| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
13-18. අනුලොමපච්‌චනීයපට්‌ඨානවණ්‌ණනා
13-18. Anulomapaccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā
1. ඉදානි කුසලාදීසු ධම්‌මෙසු පච්‌චයධම්‌මං අප්‌පටික්‌ඛිපිත්‌වා පච්‌චයුප්‌පන්‌නස්‌ස කුසලාදිභාවපටික්‌ඛෙපවසෙන ධම්‌මානං අනුලොමපච්‌චනීයතාය ලද්‌ධනාමං අනුලොමපච්‌චනීයපට්‌ඨානං දස්‌සෙතුං කුසලං ධම්‌මං පටිච්‌ච න කුසලො ධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජති හෙතුපච්‌චයාතිආදි ආරද්‌ධං. තත්‌ථ කුසලං ධම්‌මං පටිච්‌චාති කුසලස්‌ස පච්‌චයභාවං අනුජානාති. න කුසලො ධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජතීති කුසලස්‌සෙව උප්‌පත්‌තිං වාරෙති. තස්‌මා ‘‘කුසලෙ ඛන්‌ධෙ පටිච්‌ච චිත්‌තසමුට්‌ඨානං රූප’’න්‌තිආදිනා නයෙන විස්‌සජ්‌ජනං දස්‌සිතං, තං සබ්‌බං පාළිං ඔලොකෙත්‌වා සාධුකං සල්‌ලක්‌ඛෙතබ්‌බං. යම්‌පි යෙන සදිසං, යඤ්‌ච යත්‌ථ ලබ්‌භති, යො ච යෙසං විස්‌සජ්‌ජනානං යෙසු පච්‌චයෙසු ගණනපරිච්‌ඡෙදො, සො සබ්‌බො පාළියං දස්‌සිතො, තස්‌මා පාළියෙව එත්‌ථ අත්‌ථො. යථා චෙත්‌ථ, එවං දුකපට්‌ඨානාදීසුපීති.
1. Idāni kusalādīsu dhammesu paccayadhammaṃ appaṭikkhipitvā paccayuppannassa kusalādibhāvapaṭikkhepavasena dhammānaṃ anulomapaccanīyatāya laddhanāmaṃ anulomapaccanīyapaṭṭhānaṃ dassetuṃ kusalaṃ dhammaṃ paṭicca na kusalo dhammo uppajjati hetupaccayātiādi āraddhaṃ. Tattha kusalaṃ dhammaṃ paṭiccāti kusalassa paccayabhāvaṃ anujānāti. Na kusalo dhammo uppajjatīti kusalasseva uppattiṃ vāreti. Tasmā ‘‘kusale khandhe paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpa’’ntiādinā nayena vissajjanaṃ dassitaṃ, taṃ sabbaṃ pāḷiṃ oloketvā sādhukaṃ sallakkhetabbaṃ. Yampi yena sadisaṃ, yañca yattha labbhati, yo ca yesaṃ vissajjanānaṃ yesu paccayesu gaṇanaparicchedo, so sabbo pāḷiyaṃ dassito, tasmā pāḷiyeva ettha attho. Yathā cettha, evaṃ dukapaṭṭhānādīsupīti.
එත්‌තාවතා –
Ettāvatā –
තිකඤ්‌ච පට්‌ඨානවරං දුකුත්‌තමං,
Tikañca paṭṭhānavaraṃ dukuttamaṃ,
දුකං තිකඤ්‌චෙව තිකං දුකඤ්‌ච;
Dukaṃ tikañceva tikaṃ dukañca;
තිකං තිකඤ්‌චෙව දුකං දුකඤ්‌ච,
Tikaṃ tikañceva dukaṃ dukañca,
ඡ අනුලොමපච්‌චනීයම්‌හි නයා සුගම්‌භීරාති. –
Cha anulomapaccanīyamhi nayā sugambhīrāti. –
අට්‌ඨකථායං වුත්‌තගාථාය දීපිතා ධම්‌මානුලොමපච්‌චනීයපට්‌ඨානෙ ඡ නයා නිද්‌දිට්‌ඨා හොන්‌ති. පච්‌චයවසෙන පනෙත්‌ථ එකෙකස්‌මිං පට්‌ඨානෙ අනුලොමාදයො චත්‌තාරො චත්‌තාරො නයාති එකෙන පරියායෙන චතුවීසතිනයපටිමණ්‌ඩිතං අනුලොමපච්‌චනීයපට්‌ඨානඤ්‌ඤෙව වෙදිතබ්‌බං.
Aṭṭhakathāyaṃ vuttagāthāya dīpitā dhammānulomapaccanīyapaṭṭhāne cha nayā niddiṭṭhā honti. Paccayavasena panettha ekekasmiṃ paṭṭhāne anulomādayo cattāro cattāro nayāti ekena pariyāyena catuvīsatinayapaṭimaṇḍitaṃ anulomapaccanīyapaṭṭhānaññeva veditabbaṃ.
අනුලොමපච්‌චනීයපට්‌ඨානවණ්‌ණනා.
Anulomapaccanīyapaṭṭhānavaṇṇanā.
