| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೭. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತಂ
7. Anuruddhasuttaṃ
೨೨೯. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಮ ವಚನೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಾಹಿ 1 – ‘ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ; ಏವಞ್ಚ ವದೇಹಿ 2 – ‘ಅಧಿವಾಸೇತು ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ಸ್ವಾತನಾಯ ಅತ್ತಚತುತ್ಥೋ ಭತ್ತಂ; ಯೇನ ಚ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಗೇವತರಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ 3 ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ ರಾಜಕರಣೀಯೇನಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ – ‘ಅಧಿವಾಸೇತು ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ಸ್ವಾತನಾಯ ಅತ್ತಚತುತ್ಥೋ ಭತ್ತಂ; ಯೇನ ಚ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಗೇವತರಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ ರಾಜಕರಣೀಯೇನಾ’’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।
229. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho pañcakaṅgo thapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā anuruddho tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato anuruddhassa pāde sirasā vandāhi 4 – ‘pañcakaṅgo, bhante, thapati āyasmato anuruddhassa pāde sirasā vandatī’ti; evañca vadehi 5 – ‘adhivāsetu kira, bhante, āyasmā anuruddho pañcakaṅgassa thapatissa svātanāya attacatuttho bhattaṃ; yena ca kira, bhante, āyasmā anuruddho pagevataraṃ āgaccheyya; pañcakaṅgo, bhante, thapati 6 bahukicco bahukaraṇīyo rājakaraṇīyenā’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso pañcakaṅgassa thapatissa paṭissutvā yenāyasmā anuruddho tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ anuruddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘pañcakaṅgo, bhante, thapati āyasmato anuruddhassa pāde sirasā vandati, evañca vadeti – ‘adhivāsetu kira, bhante, āyasmā anuruddho pañcakaṅgassa thapatissa svātanāya attacatuttho bhattaṃ; yena ca kira, bhante, āyasmā anuruddho pagevataraṃ āgaccheyya; pañcakaṅgo, bhante, thapati bahukicco bahukaraṇīyo rājakaraṇīyenā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā anuruddho tuṇhībhāvena.
೨೩೦. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ –
230. Atha kho āyasmā anuruddho tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena pañcakaṅgassa thapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ anuruddhaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ anuruddhaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pañcakaṅgo thapati āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca –
‘‘ಇಧ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಥೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ಗಹಪತಿ, ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಭಾವೇಹೀ’ತಿ 7। ಏಕಚ್ಚೇ ಥೇರಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಮಹಗ್ಗತಂ, ಗಹಪತಿ, ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಭಾವೇಹೀ’ತಿ। ಯಾ ಚಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಯಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ, ಉದಾಹು ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಗಹಪತಿ, ತಂ ಯೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಭಾತು। ಅಪಣ್ಣಕನ್ತೇ ಇತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಾ ಚಾಯಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಯಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಾ ಚಾಯಂ, ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಯಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ । ತದಮಿನಾಪೇತಂ, ಗಹಪತಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ’’।
‘‘Idha maṃ, bhante, therā bhikkhū upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘appamāṇaṃ, gahapati, cetovimuttiṃ bhāvehī’ti 8. Ekacce therā evamāhaṃsu – ‘mahaggataṃ, gahapati, cetovimuttiṃ bhāvehī’ti. Yā cāyaṃ, bhante, appamāṇā cetovimutti yā ca mahaggatā cetovimutti – ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? ‘‘Tena hi, gahapati, taṃ yevettha paṭibhātu. Apaṇṇakante ito bhavissatī’’ti. ‘‘Mayhaṃ kho, bhante, evaṃ hoti – ‘yā cāyaṃ appamāṇā cetovimutti yā ca mahaggatā cetovimutti ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’’nti. ‘‘Yā cāyaṃ, gahapati, appamāṇā cetovimutti yā ca mahaggatā cetovimutti ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca . Tadamināpetaṃ, gahapati, pariyāyena veditabbaṃ yathā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca’’.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ ತಥಾ ತತಿಯಂ ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ ತಥಾ ತತಿಯಂ ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ।
‘‘Katamā ca, gahapati, appamāṇā cetovimutti? Idha, gahapati, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Ayaṃ vuccati, gahapati, appamāṇā cetovimutti.
