| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
๖. อนุปขชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา
6. Anupakhajjasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ชาน’’นฺติ วุเตฺต ‘‘อนุฎฺฐาปนีโย ‘อย’นฺติ ชานโนฺต’’ติ อยํ วิเสโส กุโต ลพฺภตีติ อาห ‘‘เตเนวสฺสา’’ติอาทิฯ นนุ ปทภาชเนปิ วุฑฺฒภาวาทิชานนเมว วุตฺตํ, น ตุ อนุฎฺฐาปนียภาวนฺติ อนุโยคํ สนฺธายาห ‘‘วุโฑฺฒ หี’’ติอาทิฯ พหูปการตนฺติ ‘‘ภณฺฑาคาริกตฺตาทิพหุอุปการภาวํ’’ฯ น เกวลํ อิทเมวาติ อาห ‘‘คุณวิสิฎฺฐตญฺจา’’ติอาทิ, เตน พหูปการเตฺตปิ คุณวิสิฎฺฐตฺตาภาเว, คุณวิสิฎฺฐเตฺตปิ พหูปการตฺตาภาเว ทาตุํ น วฎฺฎตีติ ทเสฺสติฯ ‘‘ภณฺฑาคาริกสฺส พหูปการตํ, ธมฺมกถิกาทีนํ คุณวิสิฎฺฐตญฺจ สลฺลเกฺขตฺวา’’ติ (สารตฺถ. ฎี. ปาจิตฺติย ๓.๑๑๙-๑๒๑) เกจิฯ ธุววาสตฺถายาติ นิจฺจวาสตฺถายฯ สมฺมนฺนิตฺวาติ อปโลกเนน กเมฺมน สมฺมนฺนิตฺวาฯ กามเญฺจตฺถ คิลานสฺสาปิ สโงฺฆเยว อนุจฺฉวิกํ เสนาสนํ เทติ, คิลาโน ปน อปโลเกตฺวา สเงฺฆน อทินฺนเสนาสโนปิ น ปีเฬตโพฺพ อนุกมฺปิตโพฺพติ ทเสฺสตุํ วิสุํ วุโตฺตฯ
‘‘Jāna’’nti vutte ‘‘anuṭṭhāpanīyo ‘aya’nti jānanto’’ti ayaṃ viseso kuto labbhatīti āha ‘‘tenevassā’’tiādi. Nanu padabhājanepi vuḍḍhabhāvādijānanameva vuttaṃ, na tu anuṭṭhāpanīyabhāvanti anuyogaṃ sandhāyāha ‘‘vuḍḍho hī’’tiādi. Bahūpakāratanti ‘‘bhaṇḍāgārikattādibahuupakārabhāvaṃ’’. Na kevalaṃ idamevāti āha ‘‘guṇavisiṭṭhatañcā’’tiādi, tena bahūpakārattepi guṇavisiṭṭhattābhāve, guṇavisiṭṭhattepi bahūpakārattābhāve dātuṃ na vaṭṭatīti dasseti. ‘‘Bhaṇḍāgārikassa bahūpakārataṃ, dhammakathikādīnaṃ guṇavisiṭṭhatañca sallakkhetvā’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.119-121) keci. Dhuvavāsatthāyāti niccavāsatthāya. Sammannitvāti apalokanena kammena sammannitvā. Kāmañcettha gilānassāpi saṅghoyeva anucchavikaṃ senāsanaṃ deti, gilāno pana apaloketvā saṅghena adinnasenāsanopi na pīḷetabbo anukampitabboti dassetuṃ visuṃ vutto.
สมนฺตา ทิยโฑฺฒ หโตฺถติ มเชฺฌ ปญฺญตฺตํ มญฺจปีฐํ สนฺธาย วุตฺตํฯ เอกปเสฺสน เจ ปโหนกทิสา ทิสฺสติ, ตโต คเหตพฺพํฯ ปาทโธวนปาสาณโตติ ทฺวาเร นิกฺขิตฺตปาทโธวนปาสาณโตฯ นิสีทนฺตสฺส วา นิปชฺชนฺตสฺส วา ปาจิตฺติยนฺติ เอตฺถ นิสีทนมเตฺตน, นิปชฺชนมเตฺตเนว วา ปาจิตฺติยํฯ ปุนปฺปุนํ กโรนฺตสฺสาติ อุฎฺฐายุฎฺฐาย นิสีทโต วา นิปชฺชโต วาฯ
Samantā diyaḍḍho hatthoti majjhe paññattaṃ mañcapīṭhaṃ sandhāya vuttaṃ. Ekapassena ce pahonakadisā dissati, tato gahetabbaṃ. Pādadhovanapāsāṇatoti dvāre nikkhittapādadhovanapāsāṇato. Nisīdantassa vā nipajjantassa vā pācittiyanti ettha nisīdanamattena, nipajjanamatteneva vā pācittiyaṃ. Punappunaṃ karontassāti uṭṭhāyuṭṭhāya nisīdato vā nipajjato vā.
สงฺฆิเก สงฺฆิกสญฺญิเวมติกปุคฺคลิกสญฺญีนํ วเสน ติกปาจิตฺติยํ เวทิตพฺพํฯ ติกทุกฺกฎํ ปน ปุคฺคลิเก สงฺฆิกสญฺญิเวมติกอญฺญปุคฺคลิกสญฺญีนํ วเสนฯ วิหารสฺส อุปจาเรติ ตสฺส พหิ อาสนฺนปฺปเทเสฯ
Saṅghike saṅghikasaññivematikapuggalikasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ veditabbaṃ. Tikadukkaṭaṃ pana puggalike saṅghikasaññivematikaaññapuggalikasaññīnaṃ vasena. Vihārassa upacāreti tassa bahi āsannappadese.
อนุปขชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Anupakhajjasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
