Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൧൦. അപണ്ണകസുത്തം
10. Apaṇṇakasuttaṃ
൯൨. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ കോസലേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം യേന സാലാ നാമ കോസലാനം ബ്രാഹ്മണഗാമോ തദവസരി. അസ്സോസും ഖോ സാലേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ – ‘‘സമണോ ഖലു ഭോ ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ കോസലേസു ചാരികം ചരമാനോ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം സാലം അനുപ്പത്തോ. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം, കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി. സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി. അഥ ഖോ സാലേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ അപ്പേകച്ചേ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു; സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ ഭഗവതോ സന്തികേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു.
92. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena sālā nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Assosuṃ kho sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ sālaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu; sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
൯൩. ഏകമന്തം നിസിന്നേ ഖോ സാലേയ്യകേ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികേ ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘അത്ഥി പന വോ, ഗഹപതയോ, കോചി മനാപോ സത്ഥാ യസ്മിം വോ ആകാരവതീ സദ്ധാ പടിലദ്ധാ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഖോ നോ, ഭന്തേ, കോചി മനാപോ സത്ഥാ യസ്മിം നോ ആകാരവതീ സദ്ധാ പടിലദ്ധാ’’തി. ‘‘മനാപം വോ, ഗഹപതയോ, സത്ഥാരം അലഭന്തേഹി അയം അപണ്ണകോ ധമ്മോ സമാദായ വത്തിതബ്ബോ. അപണ്ണകോ ഹി, ഗഹപതയോ, ധമ്മോ സമത്തോ സമാദിന്നോ, സോ വോ ഭവിസ്സതി ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായ. കതമോ ച, ഗഹപതയോ, അപണ്ണകോ ധമ്മോ’’?
93. Ekamantaṃ nisinne kho sāleyyake brāhmaṇagahapatike bhagavā etadavoca – ‘‘atthi pana vo, gahapatayo, koci manāpo satthā yasmiṃ vo ākāravatī saddhā paṭiladdhā’’ti? ‘‘Natthi kho no, bhante, koci manāpo satthā yasmiṃ no ākāravatī saddhā paṭiladdhā’’ti. ‘‘Manāpaṃ vo, gahapatayo, satthāraṃ alabhantehi ayaṃ apaṇṇako dhammo samādāya vattitabbo. Apaṇṇako hi, gahapatayo, dhammo samatto samādinno, so vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Katamo ca, gahapatayo, apaṇṇako dhammo’’?
൯൪. ‘‘സന്തി , ഗഹപതയോ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി ദിന്നം, നത്ഥി യിട്ഠം, നത്ഥി ഹുതം; നത്ഥി സുകതദുക്കടാനം 1 കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ, നത്ഥി അയം ലോകോ, നത്ഥി പരോ ലോകോ; നത്ഥി മാതാ, നത്ഥി പിതാ; നത്ഥി സത്താ ഓപപാതികാ; നത്ഥി ലോകേ സമണബ്രാഹ്മണാ സമ്മഗ്ഗതാ 2 സമ്മാ പടിപന്നാ യേ ഇമഞ്ച ലോകം പരഞ്ച ലോകം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേന്തീ’തി. തേസംയേവ ഖോ, ഗഹപതയോ, സമണബ്രാഹ്മണാനം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ. തേ ഏവമാഹംസു – ‘അത്ഥി ദിന്നം, അത്ഥി യിട്ഠം, അത്ഥി ഹുതം; അത്ഥി സുകതദുക്കടാനം കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ; അത്ഥി അയം ലോകോ, അത്ഥി പരോ ലോകോ; അത്ഥി മാതാ, അത്ഥി പിതാ; അത്ഥി സത്താ ഓപപാതികാ; അത്ഥി ലോകേ സമണബ്രാഹ്മണാ സമ്മഗ്ഗതാ സമ്മാ പടിപന്നാ യേ ഇമഞ്ച ലോകം പരഞ്ച ലോകം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേന്തീ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഗഹപതയോ – ‘നനുമേ സമണബ്രാഹ്മണാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ’’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’.
94. ‘‘Santi , gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ; natthi sukatadukkaṭānaṃ 3 kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko; natthi mātā, natthi pitā; natthi sattā opapātikā; natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā 4 sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ; atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko; atthi ayaṃ loko, atthi paro loko; atthi mātā, atthi pitā; atthi sattā opapātikā; atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo – ‘nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
൯൫. ‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി ദിന്നം, നത്ഥി യിട്ഠം…പേ॰… യേ ഇമഞ്ച ലോകം പരഞ്ച ലോകം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേന്തീ’തി തേസമേതം പാടികങ്ഖം? യമിദം 5 കായസുചരിതം, വചീസുചരിതം, മനോസുചരിതം – ഇമേ തയോ കുസലേ ധമ്മേ അഭിനിവജ്ജേത്വാ 6 യമിദം 7 കായദുച്ചരിതം, വചീദുച്ചരിതം, മനോദുച്ചരിതം – ഇമേ തയോ അകുസലേ ധമ്മേ സമാദായ വത്തിസ്സന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ന ഹി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ പസ്സന്തി അകുസലാനം ധമ്മാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, കുസലാനം ധമ്മാനം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം വോദാനപക്ഖം. സന്തംയേവ പന പരം ലോകം ‘നത്ഥി പരോ ലോകോ’ തിസ്സ ദിട്ഠി ഹോതി; സാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാദിട്ഠി. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘നത്ഥി പരോ ലോകോ’തി സങ്കപ്പേതി; സ്വാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാസങ്കപ്പോ. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘നത്ഥി പരോ ലോകോ’തി വാചം ഭാസതി; സാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാവാചാ. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘നത്ഥി പരോ ലോകോ’തി ആഹ; യേ തേ അരഹന്തോ പരലോകവിദുനോ തേസമയം പച്ചനീകം കരോതി. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘നത്ഥി പരോ ലോകോ’തി പരം സഞ്ഞാപേതി 8; സാസ്സ ഹോതി അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി 9. തായ ച പന അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തിയാ അത്താനുക്കംസേതി, പരം വമ്ഭേതി. ഇതി പുബ്ബേവ ഖോ പനസ്സ സുസീല്യം പഹീനം ഹോതി, ദുസ്സീല്യം പച്ചുപട്ഠിതം – അയഞ്ച മിച്ഛാദിട്ഠി മിച്ഛാസങ്കപ്പോ മിച്ഛാവാചാ അരിയാനം പച്ചനീകതാ അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി അത്തുക്കംസനാ പരവമ്ഭനാ. ഏവമസ്സിമേ 10 അനേകേ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ സമ്ഭവന്തി മിച്ഛാദിട്ഠിപച്ചയാ.
95. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ 11 kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā 12 yamidaṃ 13 kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti āha; ye te arahanto paralokaviduno tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘natthi paro loko’ti paraṃ saññāpeti 14; sāssa hoti asaddhammasaññatti 15. Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attukkaṃsanā paravambhanā. Evamassime 16 aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.
‘‘തത്ര , ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സചേ ഖോ നത്ഥി പരോ ലോകോ ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ സോത്ഥിമത്താനം കരിസ്സതി; സചേ ഖോ അത്ഥി പരോ ലോകോ ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതി. കാമം ഖോ പന മാഹു പരോ ലോകോ, ഹോതു നേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം; അഥ ച പനായം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം ഗാരയ്ഹോ – ദുസ്സീലോ പുരിസപുഗ്ഗലോ മിച്ഛാദിട്ഠി നത്ഥികവാദോ’തി. സചേ ഖോ അത്ഥേവ പരോ ലോകോ, ഏവം ഇമസ്സ ഭോതോ പുരിസപുഗ്ഗലസ്സ ഉഭയത്ഥ കലിഗ്ഗഹോ – യഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം ഗാരയ്ഹോ, യഞ്ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതി. ഏവമസ്സായം അപണ്ണകോ ധമ്മോ ദുസ്സമത്തോ സമാദിന്നോ, ഏകംസം ഫരിത്വാ തിട്ഠതി, രിഞ്ചതി കുസലം ഠാനം.
‘‘Tatra , gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi paro loko evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi paro loko evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu paro loko, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi natthikavādo’ti. Sace kho attheva paro loko, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.
൯൬. ‘‘തത്ര , ഗഹപതയോ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി ദിന്നം…പേ॰… യേ ഇമഞ്ച ലോകം പരഞ്ച ലോകം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേന്തീ’തി തേസമേതം പാടികങ്ഖം? യമിദം കായദുച്ചരിതം, വചീദുച്ചരിതം, മനോദുച്ചരിതം – ഇമേ തയോ അകുസലേ ധമ്മേ അഭിനിവജ്ജേത്വാ യമിദം കായസുചരിതം, വചീസുചരിതം, മനോസുചരിതം – ഇമേ തയോ കുസലേ ധമ്മേ സമാദായ വത്തിസ്സന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? പസ്സന്തി ഹി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ അകുസലാനം ധമ്മാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, കുസലാനം ധമ്മാനം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം വോദാനപക്ഖം. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘അത്ഥി പരോ ലോകോ’ തിസ്സ ദിട്ഠി ഹോതി; സാസ്സ ഹോതി സമ്മാദിട്ഠി. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘അത്ഥി പരോ ലോകോ’തി സങ്കപ്പേതി; സ്വാസ്സ ഹോതി സമ്മാസങ്കപ്പോ. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘അത്ഥി പരോ ലോകോ’തി വാചം ഭാസതി; സാസ്സ ഹോതി സമ്മാവാചാ. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘അത്ഥി പരോ ലോകോ’തി ആഹ; യേ തേ അരഹന്തോ പരലോകവിദുനോ തേസമയം ന പച്ചനീകം കരോതി. സന്തംയേവ ഖോ പന പരം ലോകം ‘അത്ഥി പരോ ലോകോ’തി പരം സഞ്ഞാപേതി; സാസ്സ ഹോതി സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി. തായ ച പന സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തിയാ നേവത്താനുക്കംസേതി, ന പരം വമ്ഭേതി. ഇതി പുബ്ബേവ ഖോ പനസ്സ ദുസ്സീല്യം പഹീനം ഹോതി, സുസീല്യം പച്ചുപട്ഠിതം – അയഞ്ച സമ്മാദിട്ഠി സമ്മാസങ്കപ്പോ സമ്മാവാചാ അരിയാനം അപച്ചനീകതാ സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി അനത്തുക്കംസനാ അപരവമ്ഭനാ. ഏവമസ്സിമേ അനേകേ കുസലാ ധമ്മാ സമ്ഭവന്തി സമ്മാദിട്ഠിപച്ചയാ.
96. ‘‘Tatra , gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi dinnaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti āha; ye te arahanto paralokaviduno tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana paraṃ lokaṃ ‘atthi paro loko’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti. Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā. Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.
‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സചേ ഖോ അത്ഥി പരോ ലോകോ , ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതി. കാമം ഖോ പന മാഹു പരോ ലോകോ, ഹോതു നേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം; അഥ ച പനായം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം പാസംസോ – സീലവാ പുരിസപുഗ്ഗലോ സമ്മാദിട്ഠി അത്ഥികവാദോ’തി. സചേ ഖോ അത്ഥേവ പരോ ലോകോ, ഏവം ഇമസ്സ ഭോതോ പുരിസപുഗ്ഗലസ്സ ഉഭയത്ഥ കടഗ്ഗഹോ – യഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം പാസംസോ, യഞ്ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതി. ഏവമസ്സായം അപണ്ണകോ ധമ്മോ സുസമത്തോ സമാദിന്നോ, ഉഭയംസം ഫരിത്വാ തിട്ഠതി, രിഞ്ചതി അകുസലം ഠാനം.
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi paro loko , evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu paro loko, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi atthikavādo’ti. Sace kho attheva paro loko, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.
൯൭. ‘‘സന്തി, ഗഹപതയോ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘കരോതോ കാരയതോ, ഛിന്ദതോ ഛേദാപയതോ, പചതോ പാചാപയതോ, സോചയതോ സോചാപയതോ, കിലമതോ കിലമാപയതോ, ഫന്ദതോ ഫന്ദാപയതോ, പാണമതിപാതയതോ 17, അദിന്നം ആദിയതോ, സന്ധിം ഛിന്ദതോ, നില്ലോപം ഹരതോ, ഏകാഗാരികം കരോതോ, പരിപന്ഥേ തിട്ഠതോ, പരദാരം ഗച്ഛതോ, മുസാ ഭണതോ; കരോതോ ന കരീയതി പാപം. ഖുരപരിയന്തേന ചേപി ചക്കേന യോ ഇമിസ്സാ പഥവിയാ പാണേ ഏകം മംസഖലം ഏകം മംസപുഞ്ജം കരേയ്യ, നത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, നത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ദക്ഖിണഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ഹനന്തോ ഘാതേന്തോ, ഛിന്ദന്തോ ഛേദാപേന്തോ, പചന്തോ പാചേന്തോ; നത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, നത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ഉത്തരഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ദദന്തോ ദാപേന്തോ, യജന്തോ യജാപേന്തോ; നത്ഥി തതോനിദാനം പുഞ്ഞം, നത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ. ദാനേന ദമേന സംയമേന സച്ചവജ്ജേന 18 നത്ഥി പുഞ്ഞം, നത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ’തി. തേസംയേവ ഖോ, ഗഹപതയോ, സമണബ്രാഹ്മണാനം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ തേ ഏവമാഹംസു – ‘കരോതോ കാരയതോ, ഛിന്ദതോ ഛേദാപയതോ, പചതോ പാചാപയതോ, സോചയതോ സോചാപയതോ, കിലമതോ കിലമാപയതോ, ഫന്ദതോ ഫന്ദാപയതോ, പാണമതിപാതയതോ, അദിന്നം ആദിയതോ, സന്ധിം ഛിന്ദതോ, നില്ലോപം ഹരതോ, ഏകാഗാരികം കരോതോ, പരിപന്ഥേ തിട്ഠതോ, പരദാരം ഗച്ഛതോ, മുസാ ഭണതോ; കരോതോ കരീയതി പാപം. ഖുരപരിയന്തേന ചേപി ചക്കേന യോ ഇമിസ്സാ പഥവിയാ പാണേ ഏകം മംസഖലം ഏകം മംസപുഞ്ജം കരേയ്യ, അത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, അത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ദക്ഖിണഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ഹനന്തോ ഘാതേന്തോ, ഛിന്ദന്തോ ഛേദാപേന്തോ, പചന്തോ പാചേന്തോ; അത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, അത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ഉത്തരഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ദദന്തോ ദാപേന്തോ, യജന്തോ യജാപേന്തോ; അത്ഥി തതോനിദാനം പുഞ്ഞം, അത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ. ദാനേന ദമേന സംയമേന സച്ചവജ്ജേന അത്ഥി പുഞ്ഞം, അത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഗഹപതയോ, നനുമേ സമണബ്രാഹ്മണാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’.
97. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato 19, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento; natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento; natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena 20 natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā te evamāhaṃsu – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento; atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento; atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
൯൮. ‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘കരോതോ കാരയതോ, ഛിന്ദതോ ഛേദാപയതോ, പചതോ പാചാപയതോ, സോചയതോ സോചാപയതോ, കിലമതോ കിലമാപയതോ, ഫന്ദതോ ഫന്ദാപയതോ, പാണമതിപാതയതോ, അദിന്നം ആദിയതോ, സന്ധിം ഛിന്ദതോ, നില്ലോപം ഹരതോ, ഏകാഗാരികം കരോതോ, പരിപന്ഥേ തിട്ഠതോ, പരദാരം ഗച്ഛതോ, മുസാ ഭണതോ; കരോതോ ന കരീയതി പാപം. ഖുരപരിയന്തേന ചേപി ചക്കേന യോ ഇമിസ്സാ പഥവിയാ പാണേ ഏകം മംസഖലം ഏകം മംസപുഞ്ജം കരേയ്യ, നത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, നത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ദക്ഖിണഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ഹനന്തോ ഘാതേന്തോ…പേ॰… ദാനേന ദമേന സംയമേന സച്ചവജ്ജേന നത്ഥി പുഞ്ഞം, നത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ’തി തേസമേതം പാടികങ്ഖം? യമിദം കായസുചരിതം, വചീസുചരിതം, മനോസുചരിതം – ഇമേ തയോ കുസലേ ധമ്മേ അഭിനിവജ്ജേത്വാ യമിദം കായദുച്ചരിതം, വചീദുച്ചരിതം, മനോദുച്ചരിതം – ഇമേ തയോ അകുസലേ ധമ്മേ സമാദായ വത്തിസ്സന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ന ഹി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ പസ്സന്തി അകുസലാനം ധമ്മാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, കുസലാനം ധമ്മാനം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം വോദാനപക്ഖം. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘നത്ഥി കിരിയാ’ തിസ്സ ദിട്ഠി ഹോതി; സാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാദിട്ഠി. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘നത്ഥി കിരിയാ’തി സങ്കപ്പേതി; സ്വാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാസങ്കപ്പോ. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘നത്ഥി കിരിയാ’തി വാചം ഭാസതി; സാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാവാചാ. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘നത്ഥി കിരിയാ’തി ആഹ, യേ തേ അരഹന്തോ കിരിയവാദാ തേസമയം പച്ചനീകം കരോതി. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘നത്ഥി കിരിയാ’തി പരം സഞ്ഞാപേതി; സാസ്സ ഹോതി അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി. തായ ച പന അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തിയാ അത്താനുക്കംസേതി, പരം വമ്ഭേതി. ഇതി പുബ്ബേവ ഖോ പനസ്സ സുസീല്യം പഹീനം ഹോതി, ദുസ്സീല്യം പച്ചുപട്ഠിതം – അയഞ്ച മിച്ഛാദിട്ഠി മിച്ഛാസങ്കപ്പോ മിച്ഛാവാചാ അരിയാനം പച്ചനീകതാ അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി അത്തുക്കംസനാ പരവമ്ഭനാ. ഏവമസ്സിമേ അനേകേ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ സമ്ഭവന്തി മിച്ഛാദിട്ഠിപച്ചയാ.
98. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento…pe… dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti saṅkappeti; svāssa hoti micchāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti āha, ye te arahanto kiriyavādā tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘natthi kiriyā’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti asaddhammasaññatti. Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attukkaṃsanā paravambhanā. Evamassime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.
‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സചേ ഖോ നത്ഥി കിരിയാ, ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ സോത്ഥിമത്താനം കരിസ്സതി; സചേ ഖോ അത്ഥി കിരിയാ ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതി. കാമം ഖോ പന മാഹു കിരിയാ, ഹോതു നേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം; അഥ ച പനായം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം ഗാരയ്ഹോ – ദുസ്സീലോ പുരിസപുഗ്ഗലോ മിച്ഛാദിട്ഠി അകിരിയവാദോ’തി. സചേ ഖോ അത്ഥേവ കിരിയാ, ഏവം ഇമസ്സ ഭോതോ പുരിസപുഗ്ഗലസ്സ ഉഭയത്ഥ കലിഗ്ഗഹോ – യഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം ഗാരയ്ഹോ, യഞ്ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതി. ഏവമസ്സായം അപണ്ണകോ ധമ്മോ ദുസ്സമത്തോ സമാദിന്നോ, ഏകംസം ഫരിത്വാ തിട്ഠതി, രിഞ്ചതി കുസലം ഠാനം.
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi kiriyā, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi kiriyā evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu kiriyā, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi akiriyavādo’ti. Sace kho attheva kiriyā, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.
൯൯. ‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘കരോതോ കാരയതോ, ഛിന്ദതോ ഛേദാപയതോ, പചതോ പാചാപയതോ, സോചയതോ സോചാപയതോ, കിലമതോ കിലമാപയതോ, ഫന്ദതോ ഫന്ദാപയതോ, പാണമതിപാതയതോ, അദിന്നം ആദിയതോ, സന്ധിം ഛിന്ദതോ, നില്ലോപം ഹരതോ, ഏകാഗാരികം കരോതോ, പരിപന്ഥേ തിട്ഠതോ, പരദാരം ഗച്ഛതോ, മുസാ ഭണതോ; കരോതോ കരീയതി പാപം. ഖുരപരിയന്തേന ചേപി ചക്കേന യോ ഇമിസ്സാ പഥവിയാ പാണേ ഏകം മംസഖലം ഏകം മംസപുഞ്ജം കരേയ്യ, അത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, അത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ദക്ഖിണഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ഹനന്തോ ഘാതേന്തോ, ഛിന്ദന്തോ ഛേദാപേന്തോ, പചന്തോ പാചേന്തോ, അത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, അത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ഉത്തരഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ദദന്തോ ദാപേന്തോ, യജന്തോ യജാപേന്തോ, അത്ഥി തതോനിദാനം പുഞ്ഞം, അത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ. ദാനേന ദമേന സംയമേന സച്ചവജ്ജേന അത്ഥി പുഞ്ഞം, അത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ’തി തേസമേതം പാടികങ്ഖം? യമിദം കായദുച്ചരിതം, വചീദുച്ചരിതം , മനോദുച്ചരിതം – ഇമേ തയോ അകുസലേ ധമ്മേ അഭിനിവജ്ജേത്വാ യമിദം കായസുചരിതം, വചീസുചരിതം, മനോസുചരിതം – ഇമേ തയോ കുസലേ ധമ്മേ സമാദായ വത്തിസ്സന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? പസ്സന്തി ഹി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ അകുസലാനം ധമ്മാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, കുസലാനം ധമ്മാനം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം വോദാനപക്ഖം. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘അത്ഥി കിരിയാ’ തിസ്സ ദിട്ഠി ഹോതി; സാസ്സ ഹോതി സമ്മാദിട്ഠി. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘അത്ഥി കിരിയാ’തി സങ്കപ്പേതി; സ്വാസ്സ ഹോതി സമ്മാസങ്കപ്പോ. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘അത്ഥി കിരിയാ’തി വാചം ഭാസതി; സാസ്സ ഹോതി സമ്മാവാചാ. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘അത്ഥി കിരിയാ’തി ആഹ; യേ തേ അരഹന്തോ കിരിയവാദാ തേസമയം ന പച്ചനീകം കരോതി. സന്തംയേവ ഖോ പന കിരിയം ‘അത്ഥി കിരിയാ’തി പരം സഞ്ഞാപേതി; സാസ്സ ഹോതി സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി. തായ ച പന സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തിയാ നേവത്താനുക്കംസേതി, ന പരം വമ്ഭേതി. ഇതി പുബ്ബേവ ഖോ പനസ്സ ദുസ്സീല്യം പഹീനം ഹോതി, സുസീല്യം പച്ചുപട്ഠിതം – അയഞ്ച സമ്മാദിട്ഠി സമ്മാസങ്കപ്പോ സമ്മാവാചാ അരിയാനം അപച്ചനീകതാ സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി അനത്തുക്കംസനാ അപരവമ്ഭനാ. ഏവമസ്സിമേ അനേകേ കുസലാ ധമ്മാ സമ്ഭവന്തി സമ്മാദിട്ഠിപച്ചയാ.
99. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato; karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento, chindanto chedāpento, pacanto pācento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ , manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti āha; ye te arahanto kiriyavādā tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana kiriyaṃ ‘atthi kiriyā’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti. Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā. Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.
‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സചേ ഖോ അത്ഥി കിരിയാ, ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതി. കാമം ഖോ പന മാഹു കിരിയാ, ഹോതു നേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം; അഥ ച പനായം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം പാസംസോ – സീലവാ പുരിസപുഗ്ഗലോ സമ്മാദിട്ഠി കിരിയവാദോ’തി. സചേ ഖോ അത്ഥേവ കിരിയാ, ഏവം ഇമസ്സ ഭോതോ പുരിസപുഗ്ഗലസ്സ ഉഭയത്ഥ കടഗ്ഗഹോ – യഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം പാസംസോ, യഞ്ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതി. ഏവമസ്സായം അപണ്ണകോ ധമ്മോ സുസമത്തോ സമാദിന്നോ, ഉഭയംസം ഫരിത്വാ തിട്ഠതി, രിഞ്ചതി അകുസലം ഠാനം.
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi kiriyā, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu kiriyā, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi kiriyavādo’ti. Sace kho attheva kiriyā, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.
൧൦൦. ‘‘സന്തി , ഗഹപതയോ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി ഹേതു, നത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം സംകിലേസായ; അഹേതൂ അപ്പച്ചയാ സത്താ സംകിലിസ്സന്തി. നത്ഥി ഹേതു, നത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം വിസുദ്ധിയാ; അഹേതൂ അപ്പച്ചയാ സത്താ വിസുജ്ഝന്തി. നത്ഥി ബലം, നത്ഥി വീരിയം 21, നത്ഥി പുരിസഥാമോ, നത്ഥി പുരിസപരക്കമോ; സബ്ബേ സത്താ സബ്ബേ പാണാ സബ്ബേ ഭൂതാ സബ്ബേ ജീവാ അവസാ അബലാ അവീരിയാ നിയതിസംഗതിഭാവപരിണതാ ഛസ്വേവാഭിജാതീസു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തീ’തി. തേസംയേവ ഖോ, ഗഹപതയോ, സമണബ്രാഹ്മണാനം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ. തേ ഏവമാഹംസു – ‘അത്ഥി ഹേതു, അത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം സംകിലേസായ; സഹേതൂ സപ്പച്ചയാ സത്താ സംകിലിസ്സന്തി. അത്ഥി ഹേതു, അത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം വിസുദ്ധിയാ; സഹേതൂ സപ്പച്ചയാ സത്താ വിസുജ്ഝന്തി. അത്ഥി ബലം, അത്ഥി വീരിയം, അത്ഥി പുരിസഥാമോ, അത്ഥി പുരിസപരക്കമോ; ന സബ്ബേ സത്താ സബ്ബേ പാണാ സബ്ബേ ഭൂതാ സബ്ബേ ജീവാ അവസാ അബലാ അവീരിയാ 22 നിയതിസംഗതിഭാവപരിണതാ ഛസ്വേവാഭിജാതീസു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തീ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഗഹപതയോ, നനുമേ സമണബ്രാഹ്മണാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ’തി? ‘ഏവം, ഭന്തേ’.
100. ‘‘Santi , gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti. Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ 23, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. Atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhanti. Atthi balaṃ, atthi vīriyaṃ, atthi purisathāmo, atthi purisaparakkamo; na sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā 24 niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’ti? ‘Evaṃ, bhante’.
൧൦൧. ‘‘തത്ര , ഗഹപതയോ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി ഹേതു, നത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം സംകിലേസായ; അഹേതൂ അപ്പച്ചയാ സത്താ സംകിലിസ്സന്തി. നത്ഥി ഹേതു, നത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം വിസുദ്ധിയാ; അഹേതൂ അപ്പച്ചയാ സത്താ വിസുജ്ഝന്തി. നത്ഥി ബലം, നത്ഥി വീരിയം, നത്ഥി പുരിസഥാമോ, നത്ഥി പുരിസപരക്കമോ; സബ്ബേ സത്താ സബ്ബേ പാണാ സബ്ബേ ഭൂതാ സബ്ബേ ജീവാ അവസാ അബലാ അവീരിയാ നിയതിസംഗതിഭാവപരിണതാ ഛസ്വേവാഭിജാതീസു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തീ’തി തേസമേതം പാടികങ്ഖം? യമിദം കായസുചരിതം, വചീസുചരിതം, മനോസുചരിതം – ഇമേ തയോ കുസലേ ധമ്മേ അഭിനിവജ്ജേത്വാ യമിദം കായദുച്ചരിതം, വചീദുച്ചരിതം, മനോദുച്ചരിതം – ഇമേ തയോ അകുസലേ ധമ്മേ സമാദായ വത്തിസ്സന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ന ഹി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ പസ്സന്തി അകുസലാനം ധമ്മാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, കുസലാനം ധമ്മാനം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം വോദാനപക്ഖം. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘നത്ഥി ഹേതൂ’ തിസ്സ ദിട്ഠി ഹോതി; സാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാദിട്ഠി. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘നത്ഥി ഹേതൂ’തി സങ്കപ്പേതി ; സ്വാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാസങ്കപ്പോ. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘നത്ഥി ഹേതൂ’തി വാചം ഭാസതി; സാസ്സ ഹോതി മിച്ഛാവാചാ. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘നത്ഥി ഹേതൂ’തി ആഹ; യേ തേ അരഹന്തോ ഹേതുവാദാ തേസമയം പച്ചനീകം കരോതി. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘നത്ഥി ഹേതൂ’തി പരം സഞ്ഞാപേതി; സാസ്സ ഹോതി അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി. തായ ച പന അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തിയാ അത്താനുക്കംസേതി, പരം വമ്ഭേതി. ഇതി പുബ്ബേവ ഖോ പനസ്സ സുസീല്യം പഹീനം ഹോതി, ദുസ്സീല്യം പച്ചുപട്ഠിതം – അയഞ്ച മിച്ഛാദിട്ഠി മിച്ഛാസങ്കപ്പോ മിച്ഛാവാചാ അരിയാനം പച്ചനീകതാ അസദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി അത്താനുക്കംസനാ പരവമ്ഭനാ. ഏവമസ്സിമേ അനേകേ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ സമ്ഭവന്തി മിച്ഛാദിട്ഠിപച്ചയാ.
101. ‘‘Tatra , gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti. Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Na hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā passanti akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti micchādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti saṅkappeti ; svāssa hoti micchāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti micchāvācā. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti āha; ye te arahanto hetuvādā tesamayaṃ paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘natthi hetū’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti asaddhammasaññatti. Tāya ca pana asaddhammasaññattiyā attānukkaṃseti, paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa susīlyaṃ pahīnaṃ hoti, dussīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca micchādiṭṭhi micchāsaṅkappo micchāvācā ariyānaṃ paccanīkatā asaddhammasaññatti attānukkaṃsanā paravambhanā. Evamassime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiṭṭhipaccayā.
‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സചേ ഖോ നത്ഥി ഹേതു, ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സോത്ഥിമത്താനം കരിസ്സതി; സചേ ഖോ അത്ഥി ഹേതു, ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതി. കാമം ഖോ പന മാഹു ഹേതു, ഹോതു നേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം; അഥ ച പനായം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം ഗാരയ്ഹോ – ദുസ്സീലോ പുരിസപുഗ്ഗലോ മിച്ഛാദിട്ഠി അഹേതുകവാദോ’തി. സചേ ഖോ അത്ഥേവ ഹേതു, ഏവം ഇമസ്സ ഭോതോ പുരിസപുഗ്ഗലസ്സ ഉഭയത്ഥ കലിഗ്ഗഹോ – യഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം ഗാരയ്ഹോ, യഞ്ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതി. ഏവമസ്സായം അപണ്ണകോ ധമ്മോ ദുസ്സമത്തോ സമാദിന്നോ, ഏകംസം ഫരിത്വാ തിട്ഠതി, രിഞ്ചതി കുസലം ഠാനം.
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho natthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sotthimattānaṃ karissati; sace kho atthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu hetu, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho – dussīlo purisapuggalo micchādiṭṭhi ahetukavādo’ti. Sace kho attheva hetu, evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ gārayho, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo dussamatto samādinno, ekaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati kusalaṃ ṭhānaṃ.
൧൦൨. ‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി ഹേതു, അത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം സംകിലേസായ; സഹേതൂ സപ്പച്ചയാ സത്താ സംകിലിസ്സന്തി. അത്ഥി ഹേതു, അത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം വിസുദ്ധിയാ; സഹേതൂ സപ്പച്ചയാ സത്താ വിസുജ്ഝന്തി. അത്ഥി ബലം, അത്ഥി വീരിയം, അത്ഥി പുരിസഥാമോ, അത്ഥി പുരിസപരക്കമോ; ന സബ്ബേ സത്താ സബ്ബേ പാണാ സബ്ബേ ഭൂതാ സബ്ബേ ജീവാ അവസാ അബലാ അവീരിയാ നിയതിസംഗതിഭാവപരിണതാ ഛസ്വേവാഭിജാതീസു സുഖദുക്ഖം പടിസംവേദേന്തീ’തി തേസമേതം പാടികങ്ഖം? യമിദം കായദുച്ചരിതം, വചീദുച്ചരിതം, മനോദുച്ചരിതം – ഇമേ തയോ അകുസലേ ധമ്മേ അഭിനിവജ്ജേത്വാ യമിദം കായസുചരിതം, വചീസുചരിതം, മനോസുചരിതം – ഇമേ തയോ കുസലേ ധമ്മേ സമാദായ വത്തിസ്സന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? പസ്സന്തി ഹി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ അകുസലാനം ധമ്മാനം ആദീനവം ഓകാരം സംകിലേസം, കുസലാനം ധമ്മാനം നേക്ഖമ്മേ ആനിസംസം വോദാനപക്ഖം. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘അത്ഥി ഹേതൂ’ തിസ്സ ദിട്ഠി ഹോതി; സാസ്സ ഹോതി സമ്മാദിട്ഠി. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘അത്ഥി ഹേതൂ’തി സങ്കപ്പേതി; സ്വാസ്സ ഹോതി സമ്മാസങ്കപ്പോ. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘അത്ഥി ഹേതൂ’തി വാചം ഭാസതി; സാസ്സ ഹോതി സമ്മാവാചാ. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘അത്ഥി ഹേതൂ’തി ആഹ, യേ തേ അരഹന്തോ ഹേതുവാദാ തേസമയം ന പച്ചനീകം കരോതി. സന്തംയേവ ഖോ പന ഹേതും ‘അത്ഥി ഹേതൂ’തി പരം സഞ്ഞാപേതി; സാസ്സ ഹോതി സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി. തായ ച പന സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തിയാ നേവത്താനുക്കംസേതി, ന പരം വമ്ഭേതി. ഇതി പുബ്ബേവ ഖോ പനസ്സ ദുസ്സീല്യം പഹീനം ഹോതി, സുസീല്യം പച്ചുപട്ഠിതം – അയഞ്ച സമ്മാദിട്ഠി സമ്മാസങ്കപ്പോ സമ്മാവാചാ അരിയാനം അപച്ചനീകതാ സദ്ധമ്മസഞ്ഞത്തി അനത്തുക്കംസനാ അപരവമ്ഭനാ. ഏവമസ്സിമേ അനേകേ കുസലാ ധമ്മാ സമ്ഭവന്തി സമ്മാദിട്ഠിപച്ചയാ.
102. ‘‘Tatra, gahapatayo, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. Atthi hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhanti. Atthi balaṃ, atthi vīriyaṃ, atthi purisathāmo, atthi purisaparakkamo; na sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṃgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti tesametaṃ pāṭikaṅkhaṃ? Yamidaṃ kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yamidaṃ kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti. Taṃ kissa hetu? Passanti hi te bhonto samaṇabrāhmaṇā akusalānaṃ dhammānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, kusalānaṃ dhammānaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ vodānapakkhaṃ. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ tissa diṭṭhi hoti; sāssa hoti sammādiṭṭhi. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti saṅkappeti; svāssa hoti sammāsaṅkappo. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti vācaṃ bhāsati; sāssa hoti sammāvācā. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti āha, ye te arahanto hetuvādā tesamayaṃ na paccanīkaṃ karoti. Santaṃyeva kho pana hetuṃ ‘atthi hetū’ti paraṃ saññāpeti; sāssa hoti saddhammasaññatti. Tāya ca pana saddhammasaññattiyā nevattānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Iti pubbeva kho panassa dussīlyaṃ pahīnaṃ hoti, susīlyaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ayañca sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā ariyānaṃ apaccanīkatā saddhammasaññatti anattukkaṃsanā aparavambhanā. Evamassime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiṭṭhipaccayā.
‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സചേ ഖോ അത്ഥി ഹേതു, ഏവമയം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതി. കാമം ഖോ പന മാഹു ഹേതു, ഹോതു നേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം; അഥ ച പനായം ഭവം പുരിസപുഗ്ഗലോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം പാസംസോ – സീലവാ പുരിസപുഗ്ഗലോ സമ്മാദിട്ഠി ഹേതുവാദോ’തി. സചേ ഖോ അത്ഥി ഹേതു , ഏവം ഇമസ്സ ഭോതോ പുരിസപുഗ്ഗലസ്സ ഉഭയത്ഥ കടഗ്ഗഹോ – യഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ വിഞ്ഞൂനം പാസംസോ, യഞ്ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതി. ഏവമസ്സായം അപണ്ണകോ ധമ്മോ സുസമത്തോ സമാദിന്നോ, ഉഭയംസം ഫരിത്വാ തിട്ഠതി, രിഞ്ചതി അകുസലം ഠാനം.
‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘sace kho atthi hetu, evamayaṃ bhavaṃ purisapuggalo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Kāmaṃ kho pana māhu hetu, hotu nesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ; atha ca panāyaṃ bhavaṃ purisapuggalo diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso – sīlavā purisapuggalo sammādiṭṭhi hetuvādo’ti. Sace kho atthi hetu , evaṃ imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaṭaggaho – yañca diṭṭheva dhamme viññūnaṃ pāsaṃso, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati. Evamassāyaṃ apaṇṇako dhammo susamatto samādinno, ubhayaṃsaṃ pharitvā tiṭṭhati, riñcati akusalaṃ ṭhānaṃ.
൧൦൩. ‘‘സന്തി, ഗഹപതയോ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ആരുപ്പാ’തി. തേസംയേവ ഖോ, ഗഹപതയോ, സമണബ്രാഹ്മണാനം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ. തേ ഏവമാഹംസു – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ആരുപ്പാ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഗഹപതയോ, നനുമേ സമണബ്രാഹ്മണാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘തത്ര , ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – യേ ഖോ തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ആരുപ്പാ’തി, ഇദം മേ അദിട്ഠം; യേപി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ആരുപ്പാ’തി, ഇദം മേ അവിദിതം. അഹഞ്ചേവ 25 ഖോ പന അജാനന്തോ അപസ്സന്തോ ഏകംസേന ആദായ വോഹരേയ്യം – ഇദമേവ സച്ചം, മോഘമഞ്ഞന്തി, ന മേതം അസ്സ പതിരൂപം. യേ ഖോ തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ആരുപ്പാ’തി, സചേ തേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം, ഠാനമേതം വിജ്ജതി – യേ തേ ദേവാ രൂപിനോ മനോമയാ, അപണ്ണകം മേ തത്രൂപപത്തി ഭവിസ്സതി. യേ പന തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ആരുപ്പാ’തി, സചേ തേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം, ഠാനമേതം വിജ്ജതി – യേ തേ ദേവാ അരൂപിനോ സഞ്ഞാമയാ, അപണ്ണകം മേ തത്രൂപപത്തി ഭവിസ്സതി. ദിസ്സന്തി ഖോ പന രൂപാധികരണം 26 ദണ്ഡാദാന-സത്ഥാദാന-കലഹ-വിഗ്ഗഹ-വിവാദ-തുവംതുവം-പേസുഞ്ഞ-മുസാവാദാ. ‘നത്ഥി ഖോ പനേതം സബ്ബസോ അരൂപേ’’’തി. സോ ഇതി പടിസങ്ഖായ രൂപാനംയേവ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി.
103. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi sabbaso āruppā’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Tatra , gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti, idaṃ me adiṭṭhaṃ; yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso āruppā’ti, idaṃ me aviditaṃ. Ahañceva 27 kho pana ajānanto apassanto ekaṃsena ādāya vohareyyaṃ – idameva saccaṃ, moghamaññanti, na metaṃ assa patirūpaṃ. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso āruppā’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā rūpino manomayā, apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati. Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso āruppā’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā arūpino saññāmayā, apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati. Dissanti kho pana rūpādhikaraṇaṃ 28 daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādā. ‘Natthi kho panetaṃ sabbaso arūpe’’’ti. So iti paṭisaṅkhāya rūpānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
൧൦൪. ‘‘സന്തി, ഗഹപതയോ, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി. തേസംയേവ ഖോ, ഗഹപതയോ, സമണബ്രാഹ്മണാനം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ. തേ ഏവമാഹംസു – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഗഹപതയോ, നനുമേ സമണബ്രാഹ്മണാ അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഉജുവിപച്ചനീകവാദാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘തത്ര, ഗഹപതയോ, വിഞ്ഞൂ പുരിസോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – യേ ഖോ തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി, ഇദം മേ അദിട്ഠം; യേപി തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി, ഇദം മേ അവിദിതം. അഹഞ്ചേവ ഖോ പന അജാനന്തോ അപസ്സന്തോ ഏകംസേന ആദായ വോഹരേയ്യം – ഇദമേവ സച്ചം, മോഘമഞ്ഞന്തി, ന മേതം അസ്സ പതിരൂപം. യേ ഖോ തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി, സചേ തേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം, ഠാനമേതം വിജ്ജതി – യേ തേ ദേവാ അരൂപിനോ സഞ്ഞാമയാ അപണ്ണകം മേ തത്രൂപപത്തി ഭവിസ്സതി. യേ പന തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി, സചേ തേസം ഭവതം സമണബ്രാഹ്മണാനം സച്ചം വചനം, ഠാനമേതം വിജ്ജതി – യം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ പരിനിബ്ബായിസ്സാമി . യേ ഖോ തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘നത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി, തേസമയം ദിട്ഠി സാരാഗായ 29 സന്തികേ, സംയോഗായ സന്തികേ, അഭിനന്ദനായ സന്തികേ, അജ്ഝോസാനായ സന്തികേ, ഉപാദാനായ സന്തികേ. യേ പന തേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അത്ഥി സബ്ബസോ ഭവനിരോധോ’തി, തേസമയം ദിട്ഠി അസാരാഗായ സന്തികേ, അസംയോഗായ സന്തികേ, അനഭിനന്ദനായ സന്തികേ, അനജ്ഝോസാനായ സന്തികേ, അനുപാദാനായ സന്തികേ’’’തി. സോ ഇതി പടിസങ്ഖായ ഭവാനംയേവ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി.
104. ‘‘Santi, gahapatayo, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti. Tesaṃyeva kho, gahapatayo, samaṇabrāhmaṇānaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ujuvipaccanīkavādā. Te evamāhaṃsu – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti. Taṃ kiṃ maññatha, gahapatayo, nanume samaṇabrāhmaṇā aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Tatra, gahapatayo, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, idaṃ me adiṭṭhaṃ; yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, idaṃ me aviditaṃ. Ahañceva kho pana ajānanto apassanto ekaṃsena ādāya vohareyyaṃ – idameva saccaṃ, moghamaññanti, na metaṃ assa patirūpaṃ. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – ye te devā arūpino saññāmayā apaṇṇakaṃ me tatrūpapatti bhavissati. Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, sace tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ vacanaṃ, ṭhānametaṃ vijjati – yaṃ diṭṭheva dhamme parinibbāyissāmi . Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘natthi sabbaso bhavanirodho’ti, tesamayaṃ diṭṭhi sārāgāya 30 santike, saṃyogāya santike, abhinandanāya santike, ajjhosānāya santike, upādānāya santike. Ye pana te bhonto samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘atthi sabbaso bhavanirodho’ti, tesamayaṃ diṭṭhi asārāgāya santike, asaṃyogāya santike, anabhinandanāya santike, anajjhosānāya santike, anupādānāya santike’’’ti. So iti paṭisaṅkhāya bhavānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
൧൦൫. ‘‘ചത്താരോമേ, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലാ സന്തോ സംവിജ്ജമാനാ ലോകസ്മിം. കതമേ ചത്താരോ? ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അത്തന്തപോ ഹോതി അത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ. ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ പരന്തപോ ഹോതി പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ. ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അത്തന്തപോ ച ഹോതി അത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ പരന്തപോ ച പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ. ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ നേവത്തന്തപോ ഹോതി നാത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ ന പരന്തപോ ന പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ; സോ അനത്തന്തപോ അപരന്തപോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ നിച്ഛാതോ നിബ്ബുതോ സീതീഭൂതോ സുഖപ്പടിസംവേദീ ബ്രഹ്മഭൂതേന അത്തനാ വിഹരതി.
105. ‘‘Cattārome, gahapatayo, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto. Idha, gahapatayo, ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto. Idha, gahapatayo, ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto. Idha, gahapatayo, ekacco puggalo nevattantapo hoti nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.
൧൦൬. ‘‘കതമോ ച, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ അത്തന്തപോ അത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ ? ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ അചേലകോ ഹോതി മുത്താചാരോ ഹത്ഥാപലേഖനോ…പേ॰… 31 ഇതി ഏവരൂപം അനേകവിഹിതം കായസ്സ ആതാപനപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ വിഹരതി. അയം വുച്ചതി, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ അത്തന്തപോ അത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ.
106. ‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo attantapo attaparitāpanānuyogamanuyutto ? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano…pe… 32 iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo attantapo attaparitāpanānuyogamanuyutto.
‘‘കതമോ ച, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ പരന്തപോ പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ? ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ ഓരബ്ഭികോ ഹോതി സൂകരികോ…പേ॰… യേ വാ പനഞ്ഞേപി കേചി കുരൂരകമ്മന്താ. അയം വുച്ചതി, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ പരന്തപോ പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ.
‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo orabbhiko hoti sūkariko…pe… ye vā panaññepi keci kurūrakammantā. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto.
‘‘കതമോ ച, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ അത്തന്തപോ ച അത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ പരന്തപോ ച പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ? ഇധ, ഗഹപതയോ, ഏകച്ചോ പുഗ്ഗലോ രാജാ വാ ഹോതി ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ…പേ॰… തേപി ദണ്ഡതജ്ജിതാ ഭയതജ്ജിതാ അസ്സുമുഖാ രുദമാനാ പരികമ്മാനി കരോന്തി. അയം വുച്ചതി, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ അത്തന്തപോ ച അത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ പരന്തപോ ച പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ.
‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto? Idha, gahapatayo, ekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto…pe… tepi daṇḍatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto.
‘‘കതമോ ച, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ നേവത്തന്തപോ നാത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ ന പരന്തപോ ന പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ; സോ അനത്തന്തപോ അപരന്തപോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ നിച്ഛാതോ നിബ്ബുതോ സീതീഭൂതോ സുഖപ്പടിസംവേദീ ബ്രഹ്മഭൂതേന അത്തനാ വിഹരതി? ഇധ, ഗഹപതയോ, തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ…പേ॰… സോ ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ വിവിച്ചേവ കാമേഹി വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ അജ്ഝത്തം സമ്പസാദനം ചേതസോ ഏകോദിഭാവം അവിതക്കം അവിചാരം സമാധിജം പീതിസുഖം ദുതിയം ഝാനം…പേ॰… തതിയം ഝാനം… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി.
‘‘Katamo ca, gahapatayo, puggalo nevattantapo nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati? Idha, gahapatayo, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേതി. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ…പേ॰… ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേതി. സോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ, സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ…പേ॰… യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി. സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ആസവാനം ഖയഞാണായ ചിത്തം അഭിനിന്നാമേതി. സോ ‘ഇദം ദുക്ഖ’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി…പേ॰… ‘അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. തസ്സ ഏവം ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ കാമാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ഭവാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, അവിജ്ജാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി. വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതി. ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി. അയം വുച്ചതി, ഗഹപതയോ, പുഗ്ഗലോ നേവത്തന്തപോ നാത്തപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ ന പരന്തപോ ന പരപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ; സോ അനത്തന്തപോ അപരന്തപോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ നിച്ഛാതോ നിബ്ബുതോ സീതീഭൂതോ സുഖപ്പടിസംവേദീ ബ്രഹ്മഭൂതേന അത്തനാ വിഹരതീ’’തി.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ayaṃ vuccati, gahapatayo, puggalo nevattantapo nāttaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto; so anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharatī’’ti.
ഏവം വുത്തേ, സാലേയ്യകാ ബ്രാഹ്മണഗഹപതികാ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും – ‘‘അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ! സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി; ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ. ഏതേ മയം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമ ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകേ നോ ഭവം ഗോതമോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗതേ’’തി.
Evaṃ vutte, sāleyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti.
അപണ്ണകസുത്തം നിട്ഠിതം ദസമം.
Apaṇṇakasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ഗഹപതിവഗ്ഗോ നിട്ഠിതോ പഠമോ.
Gahapativaggo niṭṭhito paṭhamo.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
കന്ദരനാഗരസേഖവതോ ച, പോതലിയോ പുന ജീവകഭച്ചോ;
Kandaranāgarasekhavato ca, potaliyo puna jīvakabhacco;
ഉപാലിദമഥോ കുക്കുരഅഭയോ, ബഹുവേദനീയാപണ്ണകതോ ദസമോ.
Upālidamatho kukkuraabhayo, bahuvedanīyāpaṇṇakato dasamo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. അപണ്ണകസുത്തവണ്ണനാ • 10. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൧൦. അപണ്ണകസുത്തവണ്ണനാ • 10. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā