| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 127
The Middle-Length Suttas Collection 127
අනුරුද්ධසුත්ත
With Anuruddha
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති අඤ්ඤතරං පුරිසං ආමන්තේසි: “ඒහි ත්වං, අම්භෝ පුරිස, යේනායස්මා අනුරුද්ධෝ තේනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා මම වචනේන ආයස්මතෝ අනුරුද්ධස්ස පාදේ සිරසා වන්දාහි: ‘පඤ්චකඞ්ගෝ, භන්තේ, ථපති ආයස්මතෝ අනුරුද්ධස්ස පාදේ සිරසා වන්දතී(අ)ති; ඒවඤ්ච වදේහි: ‘අධිවාසේතු කිර, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ පඤ්චකඞ්ගස්ස ථපතිස්ස ස්වාතනාය අත්තචතුත්ථෝ භත්තං; යේන ච කිර, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ පගේවතරං ආගච්ඡේය්‍ය; පඤ්චකඞ්ගෝ, භන්තේ, ථපති බහුකිච්චෝ බහුකරණීයෝ රාජකරණීයේනා(අ)”ති.
And then the master builder Pañcakaṅga addressed a man, “Please, mister, go to Venerable Anuruddha, and in my name bow with your head to his feet. Say to him, ‘Sir, the master builder Pañcakaṅga bows with his head to your feet.’ And then ask him whether he might please accept tomorrow’s meal from Pañcakaṅga together with the bhikkhu Saṅgha. And ask whether he might please come earlier than usual, for Pañcakaṅga has many duties, and much work to do for the king.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ සෝ පුරිසෝ පඤ්චකඞ්ගස්ස ථපතිස්ස පටිස්සුත්වා යේනායස්මා අනුරුද්ධෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ සෝ පුරිසෝ ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං ඒතදවෝච: “පඤ්චකඞ්ගෝ, භන්තේ, ථපති ආයස්මතෝ අනුරුද්ධස්ස පාදේ සිරසා වන්දති, ඒවඤ්ච වදේති: ‘අධිවාසේතු කිර, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ පඤ්චකඞ්ගස්ස ථපතිස්ස ස්වාතනාය අත්තචතුත්ථෝ භත්තං; යේන ච කිර, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ පගේවතරං ආගච්ඡේය්‍ය; පඤ්චකඞ්ගෝ, භන්තේ, ථපති බහුකිච්චෝ බහුකරණීයෝ රාජකරණීයේනා(අ)”ති. අධිවාසේසි ඛෝ ආයස්මා අනුරුද්ධෝ තුණ්හීභාවේන.
“Yes, sir,” that man replied. He did as Pañcakaṅga asked, and Venerable Anuruddha consented with silence.
අථ ඛෝ ආයස්මා අනුරුද්ධෝ තස්සා රත්තියා අච්චයේන පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය යේන පඤ්චකඞ්ගස්ස ථපතිස්ස නිවේසනං තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි. අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං පණීතේන ඛාදනීයේන භෝජනීයේන සහත්ථා සන්තප්පේසි සම්පවාරේසි. අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං භුත්තාවිං ඕනීතපත්තපාණිං අඤ්ඤතරං නීචං ආසනං ගහේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං ඒතදවෝච:
Then when the night had passed, Anuruddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, went to Pañcakaṅga’s home, where he sat on the seat spread out. Then Pañcakaṅga served and satisfied Anuruddha with his own hands with delicious fresh and cooked foods. When Anuruddha had eaten and washed his hands and bowl, Pañcakaṅga took a low seat, sat to one side, and said to him:
“ඉධ මං, භන්තේ, ථේරා භික්ඛූ උපසඞ්කමිත්වා ඒවමාහංසු: ‘අප්පමාණං, ගහපති, චේතෝවිමුත්තිං භාවේහී(අ)ති. ඒකච්චේ ථේරා ඒවමාහංසු: ‘මහග්ගතං, ගහපති, චේතෝවිමුත්තිං භාවේහී(අ)ති. යා චායං, භන්තේ, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති යා ච මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති—ඉමේ ධම්මා නානත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච, උදාහු ඒකත්ථා බ්‍යඤ්ජනමේව නානන්”ති?
“Sir, some senior bhikkhus have come to me and said, ‘Householder, develop the limitless release of heart.’ Others have said, ‘Householder, develop the expansive release of heart.’ Now, the limitless release of the heart and the expansive release of the heart: do these things differ in both meaning and phrasing? Or do they mean the same thing, and differ only in the phrasing?”
“තේන හි, ගහපති, තංයේවේත්ථ පටිභාතු, අපණ්ණකන්තේ ඉතෝ භවිස්සතී”ති.
“Well then, householder, let me know what you think about this. Afterwards you’ll get it for sure.”
“මය්හං ඛෝ, භන්තේ, ඒවං හෝති: ‘යා චායං අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති යා ච මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති ඉමේ ධම්මා ඒකත්ථා බ්‍යඤ්ජනමේව නානන්(අ)”ති.
“Sir, this is what I think. The limitless release of the heart and the expansive release of the heart mean the same thing, and differ only in the phrasing.”
“යා චායං, ගහපති, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති යා ච මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති ඉමේ ධම්මා නානත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච. තදමිනාපේතං, ගහපති, පරියායේන වේදිතබ්බං යථා ඉමේ ධම්මා නානත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච.
“The limitless release of the heart and the expansive release of the heart differ in both meaning and phrasing. This is a way to understand how these things differ in both meaning and phrasing.
කතමා ච, ගහපති, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති? ඉධ, ගහපති, භික්ඛු මේත්තාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති, තථා දුතියං තථා තතියං තථා චතුත්ථං; ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං මේත්තාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්‍යාබජ්ඣේන ඵරිත්වා විහරති. කරුණාසහගතේන චේතසා … මුදිතාසහගතේන චේතසා … උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති, තථා දුතියං තථා තතියං තථා චතුත්ථං; ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්‍යාබජ්ඣේන ඵරිත්වා විහරති. අයං වුච්චති, ගහපති, අප්පමාණා චේතෝවිමුත්ති.
And what is the limitless release of the heart? It’s when a bhikkhu meditates spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of love to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. They meditate spreading a heart full of compassion … They meditate spreading a heart full of rejoicing … They meditate spreading a heart full of equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. This is called the limitless release of the heart.
කතමා ච, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති? ඉධ, ගහපති, භික්ඛු යාවතා ඒකං රුක්ඛමූලං මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයං වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉධ පන, ගහපති, භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා රුක්ඛමූලානි මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයම්පි වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉධ පන, ගහපති, භික්ඛු යාවතා ඒකං ගාමක්ඛේත්තං මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයම්පි වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉධ පන, ගහපති, භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා ගාමක්ඛේත්තානි මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයම්පි වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉධ පන, ගහපති, භික්ඛු යාවතා ඒකං මහාරජ්ජං මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයම්පි වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉධ පන, ගහපති, භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා මහාරජ්ජානි මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයම්පි වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉධ පන, ගහපති, භික්ඛු යාවතා සමුද්දපරියන්තං පථවිං මහග්ගතන්ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. අයම්පි වුච්චති, ගහපති, මහග්ගතා චේතෝවිමුත්ති. ඉමිනා ඛෝ ඒතං, ගහපති, පරියායේන වේදිතබ්බං යථා ඉමේ ධම්මා නානත්ථා චේව නානාබ්‍යඤ්ජනා ච.
And what is the expansive release of the heart? It’s when a bhikkhu meditates determined on pervading the extent of a single tree root as expansive. This is called the expansive release of the heart. Also, a bhikkhu meditates determined on pervading the extent of two or three tree roots … a single village district … two or three village districts … a single kingdom … two or three kingdoms … this land surrounded by ocean. This too is called the expansive release of the heart. This is a way to understand how these things differ in both meaning and phrasing.
චතස්සෝ ඛෝ ඉමා ගහපති, භවූපපත්තියෝ. කතමා චතස්සෝ? ඉධ, ගහපති, ඒකච්චෝ ‘පරිත්තාභා(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා පරිත්තාභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති. ඉධ පන, ගහපති, ඒකච්චෝ ‘අප්පමාණාභා(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා අප්පමාණාභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති. ඉධ පන, ගහපති, ඒකච්චෝ ‘සඞ්කිලිට්ඨාභා(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා සඞ්කිලිට්ඨාභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති. ඉධ පන, ගහපති, ඒකච්චෝ ‘පරිසුද්ධාභා(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා පරිසුද්ධාභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති. ඉමා ඛෝ, ගහපති, චතස්සෝ භවූපපත්තියෝ.
Householder, there are these four kinds of rebirth in a future life. What four? Take someone who meditates determined on pervading ‘limited radiance’. When their body breaks up, after death, they’re reborn in the company of the gods of limited radiance. Next, take someone who meditates determined on pervading ‘limitless radiance’. When their body breaks up, after death, they’re reborn in the company of the gods of limitless radiance. Next, take someone who meditates determined on pervading ‘corrupted radiance’. When their body breaks up, after death, they’re reborn in the company of the gods of corrupted radiance. Next, take someone who meditates determined on pervading ‘pure radiance’. When their body breaks up, after death, they’re reborn in the company of the gods of pure radiance. These are the four kinds of rebirth in a future life.
හෝති ඛෝ සෝ, ගහපති, සමයෝ, යා තා දේවතා ඒකජ්ඣං සන්නිපතන්ති, තාසං ඒකජ්ඣං සන්නිපතිතානං වණ්ණනානත්තඤ්හි ඛෝ පඤ්ඤායති නෝ ච ආභානානත්තං. සේය්‍යථාපි, ගහපති, පුරිසෝ සම්බහුලානි තේලප්පදීපානි ඒකං ඝරං පවේසේය්‍ය. තේසං ඒකං ඝරං පවේසිතානං අච්චිනානත්තඤ්හි ඛෝ පඤ්ඤායේථ, නෝ ච ආභානානත්තං; ඒවමේව ඛෝ, ගහපති, හෝති ඛෝ සෝ සමයෝ, යා තා දේවතා ඒකජ්ඣං සන්නිපතන්ති තාසං ඒකජ්ඣං සන්නිපතිතානං වණ්ණනානත්තඤ්හි ඛෝ පඤ්ඤායති, නෝ ච ආභානානත්තං.
There comes a time, householder, when the deities gather together as one. When they do so, a difference in their color is evident, but not in their radiance. It’s like when a person brings several oil lamps into one house. You can detect a difference in their flames, but not in their radiance. In the same way, when the deities gather together as one, a difference in their color is evident, but not in their radiance.
හෝති ඛෝ සෝ, ගහපති, සමයෝ, යා තා දේවතා තතෝ විපක්කමන්ති, තාසං තතෝ විපක්කමන්තීනං වණ්ණනානත්තඤ්චේව පඤ්ඤායති ආභානානත්තඤ්ච. සේය්‍යථාපි, ගහපති, පුරිසෝ තානි සම්බහුලානි තේලප්පදීපානි තම්හා ඝරා නීහරේය්‍ය. තේසං තතෝ නීහතානං අච්චිනානත්තඤ්චේව පඤ්ඤායේථ ආභානානත්තඤ්ච; ඒවමේව ඛෝ, ගහපති, හෝති ඛෝ සෝ සමයෝ, යා තා දේවතා තතෝ විපක්කමන්ති, තාසං තතෝ විපක්කමන්තීනං වණ්ණනානත්තඤ්චේව පඤ්ඤායති ආභානානත්තඤ්ච.
There comes a time when those deities go their separate ways. When they do so, a difference both in their color and also in their radiance is evident. It’s like when a person takes those several oil lamps out of that house. You can detect a difference both in their flames and also in their radiance. In the same way, when the deities go their separate ways, a difference both in their color and also in their radiance is evident.
