| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៦. អនុរុទ្ធសុត្តវណ្ណនា
6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
២២៦. ឆដ្ឋេ បុរាណទុតិយិកាតិ អនន្តរេ អត្តភាវេ អគ្គមហេសី។ សោភសីតិ បុព្ពេបិ សោភសិ, ឥទានិបិ សោភសិ។ ទុគ្គតាតិ ន គតិទុគ្គតិយា ទុគ្គតា។ តា ហិ សុគតិយំ ឋិតា សម្បត្តិំ អនុភវន្តិ, បដិបត្តិទុគ្គតិយា បន ទុគ្គតា។ តតោ ចុតា ហិ តា និរយេបិ ឧបបជ្ជន្តីតិ ទុគ្គតា។ បតិដ្ឋិតាតិ សក្កាយស្មិំ ហិ បតិដ្ឋហន្តោ អដ្ឋហិ ការណេហិ បតិដ្ឋាតិ – រត្តោ រាគវសេន បតិដ្ឋាតិ, ទុដ្ឋោ ទោសវសេន… មូឡ្ហោ មោហវសេន… វិនិពទ្ធោ មានវសេន… បរាមដ្ឋោ ទិដ្ឋិវសេន… ថាមគតោ អនុសយវសេន… អនិដ្ឋង្គតោ វិចិកិច្ឆាវសេន… វិក្ខេបគតោ ឧទ្ធច្ចវសេន បតិដ្ឋាតិ។ តាបិ ឯវំ បតិដ្ឋិតាវ។ នរទេវានន្តិ ទេវនរានំ។
226. Chaṭṭhe purāṇadutiyikāti anantare attabhāve aggamahesī. Sobhasīti pubbepi sobhasi, idānipi sobhasi. Duggatāti na gatiduggatiyā duggatā. Tā hi sugatiyaṃ ṭhitā sampattiṃ anubhavanti, paṭipattiduggatiyā pana duggatā. Tato cutā hi tā nirayepi upapajjantīti duggatā. Patiṭṭhitāti sakkāyasmiṃ hi patiṭṭhahanto aṭṭhahi kāraṇehi patiṭṭhāti – ratto rāgavasena patiṭṭhāti, duṭṭho dosavasena… mūḷho mohavasena… vinibaddho mānavasena… parāmaṭṭho diṭṭhivasena… thāmagato anusayavasena… aniṭṭhaṅgato vicikicchāvasena… vikkhepagato uddhaccavasena patiṭṭhāti. Tāpi evaṃ patiṭṭhitāva. Naradevānanti devanarānaṃ.
នត្ថិ ទានីតិ សា កិរ ទេវធីតា ថេរេ ពលវសិនេហា អហោសិ, បដិគន្តុំ នាសក្ខិ។ កាលេន អាគន្ត្វា បរិវេណំ សម្មជ្ជតិ, មុខោទកំ ទន្តកដ្ឋំ បានីយំ បរិភោជនីយំ ឧបដ្ឋបេតិ។ ថេរោ អនាវជ្ជនេន បរិភុញ្ជតិ។ ឯកស្មិំ ទិវសេ ថេរស្ស ជិណ្ណចីវរស្ស ចោឡកភិក្ខំ ចរតោ សង្ការកូដេ ទិព្ពទុស្សំ ឋបេត្វា បក្កមិ។ ថេរោ តំ ទិស្វា ឧក្ខិបិត្វា, ឱលោកេន្តោ ទុស្សន្តំ ទិស្វា ‘‘ទុស្សមេត’’ន្តិ ញត្វា, ‘‘អលំ ឯត្តាវតា’’តិ អគ្គហេសិ។ តេនេវស្ស ចីវរំ និដ្ឋាសិ។ អថ ទ្វេ អគ្គសាវកា អនុរុទ្ធត្ថេរោ ចាតិ តយោ ជនា ចីវរំ ករិំសុ។ សត្ថា សូចិំ យោជេត្វា អទាសិ។ និដ្ឋិតចីវរស្ស បិណ្ឌាយ ចរតោ ទេវតា បិណ្ឌបាតំ សមាទបេតិ។ សា កាលេន ឯកិកា, កាលេន អត្តទុតិយា ថេរស្ស សន្តិកំ អាគច្ឆតិ។ តទា បន អត្តតតិយា អាគន្ត្វា ទិវាដ្ឋានេ ថេរំ ឧបសង្កមិត្វា – ‘‘មយំ មនាបកាយិកា នាម មនសា ឥច្ឆិតិច្ឆិតរូបំ មាបេមា’’តិ អាហ។ ថេរោ – ‘‘ឯតា ឯវំ វទន្តិ, វីមំសិស្សាមិ, សព្ពា នីលកា ហោន្តូ’’តិ ចិន្តេសិ។ តា ថេរស្ស មនំ ញត្វា សព្ពាវ នីលវណ្ណា