Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၇. အနုရုဒ္ဓသုတ္တံ
7. Anuruddhasuttaṃ
၂၂၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ အထ ခော ပဉ္စကင္ဂော ထပတိ အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တ္ဝံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော တေနုပသင္ကမ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မမ ဝစနေန အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓသ္သ ပာဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ 1 – ‘ပဉ္စကင္ဂော, ဘန္တေ, ထပတိ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓသ္သ ပာဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ; ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ 2 – ‘အဓိဝာသေတု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ပဉ္စကင္ဂသ္သ ထပတိသ္သ သ္ဝာတနာယ အတ္တစတုတ္ထော ဘတ္တံ; ယေန စ ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ပဂေဝတရံ အာဂစ္ဆေယ္ယ; ပဉ္စကင္ဂော, ဘန္တေ, ထပတိ 3 ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော ရာဇကရဏီယေနာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော သော ပုရိသော ပဉ္စကင္ဂသ္သ ထပတိသ္သ ပဋိသ္သုတ္ဝာ ယေနာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပဉ္စကင္ဂော, ဘန္တေ, ထပတိ အာယသ္မတော အနုရုဒ္ဓသ္သ ပာဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘အဓိဝာသေတု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ပဉ္စကင္ဂသ္သ ထပတိသ္သ သ္ဝာတနာယ အတ္တစတုတ္ထော ဘတ္တံ; ယေန စ ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ပဂေဝတရံ အာဂစ္ဆေယ္ယ; ပဉ္စကင္ဂော, ဘန္တေ, ထပတိ ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော ရာဇကရဏီယေနာ’’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ခော အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော တုဏ္ဟီဘာဝေန။
229. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho pañcakaṅgo thapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā anuruddho tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato anuruddhassa pāde sirasā vandāhi 4 – ‘pañcakaṅgo, bhante, thapati āyasmato anuruddhassa pāde sirasā vandatī’ti; evañca vadehi 5 – ‘adhivāsetu kira, bhante, āyasmā anuruddho pañcakaṅgassa thapatissa svātanāya attacatuttho bhattaṃ; yena ca kira, bhante, āyasmā anuruddho pagevataraṃ āgaccheyya; pañcakaṅgo, bhante, thapati 6 bahukicco bahukaraṇīyo rājakaraṇīyenā’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso pañcakaṅgassa thapatissa paṭissutvā yenāyasmā anuruddho tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ anuruddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘pañcakaṅgo, bhante, thapati āyasmato anuruddhassa pāde sirasā vandati, evañca vadeti – ‘adhivāsetu kira, bhante, āyasmā anuruddho pañcakaṅgassa thapatissa svātanāya attacatuttho bhattaṃ; yena ca kira, bhante, āyasmā anuruddho pagevataraṃ āgaccheyya; pañcakaṅgo, bhante, thapati bahukicco bahukaraṇīyo rājakaraṇīyenā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā anuruddho tuṇhībhāvena.
