| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๙. อนุปุพฺพาภิสมยกถาวณฺณนา
9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
๓๓๙. อิทานิ อนุปุพฺพาภิสมยกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ –
339. Idāni anupubbābhisamayakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ –
‘‘อนุปุเพฺพน เมธาวี, โถกํ โถกํ ขเณ ขเณ;
‘‘Anupubbena medhāvī, thokaṃ thokaṃ khaṇe khaṇe;
กมฺมาโร รชตเสฺสว, นิทฺธเม มลมตฺตโน’’ติฯ (ธ. ป. ๒๓๙) –
Kammāro rajatasseva, niddhame malamattano’’ti. (dha. pa. 239) –
อาทีนิ สุตฺตานิ อโยนิโส คเหตฺวา ‘‘โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฎิปโนฺน เอกเจฺจ กิเลเส ทุกฺขทสฺสเนน ปชหติ, เอกเจฺจ สมุทยนิโรธมคฺคทสฺสเนน, ตถา เสสาปีติ เอวํ โสฬสหิ โกฎฺฐาเสหิ อนุปุเพฺพน กิเลสปฺปหานํ กตฺวา อรหตฺตปฎิลาโภ โหตี’’ติ เอวรูปา นานาภิสมยลทฺธิ อุปฺปนฺนา, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อนฺธกสพฺพตฺถิกสมฺมิติยภทฺรยานิกานํ; เตสํ ลทฺธิวิเวจนตฺถํ อนุปุพฺพาภิสมโยติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อนุปุเพฺพน โสตาปตฺติมคฺคนฺติ ปุโฎฺฐ ปน เอกสฺส มคฺคสฺส พหุภาวาปตฺติภเยน ปฎิกฺขิปติฯ ทุติยํ ปุโฎฺฐ ทุกฺขทสฺสนาทิวเสน ปฎิชานาติฯ ตานิ วา จตฺตาริปิ ญาณานิ เอโก โสตาปตฺติมโคฺคเยวาติ ปฎิชานาติ, ผลํ ปน เอกเมว อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฎิกฺขิปติฯ สกทาคามิมคฺคาทีสุปิ เอเสว นโยฯ
Ādīni suttāni ayoniso gahetvā ‘‘sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno ekacce kilese dukkhadassanena pajahati, ekacce samudayanirodhamaggadassanena, tathā sesāpīti evaṃ soḷasahi koṭṭhāsehi anupubbena kilesappahānaṃ katvā arahattapaṭilābho hotī’’ti evarūpā nānābhisamayaladdhi uppannā, seyyathāpi etarahi andhakasabbatthikasammitiyabhadrayānikānaṃ; tesaṃ laddhivivecanatthaṃ anupubbābhisamayoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Anupubbena sotāpattimagganti puṭṭho pana ekassa maggassa bahubhāvāpattibhayena paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho dukkhadassanādivasena paṭijānāti. Tāni vā cattāripi ñāṇāni eko sotāpattimaggoyevāti paṭijānāti, phalaṃ pana ekameva icchati, tasmā paṭikkhipati. Sakadāgāmimaggādīsupi eseva nayo.
๓๔๔. มเคฺค ทิเฎฺฐ ผเล ฐิโตติ ปเญฺห ยสฺมา ทุกฺขทสฺสนาทีหิ ทสฺสนํ อปรินิฎฺฐิตํ, มคฺคทสฺสเนน ปรินิฎฺฐิตํ นาม โหติ, ตทา โส ผเล ฐิโตติ สงฺขํ คจฺฉติ, ตสฺมา ปฎิชานาติฯ
344. Magge diṭṭhe phale ṭhitoti pañhe yasmā dukkhadassanādīhi dassanaṃ apariniṭṭhitaṃ, maggadassanena pariniṭṭhitaṃ nāma hoti, tadā so phale ṭhitoti saṅkhaṃ gacchati, tasmā paṭijānāti.
๓๔๕. ทุเกฺข ทิเฎฺฐ จตฺตาริ สจฺจานีติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺส, เอกาภิสมยวเสน ปฎิญฺญา สกวาทิสฺสฯ ปุน ทุกฺขสจฺจํ จตฺตาริ สจฺจานีติ อนุโยเค จตุนฺนมฺปิ นานาสภาวตฺตา ปฎิเกฺขโป ตเสฺสวฯ
345. Dukkhediṭṭhe cattāri saccānīti pucchā paravādissa, ekābhisamayavasena paṭiññā sakavādissa. Puna dukkhasaccaṃ cattāri saccānīti anuyoge catunnampi nānāsabhāvattā paṭikkhepo tasseva.
รูปกฺขเนฺธ อนิจฺจโต ทิเฎฺฐติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, สมุทฺทโต เอกพินฺทุสฺส รเส ปฎิวิเทฺธ เสสอุทกสฺส ปฎิเวโธ วิย เอกธเมฺม อนิจฺจาทิโต ปฎิวิเทฺธ สเพฺพปิ ปฎิวิทฺธา โหนฺตีติ ลทฺธิยา ปฎิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ
Rūpakkhandhe aniccato diṭṭheti pucchā sakavādissa, samuddato ekabindussa rase paṭividdhe sesaudakassa paṭivedho viya ekadhamme aniccādito paṭividdhe sabbepi paṭividdhā hontīti laddhiyā paṭiññā paravādissa.
จตูหิ ญาเณหีติ ทุเกฺข ญาณาทีหิฯ อฎฺฐหิ ญาเณหีติ สาวกานํ สาธารเณหิ สจฺจญาเณหิ เจว ปฎิสมฺภิทาญาเณหิ จฯ ทฺวาทสหิ ญาเณหีติ ทฺวาทสงฺคปฎิจฺจสมุปฺปาทญาเณหิฯ จตุจตฺตารีสาย ญาเณหีติ ‘‘ชรามรเณ ญาณํ, ชรามรณสมุทเย ญาณ’’นฺติ เอวํ นิทานวเคฺค วุตฺตญาเณหิฯ สตฺตสตฺตติยา ญาเณหีติ ‘‘ชรามรณํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺม’’นฺติ (สํ. นิ. ๒.๒๐) เอวํ ตเตฺถว วุตฺตญาเณหิฯ เสสเมตฺถ ปาฬินเยเนว เวทิตพฺพํ สทฺธิํ สุตฺตสาธเนนาติฯ
Catūhi ñāṇehīti dukkhe ñāṇādīhi. Aṭṭhahi ñāṇehīti sāvakānaṃ sādhāraṇehi saccañāṇehi ceva paṭisambhidāñāṇehi ca. Dvādasahi ñāṇehīti dvādasaṅgapaṭiccasamuppādañāṇehi. Catucattārīsāya ñāṇehīti ‘‘jarāmaraṇe ñāṇaṃ, jarāmaraṇasamudaye ñāṇa’’nti evaṃ nidānavagge vuttañāṇehi. Sattasattatiyā ñāṇehīti ‘‘jarāmaraṇaṃ, bhikkhave, aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhamma’’nti (saṃ. ni. 2.20) evaṃ tattheva vuttañāṇehi. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ saddhiṃ suttasādhanenāti.
อนุปุพฺพาภิสมยกถาวณฺณนาฯ
Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๘) ๙. อนุปุพฺพาภิสมยกถา • (18) 9. Anupubbābhisamayakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๙. อนุปุพฺพาภิสมยกถาวณฺณนา • 9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๙. อนุปุพฺพาภิสมยกถาวณฺณนา • 9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
