၁. အနုပဒသုတ္တံ

1. Anupadasuttaṃ

၉၃. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –

93. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

‘‘ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; ပုထုပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; ဟာသပညော ¹, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; ဇဝနပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; တိက္ခပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; နိဗ္ဗေဓိကပညော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော; သာရိပုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, အဍ္ဎမာသံ အနုပဒဓမ္မဝိပသ္သနံ ဝိပသ္သတိ။ တတ္ရိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တသ္သ အနုပဒဓမ္မဝိပသ္သနာယ ဟောတိ။

‘‘Paṇḍito, bhikkhave, sāriputto; mahāpañño, bhikkhave, sāriputto; puthupañño, bhikkhave, sāriputto; hāsapañño ², bhikkhave, sāriputto; javanapañño, bhikkhave, sāriputto; tikkhapañño, bhikkhave, sāriputto; nibbedhikapañño, bhikkhave, sāriputto; sāriputto, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ anupadadhammavipassanaṃ vipassati. Tatridaṃ, bhikkhave, sāriputtassa anupadadhammavipassanāya hoti.

၉၄. ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ ပဌမေ ဈာနေ ³ ဓမ္မာ ဝိတက္ကော စ ဝိစာရော စ ပီတိ စ သုခဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ။ တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ⁴ ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ⁵ ဟောတိ။

94. ‘‘Idha, bhikkhave, sāriputto vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ye ca paṭhame jhāne ⁶ dhammā vitakko ca vicāro ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca, phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti. Tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho ⁷ vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa ⁸ hoti.

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ ဒုတိယေ ဈာနေ ဓမ္မာ – အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒော စ ပီတိ စ သုခဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ။ တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ye ca dutiye jhāne dhammā – ajjhattaṃ sampasādo ca pīti ca sukhañca cittekaggatā ca, phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti. Tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ပီတိယာ စ ဝိရာဂာ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ။ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ တတိယေ ဈာနေ ဓမ္မာ – သုခဉ္စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ, တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti. Yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ye ca tatiye jhāne dhammā – sukhañca sati ca sampajaññañca cittekaggatā ca, phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti, tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သုခသ္သ စ ပဟာနာ ဒုက္ခသ္သ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနသ္သဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပာရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ စတုတ္ထေ ဈာနေ ဓမ္မာ – ဥပေက္ခာ အဒုက္ခမသုခာ ဝေဒနာ ပသ္သဒ္ဓတ္တာ စေတသော အနာဘောဂော သတိပာရိသုဒ္ဓိ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ။ တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယာဧ အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ye ca catutthe jhāne dhammā – upekkhā adukkhamasukhā vedanā passaddhattā cetaso anābhogo satipārisuddhi cittekaggatā ca, phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti. Tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyāe anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ အာကာသာနဉ္စာယတနေ ဓမ္မာ – အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ။ တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ye ca ākāsānañcāyatane dhammā – ākāsānañcāyatanasaññā ca cittekaggatā ca phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti. Tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ ဝိညာဏဉ္စာယတနေ ဓမ္မာ – ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ။ တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ye ca viññāṇañcāyatane dhammā – viññāṇañcāyatanasaññā ca cittekaggatā ca, phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti. Tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယေ စ အာကိဉ္စညာယတနေ ဓမ္မာ – အာကိဉ္စညာယတနသညာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ, ဖသ္သော ဝေဒနာ သညာ စေတနာ စိတ္တံ ဆန္ဒော အဓိမောက္ခော ဝီရိယံ သတိ ဥပေက္ခာ မနသိကာရော – တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ အနုပဒဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ။ တ္ယာသ္သ ဓမ္မာ ဝိဒိတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ye ca ākiñcaññāyatane dhammā – ākiñcaññāyatanasaññā ca cittekaggatā ca, phasso vedanā saññā cetanā cittaṃ chando adhimokkho vīriyaṃ sati upekkhā manasikāro – tyāssa dhammā anupadavavatthitā honti. Tyāssa dhammā viditā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. So evaṃ pajānāti – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

၉၅. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟတိ။ သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟိတ္ဝာ ယေ ဓမ္မာ ⁹ အတီတာ နိရုဒ္ဓာ ဝိပရိဏတာ တေ ဓမ္မေ သမနုပသ္သတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘အတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ အတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

95. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahati. So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahitvā ye dhammā ¹⁰ atītā niruddhā vipariṇatā te dhamme samanupassati – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘atthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā atthitvevassa hoti.

၉၆. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပညာယ စသ္သ ဒိသ္ဝာ အာသဝာ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟတိ။ သော တာယ သမာပတ္တိယာ သတော ဝုဋ္ဌဟိတ္ဝာ ယေ ဓမ္မာ အတီတာ နိရုဒ္ဓာ ဝိပရိဏတာ တေ ဓမ္မေ သမနုပသ္သတိ – ‘ဧဝံ ကိရမေ ဓမ္မာ အဟုတ္ဝာ သမ္ဘောန္တိ, ဟုတ္ဝာ ပဋိဝေန္တီ’တိ။ သော တေသု ဓမ္မေသု အနုပာယော အနပာယော အနိသ္သိတော အပ္ပဋိဗဒ္ဓော ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိသံယုတ္တော ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရတိ။ သော ‘နတ္ထိ ဥတ္တရိ နိသ္သရဏ’န္တိ ပဇာနာတိ။ တဗ္ဗဟုလီကာရာ နတ္ထိတ္ဝေဝသ္သ ဟောတိ။

96. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sāriputto sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati. Paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahati. So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahitvā ye dhammā atītā niruddhā vipariṇatā te dhamme samanupassati – ‘evaṃ kirame dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’ti. So tesu dhammesu anupāyo anapāyo anissito appaṭibaddho vippamutto visaṃyutto vimariyādīkatena cetasā viharati. So ‘natthi uttari nissaraṇa’nti pajānāti. Tabbahulīkārā natthitvevassa hoti.

၉၇. ‘‘ယံ ခော တံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – ‘ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သီလသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သမာဓိသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ပညာယ , ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ဝိမုတ္တိယာ’တိ, သာရိပုတ္တမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – ‘ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သီလသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယသ္မိံ သမာဓိသ္မိံ, ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ပညာယ, ဝသိပ္ပတ္တော ပာရမိပ္ပတ္တော အရိယာယ ဝိမုတ္တိယာ’တိ။ ယံ ခော တံ, ဘိက္ခဝေ , သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – ‘ဘဂဝတော ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒာယာဒော နော အာမိသဒာယာဒော’တိ, သာရိပုတ္တမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – ‘ဘဂဝတော ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒာယာဒော နော အာမိသဒာယာဒော’တိ။ သာရိပုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ သမ္မဒေဝ အနုပ္ပဝတ္တေတီ’’တိ။

97. ‘‘Yaṃ kho taṃ, bhikkhave, sammā vadamāno vadeyya – ‘vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ sīlasmiṃ, vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ samādhismiṃ, vasippatto pāramippatto ariyāya paññāya , vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyā’ti, sāriputtameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ sīlasmiṃ, vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ samādhismiṃ, vasippatto pāramippatto ariyāya paññāya, vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyā’ti. Yaṃ kho taṃ, bhikkhave , sammā vadamāno vadeyya – ‘bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo no āmisadāyādo’ti, sāriputtameva taṃ sammā vadamāno vadeyya – ‘bhagavato putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo no āmisadāyādo’ti. Sāriputto, bhikkhave, tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetī’’ti.

ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။

Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

အနုပဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။

Anupadasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.

Next: ၂. ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တံ • 2. Chabbisodhanasuttaṃ

Footnotes:

1. ဟာသုပညော (သီ. ပီ.)

2. hāsupañño (sī. pī.)

3. ပဌမဇ္ဈာနေ (က. သီ. ပီ. က.)

4. အပ္ပဋိဗန္ဓော (က.)

5. အတ္ထိတေဝသ္သ (သီ. ပီ.)

6. paṭhamajjhāne (ka. sī. pī. ka.)

7. appaṭibandho (ka.)

8. atthitevassa (sī. pī.)

9. ယေ တေ ဓမ္မာ (သီ.)

10. ye te dhammā (sī.)

Related texts:

အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁. အနုပဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Anupadasuttavaṇṇanā

ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၁. အနုပဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Anupadasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact