Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
අපලොකනකම්මකථාවණ්ණනා
Apalokanakammakathāvaṇṇanā
495-496. කායසම්භොගසාමග්ගීති සහසෙය්යපටිග්ගහණාදි. සො රතොති සුභෙ රතො. සුට්ඨු ඔරතොති වා සොරතො. නිවාතවුත්තීති නීචවුත්ති. පටිසඞ්ඛාති පටිසඞ්ඛාය ඤාණෙන උපපරික්ඛිත්වා. යං තං අවන්දියකම්මං අනුඤ්ඤාතන්ති සම්බන්ධො. ඉමස්ස අපලොකනකම්මස්ස ඨානං හොතීති එවම්පි අපලොකනකම්මං පවත්තතීති අත්ථො. කම්මමෙව ලක්ඛණන්ති කම්මලක්ඛණං. ඔසාරණනිස්සාරණභණ්ඩුකම්මාදයො විය කම්මඤ්ච හුත්වා අඤ්ඤඤ්ච නාමං න ලභති, කම්මමෙව හුත්වා උපලක්ඛීයතීති ‘‘කම්මලක්ඛණ’’න්ති වුච්චති. එතම්පි කම්මලක්ඛණමෙවාති වුත්තකම්මලක්ඛණං දස්සෙතුං ‘‘අච්ඡින්නචීවරජිණ්ණචීවරනට්ඨචීවරාන’’න්තිආදි වුත්තං. ඉණපලිබොධම්පීති ඉණමෙව පලිබොධො ඉණපලිබොධො, තම්පි දාතුං වට්ටති. සචෙ තාදිසං භික්ඛුං ඉණායිකා පලිබුන්ධන්ති, තත්රුප්පාදතොපි තස්ස ඉණං සොධෙතුං වට්ටතීති අධිප්පායො.
495-496.Kāyasambhogasāmaggīti sahaseyyapaṭiggahaṇādi. So ratoti subhe rato. Suṭṭhu oratoti vā sorato. Nivātavuttīti nīcavutti. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāya ñāṇena upaparikkhitvā. Yaṃ taṃ avandiyakammaṃ anuññātanti sambandho. Imassa apalokanakammassa ṭhānaṃ hotīti evampi apalokanakammaṃ pavattatīti attho. Kammameva lakkhaṇanti kammalakkhaṇaṃ. Osāraṇanissāraṇabhaṇḍukammādayo viya kammañca hutvā aññañca nāmaṃ na labhati, kammameva hutvā upalakkhīyatīti ‘‘kammalakkhaṇa’’nti vuccati. Etampi kammalakkhaṇamevāti vuttakammalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘acchinnacīvarajiṇṇacīvaranaṭṭhacīvarāna’’ntiādi vuttaṃ. Iṇapalibodhampīti iṇameva palibodho iṇapalibodho, tampi dātuṃ vaṭṭati. Sace tādisaṃ bhikkhuṃ iṇāyikā palibundhanti, tatruppādatopi tassa iṇaṃ sodhetuṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
ඡත්තං වා වෙදිකං වාති එත්ථ වෙදිකාති චෙතියස්ස උපරි චතුරස්සචයො වුච්චති. ඡත්තන්ති තතො උද්ධං වලයානි දස්සෙත්වා කතො අග්ගචයො වුච්චති. චෙතියස්ස උපනික්ඛෙපතොති චෙතියෙ නවකම්මත්තාය උපනික්ඛිත්තතො, චෙතියසන්තකතොති වුත්තං හොති. අඤ්ඤා කතිකා කාතබ්බාති පුරිමකතිකාය අසඞ්ගහිතත්තා වුත්තං. තෙහීති යෙසං පුග්ගලිකට්ඨානෙ තිට්ඨන්ති, තෙහි. දසභාගන්ති දසමභාගං. තත්ථාති තස්මිං විහාරෙ. මූලෙති පුබ්බෙ. ‘‘ඉතො පට්ඨාය භාජෙත්වා ඛාදන්තූ’’ති වචනෙනෙව යථාසුඛං පරිභොගො පටික්ඛිත්තො හොතීති ආහ ‘‘පුරිමකතිකා පටිප්පස්සම්භතී’’ති.
Chattaṃ vā vedikaṃ vāti ettha vedikāti cetiyassa upari caturassacayo vuccati. Chattanti tato uddhaṃ valayāni dassetvā kato aggacayo vuccati. Cetiyassa upanikkhepatoti cetiye navakammattāya upanikkhittato, cetiyasantakatoti vuttaṃ hoti. Aññā katikā kātabbāti purimakatikāya asaṅgahitattā vuttaṃ. Tehīti yesaṃ puggalikaṭṭhāne tiṭṭhanti, tehi. Dasabhāganti dasamabhāgaṃ. Tatthāti tasmiṃ vihāre. Mūleti pubbe. ‘‘Ito paṭṭhāya bhājetvā khādantū’’ti vacaneneva yathāsukhaṃ paribhogo paṭikkhitto hotīti āha ‘‘purimakatikā paṭippassambhatī’’ti.
අනුවිචරිත්වාති පච්ඡතො පච්ඡතො ගන්ත්වා. අපච්චාසීසන්තෙනාති තෙසං සන්තිකා
Anuvicaritvāti pacchato pacchato gantvā. Apaccāsīsantenāti tesaṃ santikā
පච්චයං අපච්චාසීසන්තෙන. මූලභාගන්ති වුත්තමෙවත්ථං විභාවෙති ‘‘දසභාගමත්ත’’න්ති. අකතාවාසං වා කත්වාති තතො උප්පන්නආයෙන කත්වා. ජග්ගිතකාලෙ ච න වාරෙතබ්බාති ජග්ගිතානං පුප්ඵඵලභරිතකාලෙ න වාරෙතබ්බා. ජග්ගනකාලෙති ජග්ගිතුං ආරද්ධකාලෙ. ඤත්තිකම්මට්ඨානභෙදෙති ඤත්තිකම්මස්ස ඨානභෙදෙ.
Paccayaṃ apaccāsīsantena. Mūlabhāganti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘dasabhāgamatta’’nti. Akatāvāsaṃ vā katvāti tato uppannaāyena katvā. Jaggitakāle ca na vāretabbāti jaggitānaṃ pupphaphalabharitakāle na vāretabbā. Jagganakāleti jaggituṃ āraddhakāle. Ñattikammaṭṭhānabhedeti ñattikammassa ṭhānabhede.
කම්මවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Kammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 1. කම්මවග්ගො • 1. Kammavaggo
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / අපලොකනකම්මකථා • Apalokanakammakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අපලොකනකම්මකථාවණ්ණනා • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අපලොකනකම්මකථාවණ්ණනා • Apalokanakammakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / අපලොකනකම්මකථා • Apalokanakammakathā