| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
९२. आपत्तिपटिकम्मविधिकथा
92. Āpattipaṭikammavidhikathā
१६९. भगवता…पे॰… कातब्बोति इदं वेदितब्बन्ति सम्बन्धो। ‘‘यस्स सिया आपत्तीतिआदिवचनेनेव चा’’तिआदिहेतुत्तयेन ‘‘न सापत्तिकेन उपोसथो कातब्बो’’ति यथारुतं अपञ्ञत्तम्पि अत्थतो सिद्धमेवाति दस्सेति। हेतुत्तयं ‘‘वेदितब्ब’’न्ति पदेन योजेतब्बं। थुल्लच्चयादीसूति आदिसद्देन पाचित्तियपाटिदेसनीयदुक्कटदुब्भासितापत्तियो सङ्गण्हाति। ‘‘तं पटिदेसेमी’’ति इदं सुवुत्तमेव होतीति सम्बन्धो। तन्ति आपत्तिं। तुम्हमूलेति तुम्हं सन्तिके। निग्गहितलोपञ्हि वाक्यमेव, न समासो। ‘‘तुम्ह’’ इति च ‘‘तुय्ह’’ इति च नवकत्थेरानं वत्तब्बाकारदस्सनमत्तमेव, न इच्छितत्थविपत्तिदस्सनं। वुत्तम्पीति पिसद्देन न केवलं पाळिनयेनेव सुवुत्तं, इमिना नयेनपि सुवुत्तन्ति दस्सेति। ‘‘पस्ससी’’ति इदञ्च वत्तब्बन्ति सम्बन्धो। वत्तब्बाकारं पन सुविञ्ञेय्यं। ‘‘आम पस्सामी’’ति इदं पन सुवुत्तमेव होतीति सम्बन्धो। वुत्तम्पीति पिसद्दो पाळिनयं सम्पिण्डेति। आयतिं संवरेय्यासीति एत्थ पन वत्तब्बोति सम्बन्धो। गरूसु बहुवचनस्स कत्तब्बत्ता वुत्तं ‘‘संवरेय्याथा’’ति। एवं वुत्तेन आपत्तिदेसकेनाति सम्बन्धो।
169. Bhagavatā…pe… kātabboti idaṃ veditabbanti sambandho. ‘‘Yassa siyā āpattītiādivacaneneva cā’’tiādihetuttayena ‘‘na sāpattikena uposatho kātabbo’’ti yathārutaṃ apaññattampi atthato siddhamevāti dasseti. Hetuttayaṃ ‘‘veditabba’’nti padena yojetabbaṃ. Thullaccayādīsūti ādisaddena pācittiyapāṭidesanīyadukkaṭadubbhāsitāpattiyo saṅgaṇhāti. ‘‘Taṃ paṭidesemī’’ti idaṃ suvuttameva hotīti sambandho. Tanti āpattiṃ. Tumhamūleti tumhaṃ santike. Niggahitalopañhi vākyameva, na samāso. ‘‘Tumha’’ iti ca ‘‘tuyha’’ iti ca navakattherānaṃ vattabbākāradassanamattameva, na icchitatthavipattidassanaṃ. Vuttampīti pisaddena na kevalaṃ pāḷinayeneva suvuttaṃ, iminā nayenapi suvuttanti dasseti. ‘‘Passasī’’ti idañca vattabbanti sambandho. Vattabbākāraṃ pana suviññeyyaṃ. ‘‘Āma passāmī’’ti idaṃ pana suvuttameva hotīti sambandho. Vuttampīti pisaddo pāḷinayaṃ sampiṇḍeti. Āyatiṃ saṃvareyyāsīti ettha pana vattabboti sambandho. Garūsu bahuvacanassa kattabbattā vuttaṃ ‘‘saṃvareyyāthā’’ti. Evaṃ vuttena āpattidesakenāti sambandho.
तत्राति ‘‘यदा निब्बेमतिको’’ति पाठे। सूरिये मेघच्छन्ने सतीति योजना। तेन भिक्खुना वत्तब्बन्ति सम्बन्धो, वत्थुं कित्तेत्वाति भोजनसङ्खातं वत्थुं कित्तेत्वा। ताति आपत्तियो।
Tatrāti ‘‘yadā nibbematiko’’ti pāṭhe. Sūriye meghacchanne satīti yojanā. Tena bhikkhunā vattabbanti sambandho, vatthuṃ kittetvāti bhojanasaṅkhātaṃ vatthuṃ kittetvā. Tāti āpattiyo.
सभागा आपत्तीति एत्थ द्वीसु वत्थुसभागआपत्तिसभागासु वत्थुसभागाव अधिप्पेताति दस्सेन्तो आह ‘‘यं द्वेपि जना’’तिआदि। यं आपत्तिन्ति सम्बन्धो। समानो भागो एतासन्ति सभागा। देसेतुं वट्टतीति आपत्तिसभागापि वत्थुविसभागत्ता देसेतुं वट्टति। सुदेसितावाति आपत्तितो भिक्खु वुट्ठातियेवाति अधिप्पायो। अञ्ञं दुक्कटन्ति सम्बन्धो। पनसद्दो गरहत्थजोतको सुदेसिताय गरहाकारेन पवत्तत्ता। किञ्चापि सुदेसिताव, पन तथापीति योजना। तन्ति दुक्कटं। नानावत्थुकन्ति देसनापटिग्गहणवसेन नानावत्थुकं।
Sabhāgā āpattīti ettha dvīsu vatthusabhāgaāpattisabhāgāsu vatthusabhāgāva adhippetāti dassento āha ‘‘yaṃ dvepi janā’’tiādi. Yaṃ āpattinti sambandho. Samāno bhāgo etāsanti sabhāgā. Desetuṃ vaṭṭatīti āpattisabhāgāpi vatthuvisabhāgattā desetuṃ vaṭṭati. Sudesitāvāti āpattito bhikkhu vuṭṭhātiyevāti adhippāyo. Aññaṃ dukkaṭanti sambandho. Panasaddo garahatthajotako sudesitāya garahākārena pavattattā. Kiñcāpi sudesitāva, pana tathāpīti yojanā. Tanti dukkaṭaṃ. Nānāvatthukanti desanāpaṭiggahaṇavasena nānāvatthukaṃ.
१७०. सभागोयेव वत्तब्बो, न विसभागो। हीति सच्चं, यस्मा वा। तस्साति विसभागस्स। इतोति सङ्घसन्निपाततो।
170. Sabhāgoyeva vattabbo, na visabhāgo. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tassāti visabhāgassa. Itoti saṅghasannipātato.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
९२. आपत्तिपटिकम्मविधि • 92. Āpattipaṭikammavidhi
९३. आपत्तिआविकरणविधि • 93. Āpattiāvikaraṇavidhi
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / आपत्तिपटिकम्मविधिकथा • Āpattipaṭikammavidhikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / आपत्तिपटिकम्मविधिकथावण्णना • Āpattipaṭikammavidhikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / आपत्तिपटिकम्मविधिकथादिवण्णना • Āpattipaṭikammavidhikathādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / छन्ददानकथादिवण्णना • Chandadānakathādivaṇṇanā
