Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ൫. അനുമാനസുത്തവണ്ണനാ

    5. Anumānasuttavaṇṇanā

    ൧൮൧. വുത്താനുസാരേനാതി ‘‘കുരൂസു, സക്കേസൂ’’തി ച ഏത്ഥ വുത്തനയാനുസാരേന, ‘‘ഭഗ്ഗാ നാമ ജാനപദിനോ രാജകുമാരാ’’തിആദിനാ നയേന വചനത്ഥോ വേദിതബ്ബോതി അത്ഥോ. വത്ഥുപരിഗ്ഗഹദിവസേതി നഗരമാപനത്ഥം വത്ഥുവിജ്ജാചരിയേന നഗരട്ഠാനസ്സ പരിഗ്ഗണ്ഹനദിവസേ. അഥാതി പച്ഛാ. നഗരേ നിമ്മിതേതി തത്ഥ അനന്തരായേന നഗരേ മാപിതേ. തമേവ സുസുമാരഗിരണം സുഭനിമിത്തം കത്വാ ‘‘സുസുമാരഗിരി’’ത്വേവസ്സ നാമം അകംസു. സുസുമാരസണ്ഠാനത്താ സുസുമാരോ നാമ ഏകോ ഗിരി, സോ തസ്സ നഗരസ്സ സമീപേ, തസ്മാ തം സുസുമാരഗിരി ഏതസ്സ അത്ഥീതി ‘‘സുസുമാരഗിരീ’’തി വുച്ചതീതി കേചി. ഭേസകളാതി വുച്ചതി ഘമ്മണ്ഡഗച്ഛം, കേചി ‘‘സേതരുക്ഖ’’ന്തി വദന്തി, തേസം ബഹുലതായ പന തം വനം ഭേസകളാവനന്തേവ പഞ്ഞായിത്ഥ. ഭേസോ നാമ ഏകോ യക്ഖോ അയുത്തകാരീ, തസ്സ തതോ ഗളിതട്ഠാനതായ തം വനം ഭേസഗളാവനം നാമ ജാതന്തി കേചി. അഭയദിന്നട്ഠാനേ ജാതം വിരൂള്ഹം, സംവദ്ധന്തി അത്ഥോ.

    181.Vuttānusārenāti ‘‘kurūsu, sakkesū’’ti ca ettha vuttanayānusārena, ‘‘bhaggā nāma jānapadino rājakumārā’’tiādinā nayena vacanattho veditabboti attho. Vatthupariggahadivaseti nagaramāpanatthaṃ vatthuvijjācariyena nagaraṭṭhānassa pariggaṇhanadivase. Athāti pacchā. Nagare nimmiteti tattha anantarāyena nagare māpite. Tameva susumāragiraṇaṃ subhanimittaṃ katvā ‘‘susumāragiri’’tvevassa nāmaṃ akaṃsu. Susumārasaṇṭhānattā susumāro nāma eko giri, so tassa nagarassa samīpe, tasmā taṃ susumāragiri etassa atthīti ‘‘susumāragirī’’ti vuccatīti keci. Bhesakaḷāti vuccati ghammaṇḍagacchaṃ, keci ‘‘setarukkha’’nti vadanti, tesaṃ bahulatāya pana taṃ vanaṃ bhesakaḷāvananteva paññāyittha. Bheso nāma eko yakkho ayuttakārī, tassa tato gaḷitaṭṭhānatāya taṃ vanaṃ bhesagaḷāvanaṃ nāma jātanti keci. Abhayadinnaṭṭhāne jātaṃ virūḷhaṃ, saṃvaddhanti attho.

