| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๕๖. อปตฺตกาทิวตฺถุกถา
56. Apattakādivatthukathā
๑๑๘. โย ปิโณฺฑ หเตฺถสุ ลพฺภตีติ โยชนาฯ ตทตฺถายาติ ตสฺส ปิณฺฑสฺส อตฺถายฯ เสยฺยถาปิ ติตฺถิยาติ เอตฺถ เสยฺยถาปิสโทฺท อุปมโตฺถ, ติตฺถิยสโทฺท อาชีวกนามเก ติตฺถิเย โหตีติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ยถาปิ อาชีวกนามกา ติตฺถิยา’’ติฯ ตสฺมา อาชีวกสงฺขาเต ติตฺถิเย อุปมํ กตฺวา อุชฺฌายนฺตีติ อาห ‘‘สูปพฺยญฺชเนหี’’ติอาทิฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ เตติ อาชีวกาฯ กมฺมํ ปน น กุปฺปตีติ ปตฺตจีวเรสุ อสเนฺตสุปิ กมฺมวาจาย ‘‘ปริปุณฺณสฺส ปตฺตจีวร’’นฺติ ปริกิตฺติตตฺตา กมฺมํ น กุปฺปตีติ อธิปฺปาโยฯ
118. Yo piṇḍo hatthesu labbhatīti yojanā. Tadatthāyāti tassa piṇḍassa atthāya. Seyyathāpi titthiyāti ettha seyyathāpisaddo upamattho, titthiyasaddo ājīvakanāmake titthiye hotīti dassento āha ‘‘yathāpi ājīvakanāmakā titthiyā’’ti. Tasmā ājīvakasaṅkhāte titthiye upamaṃ katvā ujjhāyantīti āha ‘‘sūpabyañjanehī’’tiādi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Teti ājīvakā. Kammaṃ pana na kuppatīti pattacīvaresu asantesupi kammavācāya ‘‘paripuṇṇassa pattacīvara’’nti parikittitattā kammaṃ na kuppatīti adhippāyo.
ยาจิตเกนาติ เอตฺถ ยาจิโต หุตฺวา คหิโต ยาจิตโกติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ยาจิตฺวา คหิเตนา’’ติฯ ‘‘อีทิเสน หี’’ติอาทินา โทสํ ทเสฺสติฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อาปตฺติ โหติ, ตสฺมาฯ ตสฺสาติ อุปสมฺปทาเปกฺขสฺสฯ นิรเปเกฺขหิ อาจริยุปชฺฌายาทีหีติ โยชนาฯ นิสฺสชฺชิตฺวาติ พฺรหฺมเทเยฺยน นิสฺสชฺชิตฺวาฯ อนธิฎฺฐานุปคานํ ปตฺตจีวรานํ อปตฺตจีวรตฺตา วุตฺตํ ‘‘อธิฎฺฐานุปคํ ปตฺตจีวร’’นฺติฯ ปณฺฑุปลาสนฺติ สมณุเทฺทสภาวาเปกฺขํฯ โส หิ รูฬฺหิวเสน ปณฺฑุปลาโสติ วุจฺจติฯ อถ วา ยถา ปณฺฑุปลาโส น หริโต, นาปิ สุโกฺข โหติ, เอวํ โสปิ ปพฺพชาเปโกฺข น คิหี โหติ, นาปิ สามเณโร, ตสฺมา สมณุเทฺทสภาวาเปโกฺข ‘‘ปณฺฑุปลาโส’’ติ วุจฺจติฯ
Yācitakenāti ettha yācito hutvā gahito yācitakoti dassento āha ‘‘yācitvā gahitenā’’ti. ‘‘Īdisena hī’’tiādinā dosaṃ dasseti. Tasmāti yasmā āpatti hoti, tasmā. Tassāti upasampadāpekkhassa. Nirapekkhehi ācariyupajjhāyādīhīti yojanā. Nissajjitvāti brahmadeyyena nissajjitvā. Anadhiṭṭhānupagānaṃ pattacīvarānaṃ apattacīvarattā vuttaṃ ‘‘adhiṭṭhānupagaṃ pattacīvara’’nti. Paṇḍupalāsanti samaṇuddesabhāvāpekkhaṃ. So hi rūḷhivasena paṇḍupalāsoti vuccati. Atha vā yathā paṇḍupalāso na harito, nāpi sukkho hoti, evaṃ sopi pabbajāpekkho na gihī hoti, nāpi sāmaṇero, tasmā samaṇuddesabhāvāpekkho ‘‘paṇḍupalāso’’ti vuccati.
วสนฺตสฺส ปณฺฑุปลาสสฺสาติ สมฺพโนฺธฯ อนามฎฺฐปิณฺฑปาตนฺติ ภิกฺขูหิ อนามสิตพฺพคฺคํ ปิณฺฑปาตํฯ สามเณรภาคสมโกติ สามเณเรหิ ลเทฺธน ภาเคน สมํ ปวโตฺตฯ อสฺสาติ ปณฺฑุปลาสสฺสฯ สามเณรสฺส สพฺพํ ปฎิชคฺคนกมฺมํ กาตุํ วฎฺฎติ วิย, อสฺส กาตุํ วฎฺฎตีติ โยชนาฯ
Vasantassa paṇḍupalāsassāti sambandho. Anāmaṭṭhapiṇḍapātanti bhikkhūhi anāmasitabbaggaṃ piṇḍapātaṃ. Sāmaṇerabhāgasamakoti sāmaṇerehi laddhena bhāgena samaṃ pavatto. Assāti paṇḍupalāsassa. Sāmaṇerassa sabbaṃ paṭijagganakammaṃ kātuṃ vaṭṭati viya, assa kātuṃ vaṭṭatīti yojanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๕๖. อปตฺตกาทิวตฺถุ • 56. Apattakādivatthu
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อปตฺตกาทิวตฺถุกถา • Apattakādivatthukathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อปตฺตกาทิวตฺถุกถาวณฺณนา • Apattakādivatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อปตฺตกาทิวตฺถุกถาวณฺณนา • Apattakādivatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / อปตฺตกาทิวตฺถุกถาวณฺณนา • Apattakādivatthukathāvaṇṇanā
