| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
අනුපඤ්‌ඤත්‌තිවණ්‌ණනා
Anupaññattivaṇṇanā
පාරාජිකවත්‌ථුභූතාති යෙසං තීසු මග්‌ගෙසු තිලබීජමත්‌තම්‌පි නිමිත්‌තස්‌ස පවෙසොකාසො හොති, තෙ ඉත්‌ථිපුරිසාදිභෙදා සබ්‌බෙ සඞ්‌ගය්‌හන්‌ති, න ඉතරෙ. ඉධ පන තිරච්‌ඡානගතායාති-පාළිපදානුරූපතො න සබ්‌බාතිආදිනා ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගවසෙන වුත්‌තං. ගොනසාති සප්‌පවිසෙසා, යෙසං පිට්‌ඨීසු මහන්‌තමහන්‌තානි මණ්‌ඩලානි හොන්‌ති. කච්‌ඡපමණ්‌ඩූකානං චතුප්‌පදත්‌තෙපි ඔදකතාසාමඤ්‌ඤෙන අපදෙහි සහ ගහණං. මුඛසණ්‌ඨානන්‌ති ඔට්‌ඨචම්‌මසණ්‌ඨානං. වණසඞ්‌ඛෙපන්‌ති වණසඞ්‌ගහං. වණෙ ථුල්‌ලච්‌චයඤ්‌ච ‘‘අමග්‌ගෙන අමග්‌ගං පවෙසෙති, ආපත්‌ති ථුල්‌ලච්‌චයස්‌සා’’ති (පාරා. 66) ඉමස්‌ස සුත්‌තස්‌ස වසෙන වෙදිතබ්‌බං. මඞ්‌ගුසාති නකුලා. එතමෙව හි අත්‌ථන්‌ති යො නං අජ්‌ඣාපජ්‌ජති, තං පරාජෙතීති ඉමමත්‌ථං වුත්‌තානංයෙව පාරාජිකාදිසද්‌දානං නිබ්‌බචනප්‌පසඞ්‌ගෙ ඉමිස්‌සා පරිවාරගාථාය පවත්‌තත්‌තා. භට්‌ඨොති සාසනතො පරිහීනො. නිරඞ්‌කතොති නිරාකතො. එතන්‌ති ආපත්‌තිරූපං පාරාජිකං. ඡින්‌නොති අන්‌තරාඛණ්‌ඩිතො.
Pārājikavatthubhūtāti yesaṃ tīsu maggesu tilabījamattampi nimittassa pavesokāso hoti, te itthipurisādibhedā sabbe saṅgayhanti, na itare. Idha pana tiracchānagatāyāti-pāḷipadānurūpato na sabbātiādinā itthiliṅgavasena vuttaṃ. Gonasāti sappavisesā, yesaṃ piṭṭhīsu mahantamahantāni maṇḍalāni honti. Kacchapamaṇḍūkānaṃ catuppadattepi odakatāsāmaññena apadehi saha gahaṇaṃ. Mukhasaṇṭhānanti oṭṭhacammasaṇṭhānaṃ. Vaṇasaṅkhepanti vaṇasaṅgahaṃ. Vaṇe thullaccayañca ‘‘amaggena amaggaṃ paveseti, āpatti thullaccayassā’’ti (pārā. 66) imassa suttassa vasena veditabbaṃ. Maṅgusāti nakulā. Etameva hi atthanti yo naṃ ajjhāpajjati, taṃ parājetīti imamatthaṃ vuttānaṃyeva pārājikādisaddānaṃ nibbacanappasaṅge imissā parivāragāthāya pavattattā. Bhaṭṭhoti sāsanato parihīno. Niraṅkatoti nirākato. Etanti āpattirūpaṃ pārājikaṃ. Chinnoti antarākhaṇḍito.
පකතත්‌තෙහි භික්‌ඛූහීති එත්‌ථ පකතත්‌තා නාම පාරාජිකං අනාපන්‌නා අනුක්‌ඛිත්‌තා ච. කෙචි පන ‘‘පකතත්‌තෙහි භික්‌ඛූහි එකතො කත්‌තබ්‌බත්‌තාති අට්‌ඨකථායං වුත්‌තත්‌තා පකතත්‌තභූතෙහි අලජ්‌ජීහිපි සද්‌ධිං උපොසථාදිසඞ්‌ඝකම්‌මකරණෙ දොසො නත්‌ථී’’ති වදන්‌ති, තං න යුත්‌තං, ඉමිනා වචනෙන තස්‌ස අත්‌ථස්‌ස අසිජ්‌ඣනතො. යදි හි සඞ්‌ඝකම්‌මං කරීයති, පකතත්‌තෙහෙව කරීයති, න අපකතත්‌තෙහීති එවං අපකතත්‌තෙහි සහසංවාසපටික්‌ඛෙපපරං ඉදං වචනං, න පන පකතත්‌තෙහි සබ්‌බෙහි අලජ්‌ජීආදීහි එකතො සඞ්‌ඝකම්‌මං කත්‌තබ්‌බමෙවාති. එවං සංවාසවිධානපරං පකතත්‌තෙසුපි සභාගාපත්‌තිං ආපන්‌නෙහි අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤඤ්‌ච අලජ්‌ජීහි ච සද්‌ධිං එකතො කම්‌මකරණස්‌ස පටික්‌ඛිත්‌තත්‌තා. වුත්‌තඤ්‌හි ‘‘සචෙ සබ්‌බො සඞ්‌ඝො සභාගාපත්‌තියා සති වුත්‌තවිධිං අකත්‌වා උපොසථං කරොති, වුත්‌තනයෙනෙව සබ්‌බො සඞ්‌ඝො ආපත්‌තිං ආපජ්‌ජතී’’තිආදි (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. නිදානවණ්‌ණනා). ‘‘යත්‌ථ ආමිසපරිභොගො වට්‌ටති, ධම්‌මපරිභොගොපි තත්‌ථ වට්‌ටතී’’ති අලජ්‌ජීහි සහ පරිභොගො ච අට්‌ඨකථායං පටික්‌ඛිත්‌තො එකතො කම්‌මකරණස්‌සාපි ධම්‌මපරිභොගත්‌තා. තස්‌මා යථා හි පාළියං පාරාජිකාපත්‌තිආපජ්‌ජනකපුග්‌ගලනියමත්‌ථං ය්‌වායං ඤත්‌තිචතුත්‌ථෙන කම්‌මෙන…පෙ.… උපසම්‌පන්‌නො, අයං ඉමස්‌මිං අත්‌ථෙ අධිප්‌පෙතො භික්‌ඛූති ඉමස්‌මිං වචනෙ සබ්‌බෙපි ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මෙන උපසම්‌පන්‌නා පාරාජිකාපජ්‌ජනකපුග්‌ගලායෙවාති නියමො න සිජ්‌ඣති පාරාජිකානාපජ්‌ජනකානම්‌පි සෙක්‌ඛාදීනං සම්‌භවා, අථ ඛො ඤත්‌තිචතුත්‌ථකම්‌මෙන උපසම්‌පන්‌නෙසුයෙව පාරාජිකාපත්‌තිආපජ්‌ජනකා අලජ්‌ජී බාලපුථුජ්‌ජනා ලබ්‌භන්‌ති, න පන එහිභික්‌ඛුආදීසූති එවං නියමො සිජ්‌ඣති, එවමිධාපි පකතත්‌තෙසුයෙව එකතො කම්‌මකරණාරහා අනාපත්‌තිකා ලජ්‌ජී කුක්‌කුච්‌චකා සික්‌ඛාකාමා උපලබ්‌භන්‌ති , න අපකතත්‌තෙසූති එවමෙව නියමො සිජ්‌ඣති අපකතත්‌තානං ගණපූරණත්‌තාභාවෙන අසංවාසිකත්‌තනියමතො. අලජ්‌ජිනො පන ගණපූරකා හුත්‌වා කම්‌මස්‌ස සාධනතො අසංවාසිකෙසු න ගහිතා කත්‌තබ්‌බවිධිං අකත්‌වා තෙහි සහ මද්‌දිත්‌වා කම්‌මං කරොන්‌තානං ආපත්‌ති අලජ්‌ජිතා ච න විගච්‌ඡතීති වෙදිතබ්‌බං. ‘‘එකො අලජ්‌ජී අලජ්‌ජීසතම්‌පි කරොතී’’ති (පාරා. අට්‌ඨ. 2.585) හි වුත්‌තං, තෙනෙව වක්‌ඛති ‘‘සබ්‌බෙපි ලජ්‌ජිනො එතෙසු කම්‌මාදීසු සහ වසන්‌තී’’තිආදි. අයඤ්‌චත්‌ථො උපරි විත්‌ථාරතො ආවි භවිස්‌සති.
Pakatattehi bhikkhūhīti ettha pakatattā nāma pārājikaṃ anāpannā anukkhittā ca. Keci pana ‘‘pakatattehi bhikkhūhi ekato kattabbattāti aṭṭhakathāyaṃ vuttattā pakatattabhūtehi alajjīhipi saddhiṃ uposathādisaṅghakammakaraṇe doso natthī’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ, iminā vacanena tassa atthassa asijjhanato. Yadi hi saṅghakammaṃ karīyati, pakatatteheva karīyati, na apakatattehīti evaṃ apakatattehi sahasaṃvāsapaṭikkhepaparaṃ idaṃ vacanaṃ, na pana pakatattehi sabbehi alajjīādīhi ekato saṅghakammaṃ kattabbamevāti. Evaṃ saṃvāsavidhānaparaṃ pakatattesupi sabhāgāpattiṃ āpannehi aññamaññañca alajjīhi ca saddhiṃ ekato kammakaraṇassa paṭikkhittattā. Vuttañhi ‘‘sace sabbo saṅgho sabhāgāpattiyā sati vuttavidhiṃ akatvā uposathaṃ karoti, vuttanayeneva sabbo saṅgho āpattiṃ āpajjatī’’tiādi (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā). ‘‘Yattha āmisaparibhogo vaṭṭati, dhammaparibhogopi tattha vaṭṭatī’’ti alajjīhi saha paribhogo ca aṭṭhakathāyaṃ paṭikkhitto ekato kammakaraṇassāpi dhammaparibhogattā. Tasmā yathā hi pāḷiyaṃ pārājikāpattiāpajjanakapuggalaniyamatthaṃ yvāyaṃ ñatticatutthena kammena…pe… upasampanno, ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti imasmiṃ vacane sabbepi ñatticatutthakammena upasampannā pārājikāpajjanakapuggalāyevāti niyamo na sijjhati pārājikānāpajjanakānampi sekkhādīnaṃ sambhavā, atha kho ñatticatutthakammena upasampannesuyeva pārājikāpattiāpajjanakā alajjī bālaputhujjanā labbhanti, na pana ehibhikkhuādīsūti evaṃ niyamo sijjhati, evamidhāpi pakatattesuyeva ekato kammakaraṇārahā anāpattikā lajjī kukkuccakā sikkhākāmā upalabbhanti , na apakatattesūti evameva niyamo sijjhati apakatattānaṃ gaṇapūraṇattābhāvena asaṃvāsikattaniyamato. Alajjino pana gaṇapūrakā hutvā kammassa sādhanato asaṃvāsikesu na gahitā kattabbavidhiṃ akatvā tehi saha madditvā kammaṃ karontānaṃ āpatti alajjitā ca na vigacchatīti veditabbaṃ. ‘‘Eko alajjī alajjīsatampi karotī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.585) hi vuttaṃ, teneva vakkhati ‘‘sabbepi lajjino etesu kammādīsu saha vasantī’’tiādi. Ayañcattho upari vitthārato āvi bhavissati.
තථාති සීමාපරිච්‌ඡින්‌නෙහීතිආදිං පරාමසති. එකතො වන්‌දනභුඤ්‌ජනගාමප්‌පවෙසනවත්‌තාපටිවත්‌තකරණඋග්‌ගහපරිපුච්‌ඡාසජ්‌ඣායකරණාදිසාමග්‌ගිකිරියාවසෙන භගවතා පඤ්‌ඤත්‌තසික්‌ඛාපදසික්‌ඛනං සමසික්‌ඛතා නාම, තඤ්‌ච ලජ්‌ජීහෙව සමං සික්‌ඛිතබ්‌බං, න අලජ්‌ජීහීති දස්‌සෙතුං ‘‘පඤ්‌ඤත්‌තං පන…පෙ.… සමසික්‌ඛතා නාමා’’ති වුත්‌තං. තත්‌ථ අනතික්‌කමනවසෙන උග්‌ගහපරිපුච්‌ඡාදිවසෙන ච ලජ්‌ජීපුග්‌ගලෙහි සමං එකතො සික්‌ඛිතබ්‌බා සමසික්‌ඛාති සික්‌ඛාපදානි වුත්‌තානි, තාසං සමසික්‌ඛනං යථාවුත්‌තනයෙන ලජ්‌ජීහි සික්‌ඛිතබ්‌බභාවො සමසික්‌ඛතා නාමාති අධිප්‌පායො. යථාවුත්‌තෙසු එකකම්‌මාදීසු අලජ්‌ජීනං ලජ්‌ජිධම්‌මෙ අනොක්‌කන්‌තෙ ලජ්‌ජීහි සහ සංවාසො නත්‌ථි, තතො බහියෙව තෙ සන්‌දිස්‌සන්‌තීති ආහ සබ්‌බෙපි ලජ්‌ජිනොතිආදි.
Tathāti sīmāparicchinnehītiādiṃ parāmasati. Ekato vandanabhuñjanagāmappavesanavattāpaṭivattakaraṇauggahaparipucchāsajjhāyakaraṇādisāmaggikiriyāvasena bhagavatā paññattasikkhāpadasikkhanaṃ samasikkhatā nāma, tañca lajjīheva samaṃ sikkhitabbaṃ, na alajjīhīti dassetuṃ ‘‘paññattaṃ pana…pe… samasikkhatā nāmā’’ti vuttaṃ. Tattha anatikkamanavasena uggahaparipucchādivasena ca lajjīpuggalehi samaṃ ekato sikkhitabbā samasikkhāti sikkhāpadāni vuttāni, tāsaṃ samasikkhanaṃ yathāvuttanayena lajjīhi sikkhitabbabhāvo samasikkhatā nāmāti adhippāyo. Yathāvuttesu ekakammādīsu alajjīnaṃ lajjidhamme anokkante lajjīhi saha saṃvāso natthi, tato bahiyeva te sandissantīti āha sabbepi lajjinotiādi.
56. යං තං වුත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. වත්‌ථුමෙව න හොතීති සුවණ්‌ණාදීහි කතඉත්‌ථිරූපානං අඞ්‌ගජාතෙසුපි නිමිත්‌තවොහාරදස්‌සනතො තත්‌ථ පාරාජිකාසඞ්‌කානිවත්‌තනත්‌ථං වුත්‌තං. තෙනෙව විනීතවත්‌ථූසු ලෙපචිත්‌තාදිවත්‌ථූසු සඤ්‌ජාතකුක්‌කුච්‌චස්‌ස පාරාජිකෙන අනාපත්‌ති වුත්‌තා.
56. Yaṃ taṃ vuttanti sambandho. Vatthumeva na hotīti suvaṇṇādīhi kataitthirūpānaṃ aṅgajātesupi nimittavohāradassanato tattha pārājikāsaṅkānivattanatthaṃ vuttaṃ. Teneva vinītavatthūsu lepacittādivatthūsu sañjātakukkuccassa pārājikena anāpatti vuttā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. පඨමපාරාජිකං • 1. Paṭhamapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 1. පඨමපාරාජිකං • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / අනුපඤ්‌ඤත්‌තිවණ්‌ණනා • Anupaññattivaṇṇanā