න ඛෝ, ගහපති, තාසං දේවතානං ඒවං හෝති: ‘ඉදං අම්හාකං නිච්චන්ති වා ධුවන්ති වා සස්සතන්ති වා(අ), අපි ච යත්ථ යත්ථේව තා දේවතා අභිනිවිසන්ති තත්ථ තත්ථේව තා දේවතා අභිරමන්ති. සේය්‍යථාපි, ගහපති, මක්ඛිකානං කාජේන වා පිටකේන වා හරීයමානානං න ඒවං හෝති: ‘ඉදං අම්හාකං නිච්චන්ති වා ධුවන්ති වා සස්සතන්ති වා(අ), අපි ච යත්ථ යත්ථේව තා මක්ඛිකා අභිනිවිසන්ති තත්ථ තත්ථේව තා මක්ඛිකා අභිරමන්ති; ඒවමේව ඛෝ, ගහපති, තාසං දේවතානං න ඒවං හෝති: ‘ඉදං අම්හාකං නිච්චන්ති වා ධුවන්ති වා සස්සතන්ති වා(අ), අපි ච යත්ථ යත්ථේව තා දේවතා අභිනිවිසන්ති තත්ථ තත්ථේව තා දේවතා අභිරමන්තී”ති.
It’s not that those deities think, ‘What we have is permanent, lasting, and eternal.’ Rather, wherever those deities cling, that’s where they take pleasure. It’s like when flies are being carried along on a carrying-pole or basket. It’s not that they think, ‘What we have is permanent, lasting, and eternal.’ Rather, wherever those flies cling, that’s where they take pleasure. In the same way, it’s not that those deities think, ‘What we have is permanent, lasting, and eternal.’ Rather, wherever those deities cling, that’s where they take pleasure.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සභියෝ කච්චානෝ ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං ඒතදවෝච:
When he had spoken, Venerable Sabhiya Kaccāna said to Venerable Anuruddha:
“සාධු, භන්තේ අනුරුද්ධ. අත්ථි ච මේ ඒත්ථ උත්තරිං පටිපුච්ඡිතබ්බං. යා තා, භන්තේ, දේවතා ආභා සබ්බා තා පරිත්තාභා උදාහු සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා අප්පමාණාභා”ති?
“Good, Honorable Anuruddha! I have a further question about this. Do all the radiant deities have limited radiance, or do some there have limitless radiance?”
“තදඞ්ගේන ඛෝ, ආවුසෝ කච්චාන, සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිත්තාභා, සන්ති පනේත්ථ ඒකච්චා දේවතා අප්පමාණාභා”ති.
“In that respect, Friend Kaccāna, some deities there have limited radiance, while some have limitless radiance.”
“කෝ නු ඛෝ, භන්තේ අනුරුද්ධ, හේතු කෝ පච්චයෝ යේන තාසං දේවතානං ඒකං දේවනිකායං උපපන්නානං සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිත්තාභා, සන්ති පනේත්ථ ඒකච්චා දේවතා අප්පමාණාභා”ති?
“What is the cause, Honorable Anuruddha, what is the reason why, when those deities have been reborn in a single order of gods, some deities there have limited radiance, while some have limitless radiance?”
“තේන හාවුසෝ කච්චාන, තංයේවේත්ථ පටිපුච්ඡිස්සාමි. යථා තේ ඛමේය්‍ය තථා නං බ්‍යාකරේය්‍යාසි. තං කිං මඤ්ඤසි, ආවුසෝ කච්චාන, ය්වායං භික්ඛු යාවතා ඒකං රුක්ඛමූලං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, යෝ චායං භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා රුක්ඛමූලානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං කතමා චිත්තභාවනා මහග්ගතතරා”ති?
“Well then, Friend Kaccāna, I’ll ask you about this in return, and you can answer as you like. What do you think, Friend Kaccāna? Which of these two kinds of mental development is more expansive: when a bhikkhu meditates determined on pervading as expansive the extent of a single tree root, or two or three tree roots?”
“ය්වායං, භන්තේ, භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා රුක්ඛමූලානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—අයං ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං මහග්ගතතරා”ති.
“When a bhikkhu meditates on two or three tree roots.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, ආවුසෝ කච්චාන, ය්වායං භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා රුක්ඛමූලානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, යෝ චායං භික්ඛු යාවතා ඒකං ගාමක්ඛේත්තං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං කතමා චිත්තභාවනා මහග්ගතතරා”ති? “ය්වායං, භන්තේ, භික්ඛු යාවතා ඒකං ගාමක්ඛේත්තං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—අයං ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං මහග්ගතතරා”ති. “තං කිං මඤ්ඤසි, ආවුසෝ කච්චාන, ය්වායං භික්ඛු යාවතා ඒකං ගාමක්ඛේත්තං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, යෝ චායං භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා ගාමක්ඛේත්තානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං කතමා චිත්තභාවනා මහග්ගතතරා”ති? “ය්වායං, භන්තේ, භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා ගාමක්ඛේත්තානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—අයං ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං මහග්ගතතරා”ති. “තං කිං මඤ්ඤසි, ආවුසෝ කච්චාන, ය්වායං භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා ගාමක්ඛේත්තානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, යෝ චායං භික්ඛු යාවතා ඒකං මහාරජ්ජං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං කතමා චිත්තභාවනා මහග්ගතතරා”ති? “ය්වායං, භන්තේ, භික්ඛු යාවතා ඒකං මහාරජ්ජං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—අයං ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං මහග්ගතතරා”ති. “තං කිං මඤ්ඤසි, ආවුසෝ කච්චාන, ය්වායං භික්ඛු යාවතා ඒකං මහාරජ්ජං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, යෝ චායං භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා මහාරජ්ජානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං කතමා චිත්තභාවනා මහග්ගතතරා”ති? “ය්වායං, භන්තේ, භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා මහාරජ්ජානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—අයං ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං මහග්ගතතරා”ති. “තං කිං මඤ්ඤසි, ආවුසෝ කච්චාන, ය්වායං භික්ඛු යාවතා ද්වේ වා තීණි වා මහාරජ්ජානි ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, යෝ චායං භික්ඛු යාවතා සමුද්දපරියන්තං පථවිං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං කතමා චිත්තභාවනා මහග්ගතතරා”ති?
“What do you think, Friend Kaccāna? Which of these two kinds of mental development is more expansive: when a bhikkhu meditates determined on pervading as expansive the extent of two or three tree roots, or a single village district … two or three village districts … a single kingdom … two or three kingdoms … this land surrounded by ocean?”
“ය්වායං, භන්තේ, භික්ඛු යාවතා සමුද්දපරියන්තං පථවිං ‘මහග්ගතන්(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති—අයං ඉමාසං උභින්නං චිත්තභාවනානං මහග්ගතතරා”ති?
“When a bhikkhu meditates on this land surrounded by ocean.”
“අයං ඛෝ, ආවුසෝ කච්චාන, හේතු අයං පච්චයෝ, යේන තාසං දේවතානං ඒකං දේවනිකායං උපපන්නානං සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිත්තාභා, සන්ති පනේත්ථ ඒකච්චා දේවතා අප්පමාණාභා”ති.
“This is the cause, Friend Kaccāna, this is the reason why, when those deities have been reborn in a single order of gods, some deities there have limited radiance, while some have limitless radiance.”
“සාධු, භන්තේ අනුරුද්ධ. අත්ථි ච මේ ඒත්ථ උත්තරිං පටිපුච්ඡිතබ්බං. යාවතා, භන්තේ, දේවතා ආභා සබ්බා තා සඞ්කිලිට්ඨාභා උදාහු සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිසුද්ධාභා”ති?
“Good, Honorable Anuruddha! I have a further question about this. Do all the radiant deities have corrupted radiance, or do some there have pure radiance?”
“තදඞ්ගේන ඛෝ, ආවුසෝ කච්චාන, සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා සඞ්කිලිට්ඨාභා, සන්ති පනේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිසුද්ධාභා”ති.
“In that respect, Friend Kaccāna, some deities there have corrupted radiance, while some have pure radiance.”
“කෝ නු ඛෝ, භන්තේ, අනුරුද්ධ, හේතු කෝ පච්චයෝ, යේන තාසං දේවතානං ඒකං දේවනිකායං උපපන්නානං සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා සඞ්කිලිට්ඨාභා, සන්ති පනේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිසුද්ධාභා”ති?
“What is the cause, Venerable Anuruddha, what is the reason why, when those deities have been reborn in a single order of gods, some deities there have corrupted radiance, while some have pure radiance?”
“තේන හාවුසෝ කච්චාන, උපමං තේ කරිස්සාමි. උපමායපිධේකච්චේ විඤ්ඤූ පුරිසා භාසිතස්ස අත්ථං ආජානන්ති. සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ කච්චාන, තේලප්පදීපස්ස ඣායතෝ තේලම්පි අපරිසුද්ධං වට්ටිපි අපරිසුද්ධා. සෝ තේලස්සපි අපරිසුද්ධත්තා වට්ටියාපි අපරිසුද්ධත්තා අන්ධන්ධං විය ඣායති;
“Well then, Friend Kaccāna, I shall give you a simile. For by means of a simile some sensible people understand the meaning of what is said. Suppose an oil lamp was burning with impure oil and impure wick. Because of the impurity of the oil and the wick it burns dimly, as it were.
ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ කච්චාන, ඉධේකච්චෝ භික්ඛු ‘සඞ්කිලිට්ඨාභා(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති, තස්ස කායදුට්ඨුල්ලම්පි න සුප්පටිප්පස්සද්ධං හෝති, ථිනමිද්ධම්පි න සුසමූහතං හෝති, උද්ධච්චකුක්කුච්චම්පි න සුප්පටිවිනීතං හෝති. සෝ කායදුට්ඨුල්ලස්සපි න සුප්පටිප්පස්සද්ධත්තා ථිනමිද්ධස්සපි න සුසමූහතත්තා උද්ධච්චකුක්කුච්චස්සපි න සුප්පටිවිනීතත්තා අන්ධන්ධං විය ඣායති. සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා සඞ්කිලිට්ඨාභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති.
In the same way, take some bhikkhu who meditates determined on pervading ‘corrupted radiance’. Their physical discomfort is not completely settled, their dullness and drowsiness is not completely eradicated, and their restlessness and remorse is not completely eliminated. Because of this they practice jhāna dimly, as it were. When their body breaks up, after death, they’re reborn in the company of the gods of corrupted radiance.
සේය්‍යථාපි, ආවුසෝ කච්චාන, තේලප්පදීපස්ස ඣායතෝ තේලම්පි පරිසුද්ධං වට්ටිපි පරිසුද්ධා. සෝ තේලස්සපි පරිසුද්ධත්තා වට්ටියාපි පරිසුද්ධත්තා න අන්ධන්ධං විය ඣායති;
Suppose an oil lamp was burning with pure oil and pure wick. Because of the purity of the oil and the wick it doesn’t burn dimly, as it were.
ඒවමේව ඛෝ, ආවුසෝ කච්චාන, ඉධේකච්චෝ භික්ඛු ‘පරිසුද්ධාභා(අ)ති ඵරිත්වා අධිමුච්චිත්වා විහරති. තස්ස කායදුට්ඨුල්ලම්පි සුප්පටිප්පස්සද්ධං හෝති, ථිනමිද්ධම්පි සුසමූහතං හෝති, උද්ධච්චකුක්කුච්චම්පි සුප්පටිවිනීතං හෝති. සෝ කායදුට්ඨුල්ලස්සපි සුප්පටිප්පස්සද්ධත්තා ථිනමිද්ධස්සපි සුසමූහතත්තා උද්ධච්චකුක්කුච්චස්සපි සුප්පටිවිනීතත්තා න අන්ධන්ධං විය ඣායති. සෝ කායස්ස භේදා පරං මරණා පරිසුද්ධාභානං දේවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති.
In the same way, take some bhikkhu who meditates determined on pervading ‘pure radiance’. Their physical discomfort is completely settled, their dullness and drowsiness is completely eradicated, and their restlessness and remorse is completely eliminated. Because of this they don’t practice jhāna dimly, as it were. When their body breaks up, after death, they’re reborn in the company of the gods of pure radiance.
අයං ඛෝ, ආවුසෝ කච්චාන, හේතු අයං පච්චයෝ යේන තාසං දේවතානං ඒකං දේවනිකායං උපපන්නානං සන්තේත්ථ ඒකච්චා දේවතා සඞ්කිලිට්ඨාභා, සන්ති පනේත්ථ ඒකච්චා දේවතා පරිසුද්ධාභා”ති.
“This is the cause, Friend Kaccāna, this is the reason why, when those deities have been reborn in a single order of gods, some deities there have corrupted radiance, while some have pure radiance.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සභියෝ කච්චානෝ ආයස්මන්තං අනුරුද්ධං ඒතදවෝච: “සාධු, භන්තේ අනුරුද්ධ.
When he had spoken, Venerable Sabhiya Kaccāna said to Venerable Anuruddha, “Good, Honorable Anuruddha!
න, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ ඒවමාහ: ‘ඒවං මේ සුතන්(අ)ති වා ‘ඒවං අරහති භවිතුන්(අ)ති වා; අථ ච පන, භන්තේ, ආයස්මා අනුරුද්ධෝ ‘ඒවම්පි තා දේවතා, ඉතිපි තා දේවතා(අ)ත්වේව භාසති. තස්ස මය්හං, භන්තේ, ඒවං හෝති: ‘අද්ධා ආයස්මතා අනුරුද්ධේන තාහි දේවතාහි සද්ධිං සන්නිවුත්ථපුබ්බඤ්චේව සල්ලපිතපුබ්බඤ්ච සාකච්ඡා ච සමාපජ්ජිතපුබ්බා(අ)”ති.
Venerable Anuruddha, you don’t say, ‘So I have heard’ or ‘It ought to be like this.’ Rather, you say: ‘These deities are like this, those deities are like that.’ Sir, it occurs to me, ‘Clearly, Venerable Anuruddha has previously lived together with those deities, conversed, and engaged in discussion.’”
“අද්ධා ඛෝ අයං, ආවුසෝ කච්චාන, ආසජ්ජ උපනීය වාචා භාසිතා, අපි ච තේ අහං බ්‍යාකරිස්සාමි: ‘දීඝරත්තං ඛෝ මේ, ආවුසෝ කච්චාන, තාහි දේවතාහි සද්ධිං සන්නිවුත්ථපුබ්බඤ්චේව සල්ලපිතපුබ්බඤ්ච සාකච්ඡා ච සමාපජ්ජිතපුබ්බා(අ)”ති.
“Your words are clearly invasive and intrusive, Friend Kaccāna. Nevertheless, I will answer you. For a long time I have previously lived together with those deities, conversed, and engaged in discussion.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සභියෝ කච්චානෝ පඤ්චකඞ්ගං ථපතිං ඒතදවෝච: “ලාභා තේ, ගහපති, සුලද්ධං තේ, ගහපති, යං ත්වඤ්චේව තං කඞ්ඛාධම්මං පහාසි, මයඤ්චිමං ධම්මපරියායං අලත්ථම්හා සවනායා”ති.
When he had spoken, Venerable Sabhiya Kaccāna said to Pañcakaṅga the master builder, “You’re fortunate, householder, so very fortunate, to have given up your state of uncertainty, and to have got the chance to listen to this exposition of the teaching.”
අනුරුද්ධසුත්තං නිට්ඨිතං සත්තමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
