| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၆. အပဏ္ဏကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā
၁၆. ဆဋ္ဌေ ဝိရဇ္ဈနကိရိယာ နာမ ပစ္ဆာ သမာဒာတဗ္ဗတာယ အပဏ္ဏကပ္ပယောဂသမာဒာနာ ဝိယ ဟောတိ, အဝိရဇ္ဈနကိရိယာ ပန ပစ္ဆာ အသမာဒာတဗ္ဗတာယ အနူနာတိ တံသမင္ဂိပုဂ္ဂလော အပဏ္ဏကော, တသ္သ ဘာဝော အပဏ္ဏကတာတိ အာဟ ‘‘အပဏ္ဏကပဋိပဒန္တိ အဝိရဒ္ဓပဋိပဒ’’န္တိအာဒိ။ ယသ္မာ သာ အဓိပ္ပေတတ္ထသာဓနေန ဧကံသိကာ ဝဋ္ဋတော နိယ္ယာနာဝဟာ, တတ္ထ စ ယုတ္တိယုတ္တာ အသာရာပဂတာ အဝိရုဒ္ဓတာယ အပစ္စနီကာ အနုလောမိကာ အနုဓမ္မဘူတာ စ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကံသပဋိပဒ’’န္တိအာဒိ။ န တက္ကဂ္ဂာဟေန ဝာ နယဂ္ဂာဟေန ဝာတိ တက္ကဂ္ဂာဟေန ဝာ ပဋိပန္နော န ဟောတိ နယဂ္ဂာဟေန ဝာ အပဏ္ဏကပဋိပဒံ ပဋိပန္နော။ တတ္ထ တက္ကဂ္ဂာဟေန ဝာတိ အာစရိယံ အလဘိတ္ဝာ ‘‘ဧဝံ မေ သုဂတိ, နိဗ္ဗာနံ ဝာ ဘဝိသ္သတီ’’တိ အတ္တနော တက္ကဂ္ဂဟဏမတ္တေန။ နယဂ္ဂာဟေနာတိ ပစ္စက္ခတော အဒိသ္ဝာ နယတော အနုမာနတော ဂဟဏေန။ ဧဝံ ဂဟေတ္ဝာ ပဋိပန္နောတိ တက္ကမတ္တေန, နယဂ္ဂာဟေန ဝာ ပဋိပန္နော။ ပဏ္ဍိတသတ္ထဝာဟော ဝိယ သမ္ပတ္တီဟိ န ပရိဟာယတီတိ ယောဇနာ။
16. Chaṭṭhe virajjhanakiriyā nāma pacchā samādātabbatāya apaṇṇakappayogasamādānā viya hoti, avirajjhanakiriyā pana pacchā asamādātabbatāya anūnāti taṃsamaṅgipuggalo apaṇṇako, tassa bhāvo apaṇṇakatāti āha ‘‘apaṇṇakapaṭipadanti aviraddhapaṭipada’’ntiādi. Yasmā sā adhippetatthasādhanena ekaṃsikā vaṭṭato niyyānāvahā, tattha ca yuttiyuttā asārāpagatā aviruddhatāya apaccanīkā anulomikā anudhammabhūtā ca, tasmā vuttaṃ ‘‘ekaṃsapaṭipada’’ntiādi. Na takkaggāhena vā nayaggāhena vāti takkaggāhena vā paṭipanno na hoti nayaggāhena vā apaṇṇakapaṭipadaṃ paṭipanno. Tattha takkaggāhena vāti ācariyaṃ alabhitvā ‘‘evaṃ me sugati, nibbānaṃ vā bhavissatī’’ti attano takkaggahaṇamattena. Nayaggāhenāti paccakkhato adisvā nayato anumānato gahaṇena. Evaṃ gahetvā paṭipannoti takkamattena, nayaggāhena vā paṭipanno. Paṇḍitasatthavāho viya sampattīhi na parihāyatīti yojanā.
ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ပရိဟာနဉ္စ အပရိဟာနဉ္စ သန္ဓာယ ဇာတကေ (ဇာ. ၁.၁.၁) ဝုတ္တံ။ အယံ ပနေတ္ထ ဂာထာယ အတ္ထယောဇနာ – အပဏ္ဏကံ ဌာနံ အဝိရဒ္ဓကာရဏံ နိယ္ယာနိကကာရဏံ ဧကေ ဗောဓိသတ္တပ္ပမုခာ ပဏ္ဍိတမနုသ္သာ ဂဏ္ဟိံသု။ ယေ ပန တေ ဗာလသတ္ထဝာဟပုတ္တပ္ပမုခာ တက္ကိကာ အာဟု, တေ ဒုတိယံ သာပရာဓံ အနေကံသိကံ ဌာနံ အနိယ္ယာနိကံ ကာရဏံ အဂ္ဂဟေသုံ, တေ ကဏ္ဟပဋိပဒံ ပဋိပန္နာ။ တတ္ထ သုက္ကပဋိပဒာ အပရိဟာနိပဋိပဒာ, ကဏ္ဟပဋိပဒာ ပရိဟာနိပဋိပဒာ, တသ္မာ ယေ သုက္ကပဋိပဒံ ပဋိပန္နာ, တေ အပရိဟီနာ သောတ္ထိဘာဝံ ပတ္တာ။ ယေ ပန ကဏ္ဟပဋိပဒံ ပဋိပန္နာ, တေ ပရိဟီနာ အနယဗ္ယသနံ အာပန္နာတိ ဣမမတ္ထံ ဘဂဝာ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ ဂဟပတိနော ဝတ္ဝာ ဥတ္တရိ ဣဒမာဟ ‘‘ဧတဒညာယ မေဓာဝီ, တံ ဂဏ္ဟေ ယဒပဏ္ဏက’’န္တိ။
Yaṃ sandhāya vuttanti parihānañca aparihānañca sandhāya jātake (jā. 1.1.1) vuttaṃ. Ayaṃ panettha gāthāya atthayojanā – apaṇṇakaṃ ṭhānaṃ aviraddhakāraṇaṃ niyyānikakāraṇaṃ eke bodhisattappamukhā paṇḍitamanussā gaṇhiṃsu. Ye pana te bālasatthavāhaputtappamukhā takkikā āhu, te dutiyaṃ sāparādhaṃ anekaṃsikaṃ ṭhānaṃ aniyyānikaṃ kāraṇaṃ aggahesuṃ, te kaṇhapaṭipadaṃ paṭipannā. Tattha sukkapaṭipadā aparihānipaṭipadā, kaṇhapaṭipadā parihānipaṭipadā, tasmā ye sukkapaṭipadaṃ paṭipannā, te aparihīnā sotthibhāvaṃ pattā. Ye pana kaṇhapaṭipadaṃ paṭipannā, te parihīnā anayabyasanaṃ āpannāti imamatthaṃ bhagavā anāthapiṇḍikassa gahapatino vatvā uttari idamāha ‘‘etadaññāya medhāvī, taṃ gaṇhe yadapaṇṇaka’’nti.
တတ္ထ ဧတဒညာယ မေဓာဝီတိ မေဓာတိ လဒ္ဓနာမာယ ဝိသုဒ္ဓာယ ဥတ္တမာယ ပညာယ သမန္နာဂတော ကုလပုတ္တော ဧတံ အပဏ္ဏကံ ဌာနံ ဒုတိယဉ္စာတိ ဒ္ဝီသု အတက္ကဂ္ဂာဟတက္ကဂ္ဂာဟသင္ခာတေသု ဌာနေသု ဂုဏဒောသံ ဝုဒ္ဓိဟာနိံ အတ္ထာနတ္ထံ ဉတ္ဝာတိ အတ္ထော။ တံ ဂဏ္ဟေ ယဒပဏ္ဏကန္တိ ယံ အပဏ္ဏကံ ဧကံသိကံ သုက္ကပဋိပဒာအပရိဟာနိယပဋိပဒာသင္ခာတံ နိယ္ယာနိကကာရဏံ, တဒေဝ ဂဏ္ဟေယ္ယ။ ကသ္မာ? ဧကံသိကာဒိဘာဝတောယေဝ။ ဣတရံ ပန န ဂဏ္ဟေယ္ယ။ ကသ္မာ? အနေကံသိကာဒိဘာဝတောယေဝ။
Tattha etadaññāya medhāvīti medhāti laddhanāmāya visuddhāya uttamāya paññāya samannāgato kulaputto etaṃ apaṇṇakaṃ ṭhānaṃ dutiyañcāti dvīsu atakkaggāhatakkaggāhasaṅkhātesu ṭhānesu guṇadosaṃ vuddhihāniṃ atthānatthaṃ ñatvāti attho. Taṃ gaṇhe yadapaṇṇakanti yaṃ apaṇṇakaṃ ekaṃsikaṃ sukkapaṭipadāaparihāniyapaṭipadāsaṅkhātaṃ niyyānikakāraṇaṃ, tadeva gaṇheyya. Kasmā? Ekaṃsikādibhāvatoyeva. Itaraṃ pana na gaṇheyya. Kasmā? Anekaṃsikādibhāvatoyeva.
