Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā

    9. அனுருத்³த⁴த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா

    9. Anuruddhattheragāthāvaṇṇanā

    பஹாய மாதாபிதரோதிஆதி³கா ஆயஸ்மதோ அனுருத்³த⁴த்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ பது³முத்தரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே விப⁴வஸம்பன்னோ குடும்பி³கோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி. ஸோ ஏகதி³வஸங் விஹாரங் க³ந்த்வா ஸத்து² ஸந்திகே த⁴ம்மங் ஸுணந்தோ ஸத்தா²ரங் ஏகங் பி⁴க்கு²ங் தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பெந்தங் தி³ஸ்வா ஸயம்பி தங் டா²னந்தரங் பத்தெ²த்வா ஸதஸஹஸ்ஸபி⁴க்கு²பரிவாரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸத்தாஹங் மஹாதா³னங் பவத்தெத்வா ஸத்தமே தி³வஸே ப⁴க³வதோ, பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ச உத்தமானி வத்தா²னி த³த்வா பணிதா⁴னமகாஸி. ஸத்தா²பிஸ்ஸ அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²னபா⁴வங் தி³ஸ்வா ‘‘அனாக³தே கோ³தமஸ்ஸ நாம ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனே தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் அக்³கோ³ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ப்³யாகாஸி. ஸோபி தத்த² புஞ்ஞானி கரொந்தோ ஸத்த²ரி பரினிப்³பு³தே நிட்டி²தே ஸத்தயோஜனிகே ஸுவண்ணசேதியே அனேகஸஹஸ்ஸேஹி தீ³பருக்கே²ஹி தீ³பகபல்லிகாஹி ச ‘‘தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயபச்சயோ ஹோதூ’’தி உளாரங் தீ³பபூஜங் அகாஸி.

    Pahāyamātāpitarotiādikā āyasmato anuruddhattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro padumuttarassa bhagavato kāle vibhavasampanno kuṭumbiko hutvā nibbatti. So ekadivasaṃ vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ dibbacakkhukānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthetvā satasahassabhikkhuparivārassa bhagavato sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā sattame divase bhagavato, bhikkhusaṅghassa ca uttamāni vatthāni datvā paṇidhānamakāsi. Satthāpissa anantarāyena samijjhanabhāvaṃ disvā ‘‘anāgate gotamassa nāma sammāsambuddhassa sāsane dibbacakkhukānaṃ aggo bhavissatī’’ti byākāsi. Sopi tattha puññāni karonto satthari parinibbute niṭṭhite sattayojanike suvaṇṇacetiye anekasahassehi dīparukkhehi dīpakapallikāhi ca ‘‘dibbacakkhuñāṇassa upanissayapaccayo hotū’’ti uḷāraṃ dīpapūjaṃ akāsi.

    ஏவங் யாவஜீவங் புஞ்ஞானி கத்வா தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ கஸ்ஸபஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே பா³ராணஸியங் குடும்பி³ககே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஸத்த²ரி பரினிப்³பு³தே நிட்டி²தே யோஜனிகே கனகதூ²பே ப³ஹூ கங்ஸபாதியோ காரெத்வா ஸப்பிமண்ட³ஸ்ஸ பூரெத்வா மஜ்ஜே² ஏகேகங் கு³ளபிண்ட³ங் ட²பெத்வா முக²வட்டியா முக²வட்டிங் பு²ஸாபெந்தோ சேதியங் பரிக்கி²பாபெத்வா அத்தனா ஏகங் மஹதிங் கங்ஸபாதிங் காரெத்வா ஸப்பிமண்ட³ஸ்ஸ பூரெத்வா ஸஹஸ்ஸவட்டியோ ஜாலாபெத்வா ஸீஸே ட²பெத்வா ஸப்³ப³ரத்திங் சேதியங் அனுபரியாயி.

    Evaṃ yāvajīvaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto kassapassa bhagavato kāle bārāṇasiyaṃ kuṭumbikagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute niṭṭhite yojanike kanakathūpe bahū kaṃsapātiyo kāretvā sappimaṇḍassa pūretvā majjhe ekekaṃ guḷapiṇḍaṃ ṭhapetvā mukhavaṭṭiyā mukhavaṭṭiṃ phusāpento cetiyaṃ parikkhipāpetvā attanā ekaṃ mahatiṃ kaṃsapātiṃ kāretvā sappimaṇḍassa pūretvā sahassavaṭṭiyo jālāpetvā sīse ṭhapetvā sabbarattiṃ cetiyaṃ anupariyāyi.

    ஏவங் தஸ்மிம்பி அத்தபா⁴வே யாவஜீவங் குஸலங் கத்வா ததோ சுதோ தே³வலோகே நிப்³ப³த்தித்வா தத்த² யாவதாயுகங் ட²த்வா ததோ சுதோ அனுப்பன்னே பு³த்³தே⁴ பா³ராணஸியங்யேவ து³க்³க³தகுலே நிப்³ப³த்தி, அன்னபா⁴ரோதிஸ்ஸ நாமங் அஹோஸி. ஸோ ஸுமனஸெட்டி²ஸ்ஸ நாம கே³ஹே கம்மங் கரொந்தோ ஜீவதி. ஸோ ஏகதி³வஸங் உபரிட்ட²ங் நாம பச்சேகபு³த்³த⁴ங் நிரோத⁴ஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய க³ந்த⁴மாத³னபப்³ப³ததோ ஆகாஸேனாக³ந்த்வா பா³ராணஸீனக³ரத்³வாரே ஓதரித்வா சீவரங் பாருபித்வா நக³ரே பிண்டா³ய பவிஸந்தங் தி³ஸ்வா பஸன்னசித்தோ பத்தங் க³ஹெத்வா அத்தனோ அத்தா²ய ட²பிதங் ஏகங் பா⁴க³ப⁴த்தங் பத்தே பக்கி²பித்வா பச்சேகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ தா³துகாமோ ஆரபி⁴. ப⁴ரியாபிஸ்ஸ அத்தனோ பா⁴க³ப⁴த்தங் தத்தே²வ பக்கி²பி. ஸோ தங் நெத்வா பச்சேகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஹத்தே² ட²பேஸி. பச்சேகபு³த்³தோ⁴ தங் க³ஹெத்வா அனுமோத³னங் கத்வா பக்காமி. தங் தி³ஸ்வா ரத்திங் ஸுமனஸெட்டி²ஸ்ஸ ச²த்தே அதி⁴வத்தா² தே³வதா ‘‘அஹோ தா³னங் பரமதா³னங், உபரிட்டே², ஸுப்பதிட்டி²த’’ந்தி மஹாஸத்³தே³ன அனுமோதி³. தங் ஸுத்வா ஸுமனஸெட்டி² ‘‘ஏவங் தே³வதாய அனுமோதி³தங் இத³மேவ உத்தமதா³ன’’ந்தி சிந்தெத்வா தத்த² பத்திங் யாசி. அன்னபா⁴ரோ பன தஸ்ஸ பத்திங் அதா³ஸி. தேன பஸன்னசித்தோ ஸுமனஸெட்டி² தஸ்ஸ ஸஹஸ்ஸங் த³த்வா ‘‘இதோ பட்டா²ய துய்ஹங் ஸஹத்தே²ன கம்மகரணகிச்சங் நத்தி², பதிரூபங் கே³ஹங் கத்வா நிச்சங் வஸாஹீ’’தி ஆஹ.

    Evaṃ tasmimpi attabhāve yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā tato cuto devaloke nibbattitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cuto anuppanne buddhe bārāṇasiyaṃyeva duggatakule nibbatti, annabhārotissa nāmaṃ ahosi. So sumanaseṭṭhissa nāma gehe kammaṃ karonto jīvati. So ekadivasaṃ upariṭṭhaṃ nāma paccekabuddhaṃ nirodhasamāpattito vuṭṭhāya gandhamādanapabbatato ākāsenāgantvā bārāṇasīnagaradvāre otaritvā cīvaraṃ pārupitvā nagare piṇḍāya pavisantaṃ disvā pasannacitto pattaṃ gahetvā attano atthāya ṭhapitaṃ ekaṃ bhāgabhattaṃ patte pakkhipitvā paccekabuddhassa dātukāmo ārabhi. Bhariyāpissa attano bhāgabhattaṃ tattheva pakkhipi. So taṃ netvā paccekabuddhassa hatthe ṭhapesi. Paccekabuddho taṃ gahetvā anumodanaṃ katvā pakkāmi. Taṃ disvā rattiṃ sumanaseṭṭhissa chatte adhivatthā devatā ‘‘aho dānaṃ paramadānaṃ, upariṭṭhe, suppatiṭṭhita’’nti mahāsaddena anumodi. Taṃ sutvā sumanaseṭṭhi ‘‘evaṃ devatāya anumoditaṃ idameva uttamadāna’’nti cintetvā tattha pattiṃ yāci. Annabhāro pana tassa pattiṃ adāsi. Tena pasannacitto sumanaseṭṭhi tassa sahassaṃ datvā ‘‘ito paṭṭhāya tuyhaṃ sahatthena kammakaraṇakiccaṃ natthi, patirūpaṃ gehaṃ katvā niccaṃ vasāhī’’ti āha.

    யஸ்மா நிரோத⁴தோ வுட்டி²தஸ்ஸ பச்சேகபு³த்³த⁴ஸ்ஸ தி³ன்னபிண்ட³பாதோ தங்தி³வஸமேவ உளாரதரவிபாகோ ஹோதி, தஸ்மா தங்தி³வஸங் ஸுமனஸெட்டி² ரஞ்ஞோ ஸந்திகங் க³ச்ச²ந்தோ தங் க³ஹெத்வா அக³மாஸி. ராஜா பன தங் ஆத³ரவஸேன ஓலோகேஸி. ஸெட்டி² ‘‘மஹாராஜ, அயங் ஓலோகேதப்³ப³யுத்தோயேவா’’தி வத்வா ததா³ தேன கதபுஞ்ஞங் அத்தனாபிஸ்ஸ ஸஹஸ்ஸங் தி³ன்னபா⁴வங் கதே²ஸி. தங் ஸுத்வா ராஜா துஸ்ஸித்வா ஸஹஸ்ஸங் த³த்வா அஸுகஸ்மிங் நாம டா²னே கே³ஹங் கத்வா வஸா’’தி கே³ஹட்டா²னமஸ்ஸ ஆணாபேஸி. தஸ்ஸ தங் டா²னங் ஸோதா⁴பெந்தஸ்ஸ மஹந்தியோ நிதி⁴கும்பி⁴யோ உட்ட²ஹிங்ஸு. தா தி³ஸ்வா ஸோ ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸி. ராஜா ஸப்³ப³ங் த⁴னங் உத்³த⁴ராபெத்வா ராஸிகதங் தி³ஸ்வா ‘‘எத்தகங் த⁴னங் இமஸ்மிங் நக³ரே கஸ்ஸ கே³ஹே அத்தீ²’’தி? ‘‘ந கஸ்ஸசி, தே³வா’’தி. ‘‘தேன ஹி அயங் அன்னபா⁴ரோ இமஸ்மிங் நக³ரே மஹாத⁴னஸெட்டி² நாம ஹோதூ’’தி தங்தி³வஸமேவ தஸ்ஸ ஸெட்டி²ச²த்தங் உஸ்ஸாபேஸி.

    Yasmā nirodhato vuṭṭhitassa paccekabuddhassa dinnapiṇḍapāto taṃdivasameva uḷārataravipāko hoti, tasmā taṃdivasaṃ sumanaseṭṭhi rañño santikaṃ gacchanto taṃ gahetvā agamāsi. Rājā pana taṃ ādaravasena olokesi. Seṭṭhi ‘‘mahārāja, ayaṃ oloketabbayuttoyevā’’ti vatvā tadā tena katapuññaṃ attanāpissa sahassaṃ dinnabhāvaṃ kathesi. Taṃ sutvā rājā tussitvā sahassaṃ datvā asukasmiṃ nāma ṭhāne gehaṃ katvā vasā’’ti gehaṭṭhānamassa āṇāpesi. Tassa taṃ ṭhānaṃ sodhāpentassa mahantiyo nidhikumbhiyo uṭṭhahiṃsu. Tā disvā so rañño ārocesi. Rājā sabbaṃ dhanaṃ uddharāpetvā rāsikataṃ disvā ‘‘ettakaṃ dhanaṃ imasmiṃ nagare kassa gehe atthī’’ti? ‘‘Na kassaci, devā’’ti. ‘‘Tena hi ayaṃ annabhāro imasmiṃ nagare mahādhanaseṭṭhi nāma hotū’’ti taṃdivasameva tassa seṭṭhichattaṃ ussāpesi.

    ஸோ ததோ பட்டா²ய யாவஜீவங் குஸலகம்மங் கத்வா ததோ சுதோ தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரித்வா இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ கபிலவத்து²னக³ரே ஸுக்கோத³னஸக்கஸ்ஸ கே³ஹே படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி, அனுருத்³தோ⁴திஸ்ஸ நாமங் அஹோஸி. ஸோ மஹானாமஸ்ஸ ஸக்கஸ்ஸ கனிட்ட²பா⁴தா, ஸத்து² சூளபிது புத்தோ பரமஸுகு²மாலோ மஹாபுஞ்ஞோ திண்ணங் உதூனங் அனுச்ச²விகேஸு தீஸு பாஸாதே³ஸு அலங்கதனாடகித்தீ²ஹி பரிவுதோ தே³வோ விய ஸம்பத்திங் அனுப⁴வந்தோ ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜேன உஸ்ஸாஹிதேஹி ஸக்யராஜூஹி ஸத்து² பரிவாரத்த²ங் பேஸிதேஹி ப⁴த்³தி³யகுமாராதீ³ஹி அனுபியம்ப³வனே விஹரந்தங் ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா ஸத்து² ஸந்திகே பப்³ப³ஜித்வா அந்தோவஸ்ஸேயேவ தி³ப்³ப³சக்கு²ங் நிப்³ப³த்தெத்வா, புன த⁴ம்மஸேனாபதிஸ்ஸ ஸந்திகே கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா சேதியரட்டே² பாசீனவங்ஸதா³யங் க³ந்த்வா ஸமணத⁴ம்மங் கரொந்தோ ஸத்தமஹாபுரிஸவிதக்கே விதக்கெத்வா அட்ட²மங் ஜானிதுங் நாஸக்கி². தஸ்ஸ தங் பவத்திங் ஞத்வா ஸத்தா² அட்ட²மங் மஹாபுரிஸவிதக்கங் கதெ²த்வா சதுபச்சயஸந்தோஸபா⁴வனாராமபடிமண்டி³தங் மஹாஅரியவங்ஸபடிபத³ங் தே³ஸேதி. ஸோ தே³ஸனானுஸாரேன விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா அபி⁴ஞ்ஞாபடிஸம்பி⁴தா³பரிவாரங் அரஹத்தங் ஸச்சா²காஸி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 1.1.421-433) –

    So tato paṭṭhāya yāvajīvaṃ kusalakammaṃ katvā tato cuto devamanussesu saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthunagare sukkodanasakkassa gehe paṭisandhiṃ gaṇhi, anuruddhotissa nāmaṃ ahosi. So mahānāmassa sakkassa kaniṭṭhabhātā, satthu cūḷapitu putto paramasukhumālo mahāpuñño tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavikesu tīsu pāsādesu alaṅkatanāṭakitthīhi parivuto devo viya sampattiṃ anubhavanto suddhodanamahārājena ussāhitehi sakyarājūhi satthu parivāratthaṃ pesitehi bhaddiyakumārādīhi anupiyambavane viharantaṃ satthāraṃ upasaṅkamitvā satthu santike pabbajitvā antovasseyeva dibbacakkhuṃ nibbattetvā, puna dhammasenāpatissa santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā cetiyaraṭṭhe pācīnavaṃsadāyaṃ gantvā samaṇadhammaṃ karonto sattamahāpurisavitakke vitakketvā aṭṭhamaṃ jānituṃ nāsakkhi. Tassa taṃ pavattiṃ ñatvā satthā aṭṭhamaṃ mahāpurisavitakkaṃ kathetvā catupaccayasantosabhāvanārāmapaṭimaṇḍitaṃ mahāariyavaṃsapaṭipadaṃ deseti. So desanānusārena vipassanaṃ vaḍḍhetvā abhiññāpaṭisambhidāparivāraṃ arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.1.421-433) –

    ‘‘ஸுமேத⁴ங் ப⁴க³வந்தாஹங், லோகஜெட்ட²ங் நராஸப⁴ங்;

    ‘‘Sumedhaṃ bhagavantāhaṃ, lokajeṭṭhaṃ narāsabhaṃ;

    வூபகட்ட²ங் விஹரந்தங், அத்³த³ஸங் லோகனாயகங்.

    Vūpakaṭṭhaṃ viharantaṃ, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘உபக³ந்த்வான ஸம்பு³த்³த⁴ங், ஸுமேத⁴ங் லோகனாயகங்;

    ‘‘Upagantvāna sambuddhaṃ, sumedhaṃ lokanāyakaṃ;

    அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹெத்வான, பு³த்³த⁴ஸெட்ட²மயாசஹங்.

    Añjaliṃ paggahetvāna, buddhaseṭṭhamayācahaṃ.

    ‘‘அனுகம்ப மஹாவீர, லோகஜெட்ட² நராஸப⁴;

    ‘‘Anukampa mahāvīra, lokajeṭṭha narāsabha;

    பதீ³பங் தே பத³ஸ்ஸாமி, ருக்க²மூலம்ஹி ஜா²யதோ.

    Padīpaṃ te padassāmi, rukkhamūlamhi jhāyato.

    ‘‘அதி⁴வாஸேஸி ஸோ தீ⁴ரோ, ஸயம்பூ⁴ வத³தங் வரோ;

    ‘‘Adhivāsesi so dhīro, sayambhū vadataṃ varo;

    து³மேஸு வினிவிஜ்ஜி²த்வா, யந்தங் யோஜியஹங் ததா³.

    Dumesu vinivijjhitvā, yantaṃ yojiyahaṃ tadā.

    ‘‘ஸஹஸ்ஸவட்டிங் பாதா³ஸிங், பு³த்³த⁴ஸ்ஸ லோகப³ந்து⁴னோ;

    ‘‘Sahassavaṭṭiṃ pādāsiṃ, buddhassa lokabandhuno;

    ஸத்தாஹங் பஜ்ஜலித்வான, தீ³பா வூபஸமிங்ஸு மே.

    Sattāhaṃ pajjalitvāna, dīpā vūpasamiṃsu me.

    ‘‘தேன சித்தப்பஸாதே³ன, சேதனாபணிதீ⁴ஹி ச;

    ‘‘Tena cittappasādena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ஜஹித்வா மானுஸங் தே³ஹங், விமானமுபபஜ்ஜஹங்.

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, vimānamupapajjahaṃ.

    ‘‘உபபன்னஸ்ஸ தே³வத்தங், ப்³யம்ஹங் ஆஸி ஸுனிம்மிதங்;

    ‘‘Upapannassa devattaṃ, byamhaṃ āsi sunimmitaṃ;

    ஸமந்ததோ பஜ்ஜலதி, தீ³பதா³னஸ்ஸித³ங் ப²லங்.

    Samantato pajjalati, dīpadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ஸமந்தா யோஜனஸதங், விரோசேஸிமஹங் ததா³;

    ‘‘Samantā yojanasataṃ, virocesimahaṃ tadā;

    ஸப்³பே³ தே³வே அபி⁴போ⁴மி, தீ³பதா³னஸ்ஸித³ங் ப²லங்.

    Sabbe deve abhibhomi, dīpadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘திங்ஸகப்பானி தே³விந்தோ³, தே³வரஜ்ஜமகாரயிங்;

    ‘‘Tiṃsakappāni devindo, devarajjamakārayiṃ;

    ந மங் கேசீதிமஞ்ஞந்தி, தீ³பதா³னஸ்ஸித³ங் ப²லங்.

    Na maṃ kecītimaññanti, dīpadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘அட்ட²வீஸதிக்க²த்துஞ்ச, சக்கவத்தீ அஹோஸஹங்;

    ‘‘Aṭṭhavīsatikkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ;

    தி³வா ரத்திஞ்ச பஸ்ஸாமி, ஸமந்தா யோஜனங் ததா³.

    Divā rattiñca passāmi, samantā yojanaṃ tadā.

    ‘‘ஸஹஸ்ஸலோகங் ஞாணேன, பஸ்ஸாமி ஸத்து² ஸாஸனே;

    ‘‘Sahassalokaṃ ñāṇena, passāmi satthu sāsane;

    தி³ப்³ப³சக்கு²மனுப்பத்தோ, தீ³பதா³னஸ்ஸித³ங் ப²லங்.

    Dibbacakkhumanuppatto, dīpadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ஸுமேதோ⁴ நாம ஸம்பு³த்³தோ⁴, திங்ஸகப்பஸஹஸ்ஸிதோ;

    ‘‘Sumedho nāma sambuddho, tiṃsakappasahassito;

    தஸ்ஸ தீ³போ மயா தி³ன்னோ, விப்பஸன்னேன சேதஸா.

    Tassa dīpo mayā dinno, vippasannena cetasā.

    ‘‘படிஸம்பி⁴தா³ சதஸ்ஸோ…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.

    ‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    அத² நங் ஸத்தா² அபரபா⁴கே³ ஜேதவனமஹாவிஹாரே அரியக³ணமஜ்ஜே² நிஸின்னோ தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பேஸி ‘‘ஏதத³க்³க³ங், பி⁴க்க²வே, மம ஸாவகானங் பி⁴க்கூ²னங் தி³ப்³ப³சக்கு²கானங் யதி³த³ங் அனுருத்³தோ⁴’’தி (அ॰ நி॰ 1.180, 192).

    Atha naṃ satthā aparabhāge jetavanamahāvihāre ariyagaṇamajjhe nisinno dibbacakkhukānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho’’ti (a. ni. 1.180, 192).

    ஸோ விமுத்திஸுக²ங் படிஸங்வேதீ³ விஹரந்தோ ஏகதி³வஸங் அத்தனோ படிபத்திங் பச்சவெக்கி²த்வா பீதிஸோமனஸ்ஸஜாதோ உதா³னவஸேன ‘‘பஹாய மாதாபிதரோ’’திஆதி³கா கா³தா² அபா⁴ஸி. கேசி பன ‘‘தே²ரஸ்ஸ பப்³ப³ஜ்ஜங் அரஹத்தப்பத்திஞ்ச பகாஸெந்தேஹி ஸங்கீ³திகாரேஹி ஆதி³தோ சதஸ்ஸோ கா³தா² பா⁴ஸிதா. ததோ பரா தே²ரஸ்ஸ அரியவங்ஸபடிபத்தியா ஆராதி⁴தசித்தேன ப⁴க³வதா பா⁴ஸிதா. இதரா ஸப்³பா³பி தேன தேன காரணேன தே²ரேனேவ பா⁴ஸிதா’’தி வத³ந்தி. இதி ஸப்³ப³தா²பி இமா கா³தா² தே²ரேன பா⁴ஸிதாபி, தே²ரங் உத்³தி³ஸ்ஸ பா⁴ஸிதாபி தே²ரஸ்ஸ சேதா கா³தா²தி வேதி³தப்³பா³. ஸெய்யதி²த³ங் –

    So vimuttisukhaṃ paṭisaṃvedī viharanto ekadivasaṃ attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā pītisomanassajāto udānavasena ‘‘pahāya mātāpitaro’’tiādikā gāthā abhāsi. Keci pana ‘‘therassa pabbajjaṃ arahattappattiñca pakāsentehi saṅgītikārehi ādito catasso gāthā bhāsitā. Tato parā therassa ariyavaṃsapaṭipattiyā ārādhitacittena bhagavatā bhāsitā. Itarā sabbāpi tena tena kāraṇena thereneva bhāsitā’’ti vadanti. Iti sabbathāpi imā gāthā therena bhāsitāpi, theraṃ uddissa bhāsitāpi therassa cetā gāthāti veditabbā. Seyyathidaṃ –

    892.

    892.

    ‘‘பஹாய மாதாபிதரோ, ப⁴கி³னீ ஞாதிபா⁴தரோ;

    ‘‘Pahāya mātāpitaro, bhaginī ñātibhātaro;

    பஞ்ச காமகு³ணே ஹித்வா, அனுருத்³தோ⁴வ ஜா²யதி.

    Pañca kāmaguṇe hitvā, anuruddhova jhāyati.

    893.

    893.

    ‘‘ஸமேதோ நச்சகீ³தேஹி, ஸம்மதாளப்பபோ³த⁴னோ;

    ‘‘Sameto naccagītehi, sammatāḷappabodhano;

    ந தேன ஸுத்³தி⁴மஜ்ஜ²க³ங், மாரஸ்ஸ விஸயே ரதோ.

    Na tena suddhimajjhagaṃ, mārassa visaye rato.

    894.

    894.

    ‘‘ஏதஞ்ச ஸமதிக்கம்ம, ரதோ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனே;

    ‘‘Etañca samatikkamma, rato buddhassa sāsane;

    ஸப்³போ³க⁴ங் ஸமதிக்கம்ம, அனுருத்³தோ⁴வ ஜா²யதி.

    Sabboghaṃ samatikkamma, anuruddhova jhāyati.

    895.

    895.

    ‘‘ரூபா ஸத்³தா³ ரஸா க³ந்தா⁴, பொ²ட்ட²ப்³பா³ ச மனோரமா;

    ‘‘Rūpā saddā rasā gandhā, phoṭṭhabbā ca manoramā;

    ஏதே ச ஸமதிக்கம்ம, அனுருத்³தோ⁴வ ஜா²யதி.

    Ete ca samatikkamma, anuruddhova jhāyati.

    896.

    896.

    ‘‘பிண்ட³பாதமதிக்கந்தோ, ஏகோ அது³தியோ முனி;

    ‘‘Piṇḍapātamatikkanto, eko adutiyo muni;

    ஏஸதி பங்ஸுகூலானி அனுருத்³தோ⁴ அனாஸவோ.

    Esati paṃsukūlāni anuruddho anāsavo.

    897.

    897.

    ‘‘விசினீ அக்³க³ஹீ தோ⁴வி, ரஜயீ தா⁴ரயீ முனி;

    ‘‘Vicinī aggahī dhovi, rajayī dhārayī muni;

    பங்ஸுகூலானி மதிமா, அனுருத்³தோ⁴ அனாஸவோ.

    Paṃsukūlāni matimā, anuruddho anāsavo.

    898.

    898.

    ‘‘மஹிச்சோ² ச அஸந்துட்டோ², ஸங்ஸட்டோ² யோ ச உத்³த⁴தோ;

    ‘‘Mahiccho ca asantuṭṭho, saṃsaṭṭho yo ca uddhato;

    தஸ்ஸ த⁴ம்மா இமே ஹொந்தி, பாபகா ஸங்கிலேஸிகா.

    Tassa dhammā ime honti, pāpakā saṃkilesikā.

    899.

    899.

    ‘‘ஸதோ ச ஹோதி அப்பிச்சோ², ஸந்துட்டோ² அவிகா⁴தவா;

    ‘‘Sato ca hoti appiccho, santuṭṭho avighātavā;

    பவிவேகரதோ வித்தோ, நிச்சமாரத்³த⁴வீரியோ.

    Pavivekarato vitto, niccamāraddhavīriyo.

    900.

    900.

    ‘‘தஸ்ஸ த⁴ம்மா இமே ஹொந்தி, குஸலா போ³தி⁴பக்கி²கா;

    ‘‘Tassa dhammā ime honti, kusalā bodhipakkhikā;

    அனாஸவோ ச ஸோ ஹோதி, இதி வுத்தங் மஹேஸினா.

    Anāsavo ca so hoti, iti vuttaṃ mahesinā.

    901.

    901.

    ‘‘மம ஸங்கப்பமஞ்ஞாய, ஸத்தா² லோகே அனுத்தரோ;

    ‘‘Mama saṅkappamaññāya, satthā loke anuttaro;

    மனோமயேன காயேன, இத்³தி⁴யா உபஸங்கமி.

    Manomayena kāyena, iddhiyā upasaṅkami.

    902.

    902.

    ‘‘யதா³ மே அஹு ஸங்கப்போ, ததோ உத்தரி தே³ஸயி;

    ‘‘Yadā me ahu saṅkappo, tato uttari desayi;

    நிப்பபஞ்சரதோ பு³த்³தோ⁴, நிப்பபஞ்சமதே³ஸயி.

    Nippapañcarato buddho, nippapañcamadesayi.

    903.

    903.

    ‘‘தஸ்ஸாஹங் த⁴ம்மமஞ்ஞாய, விஹாஸிங் ஸாஸனே ரதோ;

    ‘‘Tassāhaṃ dhammamaññāya, vihāsiṃ sāsane rato;

    திஸ்ஸோ விஜ்ஜா அனுப்பத்தா, கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனங்.

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    904.

    904.

    ‘‘பஞ்சபஞ்ஞாஸவஸ்ஸானி, யதோ நேஸஜ்ஜிகோ அஹங்;

    ‘‘Pañcapaññāsavassāni, yato nesajjiko ahaṃ;

    பஞ்சவீஸதிவஸ்ஸானி, யதோ மித்³த⁴ங் ஸமூஹதங்.

    Pañcavīsativassāni, yato middhaṃ samūhataṃ.

    905.

    905.

    ‘‘நாஹு அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா, டி²தசித்தஸ்ஸ தாதி³னோ;

    ‘‘Nāhu assāsapassāsā, ṭhitacittassa tādino;

    அனேஜோ ஸந்திமாரப்³ப⁴, சக்கு²மா பரினிப்³பு³தோ.

    Anejo santimārabbha, cakkhumā parinibbuto.

    906.

    906.

    ‘‘அஸல்லீனேன சித்தேன, வேத³னங் அஜ்ஜ²வாஸயி;

    ‘‘Asallīnena cittena, vedanaṃ ajjhavāsayi;

    பஜ்ஜோதஸ்ஸேவ நிப்³பா³னங், விமொக்கோ² சேதஸோ அஹு.

    Pajjotasseva nibbānaṃ, vimokkho cetaso ahu.

    907.

    907.

    ‘‘ஏதே பச்சி²மகா தா³னி, முனினோ ப²ஸ்ஸபஞ்சமா;

    ‘‘Ete pacchimakā dāni, munino phassapañcamā;

    நாஞ்ஞே த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸந்தி, ஸம்பு³த்³தே⁴ பரினிப்³பு³தே.

    Nāññe dhammā bhavissanti, sambuddhe parinibbute.

    908.

    908.

    ‘‘நத்தி² தா³னி புனாவாஸோ, தே³வகாயஸ்மி ஜாலினி;

    ‘‘Natthi dāni punāvāso, devakāyasmi jālini;

    விக்கீ²ணோ ஜாதிஸங்ஸாரோ, நத்தி² தா³னி புனப்³ப⁴வோ.

    Vikkhīṇo jātisaṃsāro, natthi dāni punabbhavo.

    909.

    909.

    ‘‘யஸ்ஸ முஹுத்தேன ஸஹஸ்ஸதா⁴, லோகோ ஸங்விதி³தோ ஸப்³ரஹ்மகப்போ;

    ‘‘Yassa muhuttena sahassadhā, loko saṃvidito sabrahmakappo;

    வஸீ இத்³தி⁴கு³ணே சுதூபபாதே, காலே பஸ்ஸதி தே³வதா ஸ பி⁴க்கு².

    Vasī iddhiguṇe cutūpapāte, kāle passati devatā sa bhikkhu.

    910.

    910.

    ‘‘அன்னபா⁴ரோ புரே ஆஸிங், த³லித்³தோ³ கா⁴ஸஹாரகோ;

    ‘‘Annabhāro pure āsiṃ, daliddo ghāsahārako;

    ஸமணங் படிபாதே³ஸிங், உபரிட்ட²ங் யஸஸ்ஸினங்.

    Samaṇaṃ paṭipādesiṃ, upariṭṭhaṃ yasassinaṃ.

    911.

    911.

    ‘‘ஸொம்ஹி ஸக்யகுலே ஜாதோ, அனுருத்³தோ⁴தி மங் விதூ³;

    ‘‘Somhi sakyakule jāto, anuruddhoti maṃ vidū;

    உபேதோ நச்சகீ³தேஹி, ஸம்மதாளப்பபோ³த⁴னோ.

    Upeto naccagītehi, sammatāḷappabodhano.

    912.

    912.

    ‘‘அத²த்³த³ஸாஸிங் ஸம்பு³த்³த⁴ங், ஸத்தா²ரங் அகுதோப⁴யங்;

    ‘‘Athaddasāsiṃ sambuddhaṃ, satthāraṃ akutobhayaṃ;

    தஸ்மிங் சித்தங் பஸாதெ³த்வா, பப்³ப³ஜிங் அனகா³ரியங்.

    Tasmiṃ cittaṃ pasādetvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    913.

    913.

    ‘‘புப்³பே³னிவாஸங் ஜானாமி, யத்த² மே வுஸிதங் புரே;

    ‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, yattha me vusitaṃ pure;

    தாவதிங்ஸேஸு தே³வேஸு, அட்டா²ஸிங் ஸக்கஜாதியா.

    Tāvatiṃsesu devesu, aṭṭhāsiṃ sakkajātiyā.

    914.

    914.

    ‘‘ஸத்தக்க²த்துங் மனுஸ்ஸிந்தோ³, அஹங் ரஜ்ஜமகாரயிங்;

    ‘‘Sattakkhattuṃ manussindo, ahaṃ rajjamakārayiṃ;

    சாதுரந்தோ விஜிதாவீ, ஜம்பு³ஸண்ட³ஸ்ஸ இஸ்ஸரோ;

    Cāturanto vijitāvī, jambusaṇḍassa issaro;

    அத³ண்டே³ன அஸத்தே²ன, த⁴ம்மேன அனுஸாஸயிங்.

    Adaṇḍena asatthena, dhammena anusāsayiṃ.

    915.

    915.

    ‘‘இதோ ஸத்த ததோ ஸத்த, ஸங்ஸாரானி சதுத்³த³ஸ;

    ‘‘Ito satta tato satta, saṃsārāni catuddasa;

    நிவாஸமபி⁴ஜானிஸ்ஸங், தே³வலோகே டி²தோ ததா³.

    Nivāsamabhijānissaṃ, devaloke ṭhito tadā.

    916.

    916.

    ‘‘பஞ்சங்கி³கே ஸமாதி⁴ம்ஹி, ஸந்தே ஏகோதி³பா⁴விதே;

    ‘‘Pañcaṅgike samādhimhi, sante ekodibhāvite;

    படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴லத்³த⁴ம்ஹி, தி³ப்³ப³சக்கு² விஸுஜ்ஜி² மே.

    Paṭippassaddhiladdhamhi, dibbacakkhu visujjhi me.

    917.

    917.

    ‘‘சுதூபபாதங் ஜானாமி, ஸத்தானங் ஆக³திங் க³திங்;

    ‘‘Cutūpapātaṃ jānāmi, sattānaṃ āgatiṃ gatiṃ;

    இத்த²பா⁴வஞ்ஞதா²பா⁴வங், ஜா²னே பஞ்சங்கி³கே டி²தோ.

    Itthabhāvaññathābhāvaṃ, jhāne pañcaṅgike ṭhito.

    918.

    918.

    ‘‘பரிசிண்ணோ மயா ஸத்தா²…பே॰… ப⁴வனெத்தி ஸமூஹதா.

    ‘‘Pariciṇṇo mayā satthā…pe… bhavanetti samūhatā.

    919.

    919.

    ‘‘வஜ்ஜீனங் வேளுவகா³மே, அஹங் ஜீவிதஸங்க²யா;

    ‘‘Vajjīnaṃ veḷuvagāme, ahaṃ jīvitasaṅkhayā;

    ஹெட்ட²தோ வேளுகு³ம்ப³ஸ்மிங், நிப்³பா³யிஸ்ஸங் அனாஸவோ’’தி.

    Heṭṭhato veḷugumbasmiṃ, nibbāyissaṃ anāsavo’’ti.

    தத்த² பஹாயாதி பஜஹித்வா. மாதாபிதரோதி மாதரஞ்ச பிதரஞ்ச. அயஞ்ஹெத்த² அதி⁴ப்பாயோ – யதா² அஞ்ஞே கேசி ஞாதிபாரிஜுஞ்ஞேன வா போ⁴க³பாரிஜுஞ்ஞேன வா அபி⁴பூ⁴தா பப்³ப³ஜந்தி, பப்³ப³ஜிதா ச கிச்சந்தரபஸுதா விஹரந்தி, ந ஏவங் மயங். மயங் பன மஹந்தங் ஞாதிபரிவட்டங், மஹந்தஞ்ச போ⁴க³க்க²ந்த⁴ங் பஹாய காமேஸு நிரபெக்கா² பப்³ப³ஜிதாதி. ஜா²யதீதி ஆரம்மணூபனிஜ்ஜா²னங் லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னஞ்சாதி, து³வித⁴ம்பி ஜா²னங் அனுயுத்தோ விஹரதி.

    Tattha pahāyāti pajahitvā. Mātāpitaroti mātarañca pitarañca. Ayañhettha adhippāyo – yathā aññe keci ñātipārijuññena vā bhogapārijuññena vā abhibhūtā pabbajanti, pabbajitā ca kiccantarapasutā viharanti, na evaṃ mayaṃ. Mayaṃ pana mahantaṃ ñātiparivaṭṭaṃ, mahantañca bhogakkhandhaṃ pahāya kāmesu nirapekkhā pabbajitāti. Jhāyatīti ārammaṇūpanijjhānaṃ lakkhaṇūpanijjhānañcāti, duvidhampi jhānaṃ anuyutto viharati.

    ஸமேதோ நச்சகீ³தேஹீதி நச்சேஹி ச கீ³தேஹி ச ஸமங்கீ³பூ⁴தோ, நச்சானி பஸ்ஸந்தோ கீ³தானி ஸுணந்தோதி அத்தோ². ‘‘ஸம்மதோ’’தி ச பட²ந்தி, நச்சகீ³தேஹி பூஜிதோதி அத்தோ². ஸம்மதாளப்பபோ³த⁴னோதி ஸம்மதாளஸத்³தே³ஹி பச்சூஸகாலே பபோ³தே⁴தப்³போ³. ந தேன ஸுத்³தி⁴மஜ்ஜ²க³ந்தி தேன காமபோ⁴கே³ன ஸங்ஸாரஸுத்³தி⁴ங் நாதி⁴க³ச்சி²ங். மாரஸ்ஸ விஸயே ரதோதி கிலேஸமாரஸ்ஸ விஸயபூ⁴தே காமகு³ணே ரதோ. ‘‘கிலேஸமாரஸ்ஸ விஸயபூ⁴தேன காமகு³ணபோ⁴கே³ன ஸங்ஸாரஸுத்³தி⁴ ஹோதீ’’தி ஏவங்தி³ட்டி²கோ அஹுத்வாதி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘ஏதஞ்ச ஸமதிக்கம்மா’’திஆதி³. தத்த² ஏதந்தி ஏதங் பஞ்சவித⁴ம்பி காமகு³ணங். ஸமதிக்கம்மாதி ஸமதிக்கமித்வா, அனபெக்கோ² ச²ட்³டெ³த்வாதி அத்தோ². ஸப்³போ³க⁴ந்தி காமோகா⁴தி³கங் ஸப்³ப³ம்பி ஓக⁴ங்.

    Sameto naccagītehīti naccehi ca gītehi ca samaṅgībhūto, naccāni passanto gītāni suṇantoti attho. ‘‘Sammato’’ti ca paṭhanti, naccagītehi pūjitoti attho. Sammatāḷappabodhanoti sammatāḷasaddehi paccūsakāle pabodhetabbo. Na tena suddhimajjhaganti tena kāmabhogena saṃsārasuddhiṃ nādhigacchiṃ. Mārassa visaye ratoti kilesamārassa visayabhūte kāmaguṇe rato. ‘‘Kilesamārassa visayabhūtena kāmaguṇabhogena saṃsārasuddhi hotī’’ti evaṃdiṭṭhiko ahutvāti attho. Tenāha ‘‘etañca samatikkammā’’tiādi. Tattha etanti etaṃ pañcavidhampi kāmaguṇaṃ. Samatikkammāti samatikkamitvā, anapekkho chaḍḍetvāti attho. Sabboghanti kāmoghādikaṃ sabbampi oghaṃ.

    பஞ்ச காமகு³ணே ஸரூபதோ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ரூபா ஸத்³தா³’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² மனோரமாதி லோப⁴னீயட்டே²ன மனங் ரமயந்தீதி மனோரமா, மனாபியாதி வுத்தங் ஹோதி. யதா²ஹ ‘‘கதமே பஞ்ச மனாபியா ரூபா, மனாபியா ஸத்³தா³’’திஆதி³ (ம॰ நி॰ 3.328 அத்த²தோ ஸமானங்).

    Pañca kāmaguṇe sarūpato dassetuṃ ‘‘rūpā saddā’’tiādi vuttaṃ. Tattha manoramāti lobhanīyaṭṭhena manaṃ ramayantīti manoramā, manāpiyāti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘katame pañca manāpiyā rūpā, manāpiyā saddā’’tiādi (ma. ni. 3.328 atthato samānaṃ).

    பிண்ட³பாதமதிக்கந்தோதி பிண்ட³பாதக்³க³ஹணங் அதிக்கந்தோ, பிண்ட³பாதக்³க³ஹணதோ நிவத்தெந்தோதி அத்தோ². ஏகோதி ஏகாகீ அபச்சா²ஸமணோ. அது³தியோதி நித்தண்ஹோ. தண்ஹா ஹி புரிஸஸ்ஸ து³தியோ நாம. யதா²ஹ ‘‘தண்ஹாது³தியோ புரிஸோ’’தி (இதிவு॰ 15, 105; மஹானி॰ 191). ஏஸதீதி பரியேஸதி.

    Piṇḍapātamatikkantoti piṇḍapātaggahaṇaṃ atikkanto, piṇḍapātaggahaṇato nivattentoti attho. Ekoti ekākī apacchāsamaṇo. Adutiyoti nittaṇho. Taṇhā hi purisassa dutiyo nāma. Yathāha ‘‘taṇhādutiyo puriso’’ti (itivu. 15, 105; mahāni. 191). Esatīti pariyesati.

    விசினீதி ஏஸந்தோவ தத்த² தத்த² ஸங்காரகூடாதி³கே பங்ஸுகூலுப்பத்திட்டா²னே விசினி. அக்³க³ஹீதி விசினித்வா அஸுசிமக்கி²தம்பி அஜிகு³ச்ச²ந்தோ க³ண்ஹி. தோ⁴வீதி, விக்கா²லேஸி. ரஜயீதி தோ⁴வித்வா க³ஹிதங் ஸிப்³பி³த்வா கப்பியரஜனேன ரஜயி. தா⁴ரயீதி ரஜித்வா கப்பபி³ந்து³ங் த³த்வா தா⁴ரேஸி, நிவாஸேஸி சேவ பாருபி ச.

    Vicinīti esantova tattha tattha saṅkārakūṭādike paṃsukūluppattiṭṭhāne vicini. Aggahīti vicinitvā asucimakkhitampi ajigucchanto gaṇhi. Dhovīti, vikkhālesi. Rajayīti dhovitvā gahitaṃ sibbitvā kappiyarajanena rajayi. Dhārayīti rajitvā kappabinduṃ datvā dhāresi, nivāsesi ceva pārupi ca.

    இதா³னி பாசீனவங்ஸதா³யே ஸத்தா²ரா தி³ன்னஓவாத³ங் தஸ்ஸ ச அத்தனா மத்த²கப்பத்தபா⁴வங் தீ³பெந்தோ ‘‘மஹிச்சோ² ச அஸந்துட்டோ²’’திஆதி³கா கா³தா² அபா⁴ஸி. தத்த² மஹிச்சோ²தி மஹதியா பச்சயிச்சா²ய ஸமன்னாக³தோ, உளாருளாரே ப³ஹூ ச பச்சயே இச்ச²ந்தோதி அத்தோ². அஸந்துட்டோ²தி நிஸ்ஸந்துட்டோ², யதா²லாப⁴ஸந்தோஸாதி³னா ஸந்தோஸேன விரஹிதோ. ஸங்ஸட்டோ²தி கி³ஹீஹி சேவ பப்³ப³ஜிதேஹி ச அனநுலோமிகேன ஸங்ஸக்³கே³ன ஸங்ஸட்டோ². உத்³த⁴தோதி உக்கி²த்தோ. தஸ்ஸாதி ‘‘மஹிச்சோ²’’திஆதி³னா வுத்தபுக்³க³லஸ்ஸ. த⁴ம்மாதி மஹிச்ச²தா அஸந்தோஸோ, ஸங்ஸட்ட²தா விக்கே²போதி ஈதி³ஸா. லாமகட்டே²ன பாபகா. ஸங்கிலேஸிகாதி தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ மலீனபா⁴வகரணதோ ஸங்கிலேஸிகா த⁴ம்மா ஹொந்தி.

    Idāni pācīnavaṃsadāye satthārā dinnaovādaṃ tassa ca attanā matthakappattabhāvaṃ dīpento ‘‘mahiccho ca asantuṭṭho’’tiādikā gāthā abhāsi. Tattha mahicchoti mahatiyā paccayicchāya samannāgato, uḷāruḷāre bahū ca paccaye icchantoti attho. Asantuṭṭhoti nissantuṭṭho, yathālābhasantosādinā santosena virahito. Saṃsaṭṭhoti gihīhi ceva pabbajitehi ca ananulomikena saṃsaggena saṃsaṭṭho. Uddhatoti ukkhitto. Tassāti ‘‘mahiccho’’tiādinā vuttapuggalassa. Dhammāti mahicchatā asantoso, saṃsaṭṭhatā vikkhepoti īdisā. Lāmakaṭṭhena pāpakā. Saṃkilesikāti tassa cittassa malīnabhāvakaraṇato saṃkilesikā dhammā honti.

    ஸதோ ச ஹோதி அப்பிச்சோ²தி யதா³ பனாயங் புக்³க³லோ கல்யாணமித்தே ஸேவந்தோ ப⁴ஜந்தோ பயிருபாஸந்தோ ஸத்³த⁴ம்மங் ஸுணந்தோ யோனிஸோ மனஸி கரொந்தோ ஸதிமா ச மஹிச்ச²தங் பஹாய அப்பிச்சோ² ச ஹோதி. அஸந்தோஸங் பஹாய ஸந்துட்டோ², சித்தஸ்ஸ விகா⁴தகரங் விக்கே²பங் பஹாய அவிகா⁴தவா அவிக்கி²த்தோ ஸமாஹிதோ, க³ணஸங்க³ணிகங் பஹாய பவிவேகரதோ, விவேகாபி⁴ரதியா நிப்³பி³தா³ய த⁴ம்மபீதியா வித்தோ ஸுமனோ துட்ட²சித்தோ, ஸப்³ப³ஸோ கோஸஜ்ஜபஹானேன ஆரத்³த⁴வீரியோ.

    Satoca hoti appicchoti yadā panāyaṃ puggalo kalyāṇamitte sevanto bhajanto payirupāsanto saddhammaṃ suṇanto yoniso manasi karonto satimā ca mahicchataṃ pahāya appiccho ca hoti. Asantosaṃ pahāya santuṭṭho, cittassa vighātakaraṃ vikkhepaṃ pahāya avighātavā avikkhitto samāhito, gaṇasaṅgaṇikaṃ pahāya pavivekarato, vivekābhiratiyā nibbidāya dhammapītiyā vitto sumano tuṭṭhacitto, sabbaso kosajjapahānena āraddhavīriyo.

    தஸ்ஸ ஏவங் அப்பிச்ச²தாதி³கு³ணஸமன்னாக³தஸ்ஸ இமே ஸதிபட்டா²னாத³யோ ஸத்ததிங்ஸப்பபே⁴தா³ திவித⁴விபஸ்ஸனாஸங்க³ஹா கோஸல்லஸம்பூ⁴தட்டே²ன குஸலா, மக்³க³பரியாபன்னா போ³தி⁴பக்கி²கா த⁴ம்மா ஹொந்தி. ஸோ தேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸப்³ப³ஸோ ஆஸவானங் கே²பனேன அக்³க³மக்³க³க்க²ணதோ பட்டா²ய அனாஸவோ ச ஹோதி. இதி ஏவங் வுத்தங் மஹேஸினா ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன பாசீனவங்ஸதா³யே மஹாபுரிஸவிதக்கே மத்த²கங் பாபனவஸேனாதி அதி⁴ப்பாயோ.

    Tassa evaṃ appicchatādiguṇasamannāgatassa ime satipaṭṭhānādayo sattatiṃsappabhedā tividhavipassanāsaṅgahā kosallasambhūtaṭṭhena kusalā, maggapariyāpannā bodhipakkhikā dhammā honti. So tehi samannāgato sabbaso āsavānaṃ khepanena aggamaggakkhaṇato paṭṭhāya anāsavo ca hoti. Iti evaṃ vuttaṃ mahesinā sammāsambuddhena pācīnavaṃsadāye mahāpurisavitakke matthakaṃ pāpanavasenāti adhippāyo.

    மம ஸங்கப்பமஞ்ஞாயாதி ‘‘அபிச்ச²ஸ்ஸாயங், பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மோ, நாயங் த⁴ம்மோ மஹிச்ச²ஸ்ஸா’’திஆதி³னா (அ॰ நி॰ 8.30) மஹாபுரிஸவிதக்கவஸேன ஆரத்³த⁴ங், தே ச மத்த²கங் பாபேதுங் அஸமத்த²பா⁴வேன டி²தங் மம ஸங்கப்பங் ஜானித்வா. மனோமயேனாதி மனோமயேன விய, மனஸா நிம்மிதஸதி³ஸேன பரிணாமிதேனாதி அத்தோ². இத்³தி⁴யாதி ‘‘அயங் காயோ இத³ங் சித்தங் விய ஹோதூ’’தி ஏவங் பவத்தஅதி⁴ட்டா²னித்³தி⁴யா.

    Mamasaṅkappamaññāyāti ‘‘apicchassāyaṃ, bhikkhave, dhammo, nāyaṃ dhammo mahicchassā’’tiādinā (a. ni. 8.30) mahāpurisavitakkavasena āraddhaṃ, te ca matthakaṃ pāpetuṃ asamatthabhāvena ṭhitaṃ mama saṅkappaṃ jānitvā. Manomayenāti manomayena viya, manasā nimmitasadisena pariṇāmitenāti attho. Iddhiyāti ‘‘ayaṃ kāyo idaṃ cittaṃ viya hotū’’ti evaṃ pavattaadhiṭṭhāniddhiyā.

    யதா³ மே அஹு ஸங்கப்போதி யஸ்மிங் காலே மய்ஹங் ‘‘கீதி³ஸோ நு கோ² அட்ட²மோ மஹாபுரிஸவிதக்கோ’’தி பரிவிதக்கோ அஹோஸி. ததோ மம ஸங்கப்பமஞ்ஞாய இத்³தி⁴யா உபஸங்கமீதி யோஜனா. உத்தரி தே³ஸயீதி ‘‘நிப்பபஞ்சாராமஸ்ஸாயங், பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மோ நிப்பபஞ்சரதினோ, நாயங்த⁴ம்மோ பபஞ்சாராமஸ்ஸ பபஞ்சரதினோ’’தி (அ॰ நி॰ 8.30) இமமட்ட²மங் மஹாபுரிஸவிதக்கங் பூரெந்தோ உபரி தே³ஸயி. தங் பன தே³ஸிதங் த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘நிப்பபஞ்சரதோ பு³த்³தோ⁴, நிப்பபஞ்சமதே³ஸயீ’’தி. பபஞ்சா நாம ராகா³த³யோ கிலேஸா, தேஸங் வூபஸமதாய, தத³பா⁴வதோ ச லோகுத்தரத⁴ம்மா நிப்பபஞ்சா நாம. தஸ்மிங் நிப்பபஞ்சே ரதோ அபி⁴ரதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ யதா² தங் பாபுணாமி, ததா² தாதி³ஸங் த⁴ம்மங் அதே³ஸயி, ஸாமுக்கங்ஸிகங் சதுஸச்சத⁴ம்மதே³ஸனங் பகாஸயீதி அத்தோ².

    Yadāme ahu saṅkappoti yasmiṃ kāle mayhaṃ ‘‘kīdiso nu kho aṭṭhamo mahāpurisavitakko’’ti parivitakko ahosi. Tato mama saṅkappamaññāya iddhiyā upasaṅkamīti yojanā. Uttari desayīti ‘‘nippapañcārāmassāyaṃ, bhikkhave, dhammo nippapañcaratino, nāyaṃdhammo papañcārāmassa papañcaratino’’ti (a. ni. 8.30) imamaṭṭhamaṃ mahāpurisavitakkaṃ pūrento upari desayi. Taṃ pana desitaṃ dhammaṃ desento āha ‘‘nippapañcarato buddho, nippapañcamadesayī’’ti. Papañcā nāma rāgādayo kilesā, tesaṃ vūpasamatāya, tadabhāvato ca lokuttaradhammā nippapañcā nāma. Tasmiṃ nippapañce rato abhirato sammāsambuddho yathā taṃ pāpuṇāmi, tathā tādisaṃ dhammaṃ adesayi, sāmukkaṃsikaṃ catusaccadhammadesanaṃ pakāsayīti attho.

    தஸ்ஸாஹங் த⁴ம்மமஞ்ஞாயாதி தஸ்ஸா ஸத்து² தே³ஸனாய த⁴ம்மங் ஜானித்வா யதா²னுஸிட்ட²ங் படிபஜ்ஜந்தோ விஹாஸிங் ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹே ஸாஸனே ரதோ அபி⁴ரதோ ஹுத்வாதி அத்தோ².

    Tassāhaṃ dhammamaññāyāti tassā satthu desanāya dhammaṃ jānitvā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjanto vihāsiṃ sikkhattayasaṅgahe sāsane rato abhirato hutvāti attho.

    ஸத்தா²ரா அத்தனோ ஸமாக³மங் தேன ஸாதி⁴தமத்த²ங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி அத்தனோ பப்³ப³ஜிதகாலதோ பட்டா²ய ஆரத்³த⁴வீரியதங், காயே அனபெக்க²தாய ஸெய்யஸுக²பஸ்ஸஸுகா²னங் பரிச்சாக³ங், அப்பமித்³த⁴காலதோ பட்டா²ய ஆரத்³த⁴வீரியதஞ்ச த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பஞ்சபஞ்ஞாஸவஸ்ஸானீ’’தி கா³த²மாஹ. தத்த² யதோ நேஸஜ்ஜிகோ அஹந்தி யதோ பட்டா²ய ‘‘யோகா³னுகூலதா கம்மட்டா²னபரியுட்டி²தஸப்புரிஸசரியா ஸல்லேக²வுத்தீ’’தி ஏவமாதி³கு³ணே தி³ஸ்வா நேஸஜ்ஜிகோ அஹோஸிங் தானி பஞ்சபஞ்ஞாஸ வஸ்ஸானி. யதோ மித்³த⁴ங் ஸமூஹதந்தி யதோ பட்டா²ய மயா நித்³தா³ பரிச்சத்தா தானி பஞ்சவீஸதிவஸ்ஸானி. ‘‘தே²ரஸ்ஸ பஞ்சபஞ்ஞாஸாய வஸ்ஸேஸு நேஸஜ்ஜிகஸ்ஸ ஸதோ ஆதி³தோ பஞ்சவீஸதிவஸ்ஸானி நித்³தா³ நாஹோஸி, ததோ பரங் ஸரீரகிலமதே²ன பச்சி²மயாமே நித்³தா³ அஹோஸீ’’தி வத³ந்தி.

    Satthārā attano samāgamaṃ tena sādhitamatthaṃ dassetvā idāni attano pabbajitakālato paṭṭhāya āraddhavīriyataṃ, kāye anapekkhatāya seyyasukhapassasukhānaṃ pariccāgaṃ, appamiddhakālato paṭṭhāya āraddhavīriyatañca dassento ‘‘pañcapaññāsavassānī’’ti gāthamāha. Tattha yato nesajjiko ahanti yato paṭṭhāya ‘‘yogānukūlatā kammaṭṭhānapariyuṭṭhitasappurisacariyā sallekhavuttī’’ti evamādiguṇe disvā nesajjiko ahosiṃ tāni pañcapaññāsa vassāni. Yato middhaṃ samūhatanti yato paṭṭhāya mayā niddā pariccattā tāni pañcavīsativassāni. ‘‘Therassa pañcapaññāsāya vassesu nesajjikassa sato ādito pañcavīsativassāni niddā nāhosi, tato paraṃ sarīrakilamathena pacchimayāme niddā ahosī’’ti vadanti.

    ‘‘நாஹு அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா’’ திஆதி³கா திஸ்ஸோ கா³தா² ஸத்து² பரினிப்³பா³னகாலே பி⁴க்கூ²ஹி ‘‘கிங் ப⁴க³வா பரினிப்³பு³தோ’’தி புட்டோ² பரினிப்³பா³னபா⁴வங் பவேதெ³ந்தோ ஆஹ. தத்த² நாஹு அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா, டி²தசித்தஸ்ஸ தாதி³னோதி அனுலோமபடிலோமதோ அனேகாகாரவோகாரா ஸப்³பா³ ஸமாபத்தியோ ஸமாபஜ்ஜித்வா வுட்டா²ய ஸப்³ப³பச்சா² சதுத்த²ஜ்ஜா²னே டி²தசித்தஸ்ஸ தாதி³னோ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா நாஹு நாஹேஸுந்தி அத்தோ². ஏதேன யஸ்மா சதுத்த²ஜ்ஜா²னங் ஸமாபன்னஸ்ஸ காயஸங்கா²ரா நிருஜ்ஜ²ந்தி. காயஸங்கா²ராதி ச அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா வுச்சந்தி, தஸ்மா சதுத்த²ஜ்ஜா²னக்க²ணதோ பட்டா²ய அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸா நாஹேஸுந்தி த³ஸ்ஸேதி. தண்ஹாஸங்கா²தாய ஏஜாய அபா⁴வதோ அனேஜோ, ஸமாதி⁴ஸ்மிங் டி²தத்தா வா அனேஜோ. ஸந்திமாரப்³பா⁴தி அனுபாதி³ஸேஸங் நிப்³பா³னங் ஆரப்³ப⁴ படிச்ச ஸந்தா⁴ய. சக்கு²மாதி பஞ்சஹி சக்கூ²ஹி சக்கு²மா. பரினிப்³பு³தோதி பரினிப்³பா³யி. அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ² – நிப்³பா³னாரம்மணசதுத்த²ஜ்ஜா²னப²லஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா தத³னந்தரமேவ அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பு³தோதி.

    ‘‘Nāhu assāsapassāsā’’ tiādikā tisso gāthā satthu parinibbānakāle bhikkhūhi ‘‘kiṃ bhagavā parinibbuto’’ti puṭṭho parinibbānabhāvaṃ pavedento āha. Tattha nāhu assāsapassāsā, ṭhitacittassa tādinoti anulomapaṭilomato anekākāravokārā sabbā samāpattiyo samāpajjitvā vuṭṭhāya sabbapacchā catutthajjhāne ṭhitacittassa tādino buddhassa bhagavato assāsapassāsā nāhu nāhesunti attho. Etena yasmā catutthajjhānaṃ samāpannassa kāyasaṅkhārā nirujjhanti. Kāyasaṅkhārāti ca assāsapassāsā vuccanti, tasmā catutthajjhānakkhaṇato paṭṭhāya assāsapassāsā nāhesunti dasseti. Taṇhāsaṅkhātāya ejāya abhāvato anejo, samādhismiṃ ṭhitattā vā anejo. Santimārabbhāti anupādisesaṃ nibbānaṃ ārabbha paṭicca sandhāya. Cakkhumāti pañcahi cakkhūhi cakkhumā. Parinibbutoti parinibbāyi. Ayañhettha attho – nibbānārammaṇacatutthajjhānaphalasamāpattiṃ samāpajjitvā tadanantarameva anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbutoti.