អហេសុំ, ឯវំ បីតលោហិតឱទាតវណ្ណាតិ។ តតោ ចិន្តយិំសុ – ‘‘ថេរោ អម្ហាកំ ទស្សនំ អស្សាទេតី’’តិ តា សមជ្ជំ កាតុំ អារទ្ធា, ឯកាបិ គាយិ, ឯកាបិ នច្ចិ, ឯកាបិ អច្ឆរំ បហរិ។ ថេរោ ឥន្ទ្រិយានិ ឱក្ខិបិ។ តតោ – ‘‘ន អម្ហាកំ ទស្សនំ ថេរោ អស្សាទេតី’’តិ ញត្វា សិនេហំ វា សន្ថវំ វា អលភមានា និព្ពិន្ទិត្វា គន្តុមារទ្ធា។ ថេរោ តាសំ គមនភាវំ ញត្វា – ‘‘មា បុនប្បុនំ អាគច្ឆិំសូ’’តិ អរហត្តំ ព្យាករោន្តោ ឥមំ គាថមាហ។ តត្ថ វិក្ខីណោតិ ខីណោ។ ជាតិសំសារោតិ តត្ថ តត្ថ ជាតិសង្ខាតោ សំសារោ។ ឆដ្ឋំ។
Natthi dānīti sā kira devadhītā there balavasinehā ahosi, paṭigantuṃ nāsakkhi. Kālena āgantvā pariveṇaṃ sammajjati, mukhodakaṃ dantakaṭṭhaṃ pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhapeti. Thero anāvajjanena paribhuñjati. Ekasmiṃ divase therassa jiṇṇacīvarassa coḷakabhikkhaṃ carato saṅkārakūṭe dibbadussaṃ ṭhapetvā pakkami. Thero taṃ disvā ukkhipitvā, olokento dussantaṃ disvā ‘‘dussameta’’nti ñatvā, ‘‘alaṃ ettāvatā’’ti aggahesi. Tenevassa cīvaraṃ niṭṭhāsi. Atha dve aggasāvakā anuruddhatthero cāti tayo janā cīvaraṃ kariṃsu. Satthā sūciṃ yojetvā adāsi. Niṭṭhitacīvarassa piṇḍāya carato devatā piṇḍapātaṃ samādapeti. Sā kālena ekikā, kālena attadutiyā therassa santikaṃ āgacchati. Tadā pana attatatiyā āgantvā divāṭṭhāne theraṃ upasaṅkamitvā – ‘‘mayaṃ manāpakāyikā nāma manasā icchiticchitarūpaṃ māpemā’’ti āha. Thero – ‘‘etā evaṃ vadanti, vīmaṃsissāmi, sabbā nīlakā hontū’’ti cintesi. Tā therassa manaṃ ñatvā sabbāva nīlavaṇṇā ahesuṃ, evaṃ pītalohitaodātavaṇṇāti. Tato cintayiṃsu – ‘‘thero amhākaṃ dassanaṃ assādetī’’ti tā samajjaṃ kātuṃ āraddhā, ekāpi gāyi, ekāpi nacci, ekāpi accharaṃ pahari. Thero indriyāni okkhipi. Tato – ‘‘na amhākaṃ dassanaṃ thero assādetī’’ti ñatvā sinehaṃ vā santhavaṃ vā alabhamānā nibbinditvā gantumāraddhā. Thero tāsaṃ gamanabhāvaṃ ñatvā – ‘‘mā punappunaṃ āgacchiṃsū’’ti arahattaṃ byākaronto imaṃ gāthamāha. Tattha vikkhīṇoti khīṇo. Jātisaṃsāroti tattha tattha jātisaṅkhāto saṃsāro. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. អនុរុទ្ធសុត្តំ • 6. Anuruddhasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៦. អនុរុទ្ធសុត្តវណ្ណនា • 6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