၂၃၀. အထ ခော အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ယေန ပဉ္စကင္ဂသ္သ ထပတိသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခော ပဉ္စကင္ဂော ထပတိ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ပဏီတေန ခာဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝာရေသိ။ အထ ခော ပဉ္စကင္ဂော ထပတိ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပာဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ပဉ္စကင္ဂော ထပတိ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝောစ –
230. Atha kho āyasmā anuruddho tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena pañcakaṅgassa thapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ anuruddhaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ anuruddhaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca –
‘‘ဣဓ မံ, ဘန္တေ, ထေရာ ဘိက္ခူ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧဝမာဟံသု – ‘အပ္ပမာဏံ, ဂဟပတိ, စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေဟီ’တိ 7။ ဧကစ္စေ ထေရာ ဧဝမာဟံသု – ‘မဟဂ္ဂတံ, ဂဟပတိ, စေတောဝိမုတ္တိံ ဘာဝေဟီ’တိ။ ယာ စာယံ, ဘန္တေ, အပ္ပမာဏာ စေတောဝိမုတ္တိ ယာ စ မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ – ဣမေ ဓမ္မာ နာနတ္ထာ စေဝ နာနာဗ္ယဉ္ဇနာ စ, ဥဒာဟု ဧကတ္ထာ ဗ္ယဉ္ဇနမေဝ နာန’’န္တိ? ‘‘တေန ဟိ, ဂဟပတိ, တံ ယေဝေတ္ထ ပဋိဘာတု။ အပဏ္ဏကန္တေ ဣတော ဘဝိသ္သတီ’’တိ။ ‘‘မယ္ဟံ ခော, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယာ စာယံ အပ္ပမာဏာ စေတောဝိမုတ္တိ ယာ စ မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ ဣမေ ဓမ္မာ ဧကတ္ထာ ဗ္ယဉ္ဇနမေဝ နာန’’’န္တိ။ ‘‘ယာ စာယံ, ဂဟပတိ, အပ္ပမာဏာ စေတောဝိမုတ္တိ ယာ စ မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ ဣမေ ဓမ္မာ နာနတ္ထာ စေဝ နာနာဗ္ယဉ္ဇနာ စ ။ တဒမိနာပေတံ, ဂဟပတိ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဣမေ ဓမ္မာ နာနတ္ထာ စေဝ နာနာဗ္ယဉ္ဇနာ စ’’။
‘‘Idha maṃ, bhante, therā bhikkhū upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘appamāṇaṃ, gahapati, cetovimuttiṃ bhāvehī’ti 8. Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘mahaggataṃ, gahapati, cetovimuttiṃ bhāvehī’ti. Yā cāyaṃ, bhante, appamāṇā cetovimutti yā ca mahaggatā cetovimutti – ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? ‘‘Tena hi, gahapati, taṃ yevettha paṭibhātu. Apaṇṇakante ito bhavissatī’’ti. ‘‘Mayhaṃ kho, bhante, evaṃ hoti – ‘yā cāyaṃ appamāṇā cetovimutti yā ca mahaggatā cetovimutti ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’’nti. ‘‘Yā cāyaṃ, gahapati, appamāṇā cetovimutti yā ca mahaggatā cetovimutti ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca . Tadamināpetaṃ, gahapati, pariyāyena veditabbaṃ yathā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca’’.
‘‘ကတမာ စ, ဂဟပတိ, အပ္ပမာဏာ စေတောဝိမုတ္တိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ; ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗ္ယာဗဇ္ဈေန ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ; ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗ္ယာဗဇ္ဈေန ဖရိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, အပ္ပမာဏာ စေတောဝိမုတ္တိ။
‘‘Katamā ca, gahapati, appamāṇā cetovimutti? Idha, gahapati, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Ayaṃ vuccati, gahapati, appamāṇā cetovimutti.
၂၃၁. ‘‘ကတမာ စ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ ရုက္ခမူလံ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ရုက္ခမူလာနိ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ 9 ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ ဂာမက္ခေတ္တံ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ , ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ဂာမက္ခေတ္တာနိ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ မဟာရဇ္ဇံ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ မဟာရဇ္ဇာနိ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ယာဝတာ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ မဟဂ္ဂတန္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတိ, မဟဂ္ဂတာ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဣမိနာ ခော ဧတံ, ဂဟပတိ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဣမေ ဓမ္မာ နာနတ္ထာ စေဝ နာနာဗ္ယဉ္ဇနာ စ။
231. ‘‘Katamā ca, gahapati, mahaggatā cetovimutti? Idha, gahapati, bhikkhu yāvatā ekaṃ rukkhamūlaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayaṃ vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi 10 vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati , bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā samuddapariyantaṃ pathaviṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Iminā kho etaṃ, gahapati, pariyāyena veditabbaṃ yathā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca.
၂၃၂. ‘‘စတသ္သော ခော ဣမာ ဂဟပတိ, ဘဝူပပတ္တိယော။ ကတမာ စတသ္သော? ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ‘ပရိတ္တာဘာ’တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပရိတ္တာဘာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ‘အပ္ပမာဏာဘာ’တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပ္ပမာဏာဘာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ‘သံကိလိဋ္ဌာဘာ’တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သံကိလိဋ္ဌာဘာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣဓ ပန, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ‘ပရိသုဒ္ဓာဘာ’တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပရိသုဒ္ဓာဘာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဣမာ ခော, ဂဟပတိ, စတသ္သော ဘဝူပပတ္တိယော။
232. ‘‘Catasso kho imā gahapati, bhavūpapattiyo. Katamā catasso? Idha, gahapati, ekacco ‘parittābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā parittābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Idha pana, gahapati, ekacco ‘appamāṇābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appamāṇābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Idha pana, gahapati, ekacco ‘saṃkiliṭṭhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā saṃkiliṭṭhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Idha pana, gahapati, ekacco ‘parisuddhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā parisuddhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Imā kho, gahapati, catasso bhavūpapattiyo.
‘‘ဟောတိ ခော သော, ဂဟပတိ, သမယော, ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတန္တိ, တာသံ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတာနံ ဝဏ္ဏနာနတ္တဉ္ဟိ ခော ပညာယတိ နော စ အာဘာနာနတ္တံ ။ သေယ္ယထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော သမ္ဗဟုလာနိ တေလပ္ပဒီပာနိ ဧကံ ဃရံ ပဝေသေယ္ယ။ တေသံ ဧကံ ဃရံ ပဝေသိတာနံ အစ္စိနာနတ္တဉ္ဟိ ခော ပညာယေထ, နော စ အာဘာနာနတ္တံ; ဧဝမေဝ ခော, ဂဟပတိ, ဟောတိ ခော သော သမယော, ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတန္တိ တာသံ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတာနံ ဝဏ္ဏနာနတ္တဉ္ဟိ ခော ပညာယတိ, နော စ အာဘာနာနတ္တံ။
‘‘Hoti kho so, gahapati, samayo, yā tā devatā ekajjhaṃ sannipatanti, tāsaṃ ekajjhaṃ sannipatitānaṃ vaṇṇanānattañhi kho paññāyati no ca ābhānānattaṃ . Seyyathāpi, gahapati, puriso sambahulāni telappadīpāni ekaṃ gharaṃ paveseyya. Tesaṃ ekaṃ gharaṃ pavesitānaṃ accinānattañhi kho paññāyetha, no ca ābhānānattaṃ; evameva kho, gahapati, hoti kho so samayo, yā tā devatā ekajjhaṃ sannipatanti tāsaṃ ekajjhaṃ sannipatitānaṃ vaṇṇanānattañhi kho paññāyati, no ca ābhānānattaṃ.
‘‘ဟောတိ ခော သော, ဂဟပတိ, သမယော, ယာ တာ ဒေဝတာ တတော ဝိပက္ကမန္တိ, တာသံ တတော ဝိပက္ကမန္တီနံ ဝဏ္ဏနာနတ္တဉ္စေဝ ပညာယတိ အာဘာနာနတ္တဉ္စ။ သေယ္ယထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော တာနိ သမ္ဗဟုလာနိ တေလပ္ပဒီပာနိ တမ္ဟာ ဃရာ နီဟရေယ္ယ။ တေသံ တတော နီဟတာနံ 11 အစ္စိနာနတ္တဉ္စေဝ ပညာယေထ အာဘာနာနတ္တဉ္စ; ဧဝမေဝ ခော, ဂဟပတိ, ဟောတိ ခော သော သမယော, ယာ တာ ဒေဝတာ တတော ဝိပက္ကမန္တိ, တာသံ တတော ဝိပက္ကမန္တီနံ ဝဏ္ဏနာနတ္တဉ္စေဝ ပညာယတိ အာဘာနာနတ္တဉ္စ။
‘‘Hoti kho so, gahapati, samayo, yā tā devatā tato vipakkamanti, tāsaṃ tato vipakkamantīnaṃ vaṇṇanānattañceva paññāyati ābhānānattañca. Seyyathāpi, gahapati, puriso tāni sambahulāni telappadīpāni tamhā gharā nīhareyya. Tesaṃ tato nīhatānaṃ 12 accinānattañceva paññāyetha ābhānānattañca; evameva kho, gahapati, hoti kho so samayo, yā tā devatā tato vipakkamanti, tāsaṃ tato vipakkamantīnaṃ vaṇṇanānattañceva paññāyati ābhānānattañca.
