| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၅. အနုမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Anumānasuttavaṇṇanā
၁၈၁. ဧဝံ မေ သုတန္တိ အနုမာနသုတ္တံ။ တတ္ထ ဘဂ္ဂေသူတိ ဧဝံနာမကေ ဇနပဒေ, ဝစနတ္ထော ပနေတ္ထ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုသုမာရဂိရေတိ ဧဝံနာမကေ နဂရေ။ တသ္သ ကိရ နဂရသ္သ ဝတ္ထုပရိဂ္ဂဟဒိဝသေ အဝိဒူရေ ဥဒကရဟဒေ သုံသုမာရော သဒ္ဒမကာသိ, ဂိရံ နိစ္ဆာရေသိ။ အထ နဂရေ နိဋ္ဌိတေ သုံသုမာရဂိရံ တ္ဝေဝသ္သ နာမံ အကံသု။ ဘေသကဠာဝနေတိ ဘေသကဠာနာမကေ ဝနေ။ ‘‘ဘေသဂဠာဝနေ’’တိပိ ပာဌော။ မိဂဒာယေတိ တံ ဝနံ မိဂပက္ခီနံ အဘယဒိန္နဋ္ဌာနေ ဇာတံ, တသ္မာ မိဂဒာယောတိ ဝုစ္စတိ။
181.Evaṃme sutanti anumānasuttaṃ. Tattha bhaggesūti evaṃnāmake janapade, vacanattho panettha vuttānusāreneva veditabbo. Susumāragireti evaṃnāmake nagare. Tassa kira nagarassa vatthupariggahadivase avidūre udakarahade suṃsumāro saddamakāsi, giraṃ nicchāresi. Atha nagare niṭṭhite suṃsumāragiraṃ tvevassa nāmaṃ akaṃsu. Bhesakaḷāvaneti bhesakaḷānāmake vane. ‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho. Migadāyeti taṃ vanaṃ migapakkhīnaṃ abhayadinnaṭṭhāne jātaṃ, tasmā migadāyoti vuccati.
ပဝာရေတီတိ ဣစ္ဆာပေတိ။ ဝဒန္တူတိ ဩဝာဒာနုသာသနိဝသေန ဝဒန္တု, အနုသာသန္တူတိ အတ္ထော။ ဝစနီယောမ္ဟီတိ အဟံ တုမ္ဟေဟိ ဝတ္တဗ္ဗော, အနုသာသိတဗ္ဗော ဩဝဒိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ သော စ ဟောတိ ဒုဗ္ဗစောတိ သော စ ဒုက္ခေန ဝတ္တဗ္ဗော ဟောတိ, ဝုတ္တော န သဟတိ။ ဒောဝစသ္သကရဏေဟီတိ ဒုဗ္ဗစဘာဝကာရကေဟိ ဥပရိ အာဂတေဟိ သောဠသဟိ ဓမ္မေဟိ။ အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂာဟီ အနုသာသနိန္တိ ယော ဟိ ဝုစ္စမာနော တုမ္ဟေ မံ ကသ္မာ ဝဒထ, အဟံ အတ္တနော ကပ္ပိယာကပ္ပိယံ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇံ အတ္ထာနတ္ထံ ဇာနာမီတိ ဝဒတိ။ အယံ အနုသာသနိံ ပဒက္ခိဏတော န ဂဏ္ဟာတိ, ဝာမတော ဂဏ္ဟာတိ, တသ္မာ အပ္ပဒက္ခိဏဂ္ဂာဟီတိ ဝုစ္စတိ။
Pavāretīti icchāpeti. Vadantūti ovādānusāsanivasena vadantu, anusāsantūti attho. Vacanīyomhīti ahaṃ tumhehi vattabbo, anusāsitabbo ovaditabboti attho. So ca hoti dubbacoti so ca dukkhena vattabbo hoti, vutto na sahati. Dovacassakaraṇehīti dubbacabhāvakārakehi upari āgatehi soḷasahi dhammehi. Appadakkhiṇaggāhī anusāsaninti yo hi vuccamāno tumhe maṃ kasmā vadatha, ahaṃ attano kappiyākappiyaṃ sāvajjānavajjaṃ atthānatthaṃ jānāmīti vadati. Ayaṃ anusāsaniṃ padakkhiṇato na gaṇhāti, vāmato gaṇhāti, tasmā appadakkhiṇaggāhīti vuccati.
