Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அபதா³ன-அட்ட²கதா² • Apadāna-aṭṭhakathā |
3-4. அனுருத்³த⁴த்தே²ரஅபதா³னவண்ணனா
3-4. Anuruddhattheraapadānavaṇṇanā
ஸுமேத⁴ங் ப⁴க³வந்தாஹந்திஆதி³கங் ஆயஸ்மதோ அனுருத்³த⁴த்தே²ரஸ்ஸ அபதா³னங். அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே விவட்டூபனிஸ்ஸயானி புஞ்ஞானி உபசினந்தோ பது³முத்தரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே விப⁴வஸம்பன்னே குடும்பி³ககுலே நிப்³ப³த்தி. வயப்பத்தோ ஏகதி³வஸங் விஹாரங் க³ந்த்வா ஸத்து² ஸந்திகே த⁴ம்மங் ஸுணந்தோ ஸத்தா²ரா ஏகங் பி⁴க்கு²ங் தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பெந்தங் தி³ஸ்வா ஸயம்பி தங் தா³னங் பத்தெ²த்வா ஸதஸஹஸ்ஸபி⁴க்கு²பரிவாரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸத்தாஹங் மஹாதா³னங் பவத்தெத்வா ஸத்தமே தி³வஸே ப⁴க³வதோ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ச உத்தமானி வத்தா²னி த³த்வா பணிதா⁴னங் அகாஸி. ஸத்தா²பிஸ்ஸ அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²னபா⁴வங் தி³ஸ்வா ‘‘அனாக³தே கோ³தமஸ்ஸ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனே தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் அக்³கோ³ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ப்³யாகாஸி. ஸோபி தத்த² புஞ்ஞானி கரொந்தோ ஸத்த²ரி பரினிப்³பு³தே ஸத்தயோஜனிகே கனகதூ²பே ப³ஹுகங்ஸபாதியோ தீ³பருக்கே²ஹி தீ³பகபல்லிகாஹி ச ‘‘தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயோ ஹோதூ’’தி உளாரங் தீ³பபூஜங் அகாஸி. ஏவங் யாவஜீவங் புஞ்ஞானி கத்வா தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ கஸ்ஸபஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே பா³ராணஸியங் குடும்பி³ககே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஸத்த²ரி பரினிப்³பு³தே நிட்டி²தே யோஜனிகே கனகதூ²பே ப³ஹுகங்ஸபாதியோ ஸப்பிமண்ட³ஸ்ஸ பூரெத்வா மஜ்ஜே² ச ஏகேகங் கு³ளபிண்ட³ங் ட²பெத்வா முக²வட்டியா முக²வட்டிங் பு²ஸாபெந்தோ சேதியங் பரிக்கி²பாபேஸி. அத்தனா க³ஹிதகங்ஸபாதிங் ஸப்பிமண்ட³ஸ்ஸ பூரெத்வா ஸஹஸ்ஸவட்டியோ ஜாலாபெத்வா ஸீஸே ட²பெத்வா ஸப்³ப³ரத்திங் சேதியங் அனுபரியாயி.
Sumedhaṃbhagavantāhantiādikaṃ āyasmato anuruddhattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle vibhavasampanne kuṭumbikakule nibbatti. Vayappatto ekadivasaṃ vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ suṇanto satthārā ekaṃ bhikkhuṃ dibbacakkhukānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ dānaṃ patthetvā satasahassabhikkhuparivārassa bhagavato sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā sattame divase bhagavato bhikkhusaṅghassa ca uttamāni vatthāni datvā paṇidhānaṃ akāsi. Satthāpissa anantarāyena samijjhanabhāvaṃ disvā ‘‘anāgate gotamassa sammāsambuddhassa sāsane dibbacakkhukānaṃ aggo bhavissatī’’ti byākāsi. Sopi tattha puññāni karonto satthari parinibbute sattayojanike kanakathūpe bahukaṃsapātiyo dīparukkhehi dīpakapallikāhi ca ‘‘dibbacakkhuñāṇassa upanissayo hotū’’ti uḷāraṃ dīpapūjaṃ akāsi. Evaṃ yāvajīvaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto kassapassa bhagavato kāle bārāṇasiyaṃ kuṭumbikagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute niṭṭhite yojanike kanakathūpe bahukaṃsapātiyo sappimaṇḍassa pūretvā majjhe ca ekekaṃ guḷapiṇḍaṃ ṭhapetvā mukhavaṭṭiyā mukhavaṭṭiṃ phusāpento cetiyaṃ parikkhipāpesi. Attanā gahitakaṃsapātiṃ sappimaṇḍassa pūretvā sahassavaṭṭiyo jālāpetvā sīse ṭhapetvā sabbarattiṃ cetiyaṃ anupariyāyi.
