| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੭. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Anuruddhasuttavaṇṇanā
੨੩੦. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਏવਮਾਹਂਸੂਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਅਫਾਸੁਕਕਾਲੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ। ਅਪਣ੍ਣਕਨ੍ਤਿ ਅવਿਰਾਧਿਤਂ। ਏਕਤ੍ਥਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ વਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾਤਿ વਾ ਝਾਨਮੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯੇવ ਏવਂ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏવਮਾਹ।
230.Evaṃme sutanti anuruddhasuttaṃ. Tattha evamāhaṃsūti tassa upāsakassa aphāsukakālo ahosi, tadā upasaṅkamitvā evamāhaṃsu. Apaṇṇakanti avirādhitaṃ. Ekatthāti appamāṇāti vā mahaggatāti vā jhānameva cittekaggatāyeva evaṃ vuccatīti imaṃ sandhāya evamāha.
੨੩੧. ਯਾવਤਾ ਏਕਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਫਰਿਤ੍વਾ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤੀਤਿ ਏਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲਪਮਾਣਟ੍ਠਾਨਂ ਕਸਿਣਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਸਿਣਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਮਹਗ੍ਗਤਜ੍ਝਾਨਂ ਫਰਿਤ੍વਾ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਮਹਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਪਨਸ੍ਸ ਆਭੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇવਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਜ੍ਝਾਨਪવਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਇਮਿਨਾ ਖੋ ਏਤਂ ਗਹਪਤਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ વਡ੍ਢਤਿ, ਉਗ੍ਘਾਟਨਂ ਨ ਜਾਯਤਿ, ਤਾਨਿ ਝਾਨਾਨਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਂ વਾ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ વਾ ਪਾਦਕਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ ਪਨ વਟ੍ਟਪਾਦਕਾਨਿ ਭવੋਕ੍ਕਮਨਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ। ‘‘ਮਹਗ੍ਗਤਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਕਸਿਣਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ વਡ੍ਢਤਿ, ਉਗ੍ਘਾਟਨਂ ਜਾਯਤਿ, ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਾਨਿ વਟ੍ਟਪਾਦਕਾਨਿ ਭવੋਕ੍ਕਮਨਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਮਿਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾਤਿ ਏવਂ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ।
231.Yāvatāekaṃ rukkhamūlaṃ mahaggatanti pharitvā adhimuccitvā viharatīti ekarukkhamūlapamāṇaṭṭhānaṃ kasiṇanimittena ottharitvā tasmiṃ kasiṇanimitte mahaggatajjhānaṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Mahaggatanti panassa ābhogo natthi, kevalaṃ mahaggatajjhānapavattivasena panetaṃ vuttaṃ. Esa nayo sabbattha. Iminā kho etaṃ gahapati pariyāyenāti iminā kāraṇena. Ettha hi appamāṇāti vuttānaṃ brahmavihārānaṃ nimittaṃ na vaḍḍhati, ugghāṭanaṃ na jāyati, tāni jhānāni abhiññānaṃ vā nirodhassa vā pādakāni na honti, vipassanāpādakāni pana vaṭṭapādakāni bhavokkamanāni ca honti. ‘‘Mahaggatā’’ti vuttānaṃ pana kasiṇajjhānānaṃ nimittaṃ vaḍḍhati, ugghāṭanaṃ jāyati, samatikkamā honti, abhiññāpādakāni nirodhapādakāni vaṭṭapādakāni bhavokkamanāni ca honti. Evamime dhammā nānatthā, appamāṇā mahaggatāti evaṃ nānābyañjanā ca.
੨੩੨. ਇਦਾਨਿ ਮਹਗ੍ਗਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਭવੂਪਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਖੋ ਇਮਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾਤਿ ਫਰਿਤ੍વਾ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਮਾਭੋਗੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਤ੍ਤਾਭੇਸੁ ਪਨ ਦੇવੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੋ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾਭਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਭਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾਭਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਭਾ। ਕਥਂ? ਸੁਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇ વਾ ਸਰਾવਮਤ੍ਤੇ વਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਚਿਣ੍ਣવਸਿਭਾવੋ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਪਰਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਬ੍ਬਲਮੇવ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ વਲ਼ਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਗੁਣਜ੍ਝਾਨੇ ਠਿਤੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, વਣ੍ਣੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਚ। ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਨਾਕਾਰੇਹਿ ਆਚਿਣ੍ਣવਸਿਭਾવੋ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਰਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁવਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ વਲ਼ਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਗੁਣਜ੍ਝਾਨੇ ਠਿਤੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, વਣ੍ਣੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਚ। ਏવਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾਭਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਭਾ। ਕਸਿਣੇ ਪਨ વਿਪੁਲਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਚਿਣ੍ਣવਸਿਭਾવੋਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏવਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾ ਸਿਯਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾਭਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਭਾਤਿ।
232. Idāni mahaggatasamāpattito nīharitvā bhavūpapattikāraṇaṃ dassento catasso kho imātiādimāha. Parittābhāti pharitvā jānantassa ayamābhogo atthi, parittābhesu pana devesu nibbattikāraṇaṃ jhānaṃ bhāvento evaṃ vutto. Esa nayo sabbattha. Parittābhā siyā saṃkiliṭṭhābhā honti siyā parisuddhābhā, appamāṇābhā siyā saṃkiliṭṭhābhā honti siyā parisuddhābhā. Kathaṃ? Suppamatte vā sarāvamatte vā kasiṇaparikammaṃ katvā samāpattiṃ nibbattetvā pañcahākārehi āciṇṇavasibhāvo paccanīkadhammānaṃ suṭṭhu aparisodhitattā dubbalameva samāpattiṃ vaḷañjitvā appaguṇajjhāne ṭhito kālaṃ katvā parittābhesu nibbattati, vaṇṇo panassa paritto ceva hoti saṃkiliṭṭho ca. Pañcahi panākārehi āciṇṇavasibhāvo paccanīkadhammānaṃ suṭṭhu parisodhitattā suvisuddhaṃ samāpattiṃ vaḷañjitvā paguṇajjhāne ṭhito kālaṃ katvā parittābhesu nibbattati, vaṇṇo panassa paritto ceva hoti parisuddho ca. Evaṃ parittābhā siyā saṃkiliṭṭhābhā honti siyā parisuddhābhā. Kasiṇe pana vipulaparikammaṃ katvā samāpattiṃ nibbattetvā pañcahākārehi āciṇṇavasibhāvoti sabbaṃ purimasadisameva veditabbaṃ. Evaṃ appamāṇābhā siyā saṃkiliṭṭhābhā honti siyā parisuddhābhāti.
વਣ੍ਣਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਨਾਨਤ੍ਤਂ। ਨੋ ਚ ਆਭਾਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਲੋਕੇ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਅਚ੍ਚਿਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੀਘਰਸ੍ਸਅਣੁਥੂਲવਸੇਨ ਅਚ੍ਚਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ।
Vaṇṇanānattanti sarīravaṇṇassa nānattaṃ. No ca ābhānānattanti āloke nānattaṃ na paññāyati. Accinānattanti dīgharassaaṇuthūlavasena acciyā nānattaṃ.
ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਉਯ੍ਯਾਨવਿਮਾਨਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਨਦੀਤੀਰਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤੀਰੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ। ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤੀਤਿ વਸਨ੍ਤਿ। ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੀਤਿ ਰਮਨ੍ਤਿ ਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨ੍ਤਿ। ਕਾਜੇਨਾਤਿ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਤੇਲਫਾਣਿਤਮਚ੍ਛਮਂਸਕਾਜੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਾਜੇਨ। ‘‘ਕਾਚੇਨਾਤਿ’’ਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇવ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਿਟਕੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਛਿਯਾ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਸਪ੍ਪਿਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਂ ਸੁਲਭਟ੍ਠਾਨਤੋ ਲੋਣਪੂਤਿਮਚ੍ਛਾਦੀਨਂ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨੀਤਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਫਾਸੁਕਂ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਂ વਸਿਮ੍ਹਾ, ਇਧ ਲੋਣਂ વਾ ਨੋ ਬਾਧਤਿ ਪੂਤਿਮਚ੍ਛਗਨ੍ਧੋ વਾ ਸੀਸਰੋਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇવ ਰਮਨ੍ਤਿ।
Yattha yatthāti uyyānavimānakapparukkhanadītīrapokkharaṇītīresu yattha yattha. Abhinivisantīti vasanti. Abhiramantīti ramanti na ukkaṇṭhanti. Kājenāti yāgubhattatelaphāṇitamacchamaṃsakājesu yena kenaci kājena. ‘‘Kācenāti’’pi pāṭho, ayameva attho. Piṭakenāti pacchiyā. Tattha tatthevāti sappimadhuphāṇitādīnaṃ sulabhaṭṭhānato loṇapūtimacchādīnaṃ ussannaṭṭhānaṃ nītā ‘‘pubbe amhākaṃ vasanaṭṭhānaṃ phāsukaṃ, tattha sukhaṃ vasimhā, idha loṇaṃ vā no bādhati pūtimacchagandho vā sīsarogaṃ uppādetī’’ti evaṃ cittaṃ anuppādetvā tattha tattheva ramanti.
੨੩੪. ਆਭਾਤਿ ਆਭਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਤਦਙ੍ਗੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਭવੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗੇਨ, ਭવੂਪਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ।
234.Ābhāti ābhāsampannā. Tadaṅgenāti tassā bhavūpapattiyā aṅgena, bhavūpapattikāraṇenāti attho. Idāni taṃ kāraṇaṃ pucchanto ko nu kho, bhantetiādimāha.
ਕਾਯਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਕਾਯਾਲਸਿਯਭਾવੋ। ਝਾਯਤੋਤਿ ਜਲਤੋ।
Kāyaduṭṭhullanti kāyālasiyabhāvo. Jhāyatoti jalato.
੨੩੫. ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਖੋ ਮੇਤਿ ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਤੀਣਿ ਅਤ੍ਤਭਾવਸਤਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਟਿਲਭਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਆਹ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
235.Dīgharattaṃ kho meti thero kira pāramiyo pūrento isipabbajjaṃ pabbajitvā samāpattiṃ nibbattetvā nirantaraṃ tīṇi attabhāvasatāni brahmaloke paṭilabhi, taṃ sandhāyetaṃ āha. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ਅવੋਕਿਣ੍ਣਂ ਤੀਣਿ ਸਤਂ, ਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ।
‘‘Avokiṇṇaṃ tīṇi sataṃ, yaṃ pabbajiṃ isipabbajjaṃ;
ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਞ੍ਚਰਿਤਂ ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ॥
Asaṅkhataṃ gavesanto, pubbe sañcaritaṃ mama’’nti.
ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Anuruddhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੭. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Anuruddhasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੭. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Anuruddhasuttavaṇṇanā