‘‘န ခော, ဂဟပတိ, တာသံ ဒေဝတာနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒံ အမ္ဟာကံ နိစ္စန္တိ ဝာ ဓုဝန္တိ ဝာ သသ္သတ’န္တိ ဝာ, အပိ စ ယတ္ထ ယတ္ထေဝ တာ 13 ဒေဝတာ အဘိနိဝိသန္တိ တတ္ထ တတ္ထေဝ တာ ဒေဝတာ အဘိရမန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, ဂဟပတိ, မက္ခိကာနံ ကာဇေန ဝာ ပိဋကေန ဝာ ဟရီယမာနာနံ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒံ အမ္ဟာကံ နိစ္စန္တိ ဝာ ဓုဝန္တိ ဝာ သသ္သတ’န္တိ ဝာ, အပိ စ ယတ္ထ ယတ္ထေဝ တာ 14 မက္ခိကာ အဘိနိဝိသန္တိ တတ္ထ တတ္ထေဝ တာ မက္ခိကာ အဘိရမန္တိ; ဧဝမေဝ ခော, ဂဟပတိ, တာသံ ဒေဝတာနံ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣဒံ အမ္ဟာကံ နိစ္စန္တိ ဝာ ဓုဝန္တိ ဝာ သသ္သတ’န္တိ ဝာ, အပိ စ ယတ္ထ ယတ္ထေဝ တာ ဒေဝတာ အဘိနိဝိသန္တိ တတ္ထ တတ္ထေဝ တာ ဒေဝတာ အဘိရမန္တီ’’တိ။
‘‘Na kho, gahapati, tāsaṃ devatānaṃ evaṃ hoti – ‘idaṃ amhākaṃ niccanti vā dhuvanti vā sassata’nti vā, api ca yattha yattheva tā 15 devatā abhinivisanti tattha tattheva tā devatā abhiramanti. Seyyathāpi, gahapati, makkhikānaṃ kājena vā piṭakena vā harīyamānānaṃ na evaṃ hoti – ‘idaṃ amhākaṃ niccanti vā dhuvanti vā sassata’nti vā, api ca yattha yattheva tā 16 makkhikā abhinivisanti tattha tattheva tā makkhikā abhiramanti; evameva kho, gahapati, tāsaṃ devatānaṃ na evaṃ hoti – ‘idaṃ amhākaṃ niccanti vā dhuvanti vā sassata’nti vā, api ca yattha yattheva tā devatā abhinivisanti tattha tattheva tā devatā abhiramantī’’ti.
၂၃၃. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ သဘိယော ကစ္စာနော 17 အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ အနုရုဒ္ဓ! အတ္ထိ စ မေ ဧတ္ထ ဥတ္တရိံ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ယာ တာ, ဘန္တေ, ဒေဝတာ အာဘာ သဗ္ဗာ တာ ပရိတ္တာဘာ ဥဒာဟု သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ အပ္ပမာဏာဘာ’’တိ? ‘‘တဒင္ဂေန ခော, အာဝုသော ကစ္စာန, သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိတ္တာဘာ, သန္တိ ပနေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ အပ္ပမာဏာဘာ’’တိ။ ‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ အနုရုဒ္ဓ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန တာသံ ဒေဝတာနံ ဧကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နာနံ သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိတ္တာဘာ, သန္တိ ပနေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ အပ္ပမာဏာဘာ’’တိ?
233. Evaṃ vutte, āyasmā sabhiyo kaccāno 18 āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante anuruddha! Atthi ca me ettha uttariṃ paṭipucchitabbaṃ. Yā tā, bhante, devatā ābhā sabbā tā parittābhā udāhu santettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti? ‘‘Tadaṅgena kho, āvuso kaccāna, santettha ekaccā devatā parittābhā, santi panettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti. ‘‘Ko nu kho, bhante anuruddha, hetu ko paccayo yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā parittābhā, santi panettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti?
‘‘တေန ဟာဝုသော ကစ္စာန, တံယေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိသ္သာမိ။ ယထာ တေ ခမေယ္ယ တထာ နံ ဗ္ယာကရေယ္ယာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ကစ္စာန , ယ္ဝာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ ရုက္ခမူလံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, ယောစာယံ 19 ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ရုက္ခမူလာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ ကတမာ စိတ္တဘာဝနာ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ရုက္ခမူလာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – အယံ ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ။
‘‘Tena hāvuso kaccāna, taṃyevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna , yvāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ rukkhamūlaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ 20 bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ကစ္စာန, ယ္ဝာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ရုက္ခမူလာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, ယောစာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ ဂာမက္ခေတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ ကတမာ စိတ္တဘာဝနာ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ ဂာမက္ခေတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – အယံ ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ကစ္စာန, ယ္ဝာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ ဂာမက္ခေတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, ယောစာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ဂာမက္ခေတ္တာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ ကတမာ စိတ္တဘာဝနာ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ဂာမက္ခေတ္တာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – အယံ ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ကစ္စာန, ယ္ဝာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ ဂာမက္ခေတ္တာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, ယောစာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ မဟာရဇ္ဇံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ ကတမာ စိတ္တဘာဝနာ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ မဟာရဇ္ဇံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – အယံ ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ကစ္စာန, ယ္ဝာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဧကံ မဟာရဇ္ဇံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, ယောစာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ မဟာရဇ္ဇာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ ကတမာ စိတ္တဘာဝနာ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ မဟာရဇ္ဇာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – အယံ ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ကစ္စာန, ယ္ဝာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ ဒ္ဝေ ဝာ တီဏိ ဝာ မဟာရဇ္ဇာနိ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, ယောစာယံ ဘိက္ခု ယာဝတာ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ ကတမာ စိတ္တဘာဝနာ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘ယ္ဝာယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ယာဝတာ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ ‘မဟဂ္ဂတ’န္တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ – အယံ ဣမာသံ ဥဘိန္နံ စိတ္တဘာဝနာနံ မဟဂ္ဂတတရာ’’တိ? ‘‘အယံ ခော, အာဝုသော ကစ္စာန, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေန တာသံ ဒေဝတာနံ ဧကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နာနံ သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိတ္တာဘာ, သန္တိ ပနေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ အပ္ပမာဏာဘာ’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā samuddapariyantaṃ pathaviṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā samuddapariyantaṃ pathaviṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti? ‘‘Ayaṃ kho, āvuso kaccāna, hetu ayaṃ paccayo, yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā parittābhā, santi panettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti.
၂၃၄. ‘‘သာဓု, ဘန္တေ အနုရုဒ္ဓ! အတ္ထိ စ မေ ဧတ္ထ ဥတ္တရိံ ပဋိပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ယာဝတာ 21, ဘန္တေ, ဒေဝတာ အာဘာ သဗ္ဗာ တာ သံကိလိဋ္ဌာဘာ ဥဒာဟု သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိသုဒ္ဓာဘာ’’တိ? ‘‘တဒင္ဂေန ခော, အာဝုသော ကစ္စာန, သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ သံကိလိဋ္ဌာဘာ, သန္တိ ပနေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိသုဒ္ဓာဘာ’’တိ။ ‘‘ကော နု ခော, ဘန္တေ, အနုရုဒ္ဓ, ဟေတု ကော ပစ္စယော, ယေန တာသံ ဒေဝတာနံ ဧကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နာနံ သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ သံကိလိဋ္ဌာဘာ, သန္တိ ပနေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိသုဒ္ဓာဘာ’’တိ?
234. ‘‘Sādhu, bhante anuruddha! Atthi ca me ettha uttariṃ paṭipucchitabbaṃ. Yāvatā 22, bhante, devatā ābhā sabbā tā saṃkiliṭṭhābhā udāhu santettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti? ‘‘Tadaṅgena kho, āvuso kaccāna, santettha ekaccā devatā saṃkiliṭṭhābhā, santi panettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti. ‘‘Ko nu kho, bhante, anuruddha, hetu ko paccayo, yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā saṃkiliṭṭhābhā, santi panettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti?
‘‘တေန , ဟာဝုသော ကစ္စာန, ဥပမံ တေ ကရိသ္သာမိ။ ဥပမာယပိဓေကစ္စေ 23 ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတသ္သ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာဝုသော ကစ္စာန, တေလပ္ပဒီပသ္သ ဈာယတော တေလမ္ပိ အပရိသုဒ္ဓံ ဝဋ္ဋိပိ အပရိသုဒ္ဓာ။ သော တေလသ္သပိ အပရိသုဒ္ဓတ္တာ ဝဋ္ဋိယာပိ အပရိသုဒ္ဓတ္တာ အန္ဓန္ဓံ ဝိယ ဈာယတိ; ဧဝမေဝ ခော, အာဝုသော ကစ္စာန, ဣဓေကစ္စော ဘိက္ခု ‘သံကိလိဋ္ဌာဘာ’တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ, တသ္သ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လမ္ပိ န သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓံ ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓမ္ပိ န သုသမူဟတံ ဟောတိ , ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စမ္ပိ န သုပ္ပဋိဝိနီတံ ဟောတိ။ သော ကာယဒုဋ္ဌုလ္လသ္သပိ န သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓတ္တာ ထိနမိဒ္ဓသ္သပိ န သုသမူဟတတ္တာ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စသ္သပိ န သုပ္ပဋိဝိနီတတ္တာ အန္ဓန္ဓံ ဝိယ ဈာယတိ။ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သံကိလိဋ္ဌာဘာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သေယ္ယထာပိ, အာဝုသော ကစ္စာန, တေလပ္ပဒီပသ္သ ဈာယတော တေလမ္ပိ ပရိသုဒ္ဓံ ဝဋ္ဋိပိ ပရိသုဒ္ဓာ။ သော တေလသ္သပိ ပရိသုဒ္ဓတ္တာ ဝဋ္ဋိယာပိ ပရိသုဒ္ဓတ္တာ န အန္ဓန္ဓံ ဝိယ ဈာယတိ; ဧဝမေဝ ခော, အာဝုသော ကစ္စာန, ဣဓေကစ္စော ဘိက္ခု ‘ပရိသုဒ္ဓာဘာ’တိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ တသ္သ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လမ္ပိ သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓံ ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓမ္ပိ သုသမူဟတံ ဟောတိ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စမ္ပိ သုပ္ပဋိဝိနီတံ ဟောတိ။ သော ကာယဒုဋ္ဌုလ္လသ္သပိ သုပ္ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓတ္တာ ထိနမိဒ္ဓသ္သပိ သုသမူဟတတ္တာ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စသ္သပိ သုပ္ပဋိဝိနီတတ္တာ န အန္ဓန္ဓံ ဝိယ ဈာယတိ။ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပရိသုဒ္ဓာဘာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခော, အာဝုသော ကစ္စာန, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန တာသံ ဒေဝတာနံ ဧကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နာနံ သန္တေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ သံကိလိဋ္ဌာဘာ, သန္တိ ပနေတ္ထ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ပရိသုဒ္ဓာဘာ’’တိ။