ஏவங் தஸ்மிம்பி அத்தபா⁴வே யாவஜீவங் குஸலங் கத்வா தே³வலோகே நிப்³ப³த்தித்வா தத்த² யாவதாயுகங் ட²த்வா ததோ சுதோ அனுப்பன்னே பு³த்³தே⁴ பா³ராணஸியங்யேவ து³க்³க³தகுலே நிப்³ப³த்தி, ‘‘அன்னபா⁴ரோ’’திஸ்ஸ நாமங் அஹோஸி. ஸோ ஸுமனஸெட்டி²ஸ்ஸ நாம கே³ஹே கம்மங் கரொந்தோ ஜீவதி. ஏகதி³வஸங் ஸோ உபரிட்ட²ங் நாம பச்சேகபு³த்³த⁴ங் நிரோத⁴ஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய க³ந்த⁴மாத³னபப்³ப³ததோ ஆகாஸேனாக³ந்த்வா பா³ராணஸீனக³ரத்³வாரே ஓதரித்வா சீவரங் பாருபித்வா நக³ரே பிண்டா³ய சரந்தங் தி³ஸ்வா பஸன்னமானஸோ பத்தங் க³ஹெத்வா அத்தனோ அத்தா²ய ட²பிதங் பா⁴க³ப⁴த்தங் பத்தே பக்கி²பித்வா பச்சேகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ தா³துகாமோ ஆரபி⁴. ப⁴ரியாபிஸ்ஸ அத்தனோ பா⁴க³ப⁴த்தஞ்ச தத்தே²வ பக்கி²பி. ஸோ தங் நெத்வா பச்சேகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஹத்தே² ட²பேஸி. பச்சேகபு³த்³தோ⁴ தங் க³ஹெத்வா அனுமோத³னங் கத்வா பக்காமி. தங் தி³வஸங் ஸுமனஸெட்டி²ஸ்ஸ ச²த்தே அதி⁴வத்தா² தே³வதா – ‘‘அஹோ தா³னங், பரமதா³னங், உபரிட்டே² ஸுப்பதிட்டி²த’’ந்தி மஹாஸத்³தே³ன அனுமோதி³. தங் ஸுத்வா ஸுமனஸெட்டி² – ‘‘ஏவங் தே³வதாய அனுமோதி³தங் இத³மேவ உத்தமதா³ன’’ந்தி சிந்தெத்வா தத்த² பத்திங் யாசி. அன்னபா⁴ரோ பன தஸ்ஸ பத்திங் அதா³ஸி. தேன பஸன்னசித்தோ ஸுமனஸெட்டி² தஸ்ஸ ஸஹஸ்ஸங் த³த்வா ‘‘இதோ பட்டா²ய துய்ஹங் ஸஹத்தே²ன கம்மகரணகிச்சங் நத்தி², பதிரூபங் கே³ஹங் கத்வா நிச்சங் வஸாஹீ’’தி ஆஹ.
Evaṃ tasmimpi attabhāve yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devaloke nibbattitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cuto anuppanne buddhe bārāṇasiyaṃyeva duggatakule nibbatti, ‘‘annabhāro’’tissa nāmaṃ ahosi. So sumanaseṭṭhissa nāma gehe kammaṃ karonto jīvati. Ekadivasaṃ so upariṭṭhaṃ nāma paccekabuddhaṃ nirodhasamāpattito vuṭṭhāya gandhamādanapabbatato ākāsenāgantvā bārāṇasīnagaradvāre otaritvā cīvaraṃ pārupitvā nagare piṇḍāya carantaṃ disvā pasannamānaso pattaṃ gahetvā attano atthāya ṭhapitaṃ bhāgabhattaṃ patte pakkhipitvā paccekabuddhassa dātukāmo ārabhi. Bhariyāpissa attano bhāgabhattañca tattheva pakkhipi. So taṃ netvā paccekabuddhassa hatthe ṭhapesi. Paccekabuddho taṃ gahetvā anumodanaṃ katvā pakkāmi. Taṃ divasaṃ sumanaseṭṭhissa chatte adhivatthā devatā – ‘‘aho dānaṃ, paramadānaṃ, upariṭṭhe suppatiṭṭhita’’nti mahāsaddena anumodi. Taṃ sutvā sumanaseṭṭhi – ‘‘evaṃ devatāya anumoditaṃ idameva uttamadāna’’nti cintetvā tattha pattiṃ yāci. Annabhāro pana tassa pattiṃ adāsi. Tena pasannacitto sumanaseṭṭhi tassa sahassaṃ datvā ‘‘ito paṭṭhāya tuyhaṃ sahatthena kammakaraṇakiccaṃ natthi, patirūpaṃ gehaṃ katvā niccaṃ vasāhī’’ti āha.