    ഇച്ഛാപേതീതി യം കിഞ്ചി അത്തനി ഗരഹിതബ്ബം വത്തും സബ്രഹ്മചാരീനം ഇച്ഛം ഉപ്പാദേതി, തദത്ഥായ തേസം അത്താനം വിസ്സജ്ജേതീതി അത്ഥോ. പഠമം ദിന്നോ ഹിതൂപദേസോ ഓവാദോ, അപരാപരം ദിന്നോ അനുസാസനീ. പച്ചുപ്പന്നാതീതവിസയോ വാ ഓവാദോ, അനാഗതവിസയോ അനുസാസനീ. ഓതിണ്ണവത്ഥുകോ ഓവാദോ, ഇതരോ അനുസാസനീ. സോ ചാതി ഏവം പവാരേതാ സോ ഭിക്ഖു. ദുക്ഖം വചോ ഏതസ്മിം വിപ്പടികൂലഗ്ഗാഹേ വിപച്ചനീകസാതേ അനാദരേ പുഗ്ഗലേതി ദുബ്ബചോ. തേനാഹ ‘‘ദുക്ഖേന വത്തബ്ബോ’’തി. ഉപരി ആഗതേഹീതി ‘‘പാപിച്ഛോ ഹോതീ’’തിആദിനാ (മ॰ നി॰ ൧.൧൮൧) ആഗതേഹി സോളസഹി പാപധമ്മേഹി. പകാരേഹി ആവഹം പദക്ഖിണം, തതോ പദക്ഖിണതോ ഗഹണസീലോ പദക്ഖിണഗ്ഗാഹീ, ന പദക്ഖിണഗ്ഗാഹീ അപ്പദക്ഖിണഗ്ഗാഹീ. വാമതോതി അപസബ്യതോ, വുത്തവിപരിയായതോതി അധിപ്പായോ.

    Icchāpetīti yaṃ kiñci attani garahitabbaṃ vattuṃ sabrahmacārīnaṃ icchaṃ uppādeti, tadatthāya tesaṃ attānaṃ vissajjetīti attho. Paṭhamaṃ dinno hitūpadeso ovādo, aparāparaṃ dinno anusāsanī. Paccuppannātītavisayo vā ovādo, anāgatavisayo anusāsanī. Otiṇṇavatthuko ovādo, itaro anusāsanī. So cāti evaṃ pavāretā so bhikkhu. Dukkhaṃ vaco etasmiṃ vippaṭikūlaggāhe vipaccanīkasāte anādare puggaleti dubbaco. Tenāha ‘‘dukkhena vattabbo’’ti. Upari āgatehīti ‘‘pāpiccho hotī’’tiādinā (ma. ni. 1.181) āgatehi soḷasahi pāpadhammehi. Pakārehi āvahaṃ padakkhiṇaṃ, tato padakkhiṇato gahaṇasīlo padakkhiṇaggāhī, na padakkhiṇaggāhī appadakkhiṇaggāhī. Vāmatoti apasabyato, vuttavipariyāyatoti adhippāyo.

    അസന്തസമ്ഭാവനപത്ഥനാനന്തി അസന്തേഹി അവിജ്ജമാനേഹി ഗുണേഹി സമ്ഭാവനസ്സ പത്ഥനാഭൂതാനം. പടി-സദ്ദോ പച്ചത്തികപരിയായോ, ഫരണം വായമനം ഇധ തഥാവട്ഠാനന്തി ആഹ ‘‘പടിപ്ഫരതീതി പടിവിരുദ്ധോ പച്ചനീകോ ഹുത്വാ തിട്ഠതീ’’തി. അപസാദേതീതി ഖിപേതി തജ്ജേതി. തഥാഭൂതോ ച പരം ഘട്ടേന്തോ നാമ ഹോതീതി ആഹ ‘‘ഘട്ടേതീ’’തി. പടിആരോപേതീതി യാദിസേന വുത്തോ, തസ്സ പടിഭാഗഭൂതം ദോസം ചോദകസ്സ ഉപരി ആരോപേതി.

    Asantasambhāvanapatthanānanti asantehi avijjamānehi guṇehi sambhāvanassa patthanābhūtānaṃ. Paṭi-saddo paccattikapariyāyo, pharaṇaṃ vāyamanaṃ idha tathāvaṭṭhānanti āha ‘‘paṭippharatīti paṭiviruddho paccanīko hutvā tiṭṭhatī’’ti. Apasādetīti khipeti tajjeti. Tathābhūto ca paraṃ ghaṭṭento nāma hotīti āha ‘‘ghaṭṭetī’’ti. Paṭiāropetīti yādisena vutto, tassa paṭibhāgabhūtaṃ dosaṃ codakassa upari āropeti.

    പടിചരതീതി (അ॰ നി॰ ടീ॰ ൨.൩.൬൮) പടിച്ഛാദനവസേന ചരതി പവത്തതി, പടിച്ഛാദനത്ഥോ ഏവ വാ ചരതി-സദ്ദോ അനേകത്ഥത്താ ധാതൂനന്തി ആഹ ‘‘പടിച്ഛാദേതീ’’തി. അഞ്ഞേനഞ്ഞന്തി പടിച്ഛാദനാകാരദസ്സനന്തി ആഹ ‘‘അഞ്ഞേന കാരണേനാ’’തിആദി. തത്ഥ അഞ്ഞം കാരണം വചനം വാതി യം ചോദകേന ചുദിതകസ്സ ദോസവിഭാവനം കാരണം, വചനം വാ വുത്തം, തതോ അഞ്ഞേനേവ കാരണേന, വചനേന വാ പടിച്ഛാദേതി. കാരണേനാതി ചോദനായ അമൂലികഭാവദീപനിയാ യുത്തിയാ. വചനേനാതി തദത്ഥബോധനേന. കോ ആപന്നോതിആദിനാ ചോദനം അവിസ്സജ്ജേത്വാ വിക്ഖേപാപജ്ജനം അഞ്ഞേനഞ്ഞം പടിചരണന്തി ദസ്സേതി, ബഹിദ്ധാ കഥാഅപനാമനം വിസ്സജ്ജേത്വാതി അയമേവ തേസം വിസേസോ. തേനാഹ ‘‘ഇത്ഥന്നാമ’’ന്തിആദി.

    Paṭicaratīti (a. ni. ṭī. 2.3.68) paṭicchādanavasena carati pavattati, paṭicchādanattho eva vā carati-saddo anekatthattā dhātūnanti āha ‘‘paṭicchādetī’’ti. Aññenaññanti paṭicchādanākāradassananti āha ‘‘aññena kāraṇenā’’tiādi. Tattha aññaṃ kāraṇaṃ vacanaṃ vāti yaṃ codakena cuditakassa dosavibhāvanaṃ kāraṇaṃ, vacanaṃ vā vuttaṃ, tato aññeneva kāraṇena, vacanena vā paṭicchādeti. Kāraṇenāti codanāya amūlikabhāvadīpaniyā yuttiyā. Vacanenāti tadatthabodhanena. Ko āpannotiādinā codanaṃ avissajjetvā vikkhepāpajjanaṃ aññenaññaṃ paṭicaraṇanti dasseti, bahiddhā kathāapanāmanaṃ vissajjetvāti ayameva tesaṃ viseso. Tenāha ‘‘itthannāma’’ntiādi.

    അപദീയന്തി ദോസാ ഏതേന രക്ഖീയന്തി, ലൂയന്തി, ഛിജ്ജന്തീതി വാ അപദാനം, (അ॰ നി॰ ടീ॰ ൨.൩.൨) സത്താനം സമ്മാ, മിച്ഛാ വാ പവത്തപയോഗോ. തേനാഹ ‘‘അത്തനോ ചരിയായാ’’തി.

    Apadīyanti dosā etena rakkhīyanti, lūyanti, chijjantīti vā apadānaṃ, (a. ni. ṭī. 2.3.2) sattānaṃ sammā, micchā vā pavattapayogo. Tenāha ‘‘attano cariyāyā’’ti.

    ൧൮൩. അനുമിനിതബ്ബന്തി അനു അനു മിനിതബ്ബോ ജാനിതബ്ബോ. അത്താനം അനുമിനിതബ്ബന്തി ച ഇദം പച്ചത്തേ ഉപയോഗവചനം. തേനാഹ ‘‘അനുമിനിതബ്ബോ തുലേതബ്ബോ തീരേതബ്ബോ’’തി. അത്താനം അനുമിനിതബ്ബന്തി വാ അത്തനി അനുമാനഞാണം പവത്തേതബ്ബം. തത്രായം നയോ – അപ്പിയഭാവാവഹാ മയി പവത്താ പാപിച്ഛതാ പാപിച്ഛാഭാവതോ പരസ്മിം പവത്തപാപിച്ഛതാ വിയ. ഏസ നയോ സേസധമ്മേസുപി. അപരോ നയോ – സബ്രഹ്മചാരീനം പിയഭാവം ഇച്ഛന്തേന പാപിച്ഛതാ പഹാതബ്ബാ സീലവിസുദ്ധിഹേതുഭാവതോ അത്തുക്കംസനാദിപ്പഹാനം വിയ. സേസധമ്മേസുപി ഏസേവ നയോ.

    183.Anuminitabbanti anu anu minitabbo jānitabbo. Attānaṃ anuminitabbanti ca idaṃ paccatte upayogavacanaṃ. Tenāha ‘‘anuminitabbo tuletabbo tīretabbo’’ti. Attānaṃ anuminitabbanti vā attani anumānañāṇaṃ pavattetabbaṃ. Tatrāyaṃ nayo – appiyabhāvāvahā mayi pavattā pāpicchatā pāpicchābhāvato parasmiṃ pavattapāpicchatā viya. Esa nayo sesadhammesupi. Aparo nayo – sabrahmacārīnaṃ piyabhāvaṃ icchantena pāpicchatā pahātabbā sīlavisuddhihetubhāvato attukkaṃsanādippahānaṃ viya. Sesadhammesupi eseva nayo.

    ൧൮൪. പച്ചവേക്ഖിതബ്ബോതി ‘‘ന പാപിച്ഛോ ഭവിസ്സാമി, ന പാപികാനം ഇച്ഛാനം വസം ഗതോ’’തിആദിനാ പതി പതി ദിവസസ്സ തിക്ഖത്തും വാ ഞാണചക്ഖുനാ അവേക്ഖിതബ്ബം, ഞാണം പവത്തേതബ്ബന്തി അത്ഥോ. പാപിച്ഛതാദീനം പഹാനം പതി അവേക്ഖിതബ്ബം, അയഞ്ച അത്ഥോ തബ്ബ-സദ്ദസ്സ ഭാവത്ഥതാവസേന വേദിതബ്ബോ, കമ്മത്ഥതാവസേന പന അട്ഠകഥായം ‘‘അത്താന’’ന്തി പച്ചത്തേ ഉപയോഗവചനം കത്വാ വുത്തം. സിക്ഖന്തേനാതി തിസ്സോപി സിക്ഖാ സിക്ഖന്തേന. തേനാഹ ‘‘കുസലേസു ധമ്മേസൂ’’തി.

    184.Paccavekkhitabboti ‘‘na pāpiccho bhavissāmi, na pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato’’tiādinā pati pati divasassa tikkhattuṃ vā ñāṇacakkhunā avekkhitabbaṃ, ñāṇaṃ pavattetabbanti attho. Pāpicchatādīnaṃ pahānaṃ pati avekkhitabbaṃ, ayañca attho tabba-saddassa bhāvatthatāvasena veditabbo, kammatthatāvasena pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘attāna’’nti paccatte upayogavacanaṃ katvā vuttaṃ. Sikkhantenāti tissopi sikkhā sikkhantena. Tenāha ‘‘kusalesu dhammesū’’ti.

    തിലകന്തി കാളതിലസേതതിലാദിതിലകം. സബ്ബപ്പഹാനന്തി സബ്ബപ്പകാരപ്പഹാനം. ഫലേ ആഗതേതി ഫലേ ഉപ്പന്നേ. നിബ്ബാനേ ആഗതേതി നിബ്ബാനസ്സ അധിഗതത്താ. ഭിക്ഖുപാതിമോക്ഖന്തി ‘‘സോ സമണോ, സ ഭിക്ഖൂ’’തി ഏവം വുത്തഭിക്ഖൂനം പാതിമോക്ഖം, ന ഉപസമ്പന്നാനം ഏവ ന പബ്ബജിതാനം ഏവാതി ദട്ഠബ്ബം. യസ്മാ ചിദം ഭിക്ഖുപാതിമോക്ഖം, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ഇദം ദിവസസ്സ തിക്ഖത്തു’’ന്തിആദി. അപച്ചവേക്ഖിതും ന വട്ടതി അത്തവിസുദ്ധിയാ ഏകന്തഹേതുഭാവതോ.

    Tilakanti kāḷatilasetatilāditilakaṃ. Sabbappahānanti sabbappakārappahānaṃ. Phale āgateti phale uppanne. Nibbāne āgateti nibbānassa adhigatattā. Bhikkhupātimokkhanti ‘‘so samaṇo, sa bhikkhū’’ti evaṃ vuttabhikkhūnaṃ pātimokkhaṃ, na upasampannānaṃ eva na pabbajitānaṃ evāti daṭṭhabbaṃ. Yasmā cidaṃ bhikkhupātimokkhaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘idaṃ divasassa tikkhattu’’ntiādi. Apaccavekkhituṃ na vaṭṭati attavisuddhiyā ekantahetubhāvato.

    അനുമാനസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.

    Anumānasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൫. അനുമാനസുത്തം • 5. Anumānasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൫. അനുമാനസുത്തവണ്ണനാ • 5. Anumānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact