Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
అపలోకనకమ్మకథావణ్ణనా
Apalokanakammakathāvaṇṇanā
౪౯౫-౪౯౬. కాయసమ్భోగసామగ్గీతి సహసేయ్యపటిగ్గహణాది. సో రతోతి సుభే రతో. సుట్ఠు ఓరతోతి వా సోరతో. నివాతవుత్తీతి నీచవుత్తి. పటిసఙ్ఖాతి పటిసఙ్ఖాయ ఞాణేన ఉపపరిక్ఖిత్వా. యం తం అవన్దియకమ్మం అనుఞ్ఞాతన్తి సమ్బన్ధో. ఇమస్స అపలోకనకమ్మస్స ఠానం హోతీతి ఏవమ్పి అపలోకనకమ్మం పవత్తతీతి అత్థో. కమ్మమేవ లక్ఖణన్తి కమ్మలక్ఖణం. ఓసారణనిస్సారణభణ్డుకమ్మాదయో వియ కమ్మఞ్చ హుత్వా అఞ్ఞఞ్చ నామం న లభతి, కమ్మమేవ హుత్వా ఉపలక్ఖీయతీతి ‘‘కమ్మలక్ఖణ’’న్తి వుచ్చతి. ఏతమ్పి కమ్మలక్ఖణమేవాతి వుత్తకమ్మలక్ఖణం దస్సేతుం ‘‘అచ్ఛిన్నచీవరజిణ్ణచీవరనట్ఠచీవరాన’’న్తిఆది వుత్తం. ఇణపలిబోధమ్పీతి ఇణమేవ పలిబోధో ఇణపలిబోధో, తమ్పి దాతుం వట్టతి. సచే తాదిసం భిక్ఖుం ఇణాయికా పలిబున్ధన్తి, తత్రుప్పాదతోపి తస్స ఇణం సోధేతుం వట్టతీతి అధిప్పాయో.
495-496.Kāyasambhogasāmaggīti sahaseyyapaṭiggahaṇādi. So ratoti subhe rato. Suṭṭhu oratoti vā sorato. Nivātavuttīti nīcavutti. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāya ñāṇena upaparikkhitvā. Yaṃ taṃ avandiyakammaṃ anuññātanti sambandho. Imassa apalokanakammassa ṭhānaṃ hotīti evampi apalokanakammaṃ pavattatīti attho. Kammameva lakkhaṇanti kammalakkhaṇaṃ. Osāraṇanissāraṇabhaṇḍukammādayo viya kammañca hutvā aññañca nāmaṃ na labhati, kammameva hutvā upalakkhīyatīti ‘‘kammalakkhaṇa’’nti vuccati. Etampi kammalakkhaṇamevāti vuttakammalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘acchinnacīvarajiṇṇacīvaranaṭṭhacīvarāna’’ntiādi vuttaṃ. Iṇapalibodhampīti iṇameva palibodho iṇapalibodho, tampi dātuṃ vaṭṭati. Sace tādisaṃ bhikkhuṃ iṇāyikā palibundhanti, tatruppādatopi tassa iṇaṃ sodhetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
ఛత్తం వా వేదికం వాతి ఏత్థ వేదికాతి చేతియస్స ఉపరి చతురస్సచయో వుచ్చతి. ఛత్తన్తి తతో ఉద్ధం వలయాని దస్సేత్వా కతో అగ్గచయో వుచ్చతి. చేతియస్స ఉపనిక్ఖేపతోతి చేతియే నవకమ్మత్తాయ ఉపనిక్ఖిత్తతో, చేతియసన్తకతోతి వుత్తం హోతి. అఞ్ఞా కతికా కాతబ్బాతి పురిమకతికాయ అసఙ్గహితత్తా వుత్తం. తేహీతి యేసం పుగ్గలికట్ఠానే తిట్ఠన్తి, తేహి. దసభాగన్తి దసమభాగం. తత్థాతి తస్మిం విహారే. మూలేతి పుబ్బే. ‘‘ఇతో పట్ఠాయ భాజేత్వా ఖాదన్తూ’’తి వచనేనేవ యథాసుఖం పరిభోగో పటిక్ఖిత్తో హోతీతి ఆహ ‘‘పురిమకతికా పటిప్పస్సమ్భతీ’’తి.
Chattaṃ vā vedikaṃ vāti ettha vedikāti cetiyassa upari caturassacayo vuccati. Chattanti tato uddhaṃ valayāni dassetvā kato aggacayo vuccati. Cetiyassa upanikkhepatoti cetiye navakammattāya upanikkhittato, cetiyasantakatoti vuttaṃ hoti. Aññā katikā kātabbāti purimakatikāya asaṅgahitattā vuttaṃ. Tehīti yesaṃ puggalikaṭṭhāne tiṭṭhanti, tehi. Dasabhāganti dasamabhāgaṃ. Tatthāti tasmiṃ vihāre. Mūleti pubbe. ‘‘Ito paṭṭhāya bhājetvā khādantū’’ti vacaneneva yathāsukhaṃ paribhogo paṭikkhitto hotīti āha ‘‘purimakatikā paṭippassambhatī’’ti.
అనువిచరిత్వాతి పచ్ఛతో పచ్ఛతో గన్త్వా. అపచ్చాసీసన్తేనాతి తేసం సన్తికా
Anuvicaritvāti pacchato pacchato gantvā. Apaccāsīsantenāti tesaṃ santikā
పచ్చయం అపచ్చాసీసన్తేన. మూలభాగన్తి వుత్తమేవత్థం విభావేతి ‘‘దసభాగమత్త’’న్తి. అకతావాసం వా కత్వాతి తతో ఉప్పన్నఆయేన కత్వా. జగ్గితకాలే చ న వారేతబ్బాతి జగ్గితానం పుప్ఫఫలభరితకాలే న వారేతబ్బా. జగ్గనకాలేతి జగ్గితుం ఆరద్ధకాలే. ఞత్తికమ్మట్ఠానభేదేతి ఞత్తికమ్మస్స ఠానభేదే.
Paccayaṃ apaccāsīsantena. Mūlabhāganti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘dasabhāgamatta’’nti. Akatāvāsaṃ vā katvāti tato uppannaāyena katvā. Jaggitakāle ca na vāretabbāti jaggitānaṃ pupphaphalabharitakāle na vāretabbā. Jagganakāleti jaggituṃ āraddhakāle. Ñattikammaṭṭhānabhedeti ñattikammassa ṭhānabhede.
కమ్మవగ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / పరివారపాళి • Parivārapāḷi / ౧. కమ్మవగ్గో • 1. Kammavaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / పరివార-అట్ఠకథా • Parivāra-aṭṭhakathā / అపలోకనకమ్మకథా • Apalokanakammakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / అపలోకనకమ్మకథావణ్ణనా • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / అపలోకనకమ్మకథావణ్ణనా • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / అపలోకనకమ్మకథా • Apalokanakammakathā