யஸ்மா நிரோத⁴ஸமாபத்திதோ வுட்டி²தஸ்ஸ பச்சேகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ தி³ன்னபிண்ட³பாதோ தங் தி³வஸமேவ உளாரவிபாகோ ஹோதி, தஸ்மா ஸுமனஸெட்டி² ரஞ்ஞோ ஸந்திகங் க³ச்ச²ந்தோ தங் க³ஹெத்வா அக³மாஸி. ராஜா பன தங் ஆத³ரவஸேன ஓலோகேஸி. ஸெட்டி² – ‘‘மஹாராஜ, அயங் ஓலோகேதப்³ப³யுத்தோயேவா’’தி வத்வா ததா³ தேன கதகம்மங் அத்தனாபிஸ்ஸ ஸஹஸ்ஸதி³ன்னபா⁴வஞ்ச கதே²ஸி. தங் ஸுத்வா ராஜா தஸ்ஸ துஸ்ஸித்வா ஸஹஸ்ஸங் த³த்வா ‘‘அஸுகஸ்மிங் டா²னே கே³ஹங் கத்வா வஸாஹீ’’தி கே³ஹட்டா²னமஸ்ஸ ஆணாபேஸி. தஸ்ஸ தங் டா²னங் ஸோதா⁴பெந்தஸ்ஸ மஹந்தா மஹந்தா நிதி⁴கும்பி⁴யோ உட்ட²ஹிங்ஸு. ஸோ தா தி³ஸ்வா ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸி. ராஜா ஸப்³ப³ங் த⁴னங் உத்³த⁴ராபெத்வா ராஸிகதங் தி³ஸ்வா – ‘‘எத்தகங் த⁴னங் இமஸ்மிங் நக³ரே கஸ்ஸ கே³ஹே அத்தீ²’’தி புச்சி². ‘‘ந கஸ்ஸசி, தே³வா’’தி. ‘‘தேன ஹி அயங் அன்னபா⁴ரோ இமஸ்மிங் நக³ரே மஹாத⁴னஸெட்டி² நாம ஹோதூ’’தி தங் தி³வஸமேவ தஸ்ஸ ஸெட்டி²ச²த்தங் உஸ்ஸாபேஸி.
Yasmā nirodhasamāpattito vuṭṭhitassa paccekabuddhassa dinnapiṇḍapāto taṃ divasameva uḷāravipāko hoti, tasmā sumanaseṭṭhi rañño santikaṃ gacchanto taṃ gahetvā agamāsi. Rājā pana taṃ ādaravasena olokesi. Seṭṭhi – ‘‘mahārāja, ayaṃ oloketabbayuttoyevā’’ti vatvā tadā tena katakammaṃ attanāpissa sahassadinnabhāvañca kathesi. Taṃ sutvā rājā tassa tussitvā sahassaṃ datvā ‘‘asukasmiṃ ṭhāne gehaṃ katvā vasāhī’’ti gehaṭṭhānamassa āṇāpesi. Tassa taṃ ṭhānaṃ sodhāpentassa mahantā mahantā nidhikumbhiyo uṭṭhahiṃsu. So tā disvā rañño ārocesi. Rājā sabbaṃ dhanaṃ uddharāpetvā rāsikataṃ disvā – ‘‘ettakaṃ dhanaṃ imasmiṃ nagare kassa gehe atthī’’ti pucchi. ‘‘Na kassaci, devā’’ti. ‘‘Tena hi ayaṃ annabhāro imasmiṃ nagare mahādhanaseṭṭhi nāma hotū’’ti taṃ divasameva tassa seṭṭhichattaṃ ussāpesi.
ஸோ ஸெட்டி² ஹுத்வா யாவஜீவங் கல்யாணகம்மங் கத்வா தே³வலோகே நிப்³ப³த்தோ, தீ³க⁴ரத்தங் தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரித்வா அம்ஹாகங் ப⁴க³வதோ உப்பஜ்ஜனககாலே கபிலவத்து²னக³ரே ஸுக்கோத³னஸக்கஸ்ஸ கே³ஹே படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. தஸ்ஸ ஜாதஸ்ஸ அனுருத்³தோ⁴தி நாமங் அகங்ஸு. ஸோ மஹானாமஸக்கஸ்ஸ கனிட்ட²பா⁴தா ப⁴க³வதோ சூளபிது புத்தோ பரமஸுகு²மாலோ மஹாபுஞ்ஞோ அஹோஸி. ஸுவண்ணபாதியங்யேவ சஸ்ஸ ப⁴த்தங் உப்பஜ்ஜி. அத²ஸ்ஸ மாதா ஏகதி³வஸங் ‘‘மம புத்தோ நத்தீ²தி பத³ங் ந ஜானாதி, தங் ஜானாபெஸ்ஸாமீ’’தி சிந்தெத்வா ஏகங் ஸுவண்ணபாதிங் துச்ச²கங்யேவ அஞ்ஞாய ஸுவண்ணபாதியா பித³ஹித்வா தஸ்ஸ பேஸேஸி, அந்தராமக்³கே³ தே³வதா தங், தி³ப்³ப³பூவேஹி பூரேஸுங். ஏவங் மஹாபுஞ்ஞோ திண்ணங் உதூனங் அனுச்ச²விகேஸு தீஸு பாஸாதே³ஸு அலங்கதனாடகித்தீ²ஹி பரிவுதோ தே³வோ விய மஹாஸம்பத்திங் அனுப⁴வி.
So seṭṭhi hutvā yāvajīvaṃ kalyāṇakammaṃ katvā devaloke nibbatto, dīgharattaṃ devamanussesu saṃsaritvā amhākaṃ bhagavato uppajjanakakāle kapilavatthunagare sukkodanasakkassa gehe paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa jātassa anuruddhoti nāmaṃ akaṃsu. So mahānāmasakkassa kaniṭṭhabhātā bhagavato cūḷapitu putto paramasukhumālo mahāpuñño ahosi. Suvaṇṇapātiyaṃyeva cassa bhattaṃ uppajji. Athassa mātā ekadivasaṃ ‘‘mama putto natthīti padaṃ na jānāti, taṃ jānāpessāmī’’ti cintetvā ekaṃ suvaṇṇapātiṃ tucchakaṃyeva aññāya suvaṇṇapātiyā pidahitvā tassa pesesi, antarāmagge devatā taṃ, dibbapūvehi pūresuṃ. Evaṃ mahāpuñño tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavikesu tīsu pāsādesu alaṅkatanāṭakitthīhi parivuto devo viya mahāsampattiṃ anubhavi.
அம்ஹாகம்பி போ³தி⁴ஸத்தோ தஸ்மிங் ஸமயே துஸிதபுரா சவித்வா ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜஸ்ஸ அக்³க³மஹேஸியா குச்சி²ம்ஹி நிப்³ப³த்தித்வா அனுக்கமேன வுத்³தி⁴ப்பத்தோ ஏகூனதிங்ஸ வஸ்ஸானி அகா³ரமஜ்ஜே² வஸித்வா மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மித்வா அனுக்கமேன படிவித்³த⁴ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணோ போ³தி⁴மண்டே³ ஸத்தஸத்தாஹங் வீதினாமெத்வா இஸிபதனே மிக³தா³யே த⁴ம்மசக்கங் பவத்தெத்வா லோகானுக்³க³ஹங் கரொந்தோ ராஜக³ஹங் க³ந்த்வா வேளுவனே விஹாஸி. ததா³ ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜா – ‘‘புத்தோ கிர மே ராஜக³ஹங் அனுப்பத்தோ; க³ச்ச²த², ப⁴ணே, மம புத்தங் ஆனேதா²’’தி ஸஹஸ்ஸஸஹஸ்ஸபரிவாரே த³ஸ அமச்சே பேஸேஸி. தே ஸப்³பே³ ஏஹிபி⁴க்கு²பப்³ப³ஜ்ஜாய பப்³ப³ஜிங்ஸு. தேஸு உதா³யித்தே²ரேன சாரிகாக³மனங் ஆயாசிதோ ப⁴க³வா வீஸதிஸஹஸ்ஸகீ²ணாஸவபரிவுதோ ராஜக³ஹதோ நிக்க²மித்வா கபிலவத்து²புரங் க³ந்த்வா ஞாதிஸமாக³மே அனேகானி பாடிஹாரியானி த³ஸ்ஸெத்வா பாடிஹாரியவிசித்தங் த⁴ம்மதே³ஸனங் கதெ²த்வா மஹாஜனங் அமதபானங் பாயெத்வா து³தியதி³வஸே பத்தசீவரமாதா³ய நக³ரத்³வாரே ட²த்வா ‘‘கிங் நு கோ² குலனக³ரங் ஆக³தானங் ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் ஆசிண்ண’’ந்தி ஆவஜ்ஜமானோ ‘‘ஸபதா³னங் பிண்டா³ய சரணங் ஆசிண்ண’’ந்தி ஞத்வா ஸபதா³னங் பிண்டா³ய சரதி. ராஜா ‘‘புத்தோ தே பிண்டா³ய சரதீ’’தி ஸுத்வா துரிததுரிதோ ஆக³ந்த்வா அந்தரவீதி²யங் த⁴ம்மங் ஸுத்வா அத்தனோ நிவேஸனங் பவேஸெத்வா மஹந்தங் ஸக்காரஸம்மானங் அகாஸி. ப⁴க³வா தத்த² கத்தப்³ப³ங் ஞாதிஸங்க³ஹங் கத்வா ராஹுலகுமாரங் பப்³பா³ஜெத்வா நசிரஸ்ஸேவ கபிலவத்து²னக³ரதோ மல்லரட்டே² சாரிகங் சரமானோ அனுபியம்ப³வனங் பாபுணி.