ပာပိကာနံ ဣစ္ဆာနန္တိ လာမကာနံ အသန္တသမ္ဘဝနပတ္ထနာနံ။ ပဋိပ္ဖရတီတိ ပဋိဝိရုဒ္ဓော, ပစ္စနီကော ဟုတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ, အပသာဒေတီတိ ကိံ နု ခော တုယ္ဟံ ဗာလသ္သ အဗ္ယတ္တသ္သ ဘဏိတေန, တ္ဝမ္ပိ နာမ ဘဏိတဗ္ဗံ မညိသ္သသီတိ ဧဝံ ဃဋ္ဋေတိ။ ပစ္စာရောပေတီတိ, တ္ဝမ္ပိ ခောသိ ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော, တံ တာဝ ပဋိကရောဟီတိ ဧဝံ ပဋိအာရောပေတိ။
Pāpikānaṃ icchānanti lāmakānaṃ asantasambhavanapatthanānaṃ. Paṭippharatīti paṭiviruddho, paccanīko hutvā tiṭṭhati, apasādetīti kiṃ nu kho tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena, tvampi nāma bhaṇitabbaṃ maññissasīti evaṃ ghaṭṭeti. Paccāropetīti, tvampi khosi itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ tāva paṭikarohīti evaṃ paṭiāropeti.
အညေနညံ ပဋိစရတီတိ အညေန ကာရဏေန ဝစနေန ဝာ အညံ ကာရဏံ ဝစနံ ဝာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ။ ‘‘အာပတ္တိံ အာပန္နောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကော အာပန္နော, ကိံ အာပန္နော, ကိသ္မိံ အာပန္နော, ကံ ဘဏထ, ကိံ ဘဏထာ’’တိ ဝာ ဝဒတိ။ ‘‘ဧဝရူပံ ကိဉ္စိ တယာ ဒိဋ္ဌ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘န သုဏာမီ’’တိ သောတံ ဝာ ဥပနေတိ။ ဗဟိဒ္ဓာ ကထံ အပနာမေတီတိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘ပာဋလိပုတ္တံ ဂတောမ္ဟီ’’တိ ဝတ္ဝာ ပုန ‘‘န တဝ ပာဋလိပုတ္တဂမနံ ပုစ္ဆာမ, အာပတ္တိံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တတော ရာဇဂေဟံ ဂတောမ္ဟီ’’တိ, ရာဇဂေဟံ ဝာ ယာဟိ ဗ္ရာဟ္မဏဂေဟံ ဝာ, အာပတ္တိံ အာပန္နောသီတိ။ တတ္ထ မေ သူကရမံသံ လဒ္ဓန္တိအာဒီနိ ဝဒန္တော ကထံ ဗဟိဒ္ဓာ ဝိက္ခိပတိ။
Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena kāraṇena vacanena vā aññaṃ kāraṇaṃ vacanaṃ vā paṭicchādeti. ‘‘Āpattiṃ āpannosī’’ti vutte ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno, kaṃ bhaṇatha, kiṃ bhaṇathā’’ti vā vadati. ‘‘Evarūpaṃ kiñci tayā diṭṭha’’nti vutte ‘‘na suṇāmī’’ti sotaṃ vā upaneti. Bahiddhā kathaṃ apanāmetīti ‘‘itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti puṭṭho ‘‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’’ti vatvā puna ‘‘na tava pāṭaliputtagamanaṃ pucchāma, āpattiṃ pucchāmā’’ti vutte ‘‘tato rājagehaṃ gatomhī’’ti, rājagehaṃ vā yāhi brāhmaṇagehaṃ vā, āpattiṃ āpannosīti. Tattha me sūkaramaṃsaṃ laddhantiādīni vadanto kathaṃ bahiddhā vikkhipati.
အပဒာနေတိ အတ္တနော စရိယာယ။ န သမ္ပာယတီတိ, အာဝုသော, တ္ဝံ ကုဟိံ ဝသသိ, ကံ နိသ္သာယ ဝသသီတိ ဝာ, ယံ တ္ဝံ ဝဒေသိ ‘‘မယာ ဧသ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္နော ဒိဋ္ဌော’’တိ။ တ္ဝံ တသ္မိံ သမယေ ကိံ ကရောသိ, အယံ ကိံ ကရောတိ, ကတ္ထ ဝာ တ္ဝံ အစ္ဆသိ ကတ္ထ ဝာ အယန္တိအာဒိနာ နယေန စရိယံ ပုဋ္ဌော သမ္ပာဒေတ္ဝာ ကထေတုံ န သက္ကောတိ။
Apadāneti attano cariyāya. Na sampāyatīti, āvuso, tvaṃ kuhiṃ vasasi, kaṃ nissāya vasasīti vā, yaṃ tvaṃ vadesi ‘‘mayā esa āpattiṃ āpajjanno diṭṭho’’ti. Tvaṃ tasmiṃ samaye kiṃ karosi, ayaṃ kiṃ karoti, kattha vā tvaṃ acchasi kattha vā ayantiādinā nayena cariyaṃ puṭṭho sampādetvā kathetuṃ na sakkoti.
၁၈၃. တတ္ရာဝုသောတိ , အာဝုသော, တေသု သောဠသသု ဓမ္မေသု။ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဧဝံ အနုမိနိတဗ္ဗန္တိ ဧဝံ အတ္တနာဝ အတ္တာ အနုမေတဗ္ဗော တုလေတဗ္ဗော တီရေတဗ္ဗော။
183.Tatrāvusoti , āvuso, tesu soḷasasu dhammesu. Attanāva attānaṃ evaṃ anuminitabbanti evaṃ attanāva attā anumetabbo tuletabbo tīretabbo.
၁၈၄. ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗန္တိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗော။ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာတိ ဒိဝာပိ ရတ္တိမ္ပိ သိက္ခန္တေန, ရတိဉ္စ ဒိဝာ စ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သိက္ခန္တေန ပီတိပာမောဇ္ဇမေဝ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
184.Paccavekkhitabbanti paccavekkhitabbo. Ahorattānusikkhināti divāpi rattimpi sikkhantena, ratiñca divā ca kusalesu dhammesu sikkhantena pītipāmojjameva uppādetabbanti attho.
အစ္ဆေ ဝာ ဥဒကပတ္တေတိ ပသန္နေ ဝာ ဥဒကဘာဇနေ။ မုခနိမိတ္တန္တိ မုခပဋိဗိမ္ဗံ။ ရဇန္တိ အာဂန္တုကရဇံ။ အင္ဂဏန္တိ တတ္ထ ဇာတကံ တိလကံ ဝာ ပိဠကံ ဝာ။ သဗ္ဗေပိမေ ပာပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ပဟီနေတိ ဣမိနာ သဗ္ဗပ္ပဟာနံ ကထေသိ။ ကထံ? ဧတ္တကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဗ္ဗဇိတသ္သ နာနုစ္ဆဝိကာတိ ပဋိသင္ခာနံ ဥပ္ပာဒယတော ဟိ ပဋိသင္ခာနပ္ပဟာနံကထိတံ ဟောတိ။ သီလံ ပဒဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ ကသိဏပရိကမ္မံ အာရဘိတ္ဝာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေန္တသ္သ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနံ ကထိတံ။ သမာပတ္တိံ ပဒဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေန္တသ္သ တဒင္ဂပ္ပဟာနံ ကထိတံ။ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တသ္သ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနံ ကထိတံ။ ဖလေ အာဂတေ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိပ္ပဟာနံ, နိဗ္ဗာနေ အာဂတေ နိသ္သရဏပ္ပဟာနန္တိ ဧဝံ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သဗ္ဗပ္ပဟာနံ ကထိတံဝ ဟောတိ။
Acche vā udakapatteti pasanne vā udakabhājane. Mukhanimittanti mukhapaṭibimbaṃ. Rajanti āgantukarajaṃ. Aṅgaṇanti tattha jātakaṃ tilakaṃ vā piḷakaṃ vā. Sabbepime pāpake akusale dhamme pahīneti iminā sabbappahānaṃ kathesi. Kathaṃ? Ettakā akusalā dhammā pabbajitassa nānucchavikāti paṭisaṅkhānaṃ uppādayato hi paṭisaṅkhānappahānaṃkathitaṃ hoti. Sīlaṃ padaṭṭhānaṃ katvā kasiṇaparikammaṃ ārabhitvā aṭṭha samāpattiyo nibbattentassa vikkhambhanappahānaṃ kathitaṃ. Samāpattiṃ padaṭṭhānaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhentassa tadaṅgappahānaṃ kathitaṃ. Vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggaṃ bhāventassa samucchedappahānaṃ kathitaṃ. Phale āgate paṭippassaddhippahānaṃ, nibbāne āgate nissaraṇappahānanti evaṃ imasmiṃ sutte sabbappahānaṃ kathitaṃva hoti.
ဣဒဉ္ဟိ သုတ္တံ ဘိက္ခုပာတိမောက္ခံ နာမာတိ ပောရာဏာ ဝဒန္တိ။ ဣဒံ ဒိဝသသ္သ တိက္ခတ္တုံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ ပာတော ဧဝ ဝသနဋ္ဌာနံ ပဝိသိတ္ဝာ နိသိန္နေန ‘‘ဣမေ ဧတ္တကာ ကိလေသာ အတ္ထိ နု ခော မယ္ဟံ နတ္ထီ’’တိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ။ သစေ အတ္ထီတိ ပသ္သတိ, တေသံ ပဟာနာယ ဝာယမိတဗ္ဗံ။ နော စေ ပသ္သတိ, သုပဗ္ဗဇိတောသ္မီတိ အတ္တမနေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဘတ္တကိစ္စံ ကတ္ဝာ ရတ္တိဋ္ဌာနေ ဝာ ဒိဝာဋ္ဌာနေ ဝာ နိသီဒိတ္ဝာပိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ သာယံ ဝသနဋ္ဌာနေ နိသီဒိတ္ဝာပိ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ တိက္ခတ္တုံ အသက္ကောန္တေန ဒ္ဝေ ဝာရေ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ ဒ္ဝေ ဝာရေ အသက္ကောန္တေန ပန အဝသ္သံ ဧကဝာရံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ, အပ္ပစ္စဝေက္ခိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝာတိ။
Idañhi suttaṃ bhikkhupātimokkhaṃ nāmāti porāṇā vadanti. Idaṃ divasassa tikkhattuṃ paccavekkhitabbaṃ. Pāto eva vasanaṭṭhānaṃ pavisitvā nisinnena ‘‘ime ettakā kilesā atthi nu kho mayhaṃ natthī’’ti paccavekkhitabbā. Sace atthīti passati, tesaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ. No ce passati, supabbajitosmīti attamanena bhavitabbaṃ. Bhattakiccaṃ katvā rattiṭṭhāne vā divāṭṭhāne vā nisīditvāpi paccavekkhitabbaṃ. Sāyaṃ vasanaṭṭhāne nisīditvāpi paccavekkhitabbaṃ. Tikkhattuṃ asakkontena dve vāre paccavekkhitabbaṃ. Dve vāre asakkontena pana avassaṃ ekavāraṃ paccavekkhitabbaṃ, appaccavekkhituṃ na vaṭṭatīti vadanti. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
အနုမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Anumānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၅. အနုမာနသုတ္တံ • 5. Anumānasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၅. အနုမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Anumānasuttavaṇṇanā
