Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
අනුපඤ්ඤත්තිකථාවණ්ණනා
Anupaññattikathāvaṇṇanā
168. ඉත්ථීසු පටිබද්ධචිත්තතා නාම ඡන්දරාගෙන සාරත්තතා සාපෙක්ඛභාවොති ආහ ‘‘සාරත්තා අපෙක්ඛවන්තො’’ති. මරණස්ස ගුණකිත්තනං ජීවිතෙ ආදීනවදස්සනපුබ්බඞ්ගමන්ති ආහ ‘‘ජීවිතෙ ආදීනවං දස්සෙත්වා’’ති. ‘‘කිං තුය්හිමිනා පාපකෙන දුජ්ජීවිතෙනා’’ති ඉදං ජීවිතෙ ආදීනවදස්සනං. ‘‘මතං තෙ ජීවිතා සෙය්යො’’තිආදි පන මරණගුණකිත්තනන්ති දට්ඨබ්බං. ලොභාදීනං අතිවිය උස්සන්නත්තා අනුපපරික්ඛිත්වා කතං සාහසිකකම්මං කිබ්බිසන්ති වුච්චතීති ආහ – ‘‘කිබ්බිසං සාහසිකකම්මං ලොභාදිකිලෙසුස්සද’’න්ති. කස්මා ඉදං වුච්චතීති ඡබ්බග්ගියානංයෙවෙදං වචනං. මත-සද්දො ‘‘ගත’’න්තිආදීසු විය භාවවචනොති ආහ ‘‘තව මරණ’’න්ති. කතකාලොති කතමරණකාලො. අථ වා කාලොති මරණස්සෙතං අධිවචනං, තස්මා කතකාලොති කතමරණොති අත්ථො. තෙනෙවාහ ‘‘කාලං කත්වා, මරිත්වා’’ති. දිවි භවා දිබ්බාති ආහ ‘‘දෙවලොකෙ උප්පන්නෙහී’’ති. සමප්පිතොති යුත්තො. සමඞ්ගීභූතොති සම්මදෙව එකීභාවං ගතො.
168. Itthīsu paṭibaddhacittatā nāma chandarāgena sārattatā sāpekkhabhāvoti āha ‘‘sārattā apekkhavanto’’ti. Maraṇassa guṇakittanaṃ jīvite ādīnavadassanapubbaṅgamanti āha ‘‘jīvite ādīnavaṃ dassetvā’’ti. ‘‘Kiṃ tuyhiminā pāpakena dujjīvitenā’’ti idaṃ jīvite ādīnavadassanaṃ. ‘‘Mataṃ te jīvitā seyyo’’tiādi pana maraṇaguṇakittananti daṭṭhabbaṃ. Lobhādīnaṃ ativiya ussannattā anupaparikkhitvā kataṃ sāhasikakammaṃ kibbisanti vuccatīti āha – ‘‘kibbisaṃ sāhasikakammaṃ lobhādikilesussada’’nti. Kasmā idaṃ vuccatīti chabbaggiyānaṃyevedaṃ vacanaṃ. Mata-saddo ‘‘gata’’ntiādīsu viya bhāvavacanoti āha ‘‘tava maraṇa’’nti. Katakāloti katamaraṇakālo. Atha vā kāloti maraṇassetaṃ adhivacanaṃ, tasmā katakāloti katamaraṇoti attho. Tenevāha ‘‘kālaṃ katvā, maritvā’’ti. Divi bhavā dibbāti āha ‘‘devaloke uppannehī’’ti. Samappitoti yutto. Samaṅgībhūtoti sammadeva ekībhāvaṃ gato.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්ග • Mahāvibhaṅga / 3. තතියපාරාජිකං • 3. Tatiyapārājikaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්ග-අට්ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 3. තතියපාරාජිකං • 3. Tatiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ආනාපානස්සතිසමාධිකථාවණ්ණනා • Ānāpānassatisamādhikathāvaṇṇanā