Amhākampi bodhisatto tasmiṃ samaye tusitapurā cavitvā suddhodanamahārājassa aggamahesiyā kucchimhi nibbattitvā anukkamena vuddhippatto ekūnatiṃsa vassāni agāramajjhe vasitvā mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā anukkamena paṭividdhasabbaññutaññāṇo bodhimaṇḍe sattasattāhaṃ vītināmetvā isipatane migadāye dhammacakkaṃ pavattetvā lokānuggahaṃ karonto rājagahaṃ gantvā veḷuvane vihāsi. Tadā suddhodanamahārājā – ‘‘putto kira me rājagahaṃ anuppatto; gacchatha, bhaṇe, mama puttaṃ ānethā’’ti sahassasahassaparivāre dasa amacce pesesi. Te sabbe ehibhikkhupabbajjāya pabbajiṃsu. Tesu udāyittherena cārikāgamanaṃ āyācito bhagavā vīsatisahassakhīṇāsavaparivuto rājagahato nikkhamitvā kapilavatthupuraṃ gantvā ñātisamāgame anekāni pāṭihāriyāni dassetvā pāṭihāriyavicittaṃ dhammadesanaṃ kathetvā mahājanaṃ amatapānaṃ pāyetvā dutiyadivase pattacīvaramādāya nagaradvāre ṭhatvā ‘‘kiṃ nu kho kulanagaraṃ āgatānaṃ sabbabuddhānaṃ āciṇṇa’’nti āvajjamāno ‘‘sapadānaṃ piṇḍāya caraṇaṃ āciṇṇa’’nti ñatvā sapadānaṃ piṇḍāya carati. Rājā ‘‘putto te piṇḍāya caratī’’ti sutvā turitaturito āgantvā antaravīthiyaṃ dhammaṃ sutvā attano nivesanaṃ pavesetvā mahantaṃ sakkārasammānaṃ akāsi. Bhagavā tattha kattabbaṃ ñātisaṅgahaṃ katvā rāhulakumāraṃ pabbājetvā nacirasseva kapilavatthunagarato mallaraṭṭhe cārikaṃ caramāno anupiyambavanaṃ pāpuṇi.
தஸ்மிங் ஸமயே ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜா ஸாகியக³ணங் ஸன்னிபாதெத்வா ஆஹ – ‘‘ஸசே மம புத்தோ அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸிஸ்ஸ, ராஜா அப⁴விஸ்ஸ சக்கவத்தீ ஸத்தரதனஸம்பன்னோ க²த்தியக³ணபரிவாரோ, நத்தாபி மே ராஹுலகுமாரோ க²த்தியக³ணேன ஸத்³தி⁴ங் தங் பரிவாரெத்வா அசரிஸ்ஸ, தும்ஹேபி ஏதமத்த²ங் ஜானாத². இதா³னி பன மம புத்தோ பு³த்³தோ⁴ ஜாதோ, க²த்தியாவாஸ்ஸ பரிவாரா ஹொந்து, தும்ஹே ஏகேககுலதோ ஏகேகங் தா³ரகங் தே³தா²’’தி. ஏவங் வுத்தே ஏகப்பஹாரேனேவ த்³வேஅஸீதிஸஹஸ்ஸக²த்தியகுமாரா பப்³ப³ஜிங்ஸு.
