| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ಅನುರುದ್ಧಮಹಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Anuruddhamahāvitakkasuttavaṇṇanā
೩೦. ದಸಮೇ ಚೇತೀಸೂತಿ ಚೇತಿನಾಮಕಾನಂ ರಾಜೂನಂ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಏವಂಲದ್ಧವೋಹಾರೇ ರಟ್ಠೇ। ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇತಿ ದಸಬಲಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನತೋ ಪಾಚೀನದಿಸಾಯ ಠಿತೇ ವಂಸದಾಯೇ ನೀಲೋಭಾಸೇಹಿ ವೇಳೂಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೇ ಅರಞ್ಞೇ। ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದೀತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಠಮಅನ್ತೋವಸ್ಸಮ್ಹಿಯೇವ ಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭೀ ಹುತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಲೋಕಧಾತುದಸ್ಸನಸಮತ್ಥಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ। ಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಇಧಾಹಂ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸಹಸ್ಸಲೋಕಂ ಓಲೋಕೇಮಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ವೀರಿಯಂ ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ, ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಕಾಯೋ ಅಸಾರದ್ಧೋ, ಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ। ಅಥ ಚ ಪನ ಮೇ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ನ ವಿಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ಅಥ ನಂ ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಯಂ ಖೋ ತೇ, ಆವುಸೋ ಅನುರುದ್ಧ, ಏವಂ ಹೋತಿ ‘ಅಹಂ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ…ಪೇ॰… ಓಲೋಕೇಮೀ’ತಿ, ಇದಂ ತೇ ಮಾನಸ್ಮಿಂ। ಯಮ್ಪಿ ತೇ, ಆವುಸೋ, ಅನುರುದ್ಧ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ವೀರಿಯಂ…ಪೇ॰… ಏಕಗ್ಗ’ನ್ತಿ, ಇದಂ ತೇ ಉದ್ಧಚ್ಚಸ್ಮಿಂ। ಯಮ್ಪಿ ತೇ, ಆವುಸೋ ಅನುರುದ್ಧ, ಏವಂ ಹೋತಿ ‘ಅಥ ಚ ಪನ ಮೇ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ನ ವಿಮುಚ್ಚತೀ’ತಿ, ಇದಂ ತೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಸ್ಮಿಂ। ಸಾಧು ವತಾಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಇಮೇ ತಯೋ ಧಮ್ಮೇ ಪಹಾಯ ಇಮೇ ತಯೋ ಧಮ್ಮೇ ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಅಮತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತೂ’’ತಿ ಏವಮಸ್ಸ ಥೇರೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇಸಿ। ಸೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಚೇತಿರಟ್ಠಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಟ್ಠಮಾಸಂ ಚಙ್ಕಮೇನ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ। ಸೋ ಪಧಾನವೇಗನಿಮ್ಮಥಿತತ್ತಾ ಕಿಲನ್ತಕಾಯೋ ಏಕಸ್ಸ ವೇಳುಗುಮ್ಬಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿಸೀದಿ। ಅಥಸ್ಸಾಯಂ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ, ಏಸ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
30. Dasame cetīsūti cetināmakānaṃ rājūnaṃ nivāsaṭṭhānattā evaṃladdhavohāre raṭṭhe. Pācīnavaṃsadāyeti dasabalassa vasanaṭṭhānato pācīnadisāya ṭhite vaṃsadāye nīlobhāsehi veḷūhi sañchanne araññe. Evaṃ cetaso parivitakko udapādīti thero kira pabbajitvā paṭhamaantovassamhiyeva samāpattilābhī hutvā sahassalokadhātudassanasamatthaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ uppādesi. So sāriputtattherassa santikaṃ gantvā evamāha – ‘‘idhāhaṃ, āvuso sāriputta, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassalokaṃ olokemi. Āraddhaṃ kho pana me vīriyaṃ asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. Atha ca pana me anupādāya āsavehi cittaṃ na vimuccatī’’ti. Atha naṃ thero āha – ‘‘yaṃ kho te, āvuso anuruddha, evaṃ hoti ‘ahaṃ dibbena cakkhunā…pe… olokemī’ti, idaṃ te mānasmiṃ. Yampi te, āvuso, anuruddha evaṃ hoti ‘āraddhaṃ kho pana me vīriyaṃ…pe… ekagga’nti, idaṃ te uddhaccasmiṃ. Yampi te, āvuso anuruddha, evaṃ hoti ‘atha ca pana me anupādāya āsavehi cittaṃ na vimuccatī’ti, idaṃ te kukkuccasmiṃ. Sādhu vatāyasmā anuruddho ime tayo dhamme pahāya ime tayo dhamme amanasikaritvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharatū’’ti evamassa thero kammaṭṭhānaṃ kathesi. So kammaṭṭhānaṃ gahetvā satthāraṃ āpucchitvā cetiraṭṭhaṃ gantvā samaṇadhammaṃ karonto aṭṭhamāsaṃ caṅkamena vītināmesi. So padhānaveganimmathitattā kilantakāyo ekassa veḷugumbassa heṭṭhā nisīdi. Athassāyaṃ evaṃ cetaso parivitakko udapādi, esa mahāpurisavitakko uppajjīti attho.
ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಚ್ಚಯಪ್ಪಿಚ್ಛೋ, ಅಧಿಗಮಪ್ಪಿಚ್ಛೋ, ಪರಿಯತ್ತಿಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ, ಧುತಙ್ಗಪ್ಪಿಚ್ಛೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ। ತತ್ಥ ಪಚ್ಚಯಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಬಹುಂ ದೇನ್ತೇ ಅಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಪ್ಪಂ ದೇನ್ತೇ ಅಪ್ಪತರಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ಅನವಸೇಸಗ್ಗಾಹೀ ಹೋತಿ। ಅಧಿಗಮಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಮಜ್ಝನ್ತಿಕತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಗಮಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಜಾನಿತುಂ ನ ದೇತಿ। ಪರಿಯತ್ತಿಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ತೇಪಿಟಕೋಪಿ ಸಮಾನೋ ನ ಬಹುಸ್ಸುತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ ಸಾಕೇತತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ವಿಯ। ಧುತಙ್ಗಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಧುತಙ್ಗಪರಿಹರಣಭಾವಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಜಾನಿತುಂ ನ ದೇತಿ ದ್ವೇಭಾತಿಕತ್ಥೇರೇಸು ಜೇಟ್ಠತ್ಥೇರೋ ವಿಯ। ವತ್ಥು ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಕಥಿತಂ। ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ಏವಂ ಸನ್ತಗುಣನಿಗುಹನೇನ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾಯ ಚ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಯಂ ನವಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೋ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಮಹಿಚ್ಛಸ್ಸ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
Appicchassāti ettha paccayappiccho, adhigamappiccho, pariyattiappiccho, dhutaṅgappicchoti cattāro appicchā. Tattha paccayappiccho bahuṃ dente appaṃ gaṇhāti, appaṃ dente appataraṃ gaṇhāti, na anavasesaggāhī hoti. Adhigamappiccho majjhantikatthero viya attano adhigamaṃ aññesaṃ jānituṃ na deti. Pariyattiappiccho tepiṭakopi samāno na bahussutabhāvaṃ jānāpetukāmo hoti sāketatissatthero viya. Dhutaṅgappiccho dhutaṅgapariharaṇabhāvaṃ aññesaṃ jānituṃ na deti dvebhātikattheresu jeṭṭhatthero viya. Vatthu visuddhimagge kathitaṃ. Ayaṃ dhammoti evaṃ santaguṇaniguhanena ca paṭiggahaṇe mattaññutāya ca appicchassa puggalassa ayaṃ navalokuttaradhammo sampajjati, no mahicchassa. Evaṃ sabbattha yojetabbaṃ.
ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ತೀಹಿ ಸನ್ತೋಸೇಹಿ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ। ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಉಪಧಿವಿವೇಕೇಹಿ ವಿವಿತ್ತಸ್ಸ। ತತ್ಥ ಕಾಯವಿವೇಕೋ ನಾಮ ಗಣಸಙ್ಗಣಿಕಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಆರಮ್ಭವತ್ಥುವಸೇನ ಏಕೀಭಾವೋ। ಏಕೀಭಾವಮತ್ತೇನೇವ ಕಮ್ಮಂ ನ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತೀತಿ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ, ಅಯಂ ಚಿತ್ತವಿವೇಕೋ ನಾಮ। ಸಮಾಪತ್ತಿಮತ್ತೇನೇವ ಕಮ್ಮಂ ನ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತೀತಿ ಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಯಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ ನಾಮ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಕಾಯವಿವೇಕೋ ಚ ವಿವೇಕಟ್ಠಕಾಯಾನಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಭಿರತಾನಂ, ಚಿತ್ತವಿವೇಕೋ ಚ ಪರಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಂ ಪರಮವೋದಾನಪ್ಪತ್ತಾನಂ, ಉಪಧಿವಿವೇಕೋ ಚ ನಿರುಪಧೀನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಿಸಙ್ಖಾರಗತಾನ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾನಿ॰ ೭, ೪೯)।
Santuṭṭhassāti catūsu paccayesu tīhi santosehi santuṭṭhassa. Pavivittassāti kāyacittaupadhivivekehi vivittassa. Tattha kāyaviveko nāma gaṇasaṅgaṇikaṃ vinodetvā ārambhavatthuvasena ekībhāvo. Ekībhāvamatteneva kammaṃ na nipphajjatīti kasiṇaparikammaṃ katvā aṭṭha samāpattiyo nibbatteti, ayaṃ cittaviveko nāma. Samāpattimatteneva kammaṃ na nipphajjatīti jhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasitvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇāti, ayaṃ sabbākārato upadhiviveko nāma. Tenāha bhagavā – ‘‘kāyaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ nekkhammābhiratānaṃ, cittaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānappattānaṃ, upadhiviveko ca nirupadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatāna’’nti (mahāni. 7, 49).
ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸಾತಿ ಗಣಸಙ್ಗಣಿಕಾಯ ಚೇವ ಕಿಲೇಸಸಙ್ಗಣಿಕಾಯ ಚ ರತಸ್ಸ। ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸಾತಿ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕವೀರಿಯವಸೇನ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಸ್ಸ। ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸಾತಿ ಚತುಸತಿಪಟ್ಠಾನವಸೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಸ್ಸ। ಸಮಾಹಿತಸ್ಸಾತಿ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಪಞ್ಞವತೋತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಪಞ್ಞಾಯ ಪಞ್ಞವತೋ।
Saṅgaṇikārāmassāti gaṇasaṅgaṇikāya ceva kilesasaṅgaṇikāya ca ratassa. Āraddhavīriyassāti kāyikacetasikavīriyavasena āraddhavīriyassa. Upaṭṭhitassatissāti catusatipaṭṭhānavasena upaṭṭhitassatissa. Samāhitassāti ekaggacittassa. Paññavatoti kammassakatapaññāya paññavato.
ಸಾಧು ಸಾಧೂತಿ ಥೇರಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಇಮಂ ಅಟ್ಠಮನ್ತಿ ಸತ್ತ ನಿಧೀ ಲದ್ಧಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಟ್ಠಮಂ ದೇನ್ತೋ ವಿಯ, ಸತ್ತ ಮಣಿರತನಾನಿ, ಸತ್ತ ಹತ್ಥಿರತನಾನಿ, ಸತ್ತ ಅಸ್ಸರತನಾನಿ ಲದ್ಧಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಟ್ಠಮಂ ದೇನ್ತೋ ವಿಯ ಸತ್ತ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ವಿತಕ್ಕೇತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಮಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾತಿ ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಿಪಪಞ್ಚರಹಿತತ್ತಾ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾತೇ ನಿಬ್ಬಾನಪದೇ ಅಭಿರತಸ್ಸ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಪಪಞ್ಚೇಸು ಅಭಿರತಸ್ಸ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ।
Sādhu sādhūti therassa vitakkaṃ sampahaṃsento evamāha. Imaṃ aṭṭhamanti satta nidhī laddhapurisassa aṭṭhamaṃ dento viya, satta maṇiratanāni, satta hatthiratanāni, satta assaratanāni laddhapurisassa aṭṭhamaṃ dento viya satta mahāpurisavitakke vitakketvā ṭhitassa aṭṭhamaṃ ācikkhanto evamāha. Nippapañcārāmassāti taṇhāmānadiṭṭhipapañcarahitattā nippapañcasaṅkhāte nibbānapade abhiratassa. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Papañcārāmassāti yathāvuttesu papañcesu abhiratassa. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ.
ಯತೋತಿ ಯದಾ। ತತೋತಿ ತದಾ। ನಾನಾರತ್ತಾನನ್ತಿ ನಿಲಪೀತಲೋಹಿತೋದಾತವಣ್ಣೇಹಿ ನಾನಾರಜನೇಹಿ ರತ್ತಾನಂ। ಪಂಸುಕೂಲನ್ತಿ ತೇವೀಸತಿಯಾ ಖೇತ್ತೇಸು ಠಿತಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ। ಖಾಯಿಸ್ಸತೀತಿ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಾದೀಸು ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ತಂ ಪಾರುಪನ್ತಸ್ಸ ಸೋ ದುಸ್ಸಕರಣ್ಡಕೋ ಮನಾಪೋ ಹುತ್ವಾ ಖಾಯತಿ, ಏವಂ ತುಯ್ಹಮ್ಪಿ ಚೀವರಸನ್ತೋಸಮಹಾಅರಿಯವಂಸೇನ ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತಿ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ। ರತಿಯಾತಿ ರತಿಅತ್ಥಾಯ। ಅಪರಿತಸ್ಸಾಯಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಪರಿತಸ್ಸನಾಹಿ ಅಪರಿತಸ್ಸನತ್ಥಾಯ। ಫಾಸುವಿಹಾರಾಯಾತಿ ಸುಖವಿಹಾರತ್ಥಾಯ। ಓಕ್ಕಮನಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸಾತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಓತರಣತ್ಥಾಯ।
Yatoti yadā. Tatoti tadā. Nānārattānanti nilapītalohitodātavaṇṇehi nānārajanehi rattānaṃ. Paṃsukūlanti tevīsatiyā khettesu ṭhitapaṃsukūlacīvaraṃ. Khāyissatīti yathā tassa pubbaṇhasamayādīsu yasmiṃ samaye yaṃ icchati, tasmiṃ samaye taṃ pārupantassa so dussakaraṇḍako manāpo hutvā khāyati, evaṃ tuyhampi cīvarasantosamahāariyavaṃsena tuṭṭhassa viharato paṃsukūlacīvaraṃ khāyissati upaṭṭhahissati. Ratiyāti ratiatthāya. Aparitassāyāti taṇhādiṭṭhiparitassanāhi aparitassanatthāya. Phāsuvihārāyāti sukhavihāratthāya. Okkamanāya nibbānassāti amataṃ nibbānaṃ otaraṇatthāya.
ಪಿಣ್ಡಿಯಾಲೋಪಭೋಜನನ್ತಿ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನೀಸು ಜಙ್ಘಾಬಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಘರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಚರನ್ತೇನ ಲದ್ಧಪಿಣ್ಡಿಯಾಲೋಪಭೋಜನಂ। ಖಾಯಿಸ್ಸತೀತಿ ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ವಿಯ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ । ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಸನ್ತೋಸಮಹಾಅರಿಯವಂಸೇನ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ। ರುಕ್ಖಮೂಲಸೇನಾಸನಂ ಖಾಯಿಸ್ಸತೀತಿ ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ತೇಭೂಮಕಪಾಸಾದೇ ಗನ್ಧಕುಸುಮವಾಸಸುಗನ್ಧಂ ಕೂಟಾಗಾರಂ ವಿಯ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ। ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಸೇನಾಸನಸನ್ತೋಸಮಹಾಅರಿಯವಂಸೇನ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ। ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೋತಿ ತಿಣೇಹಿ ವಾ ಪಣ್ಣೇಹಿ ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಫಲಕಪಾಸಾಣತಲಾನಿ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಸನ್ಥತಸನ್ಥತೋ। ಪೂತಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಮುತ್ತಂ। ತಙ್ಖಣೇ ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಪೂತಿಮುತ್ತಮೇವ ವುಚ್ಚತಿ ದುಗ್ಗನ್ಧತ್ತಾ। ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋತಿ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಸನ್ತೋಸೇನ ಸನ್ತುಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ।
Piṇḍiyālopabhojananti gāmanigamarājadhānīsu jaṅghābalaṃ nissāya gharapaṭipāṭiyā carantena laddhapiṇḍiyālopabhojanaṃ. Khāyissatīti tassa gahapatino nānaggarasabhojanaṃ viya upaṭṭhahissati . Santuṭṭhassa viharatoti piṇḍapātasantosamahāariyavaṃsena santuṭṭhassa viharato. Rukkhamūlasenāsanaṃ khāyissatīti tassa gahapatino tebhūmakapāsāde gandhakusumavāsasugandhaṃ kūṭāgāraṃ viya rukkhamūlaṃ upaṭṭhahissati. Santuṭṭhassāti senāsanasantosamahāariyavaṃsena santuṭṭhassa. Tiṇasanthārakoti tiṇehi vā paṇṇehi vā bhūmiyaṃ vā phalakapāsāṇatalāni vā aññatarasmiṃ santhatasanthato. Pūtimuttanti yaṃkiñci muttaṃ. Taṅkhaṇe gahitampi pūtimuttameva vuccati duggandhattā. Santuṭṭhassa viharatoti gilānapaccayabhesajjaparikkhārasantosena santuṭṭhassa viharato.
