Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၁၃-၁၈. အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
13-18. Anulomapaccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā
၁. ဣဒာနိ ကုသလာဒီသု ဓမ္မေသု ပစ္စယဓမ္မံ အပ္ပဋိက္ခိပိတ္ဝာ ပစ္စယုပ္ပန္နသ္သ ကုသလာဒိဘာဝပဋိက္ခေပဝသေန ဓမ္မာနံ အနုလောမပစ္စနီယတာယ လဒ္ဓနာမံ အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနံ ဒသ္သေတုံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ န ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ ကုသလသ္သ ပစ္စယဘာဝံ အနုဇာနာတိ။ န ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလသ္သေဝ ဥပ္ပတ္တိံ ဝာရေတိ။ တသ္မာ ‘‘ကုသလေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပ’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝိသ္သဇ္ဇနံ ဒသ္သိတံ, တံ သဗ္ဗံ ပာဠိံ ဩလောကေတ္ဝာ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ။ ယမ္ပိ ယေန သဒိသံ, ယဉ္စ ယတ္ထ လဗ္ဘတိ, ယော စ ယေသံ ဝိသ္သဇ္ဇနာနံ ယေသု ပစ္စယေသု ဂဏနပရိစ္ဆေဒော, သော သဗ္ဗော ပာဠိယံ ဒသ္သိတော, တသ္မာ ပာဠိယေဝ ဧတ္ထ အတ္ထော။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ဒုကပဋ္ဌာနာဒီသုပီတိ။
1. Idāni kusalādīsu dhammesu paccayadhammaṃ appaṭikkhipitvā paccayuppannassa kusalādibhāvapaṭikkhepavasena dhammānaṃ anulomapaccanīyatāya laddhanāmaṃ anulomapaccanīyapaṭṭhānaṃ dassetuṃ kusalaṃ dhammaṃ paṭicca na kusalo dhammo uppajjati hetupaccayātiādi āraddhaṃ. Tattha kusalaṃ dhammaṃ paṭiccāti kusalassa paccayabhāvaṃ anujānāti. Na kusalo dhammo uppajjatīti kusalasseva uppattiṃ vāreti. Tasmā ‘‘kusale khandhe paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpa’’ntiādinā nayena vissajjanaṃ dassitaṃ, taṃ sabbaṃ pāḷiṃ oloketvā sādhukaṃ sallakkhetabbaṃ. Yampi yena sadisaṃ, yañca yattha labbhati, yo ca yesaṃ vissajjanānaṃ yesu paccayesu gaṇanaparicchedo, so sabbo pāḷiyaṃ dassito, tasmā pāḷiyeva ettha attho. Yathā cettha, evaṃ dukapaṭṭhānādīsupīti.
ဧတ္တာဝတာ –
Ettāvatā –
တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ၊
Tikañca paṭṭhānavaraṃ dukuttamaṃ,
ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ။
Dukaṃ tikañceva tikaṃ dukañca;
တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ၊
Tikaṃ tikañceva dukaṃ dukañca,
ဆ အနုလောမပစ္စနီယမ္ဟိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ –
Cha anulomapaccanīyamhi nayā sugambhīrāti. –
အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဂာထာယ ဒီပိတာ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနေ ဆ နယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ပစ္စယဝသေန ပနေတ္ထ ဧကေကသ္မိံ ပဋ္ဌာနေ အနုလောမာဒယော စတ္တာရော စတ္တာရော နယာတိ ဧကေန ပရိယာယေန စတုဝီသတိနယပဋိမဏ္ဍိတံ အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနညေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Aṭṭhakathāyaṃ vuttagāthāya dīpitā dhammānulomapaccanīyapaṭṭhāne cha nayā niddiṭṭhā honti. Paccayavasena panettha ekekasmiṃ paṭṭhāne anulomādayo cattāro cattāro nayāti ekena pariyāyena catuvīsatinayapaṭimaṇḍitaṃ anulomapaccanīyapaṭṭhānaññeva veditabbaṃ.
အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။
Anulomapaccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā.