| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
อปโลกนกมฺมกถาวณฺณนา
Apalokanakammakathāvaṇṇanā
๔๙๕-๔๙๖. กายสโมฺภคสามคฺคีติ สหเสยฺยปฎิคฺคหณาทิฯ โส รโตติ สุเภ รโตฯ สุฎฺฐุ โอรโตติ วา โสรโตฯ นิวาตวุตฺตีติ นีจวุตฺติฯ ปฎิสงฺขาติ ปฎิสงฺขาย ญาเณน อุปปริกฺขิตฺวาฯ ยํ ตํ อวนฺทิยกมฺมํ อนุญฺญาตนฺติ สมฺพโนฺธฯ อิมสฺส อปโลกนกมฺมสฺส ฐานํ โหตีติ เอวมฺปิ อปโลกนกมฺมํ ปวตฺตตีติ อโตฺถฯ กมฺมเมว ลกฺขณนฺติ กมฺมลกฺขณํฯ โอสารณนิสฺสารณภณฺฑุกมฺมาทโย วิย กมฺมญฺจ หุตฺวา อญฺญญฺจ นามํ น ลภติ, กมฺมเมว หุตฺวา อุปลกฺขียตีติ ‘‘กมฺมลกฺขณ’’นฺติ วุจฺจติฯ เอตมฺปิ กมฺมลกฺขณเมวาติ วุตฺตกมฺมลกฺขณํ ทเสฺสตุํ ‘‘อจฺฉินฺนจีวรชิณฺณจีวรนฎฺฐจีวราน’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ อิณปลิโพธมฺปีติ อิณเมว ปลิโพโธ อิณปลิโพโธ, ตมฺปิ ทาตุํ วฎฺฎติฯ สเจ ตาทิสํ ภิกฺขุํ อิณายิกา ปลิพุนฺธนฺติ, ตตฺรุปฺปาทโตปิ ตสฺส อิณํ โสเธตุํ วฎฺฎตีติ อธิปฺปาโยฯ
495-496.Kāyasambhogasāmaggīti sahaseyyapaṭiggahaṇādi. So ratoti subhe rato. Suṭṭhu oratoti vā sorato. Nivātavuttīti nīcavutti. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāya ñāṇena upaparikkhitvā. Yaṃ taṃ avandiyakammaṃ anuññātanti sambandho. Imassa apalokanakammassa ṭhānaṃ hotīti evampi apalokanakammaṃ pavattatīti attho. Kammameva lakkhaṇanti kammalakkhaṇaṃ. Osāraṇanissāraṇabhaṇḍukammādayo viya kammañca hutvā aññañca nāmaṃ na labhati, kammameva hutvā upalakkhīyatīti ‘‘kammalakkhaṇa’’nti vuccati. Etampi kammalakkhaṇamevāti vuttakammalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘acchinnacīvarajiṇṇacīvaranaṭṭhacīvarāna’’ntiādi vuttaṃ. Iṇapalibodhampīti iṇameva palibodho iṇapalibodho, tampi dātuṃ vaṭṭati. Sace tādisaṃ bhikkhuṃ iṇāyikā palibundhanti, tatruppādatopi tassa iṇaṃ sodhetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
ฉตฺตํ วา เวทิกํ วาติ เอตฺถ เวทิกาติ เจติยสฺส อุปริ จตุรสฺสจโย วุจฺจติฯ ฉตฺตนฺติ ตโต อุทฺธํ วลยานิ ทเสฺสตฺวา กโต อคฺคจโย วุจฺจติฯ เจติยสฺส อุปนิเกฺขปโตติ เจติเย นวกมฺมตฺตาย อุปนิกฺขิตฺตโต, เจติยสนฺตกโตติ วุตฺตํ โหติฯ อญฺญา กติกา กาตพฺพาติ ปุริมกติกาย อสงฺคหิตตฺตา วุตฺตํฯ เตหีติ เยสํ ปุคฺคลิกฎฺฐาเน ติฎฺฐนฺติ, เตหิฯ ทสภาคนฺติ ทสมภาคํฯ ตตฺถาติ ตสฺมิํ วิหาเรฯ มูเลติ ปุเพฺพฯ ‘‘อิโต ปฎฺฐาย ภาเชตฺวา ขาทนฺตู’’ติ วจเนเนว ยถาสุขํ ปริโภโค ปฎิกฺขิโตฺต โหตีติ อาห ‘‘ปุริมกติกา ปฎิปฺปสฺสมฺภตี’’ติฯ
Chattaṃ vā vedikaṃ vāti ettha vedikāti cetiyassa upari caturassacayo vuccati. Chattanti tato uddhaṃ valayāni dassetvā kato aggacayo vuccati. Cetiyassa upanikkhepatoti cetiye navakammattāya upanikkhittato, cetiyasantakatoti vuttaṃ hoti. Aññā katikā kātabbāti purimakatikāya asaṅgahitattā vuttaṃ. Tehīti yesaṃ puggalikaṭṭhāne tiṭṭhanti, tehi. Dasabhāganti dasamabhāgaṃ. Tatthāti tasmiṃ vihāre. Mūleti pubbe. ‘‘Ito paṭṭhāya bhājetvā khādantū’’ti vacaneneva yathāsukhaṃ paribhogo paṭikkhitto hotīti āha ‘‘purimakatikā paṭippassambhatī’’ti.
อนุวิจริตฺวาติ ปจฺฉโต ปจฺฉโต คนฺตฺวาฯ อปจฺจาสีสเนฺตนาติ เตสํ สนฺติกา
Anuvicaritvāti pacchato pacchato gantvā. Apaccāsīsantenāti tesaṃ santikā
ปจฺจยํ อปจฺจาสีสเนฺตนฯ มูลภาคนฺติ วุตฺตเมวตฺถํ วิภาเวติ ‘‘ทสภาคมตฺต’’นฺติฯ อกตาวาสํ วา กตฺวาติ ตโต อุปฺปนฺนอาเยน กตฺวาฯ ชคฺคิตกาเล จ น วาเรตพฺพาติ ชคฺคิตานํ ปุปฺผผลภริตกาเล น วาเรตพฺพาฯ ชคฺคนกาเลติ ชคฺคิตุํ อารทฺธกาเลฯ ญตฺติกมฺมฎฺฐานเภเทติ ญตฺติกมฺมสฺส ฐานเภเทฯ
Paccayaṃ apaccāsīsantena. Mūlabhāganti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘dasabhāgamatta’’nti. Akatāvāsaṃ vā katvāti tato uppannaāyena katvā. Jaggitakāle ca na vāretabbāti jaggitānaṃ pupphaphalabharitakāle na vāretabbā. Jagganakāleti jaggituṃ āraddhakāle. Ñattikammaṭṭhānabhedeti ñattikammassa ṭhānabhede.
กมฺมวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๑. กมฺมวโคฺค • 1. Kammavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / อปโลกนกมฺมกถา • Apalokanakammakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อปโลกนกมฺมกถาวณฺณนา • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อปโลกนกมฺมกถาวณฺณนา • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / อปโลกนกมฺมกถา • Apalokanakammakathā