ಇತಿ ಭಗವಾ ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು ಅರಹತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ಕತರಸೇನಾಸನೇ ನು ಖೋ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸಪ್ಪಾಯಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ‘‘ತಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ವಸನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಅನುರುದ್ಧಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋತಿ ತೀಹಿ ವಿವೇಕೇಹಿ ವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ। ಉಯ್ಯೋಜನಿಕಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ ಉಯ್ಯೋಜನಿಕೇಹೇವ ವಚನೇಹಿ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ, ತೇಸಂ ಉಪಟ್ಠಾನಗಮನಕಂಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಪಞ್ಚನಿರೋಧೇತಿ ನಿಬ್ಬಾನಪದೇ । ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಆರಮ್ಮಣಕರಣವಸೇನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ। ಪಸೀದತೀತಿಆದೀಸುಪಿ ಆರಮ್ಮಣವಸೇನೇವ ಪಸೀದನಸನ್ತಿಟ್ಠನಮುಚ್ಚನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಚೇತಿರಟ್ಠೇ ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಕಥಿತೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕೇ ಪುನ ಭೇಸಕಳಾವನಮಹಾವಿಹಾರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಕಥೇಸಿ।
Iti bhagavā catūsu ṭhānesu arahattaṃ pakkhipanto kammaṭṭhānaṃ kathetvā ‘‘katarasenāsane nu kho vasantassa kammaṭṭhānaṃ sappāyaṃ bhavissatī’’ti āvajjento ‘‘tasmiññeva vasantassā’’ti ñatvā tena hi tvaṃ, anuruddhātiādimāha. Pavivittassa viharatoti tīhi vivekehi vivittassa viharantassa. Uyyojanikapaṭisaṃyuttanti uyyojanikeheva vacanehi paṭisaṃyuttaṃ, tesaṃ upaṭṭhānagamanakaṃyevāti attho. Papañcanirodheti nibbānapade . Pakkhandatīti ārammaṇakaraṇavasena pakkhandati. Pasīdatītiādīsupi ārammaṇavaseneva pasīdanasantiṭṭhanamuccanā veditabbā. Iti bhagavā cetiraṭṭhe pācīnavaṃsadāye āyasmato anuruddhassa kathite aṭṭha mahāpurisavitakke puna bhesakaḷāvanamahāvihāre nisīditvā bhikkhusaṅghassa vitthārena kathesi.
ಮನೋಮಯೇನಾತಿ ಮನೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಕಾಯೋಪಿ ಮನೋಮಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಮನೇನ ಗತಕಾಯೋಪಿ, ಇಧ ಮನೇನ ಗತಕಾಯಂ ಸನ್ಧಾಯೇವಮಾಹ। ಯಥಾ ಮೇ ಅಹು ಸಙ್ಕಪ್ಪೋತಿ ಯಥಾ ಮಯ್ಹಂ ವಿತಕ್ಕೋ ಅಹೋಸಿ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಅಟ್ಠಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತತೋ ಉತ್ತರಿಂ ದೇಸಯಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Manomayenāti manena nibbattitakāyopi manomayoti vuccati manena gatakāyopi, idha manena gatakāyaṃ sandhāyevamāha. Yathā me ahu saṅkappoti yathā mayhaṃ vitakko ahosi, tato uttari aṭṭhamaṃ mahāpurisavitakkaṃ dassento tato uttariṃ desayi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಗಹಪತಿವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।
Gahapativaggo tatiyo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧೦. ಅನುರುದ್ಧಮಹಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತಂ • 10. Anuruddhamahāvitakkasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಅನುರುದ್ಧಮಹಾವಿತಕ್ಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Anuruddhamahāvitakkasuttavaṇṇanā
