Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౭. అనూపమత్థేరగాథావణ్ణనా

    7. Anūpamattheragāthāvaṇṇanā

    నన్దమానాగతం చిత్తాతి ఆయస్మతో అనూపమత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం పుఞ్ఞం ఉపచినన్తో ఇతో ఏకతింసే కప్పే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో ఏకదివసం పదుమం నామ పచ్చేకబుద్ధం పిణ్డాయ చరన్తం రథియం దిస్వా పసన్నమానసో అఙ్కోలపుప్ఫేహి పూజేసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే కోసలరట్ఠే ఇబ్భకులే నిబ్బత్తిత్వా రూపసమ్పత్తియా అనూపమోతి లద్ధనామో వయప్పత్తో ఉపనిస్సయసమ్పన్నతాయ కామే పహాయ పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తో అరఞ్ఞే విహరతి. తస్స చిత్తం బహిద్ధా రూపాదిఆరమ్మణేసు విధావతి. కమ్మట్ఠానం పరివట్టతి. థేరో విధావన్తం చిత్తం నిగ్గణ్హన్తో –

    Nandamānāgataṃ cittāti āyasmato anūpamattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito ekatiṃse kappe kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ padumaṃ nāma paccekabuddhaṃ piṇḍāya carantaṃ rathiyaṃ disvā pasannamānaso aṅkolapupphehi pūjesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kosalaraṭṭhe ibbhakule nibbattitvā rūpasampattiyā anūpamoti laddhanāmo vayappatto upanissayasampannatāya kāme pahāya pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto araññe viharati. Tassa cittaṃ bahiddhā rūpādiārammaṇesu vidhāvati. Kammaṭṭhānaṃ parivaṭṭati. Thero vidhāvantaṃ cittaṃ niggaṇhanto –

    ౨౧౩.

    213.

    ‘‘నన్దమానాగతం చిత్తం, సూలమారోపమానకం;

    ‘‘Nandamānāgataṃ cittaṃ, sūlamāropamānakaṃ;

    తేన తేనేవ వజసి, యేన సూలం కలిఙ్గరం.

    Tena teneva vajasi, yena sūlaṃ kaliṅgaraṃ.

    ౨౧౪.

    214.

    ‘‘తాహం చిత్తకలిం బ్రూమి, తం బ్రూమి చిత్తదుబ్భకం;

    ‘‘Tāhaṃ cittakaliṃ brūmi, taṃ brūmi cittadubbhakaṃ;

    సత్థా తే దుల్లభో లద్ధో, మానత్థే మం నియోజయీ’’తి. –

    Satthā te dullabho laddho, mānatthe maṃ niyojayī’’ti. –

    ఇమాహి ద్వీహి గాథాహి ఓవది.

    Imāhi dvīhi gāthāhi ovadi.

    తత్థ నన్దమానాగతం చిత్తాతి నన్దమాన అభినన్దమాన చిత్త అభినన్దమానం ఆగతం ఉప్పన్నం . సూలమారోపమానకన్తి దుక్ఖుప్పత్తిట్ఠానతాయ సూలసదిసత్తా సూలం తం తం భవం కమ్మకిలేసేహి ఏత్తకం కాలం ఆరోపియమానం. తేన తేనేవ వజసి, యేన సూలం కలిఙ్గరన్తి యత్థ యత్థ సూలసఙ్ఖాతా భవా కలిఙ్గరసఙ్ఖాతా అధికుట్టనకా కామగుణా చ తేన తేనేవ, పాపచిత్త, వజసి, తం తదేవ ఠానం ఉపగచ్ఛసి, అత్తనో అనత్థం న సల్లక్ఖేసి.

    Tattha nandamānāgataṃ cittāti nandamāna abhinandamāna citta abhinandamānaṃ āgataṃ uppannaṃ . Sūlamāropamānakanti dukkhuppattiṭṭhānatāya sūlasadisattā sūlaṃ taṃ taṃ bhavaṃ kammakilesehi ettakaṃ kālaṃ āropiyamānaṃ. Tena teneva vajasi, yena sūlaṃ kaliṅgaranti yattha yattha sūlasaṅkhātā bhavā kaliṅgarasaṅkhātā adhikuṭṭanakā kāmaguṇā ca tena teneva, pāpacitta, vajasi, taṃ tadeva ṭhānaṃ upagacchasi, attano anatthaṃ na sallakkhesi.

    తాహం చిత్తకలిం బ్రూమీతి తం తస్మా పమత్తభావతో చిత్తకలిం చిత్తకాలకణ్ణిం అహం కథయామి. పునపి తం బ్రూమి కథేమి చిత్తదుబ్భకం చిత్తసఙ్ఖాతస్స అత్తనో బహూపకారస్స సన్తానస్స అనత్థావహనతో చిత్తదుబ్భిం. ‘‘చిత్తదుబ్భగా’’తిపి పఠన్తి. చిత్తసఙ్ఖాతఅలక్ఖికఅప్పపుఞ్ఞాతి అత్థో. కిన్తి బ్రూహీతి చే? ఆహ ‘‘సత్థా తే దుల్లభో లద్ధో, మానత్థే మం నియోజయీ’’తి. కప్పానం అసఙ్ఖ్యేయ్యమ్పి నామ బుద్ధసుఞ్ఞో లోకో హోతి, సత్థరి ఉప్పన్నేపి మనుస్సత్తసద్ధాపటిలాభాదయో దుల్లభా ఏవ, లద్ధేసు చ తేసు సత్థాపి దుల్లభోయేవ హోతి. ఏవం దుల్లభో సత్థా ఇదాని తయా లద్ధో, తస్మిం లద్ధే సమ్పతిపి అనత్థే అహితే ఆయతిఞ్చ అనత్థావహే దుక్ఖావహే అకుసలే మం మా నియోజేసీతి. ఏవం థేరో అత్తనో చిత్తం ఓవదన్తో ఏవ విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౩౭.౧౬-౧౯) –

    Tāhaṃ cittakaliṃ brūmīti taṃ tasmā pamattabhāvato cittakaliṃ cittakālakaṇṇiṃ ahaṃ kathayāmi. Punapi taṃ brūmi kathemi cittadubbhakaṃ cittasaṅkhātassa attano bahūpakārassa santānassa anatthāvahanato cittadubbhiṃ. ‘‘Cittadubbhagā’’tipi paṭhanti. Cittasaṅkhātaalakkhikaappapuññāti attho. Kinti brūhīti ce? Āha ‘‘satthā te dullabho laddho, mānatthe maṃ niyojayī’’ti. Kappānaṃ asaṅkhyeyyampi nāma buddhasuñño loko hoti, satthari uppannepi manussattasaddhāpaṭilābhādayo dullabhā eva, laddhesu ca tesu satthāpi dullabhoyeva hoti. Evaṃ dullabho satthā idāni tayā laddho, tasmiṃ laddhe sampatipi anatthe ahite āyatiñca anatthāvahe dukkhāvahe akusale maṃ mā niyojesīti. Evaṃ thero attano cittaṃ ovadanto eva vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.37.16-19) –

    ‘‘పదుమో నామ సమ్బుద్ధో, చిత్తకూటే వసీ తదా;

    ‘‘Padumo nāma sambuddho, cittakūṭe vasī tadā;

    దిస్వాన తం అహం బుద్ధం, సయమ్భుం అపరాజితం.

    Disvāna taṃ ahaṃ buddhaṃ, sayambhuṃ aparājitaṃ.

    ‘‘అఙ్కోలం పుప్ఫితం దిస్వా, ఓచినిత్వానహం తదా;

    ‘‘Aṅkolaṃ pupphitaṃ disvā, ocinitvānahaṃ tadā;

    ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, పూజయిం పదుమం జినం.

    Upagantvāna sambuddhaṃ, pūjayiṃ padumaṃ jinaṃ.

    ‘‘ఏకతింసే ఇతో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అనూపమత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Anūpamattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౭. అనూపమత్థేరగాథా • 7. Anūpamattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact