Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၉. အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ
9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
၃၃၉. ဣဒာနိ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ –
339. Idāni anupubbābhisamayakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ –
‘‘အနုပုဗ္ဗေန မေဓာဝီ၊ ထောကံ ထောကံ ခဏေ ခဏေ။
‘‘Anupubbena medhāvī, thokaṃ thokaṃ khaṇe khaṇe;
ကမ္မာရော ရဇတသ္သေဝ၊ နိဒ္ဓမေ မလမတ္တနော’’တိ။ (ဓ. ပ. ၂၃၉) –
Kammāro rajatasseva, niddhame malamattano’’ti. (dha. pa. 239) –
အာဒီနိ သုတ္တာနိ အယောနိသော ဂဟေတ္ဝာ ‘‘သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ဧကစ္စေ ကိလေသေ ဒုက္ခဒသ္သနေန ပဇဟတိ, ဧကစ္စေ သမုဒယနိရောဓမဂ္ဂဒသ္သနေန, တထာ သေသာပီတိ ဧဝံ သောဠသဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ အနုပုဗ္ဗေန ကိလေသပ္ပဟာနံ ကတ္ဝာ အရဟတ္တပဋိလာဘော ဟောတီ’’တိ ဧဝရူပာ နာနာဘိသမယလဒ္ဓိ ဥပ္ပန္နာ, သေယ္ယထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကသဗ္ဗတ္ထိကသမ္မိတိယဘဒ္ရယာနိကာနံ; တေသံ လဒ္ဓိဝိဝေစနတ္ထံ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, ပဋိညာ ဣတရသ္သ။ အနုပုဗ္ဗေန သောတာပတ္တိမဂ္ဂန္တိ ပုဋ္ဌော ပန ဧကသ္သ မဂ္ဂသ္သ ဗဟုဘာဝာပတ္တိဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ဒုက္ခဒသ္သနာဒိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ တာနိ ဝာ စတ္တာရိပိ ဉာဏာနိ ဧကော သောတာပတ္တိမဂ္ဂောယေဝာတိ ပဋိဇာနာတိ, ဖလံ ပန ဧကမေဝ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ သကဒာဂာမိမဂ္ဂာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
Ādīni suttāni ayoniso gahetvā ‘‘sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno ekacce kilese dukkhadassanena pajahati, ekacce samudayanirodhamaggadassanena, tathā sesāpīti evaṃ soḷasahi koṭṭhāsehi anupubbena kilesappahānaṃ katvā arahattapaṭilābho hotī’’ti evarūpā nānābhisamayaladdhi uppannā, seyyathāpi etarahi andhakasabbatthikasammitiyabhadrayānikānaṃ; tesaṃ laddhivivecanatthaṃ anupubbābhisamayoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Anupubbena sotāpattimagganti puṭṭho pana ekassa maggassa bahubhāvāpattibhayena paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho dukkhadassanādivasena paṭijānāti. Tāni vā cattāripi ñāṇāni eko sotāpattimaggoyevāti paṭijānāti, phalaṃ pana ekameva icchati, tasmā paṭikkhipati. Sakadāgāmimaggādīsupi eseva nayo.
၃၄၄. မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ပဉ္ဟေ ယသ္မာ ဒုက္ခဒသ္သနာဒီဟိ ဒသ္သနံ အပရိနိဋ္ဌိတံ, မဂ္ဂဒသ္သနေန ပရိနိဋ္ဌိတံ နာမ ဟောတိ, တဒာ သော ဖလေ ဌိတောတိ သင္ခံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။
344. Magge diṭṭhe phale ṭhitoti pañhe yasmā dukkhadassanādīhi dassanaṃ apariniṭṭhitaṃ, maggadassanena pariniṭṭhitaṃ nāma hoti, tadā so phale ṭhitoti saṅkhaṃ gacchati, tasmā paṭijānāti.
၃၄၅. ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ ပုစ္ဆာ ပရဝာဒိသ္သ, ဧကာဘိသမယဝသေန ပဋိညာ သကဝာဒိသ္သ။ ပုန ဒုက္ခသစ္စံ စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ အနုယောဂေ စတုန္နမ္ပိ နာနာသဘာဝတ္တာ ပဋိက္ခေပော တသ္သေဝ။
345. Dukkhediṭṭhe cattāri saccānīti pucchā paravādissa, ekābhisamayavasena paṭiññā sakavādissa. Puna dukkhasaccaṃ cattāri saccānīti anuyoge catunnampi nānāsabhāvattā paṭikkhepo tasseva.
ရူပက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌေတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, သမုဒ္ဒတော ဧကဗိန္ဒုသ္သ ရသေ ပဋိဝိဒ္ဓေ သေသဥဒကသ္သ ပဋိဝေဓော ဝိယ ဧကဓမ္မေ အနိစ္စာဒိတော ပဋိဝိဒ္ဓေ သဗ္ဗေပိ ပဋိဝိဒ္ဓာ ဟောန္တီတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိညာ ပရဝာဒိသ္သ။
Rūpakkhandhe aniccato diṭṭheti pucchā sakavādissa, samuddato ekabindussa rase paṭividdhe sesaudakassa paṭivedho viya ekadhamme aniccādito paṭividdhe sabbepi paṭividdhā hontīti laddhiyā paṭiññā paravādissa.
စတူဟိ ဉာဏေဟီတိ ဒုက္ခေ ဉာဏာဒီဟိ။ အဋ္ဌဟိ ဉာဏေဟီတိ သာဝကာနံ သာဓာရဏေဟိ သစ္စဉာဏေဟိ စေဝ ပဋိသမ္ဘိဒာဉာဏေဟိ စ။ ဒ္ဝာဒသဟိ ဉာဏေဟီတိ ဒ္ဝာဒသင္ဂပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဉာဏေဟိ။ စတုစတ္တာရီသာယ ဉာဏေဟီတိ ‘‘ဇရာမရဏေ ဉာဏံ, ဇရာမရဏသမုဒယေ ဉာဏ’’န္တိ ဧဝံ နိဒာနဝဂ္ဂေ ဝုတ္တဉာဏေဟိ။ သတ္တသတ္တတိယာ ဉာဏေဟီတိ ‘‘ဇရာမရဏံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ သင္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ (သံ. နိ. ၂.၂၀) ဧဝံ တတ္ထေဝ ဝုတ္တဉာဏေဟိ။ သေသမေတ္ထ ပာဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနေနာတိ။
Catūhi ñāṇehīti dukkhe ñāṇādīhi. Aṭṭhahi ñāṇehīti sāvakānaṃ sādhāraṇehi saccañāṇehi ceva paṭisambhidāñāṇehi ca. Dvādasahi ñāṇehīti dvādasaṅgapaṭiccasamuppādañāṇehi. Catucattārīsāya ñāṇehīti ‘‘jarāmaraṇe ñāṇaṃ, jarāmaraṇasamudaye ñāṇa’’nti evaṃ nidānavagge vuttañāṇehi. Sattasattatiyā ñāṇehīti ‘‘jarāmaraṇaṃ, bhikkhave, aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhamma’’nti (saṃ. ni. 2.20) evaṃ tattheva vuttañāṇehi. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ saddhiṃ suttasādhanenāti.
အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ။
Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၁၈) ၉. အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာ • (18) 9. Anupubbābhisamayakathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၉. အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ • 9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၉. အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ • 9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā