| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೬. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
೨೨೬. ಛಟ್ಠೇ ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾತಿ ಅನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ। ಸೋಭಸೀತಿ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಸೋಭಸಿ, ಇದಾನಿಪಿ ಸೋಭಸಿ। ದುಗ್ಗತಾತಿ ನ ಗತಿದುಗ್ಗತಿಯಾ ದುಗ್ಗತಾ। ತಾ ಹಿ ಸುಗತಿಯಂ ಠಿತಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತಿ, ಪಟಿಪತ್ತಿದುಗ್ಗತಿಯಾ ಪನ ದುಗ್ಗತಾ। ತತೋ ಚುತಾ ಹಿ ತಾ ನಿರಯೇಪಿ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ದುಗ್ಗತಾ। ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಸಕ್ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತೋ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ – ರತ್ತೋ ರಾಗವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ದುಟ್ಠೋ ದೋಸವಸೇನ… ಮೂಳ್ಹೋ ಮೋಹವಸೇನ… ವಿನಿಬದ್ಧೋ ಮಾನವಸೇನ… ಪರಾಮಟ್ಠೋ ದಿಟ್ಠಿವಸೇನ… ಥಾಮಗತೋ ಅನುಸಯವಸೇನ… ಅನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾವಸೇನ… ವಿಕ್ಖೇಪಗತೋ ಉದ್ಧಚ್ಚವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ತಾಪಿ ಏವಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಾವ। ನರದೇವಾನನ್ತಿ ದೇವನರಾನಂ।
226. Chaṭṭhe purāṇadutiyikāti anantare attabhāve aggamahesī. Sobhasīti pubbepi sobhasi, idānipi sobhasi. Duggatāti na gatiduggatiyā duggatā. Tā hi sugatiyaṃ ṭhitā sampattiṃ anubhavanti, paṭipattiduggatiyā pana duggatā. Tato cutā hi tā nirayepi upapajjantīti duggatā. Patiṭṭhitāti sakkāyasmiṃ hi patiṭṭhahanto aṭṭhahi kāraṇehi patiṭṭhāti – ratto rāgavasena patiṭṭhāti, duṭṭho dosavasena… mūḷho mohavasena… vinibaddho mānavasena… parāmaṭṭho diṭṭhivasena… thāmagato anusayavasena… aniṭṭhaṅgato vicikicchāvasena… vikkhepagato uddhaccavasena patiṭṭhāti. Tāpi evaṃ patiṭṭhitāva. Naradevānanti devanarānaṃ.
ನತ್ಥಿ ದಾನೀತಿ ಸಾ ಕಿರ ದೇವಧೀತಾ ಥೇರೇ ಬಲವಸಿನೇಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಪಟಿಗನ್ತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ। ಕಾಲೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜತಿ, ಮುಖೋದಕಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತಿ। ಥೇರೋ ಅನಾವಜ್ಜನೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಥೇರಸ್ಸ ಜಿಣ್ಣಚೀವರಸ್ಸ ಚೋಳಕಭಿಕ್ಖಂ ಚರತೋ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ದಿಬ್ಬದುಸ್ಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿ। ಥೇರೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ, ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ದುಸ್ಸನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ದುಸ್ಸಮೇತ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ, ‘‘ಅಲಂ ಏತ್ತಾವತಾ’’ತಿ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಚೀವರಂ ನಿಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ ದ್ವೇ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋ ಚಾತಿ ತಯೋ ಜನಾ ಚೀವರಂ ಕರಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ಸೂಚಿಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರತೋ ದೇವತಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಸಮಾದಪೇತಿ। ಸಾ ಕಾಲೇನ ಏಕಿಕಾ, ಕಾಲೇನ ಅತ್ತದುತಿಯಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ತದಾ ಪನ ಅತ್ತತತಿಯಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ – ‘‘ಮಯಂ ಮನಾಪಕಾಯಿಕಾ ನಾಮ ಮನಸಾ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತರೂಪಂ ಮಾಪೇಮಾ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ – ‘‘ಏತಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ, ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಬ್ಬಾ ನೀಲಕಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ತಾ ಥೇರಸ್ಸ ಮನಂ ಞತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾವ ನೀಲವಣ್ಣಾ ಅಹೇಸುಂ, ಏವಂ ಪೀತಲೋಹಿತಓದಾತವಣ್ಣಾತಿ। ತತೋ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಥೇರೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನಂ ಅಸ್ಸಾದೇತೀ’’ತಿ ತಾ ಸಮಜ್ಜಂ ಕಾತುಂ ಆರದ್ಧಾ, ಏಕಾಪಿ ಗಾಯಿ, ಏಕಾಪಿ ನಚ್ಚಿ, ಏಕಾಪಿ ಅಚ್ಛರಂ ಪಹರಿ। ಥೇರೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಓಕ್ಖಿಪಿ। ತತೋ – ‘‘ನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನಂ ಥೇರೋ ಅಸ್ಸಾದೇತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಸಿನೇಹಂ ವಾ ಸನ್ಥವಂ ವಾ ಅಲಭಮಾನಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಮಾರದ್ಧಾ। ಥೇರೋ ತಾಸಂ ಗಮನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ – ‘‘ಮಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಗಚ್ಛಿಂಸೂ’’ತಿ ಅರಹತ್ತಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ವಿಕ್ಖೀಣೋತಿ ಖೀಣೋ। ಜಾತಿಸಂಸಾರೋತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಜಾತಿಸಙ್ಖಾತೋ ಸಂಸಾರೋ। ಛಟ್ಠಂ।
Natthi dānīti sā kira devadhītā there balavasinehā ahosi, paṭigantuṃ nāsakkhi. Kālena āgantvā pariveṇaṃ sammajjati, mukhodakaṃ dantakaṭṭhaṃ pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhapeti. Thero anāvajjanena paribhuñjati. Ekasmiṃ divase therassa jiṇṇacīvarassa coḷakabhikkhaṃ carato saṅkārakūṭe dibbadussaṃ ṭhapetvā pakkami. Thero taṃ disvā ukkhipitvā, olokento dussantaṃ disvā ‘‘dussameta’’nti ñatvā, ‘‘alaṃ ettāvatā’’ti aggahesi. Tenevassa cīvaraṃ niṭṭhāsi. Atha dve aggasāvakā anuruddhatthero cāti tayo janā cīvaraṃ kariṃsu. Satthā sūciṃ yojetvā adāsi. Niṭṭhitacīvarassa piṇḍāya carato devatā piṇḍapātaṃ samādapeti. Sā kālena ekikā, kālena attadutiyā therassa santikaṃ āgacchati. Tadā pana attatatiyā āgantvā divāṭṭhāne theraṃ upasaṅkamitvā – ‘‘mayaṃ manāpakāyikā nāma manasā icchiticchitarūpaṃ māpemā’’ti āha. Thero – ‘‘etā evaṃ vadanti, vīmaṃsissāmi, sabbā nīlakā hontū’’ti cintesi. Tā therassa manaṃ ñatvā sabbāva nīlavaṇṇā ahesuṃ, evaṃ pītalohitaodātavaṇṇāti. Tato cintayiṃsu – ‘‘thero amhākaṃ dassanaṃ assādetī’’ti tā samajjaṃ kātuṃ āraddhā, ekāpi gāyi, ekāpi nacci, ekāpi accharaṃ pahari. Thero indriyāni okkhipi. Tato – ‘‘na amhākaṃ dassanaṃ thero assādetī’’ti ñatvā sinehaṃ vā santhavaṃ vā alabhamānā nibbinditvā gantumāraddhā. Thero tāsaṃ gamanabhāvaṃ ñatvā – ‘‘mā punappunaṃ āgacchiṃsū’’ti arahattaṃ byākaronto imaṃ gāthamāha. Tattha vikkhīṇoti khīṇo. Jātisaṃsāroti tattha tattha jātisaṅkhāto saṃsāro. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತಂ • 6. Anuruddhasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೬. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