ယဝန္တိ တာယ သတ္တာ အမိသ္သိတာပိ သမာနဇာတိတာယ မိသ္သိတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ ယောနိ။ သာ ပန အတ္ထတော အဏ္ဍာဒိဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝိသိဋ္ဌော ခန္ဓာနံ ဘာဂသော ပဝတ္တိဝိသေသောတိ အာဟ ‘‘ခန္ဓကောဋ္ဌာသော ယောနိ နာမာ’’တိ။ ကာရဏံ ယောနိ နာမ, ယောနီတိ တံ တံ ဖလံ အနုပစိတဉာဏသမ္ဘာရေဟိ ဒုရဝဂာဓဘေဒတာယ မိသ္သိတံ ဝိယ ဟောတီတိ။ ယတော ဧကတ္တနယေန သော ဧဝာယန္တိ ဗာလာနံ မိစ္ဆာဂာဟော။ ပသ္သာဝမဂ္ဂော ယောနိ နာမ ယဝန္တိ တာယ သတ္တာ ယောနိသမ္ဗန္ဓေန မိသ္သိတာ ဟောန္တီတိ။ ပဂ္ဂဟိတာ အနုဋ္ဌာနေန, ပုနပ္ပုနံ အာသေဝနာယ ပရိပုဏ္ဏာ။
Yavanti tāya sattā amissitāpi samānajātitāya missitā viya hontīti yoni. Sā pana atthato aṇḍādiuppattiṭṭhānavisiṭṭho khandhānaṃ bhāgaso pavattivisesoti āha ‘‘khandhakoṭṭhāso yoni nāmā’’ti. Kāraṇaṃ yoni nāma, yonīti taṃ taṃ phalaṃ anupacitañāṇasambhārehi duravagādhabhedatāya missitaṃ viya hotīti. Yato ekattanayena so evāyanti bālānaṃ micchāgāho. Passāvamaggo yoni nāma yavanti tāya sattā yonisambandhena missitā hontīti. Paggahitā anuṭṭhānena, punappunaṃ āsevanāya paripuṇṇā.
‘‘စက္ခုတောပီ’’တိအာဒိမ္ဟိ ပန စက္ခုဝိညာဏာဒိဝီထီသု တဒနုဂတမနောဝိညာဏဝီထီသု စ ကိဉ္စာပိ ကုသလာဒီနံ ပဝတ္တိ အတ္ထိ, ကာမာသဝာဒယော ဧဝ ပန ဝဏတော ယူသံ ဝိယ ပဂ္ဃရနကအသုစိဘာဝေန သန္ဒန္တိ, တသ္မာ တေ ဧဝ ‘‘အာသဝာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ တတ္ထ ဟိ ပဂ္ဃရနကအသုစိမ္ဟိ အာသဝသဒ္ဒော နိရုဠ္ဟောတိ။ ဓမ္မတော ယာဝ ဂောတ္ရဘူတိ တတော ပရံ မဂ္ဂဖလေသု အပ္ပဝတ္တနတော ဝုတ္တံ။ ဧတေ ဟိ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဓမ္မေ ဂစ္ဆန္တာ တတော ပရံ န ဂစ္ဆန္တိ။ နနု တတော ပရံ ဘဝင္ဂာဒီနိပိ ဂစ္ဆန္တီတိ စေ? န, တေသမ္ပိ ပုဗ္ဗေ အာလမ္ဗိတေသု လောကိယဓမ္မေသု သာသဝဘာဝေန အန္တောဂဓတ္တာ တတော ပရတာဘာဝတော။ ဧတ္ထ စ ဂောတ္ရဘုဝစနေန ဂောတ္ရဘုဝောဒာနဖလသမာပတ္တိပုရေစာရိကပရိကမ္မာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ပဌမမဂ္ဂပုရေစာရိကမေဝ ဝာ ဂောတ္ရဘု အဝဓိနိဒသ္သနဘာဝေန ဂဟိတံ, တတော ပရံ ပန မဂ္ဂဖလသမာနတာယ အညေသု မဂ္ဂေသု မဂ္ဂဝီထိယံ သမာပတ္တိဝီထီယံ နိရောဓာနန္တရဉ္စ ပဝတ္တမာနေသု ဖလေသု နိဗ္ဗာနေ စ အာသဝာနံ ပဝတ္တိ နိဝာရိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဝန္တီတိ ဂစ္ဆန္တိ, အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ အဝဓိအတ္ထော အာ-ကာရော, အဝဓိ စ မရိယာဒာဘိဝိဓိဘေဒတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ မရိယာဒံ ကိရိယံ ဗဟိ ကတ္ဝာ ပဝတ္တတိ ယထာ ‘‘အာပာဋလီပုတ္တံ ဝုဋ္ဌော ဒေဝော’’တိ။ အဘိဝိဓိ ပန ကိရိယံ ဗ္ယာပေတ္ဝာ ပဝတ္တတိ ယထာ ‘‘အာဘဝဂ္ဂံ ဘဂဝတော ယသော ပဝတ္တတီ’’တိ။ အဘိဝိဓိအတ္ထော စာယမာ-ကာရော ဣဓ ဂဟိတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘အန္တောကရဏတ္ထော’’တိ။
‘‘Cakkhutopī’’tiādimhi pana cakkhuviññāṇādivīthīsu tadanugatamanoviññāṇavīthīsu ca kiñcāpi kusalādīnaṃ pavatti atthi, kāmāsavādayo eva pana vaṇato yūsaṃ viya paggharanakaasucibhāvena sandanti, tasmā te eva ‘‘āsavā’’ti vuccanti. Tattha hi paggharanakaasucimhi āsavasaddo niruḷhoti. Dhammato yāva gotrabhūti tato paraṃ maggaphalesu appavattanato vuttaṃ. Ete hi ārammaṇakaraṇavasena dhamme gacchantā tato paraṃ na gacchanti. Nanu tato paraṃ bhavaṅgādīnipi gacchantīti ce? Na, tesampi pubbe ālambitesu lokiyadhammesu sāsavabhāvena antogadhattā tato paratābhāvato. Ettha ca gotrabhuvacanena gotrabhuvodānaphalasamāpattipurecārikaparikammāni vuttānīti veditabbāni. Paṭhamamaggapurecārikameva vā gotrabhu avadhinidassanabhāvena gahitaṃ, tato paraṃ pana maggaphalasamānatāya aññesu maggesu maggavīthiyaṃ samāpattivīthīyaṃ nirodhānantarañca pavattamānesu phalesu nibbāne ca āsavānaṃ pavatti nivāritāti veditabbaṃ. Savantīti gacchanti, ārammaṇakaraṇavasena pavattantīti attho. Avadhiattho ā-kāro, avadhi ca mariyādābhividhibhedato duvidho. Tattha mariyādaṃ kiriyaṃ bahi katvā pavattati yathā ‘‘āpāṭalīputtaṃ vuṭṭho devo’’ti. Abhividhi pana kiriyaṃ byāpetvā pavattati yathā ‘‘ābhavaggaṃ bhagavato yaso pavattatī’’ti. Abhividhiattho cāyamā-kāro idha gahitoti vuttaṃ ‘‘antokaraṇattho’’ti.
မဒိရာဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သိန္ဓဝကာဒမ္ဗရိကာပောတိကာဒီနံ သင္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စိရပာရိဝာသိယဋ္ဌော စိရပရိဝုဋ္ဌတာ ပုရာဏဘာဝော။ အဝိဇ္ဇာ နာဟောသီတိအာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ပုရိမာ, ဘိက္ခဝေ, ကောဋိ န ပညာယတိ ဘဝတဏ္ဟာယာ’’တိ (အ. နိ. ၁၀.၆၂) ဣဒံ သုတ္တံ သင္ဂဟိတံ။ အဝိဇ္ဇာသဝဘဝာသဝာနံ စိရပရိဝုဋ္ဌတာယ ဒသ္သိတာယ တဗ္ဘာဝဘာဝိနော ကာမာသဝသ္သ စိရပရိဝုဋ္ဌတာ ဒသ္သိတာဝ ဟောတိ။ အညေသု စ ယထာဝုတ္တေ ဓမ္မေ ဩကာသဉ္စ အာရမ္မဏံ ကတ္ဝာ ပဝတ္တမာနေသု မာနာဒီသု ဝိဇ္ဇမာနေသု အတ္တတ္တနိယာဒိဂ္ဂာဟဝသေန အဘိဗ္ယာပနံ မဒကရဏဝသေန အာသဝသဒိသတာ စ ဧတေသံယေဝ, န အညေသန္တိ ဧတေသ္ဝေဝ အာသဝသဒ္ဒော နိရုဠ္ဟောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာယတံ အနာဒိကာလိကတ္တာ။ ပသဝန္တီတိ ဖလန္တိ။ န ဟိ ကိဉ္စိ သံသာရဒုက္ခံ အတ္ထိ, ယံ အာသဝေဟိ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ။ ပုရိမာနိ စေတ္ထာတိ ဧတေသု စတူသု အတ္ထဝိကပ္ပေသု ပုရိမာနိ တီဏိ။ ယတ္ထာတိ ယေသု သုတ္တာဘိဓမ္မပ္ပဒေသေသု။ တတ္ထ ယုဇ္ဇန္တိ ကိလေသေသုယေဝ ယထာဝုတ္တသ္သ အတ္ထတ္တယသ္သ သမ္ဘဝတော။ ပစ္ဆိမံ ကမ္မေပီတိ ပစ္ဆိမံ ‘‘အာယတံ ဝာ သံသာရဒုက္ခံ သဝန္တိ ပသဝန္တီ’’တိ ဝုတ္တနိဗ္ဗစနံ ကမ္မေပိ ယုဇ္ဇတိ ဒုက္ခပ္ပသဝနသ္သ ကိလေသကမ္မသာဓာရဏတ္တာ။
Madirādayoti ādi-saddena sindhavakādambarikāpotikādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Cirapārivāsiyaṭṭho ciraparivuṭṭhatā purāṇabhāvo. Avijjā nāhosītiādīti ettha ādi-saddena ‘‘purimā, bhikkhave, koṭi na paññāyati bhavataṇhāyā’’ti (a. ni. 10.62) idaṃ suttaṃ saṅgahitaṃ. Avijjāsavabhavāsavānaṃ ciraparivuṭṭhatāya dassitāya tabbhāvabhāvino kāmāsavassa ciraparivuṭṭhatā dassitāva hoti. Aññesu ca yathāvutte dhamme okāsañca ārammaṇaṃ katvā pavattamānesu mānādīsu vijjamānesu attattaniyādiggāhavasena abhibyāpanaṃ madakaraṇavasena āsavasadisatā ca etesaṃyeva, na aññesanti etesveva āsavasaddo niruḷhoti daṭṭhabbo. Āyataṃ anādikālikattā. Pasavantīti phalanti. Na hi kiñci saṃsāradukkhaṃ atthi, yaṃ āsavehi vinā uppajjeyya. Purimāni cetthāti etesu catūsu atthavikappesu purimāni tīṇi. Yatthāti yesu suttābhidhammappadesesu. Tattha yujjanti kilesesuyeva yathāvuttassa atthattayassa sambhavato. Pacchimaṃ kammepīti pacchimaṃ ‘‘āyataṃ vā saṃsāradukkhaṃ savanti pasavantī’’ti vuttanibbacanaṃ kammepi yujjati dukkhappasavanassa kilesakammasādhāraṇattā.
ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ဝုစ္စန္တိ ပစ္စက္ခဘူတာ ခန္ဓာ, ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဘဝာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ။ ဝိဝာဒမူလဘူတာတိ ဝိဝာဒသ္သ မူလကာရဏဘူတာ ကောဓူပနာဟမက္ခပလာသဣသ္သာမစ္ဆရိယမာယာသာဌေယ္ယထမ္ဘသာရမ္ဘမာနာတိမာနာ။ ယေန ဒေဝူပပတ္ယသ္သာတိ ယေန ကမ္မကိလေသပ္ပကာရေန အာသဝေန ဒေဝေသု ဥပပတ္တိ နိဗ္ဗတ္တိ အသ္သ မယ္ဟန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂန္ဓဗ္ဗော ဝာ ဝိဟင္ဂမော အာကာသစာရီ အသ္သန္တိ ဝိဘတ္တိံ ဝိပရိဏာမေတ္ဝာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ ယက္ခဂန္ဓဗ္ဗဝိနိမုတ္တာ သဗ္ဗာ ဒေဝတာ ဒေဝဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာ။ နဠော ဝုစ္စတိ မူလံ, တသ္မာ ဝိနဠီကတာတိ ဝိဂတနဠာ ဝိဂတမူလာ ကတာတိ အတ္ထော။ အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာတိ အကုသလကမ္မတော အဝသေသာ အကုသလာ ဓမ္မာ အာသဝာတိ အာဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။
Diṭṭhadhammā vuccanti paccakkhabhūtā khandhā, diṭṭhadhamme bhavā diṭṭhadhammikā. Vivādamūlabhūtāti vivādassa mūlakāraṇabhūtā kodhūpanāhamakkhapalāsaissāmacchariyamāyāsāṭheyyathambhasārambhamānātimānā. Yena devūpapatyassāti yena kammakilesappakārena āsavena devesu upapatti nibbatti assa mayhanti sambandho. Gandhabbo vā vihaṅgamo ākāsacārī assanti vibhattiṃ vipariṇāmetvā yojetabbaṃ. Ettha ca yakkhagandhabbavinimuttā sabbā devatā devaggahaṇena gahitā. Naḷo vuccati mūlaṃ, tasmā vinaḷīkatāti vigatanaḷā vigatamūlā katāti attho. Avasesā ca akusalā dhammāti akusalakammato avasesā akusalā dhammā āsavāti āgatāti sambandho.
ပဋိဃာတာယာတိ ပဋိသေဓနာယ။ ပရူပဝာဒ။ပေ.။ ဥပဒ္ဒဝာတိ ဣဒံ ယဒိ ဘဂဝာ သိက္ခာပဒံ န ပညာပေယ္ယ, တတော အသဒ္ဓမ္မပ္ပဋိသေဝနအဒိန္နာဒာနပာဏာတိပာတာဒိဟေတု ယေ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယုံ ပရူပဝာဒာဒယော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ နာနပ္ပကာရာ အနတ္ထာ, ယေ စ တန္နိမိတ္တမေဝ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တသ္သ ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနကမ္မကာရဏာဒိဝသေန မဟာဒုက္ခာနုဘဝာဒိပ္ပကာရာ အနတ္ထာ, တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
Paṭighātāyāti paṭisedhanāya. Parūpavāda…pe… upaddavāti idaṃ yadi bhagavā sikkhāpadaṃ na paññāpeyya, tato asaddhammappaṭisevanaadinnādānapāṇātipātādihetu ye uppajjeyyuṃ parūpavādādayo diṭṭhadhammikā nānappakārā anatthā, ye ca tannimittameva nirayādīsu nibbattassa pañcavidhabandhanakammakāraṇādivasena mahādukkhānubhavādippakārā anatthā, te sandhāya vuttaṃ.
တေ ပနေတေတိ ဧတေ ကာမရာဂာဒိကိလေသတေဘူမကကမ္မပရူပဝာဒာဒိဥပ္ပဒ္ဒဝပ္ပကာရာ အာသဝာ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဝိနယာဒိပာဠိပ္ပဒေသေ။ ယထာတိ ယေန ဒုဝိဓာဒိပ္ပကာရေန အဝသေသေသု စ သုတ္တန္တေသု တိဓာ အာဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိရယံ ဂမေန္တီတိ နိရယဂာမိနိယာ။ ဆက္ကနိပာတေတိ ဆက္ကနိပာတေ အာဟုနေယ္ယသုတ္တေ (အ. နိ. ၆.၅၈)။ တတ္ထ ဟိ အာသဝာ ဆဓာ အာဂတာ။
Tepaneteti ete kāmarāgādikilesatebhūmakakammaparūpavādādiuppaddavappakārā āsavā. Yatthāti yasmiṃ vinayādipāḷippadese. Yathāti yena duvidhādippakārena avasesesu ca suttantesu tidhā āgatāti sambandho. Nirayaṃ gamentīti nirayagāminiyā. Chakkanipāteti chakkanipāte āhuneyyasutte (a. ni. 6.58). Tattha hi āsavā chadhā āgatā.
သရသဘေဒောတိ ခဏိကနိရောဓော။ ခီဏာကာရောတိ အစ္စန္တာယ ခီဏတာ။ အာသဝာ ခီယန္တိ ပဟီယန္တိ ဧတေနာတိ အာသဝက္ခယော, မဂ္ဂော။ အာသဝာနံ ခယန္တေ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အာသဝက္ခယော, ဖလံ။ အာသဝက္ခယေန ပတ္တဗ္ဗတော အာသဝာ ခီယန္တိ ဧတ္ထာတိ အာသဝက္ခယော, နိဗ္ဗာနံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ (ဝိသုဒ္ဓိ. ၂.၅၅၇-၅၆၀) ဝိတ္ထာရိတော, တသ္မာ တတ္ထ, တံ သံဝဏ္ဏနာယ စ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။
Sarasabhedoti khaṇikanirodho. Khīṇākāroti accantāya khīṇatā. Āsavā khīyanti pahīyanti etenāti āsavakkhayo, maggo. Āsavānaṃ khayante uppajjanato āsavakkhayo, phalaṃ. Āsavakkhayena pattabbato āsavā khīyanti etthāti āsavakkhayo, nibbānaṃ. Visuddhimagge (visuddhi. 2.557-560) vitthārito, tasmā tattha, taṃ saṃvaṇṇanāya ca vuttanayena veditabbo.
တထာတိ ဣမိနာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝိတ္ထာရိတတံ ဥပသံဟရတိ။ ကုသလပ္ပဝတ္တိံ အာဝရန္တိ နိဝာရေန္တီတိ အာဝရဏီယာ။ ပုရိမပ္ပဝတ္တိဝသေနာတိ နိဒ္ဒောက္ကမနတော ပုဗ္ဗေ ကမ္မဋ္ဌာနသ္သ ပဝတ္တိဝသေန။ ဌပေတ္ဝာတိ ဟတ္ထဂတံ ကိဉ္စိ ဌပေန္တော ဝိယ ကမ္မဋ္ဌာနံ သတိသမ္ပဇညဝသေန ဌပေတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနမေဝ မနသိကရောန္တော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတိ, ဈာနသမာပန္နော ဝိယ ယထာပရိစ္ဆိန္နေနေဝ ကာလေန ပဗုဇ္ဈမာနော ကမ္မဋ္ဌာနံ ဌပိတဋ္ဌာနေ ဂဏ္ဟန္တောယေဝ ပဗုဇ္ဈတိ နာမ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တသ္မာ။ပေ.။ နာမ ဟောတီ’’တိ။ မူလကမ္မဋ္ဌာနေတိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပရိဟရိယမာနကမ္မဋ္ဌာနေ။ ပရိဂ္ဂဟကမ္မဋ္ဌာနဝသေနာတိ သယနံ ဥပဂစ္ဆန္တေန ပရိဂ္ဂဟမာနကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဝသေန။ သော ပန ဓာတုမနသိကာရဝသေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဒသ္သေတုံ ‘‘အယံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
Tathāti iminā visuddhimagge vitthāritataṃ upasaṃharati. Kusalappavattiṃ āvaranti nivārentīti āvaraṇīyā. Purimappavattivasenāti niddokkamanato pubbe kammaṭṭhānassa pavattivasena. Ṭhapetvāti hatthagataṃ kiñci ṭhapento viya kammaṭṭhānaṃ satisampajaññavasena ṭhapetvā kammaṭṭhānameva manasikaronto niddaṃ okkamati, jhānasamāpanno viya yathāparicchinneneva kālena pabujjhamāno kammaṭṭhānaṃ ṭhapitaṭṭhāne gaṇhantoyeva pabujjhati nāma. Tena vuttaṃ ‘‘tasmā…pe… nāma hotī’’ti. Mūlakammaṭṭhāneti ādito paṭṭhāya parihariyamānakammaṭṭhāne. Pariggahakammaṭṭhānavasenāti sayanaṃ upagacchantena pariggahamānakammaṭṭhānamanasikāravasena. So pana dhātumanasikāravasena icchitabboti dassetuṃ ‘‘ayaṃ hī’’tiādi vuttaṃ.
အပဏ္ဏကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Apaṇṇakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၆. အပဏ္ဏကသုတ္တံ • 6. Apaṇṇakasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၆. အပဏ္ဏကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Apaṇṇakasuttavaṇṇanā