೨೩೧. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ 9 ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ , ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ಖೋ ಏತಂ, ಗಹಪತಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ।
231. ‘‘Katamā ca, gahapati, mahaggatā cetovimutti? Idha, gahapati, bhikkhu yāvatā ekaṃ rukkhamūlaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayaṃ vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi 10 vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati , bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Idha pana, gahapati, bhikkhu yāvatā samuddapariyantaṃ pathaviṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharati. Ayampi vuccati, gahapati, mahaggatā cetovimutti. Iminā kho etaṃ, gahapati, pariyāyena veditabbaṃ yathā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca.
೨೩೨. ‘‘ಚತಸ್ಸೋ ಖೋ ಇಮಾ ಗಹಪತಿ, ಭವೂಪಪತ್ತಿಯೋ। ಕತಮಾ ಚತಸ್ಸೋ? ಇಧ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಪರಿತ್ತಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಮಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಚತಸ್ಸೋ ಭವೂಪಪತ್ತಿಯೋ।
232. ‘‘Catasso kho imā gahapati, bhavūpapattiyo. Katamā catasso? Idha, gahapati, ekacco ‘parittābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā parittābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Idha pana, gahapati, ekacco ‘appamāṇābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appamāṇābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Idha pana, gahapati, ekacco ‘saṃkiliṭṭhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā saṃkiliṭṭhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Idha pana, gahapati, ekacco ‘parisuddhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā parisuddhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Imā kho, gahapati, catasso bhavūpapattiyo.
‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ತಾಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ನೋ ಚ ಆಭಾನಾನತ್ತಂ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ, ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ತೇಲಪ್ಪದೀಪಾನಿ ಏಕಂ ಘರಂ ಪವೇಸೇಯ್ಯ। ತೇಸಂ ಏಕಂ ಘರಂ ಪವೇಸಿತಾನಂ ಅಚ್ಚಿನಾನತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಪಞ್ಞಾಯೇಥ, ನೋ ಚ ಆಭಾನಾನತ್ತಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ ತಾಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಚ ಆಭಾನಾನತ್ತಂ।
‘‘Hoti kho so, gahapati, samayo, yā tā devatā ekajjhaṃ sannipatanti, tāsaṃ ekajjhaṃ sannipatitānaṃ vaṇṇanānattañhi kho paññāyati no ca ābhānānattaṃ . Seyyathāpi, gahapati, puriso sambahulāni telappadīpāni ekaṃ gharaṃ paveseyya. Tesaṃ ekaṃ gharaṃ pavesitānaṃ accinānattañhi kho paññāyetha, no ca ābhānānattaṃ; evameva kho, gahapati, hoti kho so samayo, yā tā devatā ekajjhaṃ sannipatanti tāsaṃ ekajjhaṃ sannipatitānaṃ vaṇṇanānattañhi kho paññāyati, no ca ābhānānattaṃ.
‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತಾಸಂ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತೀನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಆಭಾನಾನತ್ತಞ್ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ, ಪುರಿಸೋ ತಾನಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ತೇಲಪ್ಪದೀಪಾನಿ ತಮ್ಹಾ ಘರಾ ನೀಹರೇಯ್ಯ। ತೇಸಂ ತತೋ ನೀಹತಾನಂ 11 ಅಚ್ಚಿನಾನತ್ತಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಯೇಥ ಆಭಾನಾನತ್ತಞ್ಚ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತಾಸಂ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತೀನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಆಭಾನಾನತ್ತಞ್ಚ।
‘‘Hoti kho so, gahapati, samayo, yā tā devatā tato vipakkamanti, tāsaṃ tato vipakkamantīnaṃ vaṇṇanānattañceva paññāyati ābhānānattañca. Seyyathāpi, gahapati, puriso tāni sambahulāni telappadīpāni tamhā gharā nīhareyya. Tesaṃ tato nīhatānaṃ 12 accinānattañceva paññāyetha ābhānānattañca; evameva kho, gahapati, hoti kho so samayo, yā tā devatā tato vipakkamanti, tāsaṃ tato vipakkamantīnaṃ vaṇṇanānattañceva paññāyati ābhānānattañca.
‘‘ನ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ ಸಸ್ಸತ’ನ್ತಿ ವಾ, ಅಪಿ ಚ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ತಾ 13 ದೇವತಾ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಾ ದೇವತಾ ಅಭಿರಮನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಕ್ಖಿಕಾನಂ ಕಾಜೇನ ವಾ ಪಿಟಕೇನ ವಾ ಹರೀಯಮಾನಾನಂ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ ಸಸ್ಸತ’ನ್ತಿ ವಾ, ಅಪಿ ಚ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ತಾ 14 ಮಕ್ಖಿಕಾ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಾ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಅಭಿರಮನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ ಸಸ್ಸತ’ನ್ತಿ ವಾ, ಅಪಿ ಚ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ತಾ ದೇವತಾ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಾ ದೇವತಾ ಅಭಿರಮನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Na kho, gahapati, tāsaṃ devatānaṃ evaṃ hoti – ‘idaṃ amhākaṃ niccanti vā dhuvanti vā sassata’nti vā, api ca yattha yattheva tā 15 devatā abhinivisanti tattha tattheva tā devatā abhiramanti. Seyyathāpi, gahapati, makkhikānaṃ kājena vā piṭakena vā harīyamānānaṃ na evaṃ hoti – ‘idaṃ amhākaṃ niccanti vā dhuvanti vā sassata’nti vā, api ca yattha yattheva tā 16 makkhikā abhinivisanti tattha tattheva tā makkhikā abhiramanti; evameva kho, gahapati, tāsaṃ devatānaṃ na evaṃ hoti – ‘idaṃ amhākaṃ niccanti vā dhuvanti vā sassata’nti vā, api ca yattha yattheva tā devatā abhinivisanti tattha tattheva tā devatā abhiramantī’’ti.
೨೩೩. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಭಿಯೋ ಕಚ್ಚಾನೋ 17 ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ! ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಏತ್ಥ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಯಾ ತಾ, ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾ ಆಭಾ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ ಉದಾಹು ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ? ‘‘ತದಙ್ಗೇನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ?
233. Evaṃ vutte, āyasmā sabhiyo kaccāno 18 āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante anuruddha! Atthi ca me ettha uttariṃ paṭipucchitabbaṃ. Yā tā, bhante, devatā ābhā sabbā tā parittābhā udāhu santettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti? ‘‘Tadaṅgena kho, āvuso kaccāna, santettha ekaccā devatā parittābhā, santi panettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti. ‘‘Ko nu kho, bhante anuruddha, hetu ko paccayo yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā parittābhā, santi panettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti?
‘‘ತೇನ ಹಾವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತಂಯೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ , ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ 19 ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।
‘‘Tena hāvuso kaccāna, taṃyevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna , yvāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ rukkhamūlaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ 20 bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā rukkhamūlāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ gāmakkhettaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā gāmakkhettāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā ekaṃ mahārajjaṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso kaccāna, yvāyaṃ bhikkhu yāvatā dve vā tīṇi vā mahārajjāni ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati, yocāyaṃ bhikkhu yāvatā samuddapariyantaṃ pathaviṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ katamā cittabhāvanā mahaggatatarā’’ti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, bhikkhu yāvatā samuddapariyantaṃ pathaviṃ ‘mahaggata’nti pharitvā adhimuccitvā viharati – ayaṃ imāsaṃ ubhinnaṃ cittabhāvanānaṃ mahaggatatarā’’ti? ‘‘Ayaṃ kho, āvuso kaccāna, hetu ayaṃ paccayo, yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā parittābhā, santi panettha ekaccā devatā appamāṇābhā’’ti.
೨೩೪. ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ! ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಏತ್ಥ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಯಾವತಾ 21, ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾ ಆಭಾ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ ಉದಾಹು ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ? ‘‘ತದಙ್ಗೇನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅನುರುದ್ಧ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ?
234. ‘‘Sādhu, bhante anuruddha! Atthi ca me ettha uttariṃ paṭipucchitabbaṃ. Yāvatā 22, bhante, devatā ābhā sabbā tā saṃkiliṭṭhābhā udāhu santettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti? ‘‘Tadaṅgena kho, āvuso kaccāna, santettha ekaccā devatā saṃkiliṭṭhābhā, santi panettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti. ‘‘Ko nu kho, bhante, anuruddha, hetu ko paccayo, yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā saṃkiliṭṭhābhā, santi panettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti?
‘‘ತೇನ , ಹಾವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಉಪಮಾಯಪಿಧೇಕಚ್ಚೇ 23 ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸಾ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧಂ ವಟ್ಟಿಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧಾ। ಸೋ ತೇಲಸ್ಸಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ವಟ್ಟಿಯಾಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಮ್ಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಮ್ಪಿ ನ ಸುಸಮೂಹತಂ ಹೋತಿ , ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತಂ ಹೋತಿ। ಸೋ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಸ್ಸಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸಪಿ ನ ಸುಸಮೂಹತತ್ತಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಸ್ಸಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತತ್ತಾ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ವಟ್ಟಿಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧಾ। ಸೋ ತೇಲಸ್ಸಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ವಟ್ಟಿಯಾಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ನ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ತಸ್ಸ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಮ್ಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಮ್ಪಿ ಸುಸಮೂಹತಂ ಹೋತಿ, ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತಂ ಹೋತಿ। ಸೋ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಸ್ಸಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸಪಿ ಸುಸಮೂಹತತ್ತಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಸ್ಸಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತತ್ತಾ ನ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ।
‘‘Tena , hāvuso kaccāna, upamaṃ te karissāmi. Upamāyapidhekacce 24 viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, āvuso kaccāna, telappadīpassa jhāyato telampi aparisuddhaṃ vaṭṭipi aparisuddhā. So telassapi aparisuddhattā vaṭṭiyāpi aparisuddhattā andhandhaṃ viya jhāyati; evameva kho, āvuso kaccāna, idhekacco bhikkhu ‘saṃkiliṭṭhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati, tassa kāyaduṭṭhullampi na suppaṭippassaddhaṃ hoti, thinamiddhampi na susamūhataṃ hoti , uddhaccakukkuccampi na suppaṭivinītaṃ hoti. So kāyaduṭṭhullassapi na suppaṭippassaddhattā thinamiddhassapi na susamūhatattā uddhaccakukkuccassapi na suppaṭivinītattā andhandhaṃ viya jhāyati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā saṃkiliṭṭhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Seyyathāpi, āvuso kaccāna, telappadīpassa jhāyato telampi parisuddhaṃ vaṭṭipi parisuddhā. So telassapi parisuddhattā vaṭṭiyāpi parisuddhattā na andhandhaṃ viya jhāyati; evameva kho, āvuso kaccāna, idhekacco bhikkhu ‘parisuddhābhā’ti pharitvā adhimuccitvā viharati. Tassa kāyaduṭṭhullampi suppaṭippassaddhaṃ hoti, thinamiddhampi susamūhataṃ hoti, uddhaccakukkuccampi suppaṭivinītaṃ hoti. So kāyaduṭṭhullassapi suppaṭippassaddhattā thinamiddhassapi susamūhatattā uddhaccakukkuccassapi suppaṭivinītattā na andhandhaṃ viya jhāyati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā parisuddhābhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. Ayaṃ kho, āvuso kaccāna, hetu ayaṃ paccayo yena tāsaṃ devatānaṃ ekaṃ devanikāyaṃ upapannānaṃ santettha ekaccā devatā saṃkiliṭṭhābhā, santi panettha ekaccā devatā parisuddhābhā’’ti.
೨೩೫. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಭಿಯೋ ಕಚ್ಚಾನೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ! ನ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಸುತ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏವಂ ಅರಹತಿ ಭವಿತು’ನ್ತಿ ವಾ; ಅಥ ಚ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ‘ಏವಮ್ಪಿ ತಾ ದೇವತಾ , ಇತಿಪಿ ತಾ ದೇವತಾ’ತ್ವೇವ ಭಾಸತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅದ್ಧಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಅನುರುದ್ಧೇನ ತಾಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸನ್ನಿವುತ್ಥಪುಬ್ಬಞ್ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ’’’ತಿ। ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ ಅಯಂ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಆಸಜ್ಜ ಉಪನೀಯ ವಾಚಾ ಭಾಸಿತಾ, ಅಪಿ ಚ ತೇ ಅಹಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ಖೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತಾಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸನ್ನಿವುತ್ಥಪುಬ್ಬಞ್ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ’’’ತಿ।
235. Evaṃ vutte, āyasmā sabhiyo kaccāno āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante anuruddha! Na, bhante, āyasmā anuruddho evamāha – ‘evaṃ me suta’nti vā ‘evaṃ arahati bhavitu’nti vā; atha ca pana, bhante, āyasmā anuruddho ‘evampi tā devatā , itipi tā devatā’tveva bhāsati. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘addhā āyasmatā anuruddhena tāhi devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbañceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā’’’ti. ‘‘Addhā kho ayaṃ, āvuso kaccāna, āsajja upanīya vācā bhāsitā, api ca te ahaṃ byākarissāmi – ‘dīgharattaṃ kho me, āvuso kaccāna, tāhi devatāhi saddhiṃ sannivutthapubbañceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā’’’ti.
ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।
Anuruddhasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Anuruddhasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೭. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Anuruddhasuttavaṇṇanā