    அஸல்லீனேனாதி அலீனேன அஸங்குடிதேன ஸுவிகஸிதேனேவ சித்தேன. வேத³னங் அஜ்ஜ²வாஸயீதி ஸதோ ஸம்பஜானோ ஹுத்வா மாரணந்திகங் வேத³னங் அதி⁴வாஸேஸி, ந வேத³னானுவத்தீ ஹுத்வா இதோ சிதோ ச ஸம்பரிவத்தி. பஜ்ஜோதஸ்ஸேவ நிப்³பா³னங், விமொக்கோ² சேதஸோ அஹூதி யதா² தேலஞ்ச படிச்ச, வட்டிஞ்ச படிச்ச பஜ்ஜலந்தோ பஜ்ஜோதோ பதீ³போ தேஸங் பரிக்க²யே நிப்³பா³யதி. நிப்³பு³தோ ச கத்த²சி க³ந்த்வா ந திட்ட²தி, அஞ்ஞத³த்து² அந்தரதா⁴யதி, அத³ஸ்ஸனமேவ க³ச்ச²தி; ஏவங் கிலேஸாபி⁴ஸங்கா²ரே நிஸ்ஸாய பவத்தமானோ க²ந்த⁴ஸந்தானோ தேஸங் பரிக்க²யே நிப்³பா³யதி, நிப்³பு³தோ ச கத்த²சி க³ந்த்வா ந திட்ட²தி, அஞ்ஞத³த்து² அந்தரதா⁴யதி, அத³ஸ்ஸனமேவ க³ச்ச²தீதி த³ஸ்ஸேதி. தேன வுத்தங் ‘‘நிப்³ப³ந்தி தீ⁴ரா யதா²யங் பதீ³போ’’தி (கு²॰ பா॰ 6.15), ‘‘அச்சீ யதா² வாதவேகே³ன கி²த்தா’’தி (ஸு॰ நி॰ 1080) ச ஆதி³.

    Asallīnenāti alīnena asaṃkuṭitena suvikasiteneva cittena. Vedanaṃ ajjhavāsayīti sato sampajāno hutvā māraṇantikaṃ vedanaṃ adhivāsesi, na vedanānuvattī hutvā ito cito ca samparivatti. Pajjotasseva nibbānaṃ, vimokkho cetaso ahūti yathā telañca paṭicca, vaṭṭiñca paṭicca pajjalanto pajjoto padīpo tesaṃ parikkhaye nibbāyati. Nibbuto ca katthaci gantvā na tiṭṭhati, aññadatthu antaradhāyati, adassanameva gacchati; evaṃ kilesābhisaṅkhāre nissāya pavattamāno khandhasantāno tesaṃ parikkhaye nibbāyati, nibbuto ca katthaci gantvā na tiṭṭhati, aññadatthu antaradhāyati, adassanameva gacchatīti dasseti. Tena vuttaṃ ‘‘nibbanti dhīrā yathāyaṃ padīpo’’ti (khu. pā. 6.15), ‘‘accī yathā vātavegena khittā’’ti (su. ni. 1080) ca ādi.

    ஏதேதி பரினிப்³பா³னக்க²ணே ஸத்து² ஸந்தானே பவத்தமானானங் த⁴ம்மானங் அத்தனோ பச்சக்க²தாய வுத்தங். பச்சி²மகா ததோ பரங் சித்துப்பாதா³பா⁴வதோ. தா³னீதி ஏதரஹி. ப²ஸ்ஸபஞ்சமாதி ப²ஸ்ஸபஞ்சமகானங் த⁴ம்மானங் பாகடபா⁴வதோ வுத்தங். ததா² ஹி சித்துப்பாத³கதா²யம்பி ப²ஸ்ஸபஞ்சமகாவ ஆதி³தோ வுத்தா. அஞ்ஞே த⁴ம்மாதி ஸஹ நிஸ்ஸயேன அஞ்ஞே சித்தசேதஸிகா த⁴ம்மா, ந பரினிப்³பா³னசித்தசேதஸிகா. நனு தேபி ந ப⁴விஸ்ஸந்தேவாதி? ஸச்சங் ந ப⁴விஸ்ஸந்தி, ஆஸங்காபா⁴வதோ பன தே ஸந்தா⁴ய ‘‘ந ப⁴விஸ்ஸந்தீ’’தி ந வத்தப்³ப³மேவ. ‘‘இதரே பன ஸெக்க²புது²ஜ்ஜனானங் விய ப⁴விஸ்ஸந்தி நு கோ²’’தி ஸியா ஆஸங்காதி ததா³ஸங்கானிவத்தனத்த²ங் ‘‘நாஞ்ஞே த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸந்தீ’’தி வுத்தங்.

    Eteti parinibbānakkhaṇe satthu santāne pavattamānānaṃ dhammānaṃ attano paccakkhatāya vuttaṃ. Pacchimakā tato paraṃ cittuppādābhāvato. Dānīti etarahi. Phassapañcamāti phassapañcamakānaṃ dhammānaṃ pākaṭabhāvato vuttaṃ. Tathā hi cittuppādakathāyampi phassapañcamakāva ādito vuttā. Aññe dhammāti saha nissayena aññe cittacetasikā dhammā, na parinibbānacittacetasikā. Nanu tepi na bhavissantevāti? Saccaṃ na bhavissanti, āsaṅkābhāvato pana te sandhāya ‘‘na bhavissantī’’ti na vattabbameva. ‘‘Itare pana sekkhaputhujjanānaṃ viya bhavissanti nu kho’’ti siyā āsaṅkāti tadāsaṅkānivattanatthaṃ ‘‘nāññe dhammā bhavissantī’’ti vuttaṃ.

    நத்தி² தா³னி புனாவாஸோ, தே³வகாயஸ்மி ஜாலினீதி, எத்த² ஜாலினீதி தே³வதங் ஆலபதி, தே³வதே தே³வகாயஸ்மிங் தே³வஸமூஹே உபபஜ்ஜனவஸேன புன ஆவாஸோ ஆவஸனங் இதா³னி மய்ஹங் நத்தீ²தி அத்தோ². தத்த² காரணமாஹ ‘‘விக்கீ²ணோ’’திஆதி³னா. ஸா கிர தே³வதா புரிமத்தபா⁴வே தே²ரஸ்ஸ பாத³பரிசாரிகா, தஸ்மா இதா³னி தே²ரங் ஜிண்ணங் வுத்³த⁴ங் தி³ஸ்வா புரிமஸினேஹேன ஆக³ந்த்வா ‘‘தத்த² சித்தங் பணிதே⁴ஹி, யத்த² தே வுஸிதங் புரே’’தி தே³வூபபத்திங் யாசி. அத² ‘‘தா³னி நத்தீ²’’திஆதி³னா தே²ரோ தஸ்ஸா படிவசனங் அதா³ஸி. தங் ஸுத்வா தே³வதா விஹதாஸா தத்தே²வந்தரதா⁴யி.

    Natthidāni punāvāso, devakāyasmi jālinīti, ettha jālinīti devataṃ ālapati, devate devakāyasmiṃ devasamūhe upapajjanavasena puna āvāso āvasanaṃ idāni mayhaṃ natthīti attho. Tattha kāraṇamāha ‘‘vikkhīṇo’’tiādinā. Sā kira devatā purimattabhāve therassa pādaparicārikā, tasmā idāni theraṃ jiṇṇaṃ vuddhaṃ disvā purimasinehena āgantvā ‘‘tattha cittaṃ paṇidhehi, yattha te vusitaṃ pure’’ti devūpapattiṃ yāci. Atha ‘‘dāni natthī’’tiādinā thero tassā paṭivacanaṃ adāsi. Taṃ sutvā devatā vihatāsā tatthevantaradhāyi.

    அத² தே²ரோ வேஹாஸங் அப்³பு⁴க்³க³ந்த்வா அத்தனோ ஆனுபா⁴வங் ஸப்³ரஹ்மசாரீனங் பகாஸெந்தோ ‘‘யஸ்ஸ முஹுத்தேனா’’தி கா³த²மாஹ. தஸ்ஸத்தோ² – யஸ்ஸ கீ²ணாஸவபி⁴க்கு²னோ முஹுத்தமத்தேன ஏவ ஸஹஸ்ஸதா⁴ ஸஹஸ்ஸப்பகாரோ திஸஹஸ்ஸிமஹாஸஹஸ்ஸிபபே⁴தோ³, லோகோ ஸப்³ரஹ்மகப்போ ஸஹப்³ரஹ்மலோகோ, ஸங்விதி³தோ ஸம்மதே³வ விதி³தோ ஞாதோ பச்சக்க²ங் கதோ, ஏவங் இத்³தி⁴கு³ணே இத்³தி⁴ஸம்பதா³ய சுதூபபாதே ச வஸீபா⁴வப்பத்தோ ஸோ பி⁴க்கு² உபக³தகாலே தே³வதா பஸ்ஸதி, ந தஸ்ஸ தே³வதானங் த³ஸ்ஸனே பரிஹானீதி. தே²ரேன கிர ஜாலினியா தே³வதாய படிவசனதா³னவஸேன ‘‘நத்தி² தா³னீ’’தி கா³தா²ய வுத்தாய பி⁴க்கூ² ஜாலினிங் அபஸ்ஸந்தா ‘‘கிங் நு கோ² தே²ரோ த⁴ம்மாலபனவஸேன கிஞ்சி ஆலபதீ’’தி சிந்தேஸுங். தேஸங் சித்தாசாரங் ஞத்வா தே²ரோ ‘‘யஸ்ஸ முஹுத்தேனா’’தி இமங் கா³த²மாஹ.

    Atha thero vehāsaṃ abbhuggantvā attano ānubhāvaṃ sabrahmacārīnaṃ pakāsento ‘‘yassa muhuttenā’’ti gāthamāha. Tassattho – yassa khīṇāsavabhikkhuno muhuttamattena eva sahassadhā sahassappakāro tisahassimahāsahassipabhedo, loko sabrahmakappo sahabrahmaloko, saṃvidito sammadeva vidito ñāto paccakkhaṃ kato, evaṃ iddhiguṇe iddhisampadāya cutūpapāte ca vasībhāvappatto so bhikkhu upagatakāle devatā passati, na tassa devatānaṃ dassane parihānīti. Therena kira jāliniyā devatāya paṭivacanadānavasena ‘‘natthi dānī’’ti gāthāya vuttāya bhikkhū jāliniṃ apassantā ‘‘kiṃ nu kho thero dhammālapanavasena kiñci ālapatī’’ti cintesuṃ. Tesaṃ cittācāraṃ ñatvā thero ‘‘yassa muhuttenā’’ti imaṃ gāthamāha.

    அன்னபா⁴ரோ புரேதி ஏவங்னாமோ புரிமத்தபா⁴வே. கா⁴ஸஹாரகோதி கா⁴ஸமத்தஸ்ஸ அத்தா²ய ப⁴த்திங் கத்வா ஜீவனகோ. ஸமணந்தி ஸமிதபாபங். படிபாதே³ஸிந்தி படிமுகோ² ஹுத்வா பாதா³ஸிங், பஸாதே³ன அபி⁴முகோ² ஹுத்வா ஆஹாரதா³னங் அதா³ஸிந்தி அதி⁴ப்பாயோ. உபரிட்ட²ந்தி ஏவங்னாமகங் பச்சேகபு³த்³த⁴ங். யஸஸ்ஸினந்தி கித்திமந்தங் பத்த²டயஸங். இமாய கா³தா²ய யாவ சரிமத்தபா⁴வா உளாரஸம்பத்திஹேதுபூ⁴தங் அத்தனோ புப்³ப³கம்மங் த³ஸ்ஸேதி. தேனாஹ ‘‘ஸொம்ஹி ஸக்யகுலே ஜாதோ’’திஆதி³.

    Annabhāro pureti evaṃnāmo purimattabhāve. Ghāsahārakoti ghāsamattassa atthāya bhattiṃ katvā jīvanako. Samaṇanti samitapāpaṃ. Paṭipādesinti paṭimukho hutvā pādāsiṃ, pasādena abhimukho hutvā āhāradānaṃ adāsinti adhippāyo. Upariṭṭhanti evaṃnāmakaṃ paccekabuddhaṃ. Yasassinanti kittimantaṃ patthaṭayasaṃ. Imāya gāthāya yāva carimattabhāvā uḷārasampattihetubhūtaṃ attano pubbakammaṃ dasseti. Tenāha ‘‘somhi sakyakule jāto’’tiādi.

    இதோ ஸத்தாதி இதோ மனுஸ்ஸலோகதோ சவித்வா தே³வலோகே தி³ப்³பே³ன ஆதி⁴பச்சேன ஸத்த. ததோ ஸத்தாதி ததோ தே³வலோகதோ சவித்வா மனுஸ்ஸலோகே சக்கவத்திபா⁴வேன ஸத்த. ஸங்ஸாரானி சதுத்³த³ஸாதி சதுத்³த³ஸ ப⁴வந்தரஸங்ஸரணானி. நிவாஸமபி⁴ஜானிஸ்ஸந்தி புப்³பே³னிவாஸங் அஞ்ஞாஸிங். தே³வலோகே டி²தோ ததா³தி தஞ்ச கோ² ந இமஸ்மிங்யேவ அத்தபா⁴வே, அபி ச கோ² யதா³ இதோ அனந்தராதீதே அத்தபா⁴வே தே³வலோகே டி²தோ, ததா³ அஞ்ஞாஸிந்தி அத்தோ².

    Itosattāti ito manussalokato cavitvā devaloke dibbena ādhipaccena satta. Tato sattāti tato devalokato cavitvā manussaloke cakkavattibhāvena satta. Saṃsārāni catuddasāti catuddasa bhavantarasaṃsaraṇāni. Nivāsamabhijānissanti pubbenivāsaṃ aññāsiṃ. Devaloke ṭhito tadāti tañca kho na imasmiṃyeva attabhāve, api ca kho yadā ito anantarātīte attabhāve devaloke ṭhito, tadā aññāsinti attho.

    இதா³னி அத்தனா தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணசுதூபபாதஞாணானங் அதி⁴க³தாகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பஞ்சங்கி³கே’’திஆதி³னா த்³வே கா³தா² அபா⁴ஸி. தத்த² பஞ்சங்கி³கே ஸமாதி⁴ம்ஹீதி அபி⁴ஞ்ஞாபாத³கசதுத்த²ஜ்ஜா²னஸமாதி⁴ம்ஹி. ஸோ ஹி பீதிப²ரணதா, ஸுக²ப²ரணதா, சேதோப²ரணதா, ஆலோகப²ரணதா , பச்சவெக்க²ணனிமித்தந்தி இமேஹி பஞ்சஹி அங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தத்தா பஞ்சங்கி³கோ ஸமாதீ⁴தி வுச்சதி. ஸந்தேதி படிபக்க²வூபஸமேன அங்க³ஸந்ததாய ச ஸந்தே. ஏகோதி³பா⁴விதேதி ஏகோதி³பா⁴வக³தே, ஸுசிண்ணே வஸீபா⁴வப்பத்தேதி அத்தோ². படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴லத்³த⁴ம்ஹீதி கிலேஸானங் படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴யா லத்³தே⁴. தி³ப்³ப³சக்கு² விஸுஜ்ஜி² மேதி ஏவங்விதே⁴ ஸமாதி⁴ம்ஹி ஸம்பாதி³தே மய்ஹங் தி³ப்³ப³சக்கு²ஞாணங் விஸுஜ்ஜி², ஏகாத³ஸஹி உபக்கிலேஸேஹி விமுத்தியா விஸுத்³த⁴ங் அஹோஸி.

    Idāni attanā dibbacakkhuñāṇacutūpapātañāṇānaṃ adhigatākāraṃ dassento ‘‘pañcaṅgike’’tiādinā dve gāthā abhāsi. Tattha pañcaṅgike samādhimhīti abhiññāpādakacatutthajjhānasamādhimhi. So hi pītipharaṇatā, sukhapharaṇatā, cetopharaṇatā, ālokapharaṇatā , paccavekkhaṇanimittanti imehi pañcahi aṅgehi samannāgatattā pañcaṅgiko samādhīti vuccati. Santeti paṭipakkhavūpasamena aṅgasantatāya ca sante. Ekodibhāviteti ekodibhāvagate, suciṇṇe vasībhāvappatteti attho. Paṭippassaddhiladdhamhīti kilesānaṃ paṭippassaddhiyā laddhe. Dibbacakkhu visujjhi meti evaṃvidhe samādhimhi sampādite mayhaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ visujjhi, ekādasahi upakkilesehi vimuttiyā visuddhaṃ ahosi.

    சுதூபபாதங் ஜானாமீதி ஸத்தானங் சுதிஞ்ச உபபத்திஞ்ச ஜானாமி, ஜானந்தோ ச ‘‘இமே ஸத்தா அமும்ஹா லோகம்ஹா ஆக³ந்த்வா இதூ⁴பபன்னா, இமம்ஹா ச லோகா க³ந்த்வா அமும்ஹி லோகே உபபஜ்ஜிஸ்ஸந்தீ’’தி ஸத்தானங் ஆக³திங் க³திஞ்ச ஜானாமி, ஜானந்தோ ஏவ ச நேஸங் இத்த²பா⁴வங் மனுஸ்ஸபா⁴வங் ததோ அஞ்ஞதா²பா⁴வங் அஞ்ஞதா²திரச்சா²னபா⁴வஞ்ச உபபத்திதோ புரேதரமேவ ஜானாமி. தயித³ங் ஸப்³ப³ம்பி பஞ்சங்கி³கே ஸமாதி⁴ம்ஹி ஸம்பாதி³தே ஏவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஜா²னே பஞ்சங்கி³கே டி²தோ’’தி. தத்த² பஞ்சங்கி³கே ஜா²னே டி²தோ பதிட்டி²தோ ஹுத்வா ஏவங் ஜானாமீதி அத்தோ².

    Cutūpapātaṃ jānāmīti sattānaṃ cutiñca upapattiñca jānāmi, jānanto ca ‘‘ime sattā amumhā lokamhā āgantvā idhūpapannā, imamhā ca lokā gantvā amumhi loke upapajjissantī’’ti sattānaṃ āgatiṃ gatiñca jānāmi, jānanto eva ca nesaṃ itthabhāvaṃ manussabhāvaṃ tato aññathābhāvaṃ aññathātiracchānabhāvañca upapattito puretarameva jānāmi. Tayidaṃ sabbampi pañcaṅgike samādhimhi sampādite evāti dassento āha ‘‘jhāne pañcaṅgike ṭhito’’ti. Tattha pañcaṅgike jhāne ṭhito patiṭṭhito hutvā evaṃ jānāmīti attho.

    ஏவங் விஜ்ஜாத்தயங் த³ஸ்ஸெத்வா தப்பஸங்கே³ன புப்³பே³ த³ஸ்ஸிதம்பி ததியவிஜ்ஜங் ஸஹ கிச்சனிப்ப²த்தியா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘பரிசிண்ணோ மயா ஸத்தா²’’திஆதி³னா கா³தா²த்³வயமாஹ. தத்த² வஜ்ஜீனங் வேளுவகா³மேதி வஜ்ஜிரட்ட²ஸ்ஸ வேளுவகா³மே, வஜ்ஜிரட்டே² யத்த² பச்சி²மவஸ்ஸங் உபக³ச்சி² வேளுவகா³மே. ஹெட்ட²தோ வேளுகு³ம்ப³ஸ்மிந்தி தத்த² அஞ்ஞதரஸ்ஸ வேளுகு³ம்ப³ஸ்ஸ ஹெட்டா². நிப்³பா³யிஸ்ஸந்தி நிப்³பா³யிஸ்ஸாமி, அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யிஸ்ஸாமீதி அத்தோ².

    Evaṃ vijjāttayaṃ dassetvā tappasaṅgena pubbe dassitampi tatiyavijjaṃ saha kiccanipphattiyā dassento ‘‘pariciṇṇo mayā satthā’’tiādinā gāthādvayamāha. Tattha vajjīnaṃ veḷuvagāmeti vajjiraṭṭhassa veḷuvagāme, vajjiraṭṭhe yattha pacchimavassaṃ upagacchi veḷuvagāme. Heṭṭhato veḷugumbasminti tattha aññatarassa veḷugumbassa heṭṭhā. Nibbāyissanti nibbāyissāmi, anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyissāmīti attho.

    அனுருத்³த⁴த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.

    Anuruddhattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 9. அனுருத்³த⁴த்தே²ரகா³தா² • 9. Anuruddhattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact