Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
అనుపఞ్ఞత్తికథావణ్ణనా
Anupaññattikathāvaṇṇanā
౧౬౮. ఇత్థీసు పటిబద్ధచిత్తతా నామ ఛన్దరాగేన సారత్తతా సాపేక్ఖభావోతి ఆహ ‘‘సారత్తా అపేక్ఖవన్తో’’తి. మరణస్స గుణకిత్తనం జీవితే ఆదీనవదస్సనపుబ్బఙ్గమన్తి ఆహ ‘‘జీవితే ఆదీనవం దస్సేత్వా’’తి. ‘‘కిం తుయ్హిమినా పాపకేన దుజ్జీవితేనా’’తి ఇదం జీవితే ఆదీనవదస్సనం. ‘‘మతం తే జీవితా సేయ్యో’’తిఆది పన మరణగుణకిత్తనన్తి దట్ఠబ్బం. లోభాదీనం అతివియ ఉస్సన్నత్తా అనుపపరిక్ఖిత్వా కతం సాహసికకమ్మం కిబ్బిసన్తి వుచ్చతీతి ఆహ – ‘‘కిబ్బిసం సాహసికకమ్మం లోభాదికిలేసుస్సద’’న్తి. కస్మా ఇదం వుచ్చతీతి ఛబ్బగ్గియానంయేవేదం వచనం. మత-సద్దో ‘‘గత’’న్తిఆదీసు వియ భావవచనోతి ఆహ ‘‘తవ మరణ’’న్తి. కతకాలోతి కతమరణకాలో. అథ వా కాలోతి మరణస్సేతం అధివచనం, తస్మా కతకాలోతి కతమరణోతి అత్థో. తేనేవాహ ‘‘కాలం కత్వా, మరిత్వా’’తి. దివి భవా దిబ్బాతి ఆహ ‘‘దేవలోకే ఉప్పన్నేహీ’’తి. సమప్పితోతి యుత్తో. సమఙ్గీభూతోతి సమ్మదేవ ఏకీభావం గతో.
168. Itthīsu paṭibaddhacittatā nāma chandarāgena sārattatā sāpekkhabhāvoti āha ‘‘sārattā apekkhavanto’’ti. Maraṇassa guṇakittanaṃ jīvite ādīnavadassanapubbaṅgamanti āha ‘‘jīvite ādīnavaṃ dassetvā’’ti. ‘‘Kiṃ tuyhiminā pāpakena dujjīvitenā’’ti idaṃ jīvite ādīnavadassanaṃ. ‘‘Mataṃ te jīvitā seyyo’’tiādi pana maraṇaguṇakittananti daṭṭhabbaṃ. Lobhādīnaṃ ativiya ussannattā anupaparikkhitvā kataṃ sāhasikakammaṃ kibbisanti vuccatīti āha – ‘‘kibbisaṃ sāhasikakammaṃ lobhādikilesussada’’nti. Kasmā idaṃ vuccatīti chabbaggiyānaṃyevedaṃ vacanaṃ. Mata-saddo ‘‘gata’’ntiādīsu viya bhāvavacanoti āha ‘‘tava maraṇa’’nti. Katakāloti katamaraṇakālo. Atha vā kāloti maraṇassetaṃ adhivacanaṃ, tasmā katakāloti katamaraṇoti attho. Tenevāha ‘‘kālaṃ katvā, maritvā’’ti. Divi bhavā dibbāti āha ‘‘devaloke uppannehī’’ti. Samappitoti yutto. Samaṅgībhūtoti sammadeva ekībhāvaṃ gato.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౩. తతియపారాజికం • 3. Tatiyapārājikaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౩. తతియపారాజికం • 3. Tatiyapārājikaṃ
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఆనాపానస్సతిసమాధికథావణ్ణనా • Ānāpānassatisamādhikathāvaṇṇanā