Tasmiṃ samaye suddhodanamahārājā sākiyagaṇaṃ sannipātetvā āha – ‘‘sace mama putto agāraṃ ajjhāvasissa, rājā abhavissa cakkavattī sattaratanasampanno khattiyagaṇaparivāro, nattāpi me rāhulakumāro khattiyagaṇena saddhiṃ taṃ parivāretvā acarissa, tumhepi etamatthaṃ jānātha. Idāni pana mama putto buddho jāto, khattiyāvāssa parivārā hontu, tumhe ekekakulato ekekaṃ dārakaṃ dethā’’ti. Evaṃ vutte ekappahāreneva dveasītisahassakhattiyakumārā pabbajiṃsu.
தஸ்மிங் ஸமயே மஹானாமோ ஸக்கோ குடும்ப³ஸாமிகோ, ஸோ அத்தனோ கனிட்ட²ங் அனுருத்³த⁴ங் ஸக்கங் உபஸங்கமித்வா ஏதத³வோச – ‘‘ஏதரஹி, தாத அனுருத்³த⁴, அபி⁴ஞ்ஞாதா அபி⁴ஞ்ஞாதா ஸக்யகுமாரா ப⁴க³வந்தங் பப்³ப³ஜிதங் அனுபப்³ப³ஜந்தி, அம்ஹாகஞ்ச குலா நத்தி² கோசி அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜிதோ, தேன ஹி த்வங் வா பப்³ப³ஜாஹி, அஹங் வா பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி. தங் ஸுத்வா அனுருத்³தோ⁴ க⁴ராவாஸே ருசிங் அகத்வா அத்தஸத்தமோ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜிதோ. தஸ்ஸ பப்³ப³ஜ்ஜானுக்கமோ ஸங்க⁴பே⁴த³கக்க²ந்த⁴கே (சூளவ॰ 330 ஆத³யோ) ஆக³தோயேவ. ஏவங் அனுபியங் க³ந்த்வா பப்³ப³ஜிதேஸு பன தேஸு தஸ்மிங்யேவ அந்தோவஸ்ஸே ப⁴த்³தி³யத்தே²ரோ அரஹத்தங் பாபுணி, அனுருத்³த⁴த்தே²ரோ தி³ப்³ப³சக்கு²ங் நிப்³ப³த்தேஸி, தே³வத³த்தோ அட்ட² ஸமாபத்தியோ நிப்³ப³த்தேஸி, ஆனந்த³த்தே²ரோ ஸோதாபத்திப²லே பதிட்டா²ஸி, ப⁴கு³த்தே²ரோ ச கிமிலத்தே²ரோ ச பச்சா² அரஹத்தங் பாபுணிங்ஸு. தேஸங் ஸப்³பே³ஸம்பி தே²ரானங் அத்தனோ அத்தனோ ஆக³தட்டா²னேஸு புப்³ப³பத்த²னாபி⁴னீஹாரோ ஆவி ப⁴விஸ்ஸதி. அயங் அனுருத்³த⁴த்தே²ரோ த⁴ம்மஸேனாபதிஸ்ஸ ஸந்திகே கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா சேதியரட்டே² பாசீனவங்ஸதா³யங் க³ந்த்வா ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோ ஸத்த மஹாபுரிஸவிதக்கே விதக்கேஸி, அட்ட²மே கிலமதி. ஸத்தா² ‘‘அனுருத்³தோ⁴ அட்ட²மே மஹாபுரிஸவிதக்கே கிலமதீ’’தி ஞத்வா ‘‘தஸ்ஸ ஸங்கப்பங் பூரெஸ்ஸாமீ’’தி தத்த² க³ந்த்வா பஞ்ஞத்தவரபு³த்³தா⁴ஸனே நிஸின்னோ அட்ட²மங் மஹாபுரிஸவிதக்கங் பூரெத்வா சதுபச்சயஸந்தோஸபா⁴வனாராமபடிமண்டி³தங் மஹாஅரியவங்ஸபடிபத³ங் கதெ²த்வா ஆகாஸே உப்பதித்வா பே⁴ஸகலாவனமேவ க³தோ.
Tasmiṃ samaye mahānāmo sakko kuṭumbasāmiko, so attano kaniṭṭhaṃ anuruddhaṃ sakkaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘‘etarahi, tāta anuruddha, abhiññātā abhiññātā sakyakumārā bhagavantaṃ pabbajitaṃ anupabbajanti, amhākañca kulā natthi koci agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, tena hi tvaṃ vā pabbajāhi, ahaṃ vā pabbajissāmī’’ti. Taṃ sutvā anuruddho gharāvāse ruciṃ akatvā attasattamo agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. Tassa pabbajjānukkamo saṅghabhedakakkhandhake (cūḷava. 330 ādayo) āgatoyeva. Evaṃ anupiyaṃ gantvā pabbajitesu pana tesu tasmiṃyeva antovasse bhaddiyatthero arahattaṃ pāpuṇi, anuruddhatthero dibbacakkhuṃ nibbattesi, devadatto aṭṭha samāpattiyo nibbattesi, ānandatthero sotāpattiphale patiṭṭhāsi, bhagutthero ca kimilatthero ca pacchā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tesaṃ sabbesampi therānaṃ attano attano āgataṭṭhānesu pubbapatthanābhinīhāro āvi bhavissati. Ayaṃ anuruddhatthero dhammasenāpatissa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā cetiyaraṭṭhe pācīnavaṃsadāyaṃ gantvā samaṇadhammaṃ karonto satta mahāpurisavitakke vitakkesi, aṭṭhame kilamati. Satthā ‘‘anuruddho aṭṭhame mahāpurisavitakke kilamatī’’ti ñatvā ‘‘tassa saṅkappaṃ pūressāmī’’ti tattha gantvā paññattavarabuddhāsane nisinno aṭṭhamaṃ mahāpurisavitakkaṃ pūretvā catupaccayasantosabhāvanārāmapaṭimaṇḍitaṃ mahāariyavaṃsapaṭipadaṃ kathetvā ākāse uppatitvā bhesakalāvanameva gato.
தே²ரோ ததா²க³தே க³தமத்தேயேவ தேவிஜ்ஜோ மஹாகீ²ணாஸவோ ஹுத்வா ‘‘ஸத்தா² மய்ஹங் மனங் ஜானித்வா ஆக³ந்த்வா அட்ட²மங் மஹாபுரிஸவிதக்கங் பூரெத்வா அதா³ஸி, ஸோ ச மே மனோரதோ² மத்த²கங் பத்தோ’’தி பு³த்³தா⁴னங் த⁴ம்மதே³ஸனங் அத்தனோ ச படிவேத⁴த⁴ம்மங் ஆரப்³ப⁴ இமா உதா³னகா³தா² அபா⁴ஸி –
Thero tathāgate gatamatteyeva tevijjo mahākhīṇāsavo hutvā ‘‘satthā mayhaṃ manaṃ jānitvā āgantvā aṭṭhamaṃ mahāpurisavitakkaṃ pūretvā adāsi, so ca me manoratho matthakaṃ patto’’ti buddhānaṃ dhammadesanaṃ attano ca paṭivedhadhammaṃ ārabbha imā udānagāthā abhāsi –
‘‘மம ஸங்கப்பமஞ்ஞாய, ஸத்தா² லோகே அனுத்தரோ;
‘‘Mama saṅkappamaññāya, satthā loke anuttaro;
மனோமயேன காயேன, இத்³தி⁴யா உபஸங்கமி.
Manomayena kāyena, iddhiyā upasaṅkami.
‘‘யதா³ மே அஹு ஸங்கப்போ, ததோ உத்தரி தே³ஸயி;
‘‘Yadā me ahu saṅkappo, tato uttari desayi;
நிப்பபஞ்சரதோ பு³த்³தோ⁴, நிப்பபஞ்சமதே³ஸயி.
Nippapañcarato buddho, nippapañcamadesayi.
‘‘தஸ்ஸாஹங் த⁴ம்மமஞ்ஞாய, விஹாஸிங் ஸாஸனே ரதோ;
‘‘Tassāhaṃ dhammamaññāya, vihāsiṃ sāsane rato;
திஸ்ஸோ விஜ்ஜா அனுப்பத்தா, கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி. (தே²ரகா³॰ 901-903);
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. (theragā. 901-903);
அத² நங் அபரபா⁴கே³ ஸத்தா² ஜேதவனே மஹாவிஹாரே விஹரந்தோ ‘‘தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் பி⁴க்கூ²னங் அனுருத்³தோ⁴ அக்³கோ³’’தி (அ॰ நி॰ 1.192) அக்³க³ட்டா²னே ட²பேஸி.
Atha naṃ aparabhāge satthā jetavane mahāvihāre viharanto ‘‘dibbacakkhukānaṃ bhikkhūnaṃ anuruddho aggo’’ti (a. ni. 1.192) aggaṭṭhāne ṭhapesi.
421. ஏவங் ஸோ ப⁴க³வதோ ஸந்திகா தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் அக்³க³ட்டா²னங் லபி⁴த்வா அத்தனோ புப்³ப³கம்மங் ஸரித்வா ஸோமனஸ்ஸவஸேன புப்³ப³சரிதாபதா³னங் பகாஸெந்தோ ஸுமேத⁴ங் ப⁴க³வந்தாஹந்திஆதி³மாஹ. தத்த² ஸுந்த³ரா உபட்டா²பனபஞ்ஞா மக்³க³ப²லபஞ்ஞா விபஸ்ஸனாபஞ்ஞா சதுபடிஸம்பி⁴தா³தி³ஸங்கா²தா மேதா⁴ யஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸோ ஸுமேதோ⁴, தங் ஸுமேத⁴ங் பா⁴க்³யஸம்பன்னத்தா ப⁴க³வந்தங் லோகஸ்ஸ ஜெட்ட²ங் ஸெட்ட²ங் பதா⁴னபூ⁴தங் ஸங்ஸாரதோ பட²மங் நிக்³க³தங் நரானங் ஆஸப⁴ங் புரேசாரிகங் வூபகட்ட²ங் விவேகபூ⁴தங் க³ணஸங்க³ணிகாராமதோ அபக³தங் விஹரந்தங் அஹங் அத்³த³ஸந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
421. Evaṃ so bhagavato santikā dibbacakkhukānaṃ aggaṭṭhānaṃ labhitvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento sumedhaṃ bhagavantāhantiādimāha. Tattha sundarā upaṭṭhāpanapaññā maggaphalapaññā vipassanāpaññā catupaṭisambhidādisaṅkhātā medhā yassa bhagavato so sumedho, taṃ sumedhaṃ bhāgyasampannattā bhagavantaṃ lokassa jeṭṭhaṃ seṭṭhaṃ padhānabhūtaṃ saṃsārato paṭhamaṃ niggataṃ narānaṃ āsabhaṃ purecārikaṃ vūpakaṭṭhaṃ vivekabhūtaṃ gaṇasaṅgaṇikārāmato apagataṃ viharantaṃ ahaṃ addasanti sambandho.
422. ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் ஸயமேவ பு³த்³த⁴த்தா ஸம்பு³த்³த⁴ங், உபக³ந்த்வான ஸமீபங் க³ந்த்வாதி அத்தோ². அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹெத்வானாதி த³ஸங்கு³லிபுடங் முத்³த⁴னி கத்வாதி அத்தோ². ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.
422. Sabbadhammānaṃ sayameva buddhattā sambuddhaṃ, upagantvāna samīpaṃ gantvāti attho. Añjaliṃ paggahetvānāti dasaṅgulipuṭaṃ muddhani katvāti attho. Sesaṃ uttānatthameva.
430. தி³வா ரத்திஞ்ச பஸ்ஸாமீதி ததா³ தே³வலோகே ச மனுஸ்ஸலோகே ச உப்பன்னகாலே மங்ஸசக்கு²னா ஸமந்ததோ யோஜனங் பஸ்ஸாமீதி அத்தோ².
430.Divā rattiñca passāmīti tadā devaloke ca manussaloke ca uppannakāle maṃsacakkhunā samantato yojanaṃ passāmīti attho.
431. ஸஹஸ்ஸலோகங் ஞாணேனாதி பஞ்ஞாசக்கு²னா ஸஹஸ்ஸசக்கவாளங் பஸ்ஸாமீதி அத்தோ². ஸத்து² ஸாஸனேதி இதா³னி கோ³தமஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனே. தீ³பதா³னஸ்ஸ தீ³பபூஜாய இத³ங் ப²லங், இமினா ப²லேன தி³ப்³ப³சக்கு²ங் அனுப்பத்தோ படிலத்³தோ⁴ உப்பாதே³ஸிந்தி அத்தோ².
431.Sahassalokaṃ ñāṇenāti paññācakkhunā sahassacakkavāḷaṃ passāmīti attho. Satthu sāsaneti idāni gotamassa bhagavato sāsane. Dīpadānassa dīpapūjāya idaṃ phalaṃ, iminā phalena dibbacakkhuṃ anuppatto paṭiladdho uppādesinti attho.
அனுருத்³த⁴த்தே²ரஅபதா³னவண்ணனா ஸமத்தா.
Anuruddhattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / அபதா³னபாளி • Apadānapāḷi / 3-4. அனுருத்³த⁴த்தே²ரஅபதா³னங் • 3-4. Anuruddhattheraapadānaṃ