| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා
9. Aparinipphannakathāvaṇṇanā
917-918. ඉදානි අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථා නාම හොති. තත්‌ථ –
917-918. Idāni aparinipphannakathā nāma hoti. Tattha –
‘‘දුක්‌ඛමෙව හි සම්‌භොති, දුක්‌ඛං තිට්‌ඨති වෙති ච;
‘‘Dukkhameva hi sambhoti, dukkhaṃ tiṭṭhati veti ca;
නාඤ්‌ඤත්‍ර දුක්‌ඛා සම්‌භොති, නාඤ්‌ඤං දුක්‌ඛා නිරුජ්‌ඣතී’’ති. (සං. නි. 1.171) –
Nāññatra dukkhā sambhoti, nāññaṃ dukkhā nirujjhatī’’ti. (saṃ. ni. 1.171) –
වචනං නිස්‌සාය දුක්‌ඛඤ්‌ඤෙව පරිනිප්‌ඵන්‌නං, සෙසා ඛන්‌ධායතනධාතුඉන්‌ද්‍රියධම්‌මා අපරිනිප්‌ඵන්‌නාති යෙසං ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි එකච්‌චානං උත්‌තරපථකානඤ්‌චෙව හෙතුවාදානඤ්‌ච; තෙ සන්‌ධාය රූපං අපරිනිප්‌ඵන්‌නන්‌ති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථ නං ‘‘සචෙ රූපං අපරිනිප්‌ඵන්‌නං, න අනිච්‌චාදිසභාවං සියා’’ති චොදෙතුං රූපං න අනිච්‌චන්‌තිආදිමාහ. ඉතරො තථාරූපං රූපං අපස්‌සන්‌තො පටික්‌ඛිපති. සකවාදී නනු රූපං අනිච්‌චන්‌තිආදි වචනෙන තස්‌ස එකං ලද්‌ධිං පටිසෙධෙත්‌වා දුතියං පුච්‌ඡන්‌තො දුක්‌ඛඤ්‌ඤෙව පරිනිප්‌ඵන්‌නන්‌තිආදිමාහ. අථස්‌ස තම්‌පි ලද්‌ධිං පටිසෙධෙතුං න යදනිච්‌චන්‌තිආදිමාහ. තත්‍රායං අධිප්‌පායො – න කෙවලඤ්‌හි පඨමසච්‌චමෙව දුක්‌ඛං. යං පන කිඤ්‌චි අනිච්‌චං, තං දුක්‌ඛමෙව. රූපඤ්‌ච අනිච්‌චං, තස්‌මා තම්‌පි පරිනිප්‌ඵන්‌නං. ඉති යං ත්‌වං වදෙසි ‘‘රූපං අපරිනිප්‌ඵන්‌නං, දුක්‌ඛඤ්‌ඤෙව පරිනිප්‌ඵන්‌න’’න්‌ති, තං නො වත රෙ වත්‌තබ්‌බෙ ‘‘දුක්‌ඛඤ්‌ඤෙව පරිනිප්‌ඵන්‌න’’න්‌ති. වෙදනාදිමූලිකාදීසුපි යොජනාසු එසෙව නයො. ධම්‌මායතනධම්‌මධාතූසු පන ඨපෙත්‌වා නිබ්‌බානං සෙසධම්‌මානං වසෙන අනිච්‌චතා වෙදිතබ්‌බා. ඉන්‌ද්‍රියානි අනිච්‌චානෙවාති.
Vacanaṃ nissāya dukkhaññeva parinipphannaṃ, sesā khandhāyatanadhātuindriyadhammā aparinipphannāti yesaṃ laddhi, seyyathāpi ekaccānaṃ uttarapathakānañceva hetuvādānañca; te sandhāya rūpaṃ aparinipphannanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘sace rūpaṃ aparinipphannaṃ, na aniccādisabhāvaṃ siyā’’ti codetuṃ rūpaṃ na aniccantiādimāha. Itaro tathārūpaṃ rūpaṃ apassanto paṭikkhipati. Sakavādī nanu rūpaṃ aniccantiādi vacanena tassa ekaṃ laddhiṃ paṭisedhetvā dutiyaṃ pucchanto dukkhaññeva parinipphannantiādimāha. Athassa tampi laddhiṃ paṭisedhetuṃ na yadaniccantiādimāha. Tatrāyaṃ adhippāyo – na kevalañhi paṭhamasaccameva dukkhaṃ. Yaṃ pana kiñci aniccaṃ, taṃ dukkhameva. Rūpañca aniccaṃ, tasmā tampi parinipphannaṃ. Iti yaṃ tvaṃ vadesi ‘‘rūpaṃ aparinipphannaṃ, dukkhaññeva parinipphanna’’nti, taṃ no vata re vattabbe ‘‘dukkhaññeva parinipphanna’’nti. Vedanādimūlikādīsupi yojanāsu eseva nayo. Dhammāyatanadhammadhātūsu pana ṭhapetvā nibbānaṃ sesadhammānaṃ vasena aniccatā veditabbā. Indriyāni aniccānevāti.
අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා.
Aparinipphannakathāvaṇṇanā.
තෙවීසතිමො වග්‌ගො.
Tevīsatimo vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (226) 9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථා • (226) 9. Aparinipphannakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා • 9. Aparinipphannakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 9. අපරිනිප්‌ඵන්‌නකථාවණ්‌ණනා • 9. Aparinipphannakathāvaṇṇanā
