanavasena sañcaraṇaṃ saṃsaraṇanti āha ‘‘bhavato’’tiādi. Sandhāvitasaṃsaritapadānaṃ kammasādhanataṃ sandhāyāha ‘‘mayā ca tumhehi cā’’ti paṭhamavikappe. Dutiyavikappe pana bhāvasādhanataṃ hadaye katvā ‘‘mamañceva tumhākañcā’’ti yathārutavaseneva vuttaṃ . Dīgharajjunā baddhasakuṇaṃ viya rajjuhattho puriso desantaraṃ taṇhārajjunā baddhaṃ sattasantānaṃ abhisaṅkhāro bhavantaraṃ neti etāyāti bhavanetti. Tenāha ‘‘bhavarajjū’’tiādī.
วฎฺฎทุกฺขสฺส อนฺตกโรติ สกลวฎฺฎทุกฺขสฺส สกสนฺตาเน ปรสนฺตาเน จ วินาสกโร อภาวกโรฯ พุทฺธจกฺขุธมฺมจกฺขุทิพฺพจกฺขุมํสจกฺขุสมนฺตจกฺขุสงฺขาเตหิ ปญฺจหิ จกฺขูหิ จกฺขุมาฯ สวาสนานํ กิเลสานํ สมุจฺฉินฺนตฺตา สาติสยํ กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพุโตฯ ทุติยํ อุตฺตานเมวฯ
Vaṭṭadukkhassa antakaroti sakalavaṭṭadukkhassa sakasantāne parasantāne ca vināsakaro abhāvakaro. Buddhacakkhudhammacakkhudibbacakkhumaṃsacakkhusamantacakkhusaṅkhātehi pañcahi cakkhūhi cakkhumā. Savāsanānaṃ kilesānaṃ samucchinnattā sātisayaṃ kilesaparinibbānena parinibbuto. Dutiyaṃ uttānameva.
อนุพุทฺธสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Anubuddhasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๑. อนุพุทฺธสุตฺตํ • 1. Anubuddhasuttaṃ
๒. ปปติตสุตฺตํ • 2. Papatitasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
๑. อนุพุทฺธสุตฺตวณฺณนา • 1. Anubuddhasuttavaṇṇanā
๒. ปปติตสุตฺตวณฺณนา • 2. Papatitasuttavaṇṇanā