‘‘Tena , hāvuso kaccāna, upamaṃ te karissāmi. Upamāyapidhekacce 24 viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, āvuso kaccāna, telappadīpassa jhāyato telampi aparisuddhaṃ vaṭṭipi aparisuddhā. So telassapi aparisuddhattā vaṭṭiyāpi aparisuddhattā andhandhaṃ viya jhāyati; evameva kho, āvuso kaccāna, idhekacco bhikkhu ‘saṃkiliṭṭhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati, tassa kāyaduṭṭhullampi na suppaṭippassaddhaṃ hoti, thinamiddhampi na susamūhataṃ hoti , uddhaccakukkuccampi na suppaṭivinītaṃ hoti. So kāyaduṭṭhullassapi na suppaṭippassaddhattā thinamiddhassapi na susamūhatattā uddhaccakukkuccassapi na suppaṭivinītattā andhandhaṃ viya jhāyati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā saṃkiliṭṭhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Seyyathāpi, āvuso kaccāna, telappadīpassa jhāyato telampi parisuddhaṃ vaṭṭipi parisuddhā. So telassapi parisuddhattā vaṭṭiyāpi parisuddhattā na andhandhaṃ viya jhāyati; evameva kho, āvuso kaccāna, idhekacco bhikkhu ‘parisuddhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. Tassa kāyaduṭṭhullampi suppaṭippassaddhaṃ hoti, thinamiddhampi susamūhataṃ hoti, uddhaccakukkuccampi suppaṭivinītaṃ hoti. So kāyaduṭṭhullassapi suppaṭippassaddhattā thinamiddhassapi susamūhatattā uddhaccakukkuccassapi suppaṭivinītattā na andhandhaṃ viya jhāyati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā parisuddhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Ayaṃ kho, āvuso kaccāna, hetu ayaṃ paccayo yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā saṃkiliṭṭhābhā, santi panettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti.
၂၃၅. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ သဘိယော ကစ္စာနော အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ အနုရုဒ္ဓ! န, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ဧဝမာဟ – ‘ဧဝံ မေ သုတ’န္တိ ဝာ ‘ဧဝံ အရဟတိ ဘဝိတု’န္တိ ဝာ; အထ စ ပန, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ‘ဧဝမ္ပိ တာ ဒေဝတာ , ဣတိပိ တာ ဒေဝတာ’တ္ဝေဝ ဘာသတိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဒ္ဓာ အာယသ္မတာ အနုရုဒ္ဓေန တာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓိံ သန္နိဝုတ္ထပုဗ္ဗဉ္စေဝ သလ္လပိတပုဗ္ဗဉ္စ သာကစ္ဆာ စ သမာပဇ္ဇိတပုဗ္ဗာ’’’တိ။ ‘‘အဒ္ဓာ ခော အယံ, အာဝုသော ကစ္စာန, အာသဇ္ဇ ဥပနီယ ဝာစာ ဘာသိတာ, အပိ စ တေ အဟံ ဗ္ယာကရိသ္သာမိ – ‘ဒီဃရတ္တံ ခော မေ, အာဝုသော ကစ္စာန, တာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓိံ သန္နိဝုတ္ထပုဗ္ဗဉ္စေဝ သလ္လပိတပုဗ္ဗဉ္စ သာကစ္ဆာ စ သမာပဇ္ဇိတပုဗ္ဗာ’’’တိ။
235. Evaṃ vutte, āyasmā sabhiyo kaccāno āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante anuruddha! Na, bhante, āyasmā anuruddho evamāha – ‘evaṃ me suta’nti vā ‘evaṃ arahati bhavitu’nti vā; atha ca pana, bhante, āyasmā anuruddho ‘evampi tā devatā , itipi tā devatā’tveva bhāsati. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘addhā āyasmatā anuruddhena tāhi devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbañceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā’’’ti. ‘‘Addhā kho ayaṃ, āvuso kaccāna, āsajja upanīya vācā bhāsitā, api ca te ahaṃ byākarissāmi – ‘dīgharattaṃ kho me, āvuso kaccāna, tāhi devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbañceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā’’’ti.
အနုရုဒ္ဓသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
Anuruddhasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၇. အနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Anuruddhasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၇. အနုရုဒ္ဓသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Anuruddhasuttavaṇṇanā